Bạch thược là một vị thuốc từ cây Thược dược Trung Quốc. Không chỉ nổi bật bởi màu sắc và hình dạng tuyệt đẹp của hoa, rễ của loài cây này còn là một vị thuốc quý. Cũng là loại dược liệu đã được sử dụng từ lâu đời trong Đông y với công dụng bổ máu, điều kinh, giảm đau, làm mát, lợi tiểu. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về Bạch thược và công dụng, cách dùng của nó trong bài viết này.
Tóm tắt nội dung bài viết
1. Mô tả và phân bổ
Loài cây Bạch thược hay Bạch thược dược có tên khoa học là Paeonia lactiflora Pall., thuộc họ Hoàng liên (Ranunculaceae).
Chú ý phân biệt với cây hoa thược dược Dahlia variabulus Desf thuộc họ Cúc ( Asteraceae ) được trồng làm cảnh vào dịp Tết .
1.1. Mô tả
Đây là cây thân thảo, sống lâu năm, cao 50 – 80 cm.
Bạch thược có rễ củ to, mập, mặt ngoài màu nâu, ruột màu trắng hoặc hồng nhạt .
Thân nhẵn, mọc thẳng. Lá mọc so le, có cuống dài, chia thành 3 – 7 thùy hình trứng hoặc mác thuôn, dài 8 – 12 cm, ròng 2 – 4 cm, đầu nhọn. Hoa mọc to riêng không liên quan gì đến nhau ở ngọn thân, gồm nhiều cánh màu trắng, nhị vàng .
1.2. Phân bố
Bạch thược dược học hoang hoặc được trồng ở vùng Đông Bắc, Thiểm Tây và Nam Cam Túc ở Trung Quốc. Nó cũng được tìm thấy ở Bắc Triều Tiên, Nhật Bản, Mông Cổ và Siberia, Liên Xô .
2. Bào chế
Thu hái rễ từ cây 3 đến 5 tuổi vào mùa hè và thu, rửa sạch đất cát, cắt bỏ đầu đuôi và rễ con, cạo sạch vỏ ngoài sau đổ luộc chín hoặc luộc chín rồi bỏ vỏ, phơi khô hoặc thái lát phơi khô .
Dược liệu phiến : Lấy rễ chưa thái lát, làm ẩm, ủ mềm, thái lát mỏng mảnh, phơi khô .
3. Thành phần hoá học
Trong Bạch thược có Benzoylpaeoniflorin, Oxypaeoniflorin, Albiflorin
Paeoniflorin, 6′-O-Galloyl paeoniflorin (GPF), Paeonolide, Benzoyloxypeoniflorin, Paeoniflorigenone,.. Và còn có tinh bột, tanin, calcium oxalat, một ít tinh dầu, acid benzoic, nhựa và chất béo, chất nhầy.
4. Tác dụng dược lý
- điều trị bệnh mạch vành bằng cách giảm apoptosis (chết tế bào theo chương trình) của chuột mắc bệnh mạch vành.Benzoylpaeoniflorin có thểbằng cách giảm apoptosis ( chết tế bào theo chương trình ) của chuột mắc bệnh mạch vành .
-
6′-O-galloylpaeoniflorin (GPF) cho thấy khả năng thu dọn đáng kể chống lại gốc tự do; GPF có thể được phát triển như một chất chống oxy hóa.
- bảo vệ thần kinh trong đột quỵ nhồi máu não, nó có thể có giá trị điều trị tiềm năng như một loại thuốc chống đột quỵ. Paeoniflorin có tác dụng chống viêm và điều hòa miễn dịch, nó có thể tạo ra sự dung nạp miễn dịch tế bào. Paeoniflorin có thể có tác dụng chống dị ứng. Ngoài ra, Paeoniflorin tạo ra tác dụng hạ đường huyết đáng kể ở chuột được điều trị bằng streptozotocin và có tác dụng tối đa sau 25 phút sau khi điều trị.Paeoniflorin đã được chứng tỏ là, nó hoàn toàn có thể có giá trị điều trị tiềm năng như một loại thuốc chống đột quỵ. Paeoniflorin có công dụng, nó hoàn toàn có thể tạo ra sự dung nạp miễn dịch tế bào. Paeoniflorin hoàn toàn có thể có tác dụngNgoài ra, Paeoniflorin tạo ra tác dụngđáng kể ở chuột được điều trị bằng streptozotocin và có công dụng tối đa sau 25 phút sau khi điều trị .
- Và rất nhiều những điều tra và nghiên cứu đã triển khai cho thấy tiềm năng của chiết xuất và những hợp chất từ Bạch thược công dụng lên bệnh mạch máu do ùn tắc, tính năng chống viêm, điều hoà miễn dịch, hạ đường huyết, …
5. Công dụng và liều dùng
5.1. Công dụng
Bổ máu, giãn cơ, điều kinh, tiêu viêm, làm mát.
Chủ trị: Thiếu máu, da xanh xao, đau sườn ngực, cơ thể yếu, mồ hôi trộm, kinh nguyệt không đều, người nóng phát sốt, chóng mặt đau đầu, chân tay co rút, đau bụng kinh.
Xem thêm: Thiếu máu cơ tim: Những gì bạn nên biết
Thiếu máu tán huyết: Đặc điểm, nhận diện và điều trị bệnh
5.2. Liều dùng
Ngày dùng từ 8 g đến 12 g, dạng thuốc sắc, hoặc thuốc hoàn. Thường phối hợp với một số ít vị thuốc khác .
6. Bài thuốc kinh nghiệm tay nghề
6.1. Trị váng đầu
Có kèm theo hoa mắt, ù tai, cơ bắp run giật, chân tay tê dại.
Dùng bài Bổ can thang (Y tông kim giám): Bạch thược 20g, Đương quy, Thục địa mỗi thứ 16g, Táo nhân 20g, Mạch môn 12g, Xuyên khung và Mộc qua mỗi thứ 8g, Cam thảo 4g, sắc nước uống.
6.2. Trị chứng co giật cơ
Chủ yếu cơ cẳng chân co rút
Dùng bài Thược dược Cam thảo thang ( Thương hàn luận ) : Bạch thược, Cam thảo, mỗi thứ 16 g, sắc uống .
Hoặc dùng bài : Thược dược 30 g, Quế chi, Cam thảo mỗi thứ 15 g, Mộc qua 10 g, ngày 1 thang, sắc uống .
6.3. Trị tiểu đường
Cam thảo giáng đường phiến : Cam thảo sống 8 g, Sinh Bạch thược 40 g .
6.4. Thuốc bổ máu
Có tác dụng với chứng: Thiếu máu, da xanh xao, đau tức sườn ngực, cơ thể yếu, mồ hôi trộm, kinh nguyệt không đều.
Bài Tứ vật thang: Xuyên khung, Đương quy, Thục địa, Bạch thược.
Tóm lại, Bạch thược có tác dụng bổ máu, giãn cơ, tiêu viêm.
Những thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Tốt nhất, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các vị thuốc!
Bác sĩ Trần Nguyễn Anh Thư
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Hỏi Đáp
Để lại một bình luận