Soạn lịch sử 11 Bài 10: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 – 1941)

Soạn lịch sử 11 Bài 10 Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 – 1941) thuộc PHẦN HAI: LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI và nằm trong Chương I. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1921 – 1941)

I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế

1. Chính sách kinh tế mới

a ) Hoàn cảnh lịch sử
Năm 1921, nước Nga Xô viết ở trong thực trạng cực kỳ khó khăn vất vả .

– Nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.

– Tình hình chính trị không không thay đổi .
– Các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá, gây bạo loạn ở nhiều nơi .
Trong toàn cảnh đó, tháng 3-1921, Đảng Bônsêvích Nga quyết định hành động thực thi Chính sách kinh tế tài chính mới ( NEP ) do V.I Lê – nin đề xướng ,
b ) Nội dung của Chính sách kinh tế tài chính mới
Bao gồm những chủ trương đa phần về nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp và tiền tệ .
* Nông nghiệp : Thay thế chính sách trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực .
* Công nghiệp :
– Tập trung Phục hồi công nghiệp nặng .
– Cho phép tư nhân được thuê hoặc kiến thiết xây dựng những nhà máy sản xuất loại nhỏ ( dưới 20 công nhân ) có sự trấn áp của Nhà nước .
– Khuyến khích tư bản quốc tế góp vốn đầu tư, kinh doanh thương mại ở Nga .
– Nhà nước nắm những ngành kinh tế tài chính chủ chốt như công nghiệp, giao thông vận tải vận tải đường bộ, ngân hàng nhà nước, ngoại thương .
– Nhà nước kiểm soát và chấn chỉnh việc tổ chức triển khai, quản lí sản xuất công nghiệp, phần nhiều những xí nghiệp sản xuất chuyển sang chính sách tự hạch toán kinh tế tài chính, nâng cấp cải tiến chính sách tiền lương nhằm mục đích nâng cao hiệu suất lao động .
* Thương nghiệp và tiền tệ :
– Tư nhân được tự do kinh doanh, trao đổi, mở lại những chợ, Phục hồi và tăng cường mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn .
– Năm 1924, Nhà nước phát hành đồng rúp mới thay cho những loại tiền cũ .
c ) Kết quả, ý nghĩa
– Bằng việc thực thi Chính sách kinh tế tài chính mới, chỉ sau một thời hạn ngắn, nền kinh tế tài chính quốc dân của nước Nga Xô viết đã có những chuyển biến rõ ràng .
– Chính sách kinh tế tài chính mới là sự quy đổi kịp thời từ nền kinh tế tài chính do Nhà nước nắm độc quyền về mọi mặt sang nền kinh tế tài chính nhiều thành phần, nhưng vẫn đặt dưới sự trấn áp của Nhà nước .
– Với chủ trương này, nhân dân Xô viết đã vượt qua được những khó khăn vất vả to lớn, phấn khởi sản xuất và hoàn thành xong công cuộc Phục hồi kinh tế tài chính. Cho đến nay, Chính sách kinh tế tài chính mới còn để lại nhiều kinh nghiệm tay nghề so với công cuộc thiết kế xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số ít nước trên quốc tế .

2. Sự thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết

Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước đòi hỏi các dân tộc trên lãnh thổ Xô viết phải liên minh chặt chẽ với nhau nhằm tăng cường sức mạnh về mọi mặt.

Dưới sự chỉ huy trực tiếp của Lê-nin, Đại hội lần thứ nhất những Xô viết toàn Liên bang, diễn ra cuối tháng 12-1922, đã công bố xây dựng Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết ( gọi tắt là Liên Xô ), gồm 4 nước Cộng hòa Xô viết tiên phong là Nga, U-crai-na, Bê-lô-rút-xi-a và Ngoại Cáp-ca-dơ .
Mặc dù có sự chênh lệch về trình độ tăng trưởng kinh tế tài chính, về dân số và diện tích quy hoạnh giữa những nước cộng hòa, nhưng tư tưởng chỉ huy cơ bản của Lê-nin trong việc xây dựng Liên Xô là sự bình đẳng về mọi mặt và quyền tự quyết của những dân tộc bản địa, sự giúp sức lẫn nhau vì tiềm năng chung là kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc chủ nghĩa xã hội .
Ngày 21-1-1924, Lê-nin, lãnh tụ vĩ đại của giai cấp vô sản, người đứng đầu Đảng và Nhà nước Xô viết qua đời. Đó là một tổn thất to lớn so với nhân dân Liên Xô, giai cấp công nhân quốc tế và những dân tộc bản địa bị áp bức trên toàn quốc tế. Sau khi Lê-nin mất, Xta-lin lên thay, liên tục chỉ huy công cuộc thiết kế xây dựng và bảo vệ quốc gia Liên Xô trong những năm 1924 – 1953 .

