Sử 12 bài 17: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

Kiến thức kim chỉ nan Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ sau ngày 2-9-1945 đến trước ngày 19-12-1946

Lý thuyết Lịch sử 12 bài 17

Tình hình nước ta sau cách mạng tháng tám năm 1945

1. Khó khăn

– Quân đội các nước Đồng minh, dưới danh nghĩa giải pháp quân Nhật, đã lũ lượt kéo vào nước ta (từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc có 20 vạn quân Trung Hoa Dân quốc, từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam là quân đội Anh trà trộn một số quân Pháp…).

– Chính quyền cách mạng vừa mới xây dựng chưa được củng cố, lực lượng vũ trang còn non yếu .
– Nền kinh tế tài chính nước ta vốn đã lỗi thời, lại bị cuộc chiến tranh tàn phá nặng nề. Đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn vất vả .
– Ngân sách chi tiêu nhà nước lúc này phần nhiều trống rỗng .
– Hơn 90 % dân số không biết chữ .
Nước ta đứng trước tình thế hiểm nghèo “ Nghìn cân treo sợi tóc ” .
2. Thuận lợi
– Nhân dân ta đã giành quyền làm chủ, trong bước đầu được hưởng tự do, nên rất phấn khởi, gắn bó với chính sách .
– Cách mạng nước ta có Đảng, đứng đầu là quản trị Hồ Chí Minh sáng suốt chỉ