II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941)

1. Những kế hoạch 5 năm đầu tiên

Sau khi hoàn thành xong công cuộc Phục hồi kinh tế tài chính, nhân dân Liên Xô bước vào thời kì kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội với trách nhiệm trọng tâm là công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa .

Liên Xô thực thi trách nhiệm công nghiệp hóa theo đường lối ưu tiên tăng trưởng công nghiệp nặng : công nghiệp sản xuất máy móc và nông cụ, công nghiệp nguồn năng lượng ( điện, than, dầu mỏ … ), công nghiệp khai khoáng, công nghiệp quốc phòng … Trong 2 năm đầu ( 1926 – 1927 ), Liên Xô đã từng bước xử lý thành công xuất sắc những yếu tố về vốn góp vốn đầu tư, huấn luyện và đào tạo cán bộ kĩ thuật, công nhân tay nghề cao …
Công cuộc công nghiệp hóa ngày càng lan rộng ra yên cầu phải có những kế hoạch dài hạn với tiềm năng đơn cử cho từng thời kì. Đó là những kế hoạch 5 năm tăng trưởng kinh tế-xã hội .
Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất ( 1928 – 1932 ) và kế hoạch 5 năm lần thứ hai ( 1933 – 1937 ) đều được triển khai xong trước thời hạn .
* Thành tựu :
Qua hai kế hoạch 5 năm, công cuộc thiết kế xây dựng chủ nghĩa xã hội đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, đưa Liên Xô từ một nước nông nghiệp lỗi thời trở thành một cường quốc công nghiệp xã hội chủ nghĩa .
– Công nghiệp : Năm 1937, sản lượng công nghiệp chiếm 77,4 % tổng sản phẩm quốc dân .

– Nông nghiệp : 93 % số nông hộ với trên 90 % diện tích quy hoạnh canh tác đã được đưa vào nền nông nghiệp tập thể hóa, có quy mô sản xuất lớn và cơ sở vật chất-kĩ thuật được cơ giới hóa .
– Văn hóa-giáo dục : Liên Xô đã thanh toán giao dịch nạn mũ chữ, kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống giáo dục thống nhất, hoàn thành xong phổ cập giáo dục tiểu học trong cả nước và triển khai phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở những thành phố .
– Biến đổi cơ cấu tổ chức giai cấp trong xã hội : Các giai cấp bóc lột bị xóa bỏ, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân và nông dân tập thể cùng những tầng lớp tri thức xã hội chủ nghĩa .
Từ năm 1937, nhân dân Liên Xô liên tục thực thi kế hoạch 5 năm lần thứ ba, nhưng công cuộc kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội trong thời điểm tạm thời bị gián đoạn bởi cuộc Chiến tranh quốc tế thứ hai. Tuy có một số ít sai lầm đáng tiếc, tác động ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của quốc gia ( không thực thi tốt nguyên tắc tự nguyện trong tập thể hóa nông nghiệp, chưa chú trọng đúng mức đến việc nâng cao đời sống nhân dân … ), công cuộc thiết kế xây dựng xã hội ở Liên Xô trong những năm 1925 – 1941 vẫn đạt được những thành tựu to lớn, tạo nên những biến hóa về nhiều mặt, có lợi cho nhân dân, kiến thiết xây dựng lực lượng vũ trang hùng mạnh để bảo vệ Tổ quốc .

2. Quan hệ ngoại giao của Liên Xô

– Chính quyền Xô viết từng bước thiết lập quan hệ ngoại giao với 1 số ít nước láng giềng ở châu Á và châu Âu .
– Tồn tại giữa vòng vây thù địch của chủ nghĩa tư bản quốc tế, Liên Xô đã kiên trì và bền chắc đấu tranh trong quan hệ quốc tế, từng bước phá vỡ chủ trương vây hãm, cô lập về kinh tế tài chính và ngoại giao của những nước đế quốc .

+ Trong vòng 4 năm (1922-1925), các cường quốc tư bản: Đức, Anh, I-ta-li-a, Pháp, Nhật Bản lần lượt công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô.

+ Đầu năm 1925, Liên Xô đã thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với trên 20 vương quốc .
+ Năm 1933, Mĩ đã công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao, chứng minh và khẳng định uy tín ngày càng cao của Liên Xô trên trường quốc tế .

Soạn lịch sử 11 Bài 10 Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 – 1941) được đăng ở chuyên mục Giải Lịch Sử 11 và biên soạn theo sách lịch sử 11. Được hướng dẫn biên soạn bởi các thầy cô giáo dạy Giỏi Sử học tư vấn giúp bạn học tốt môn sử lớp 11, nếu thấy hay hãy chia sẻ và comment để nhiều bạn khác cùng học tập.

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức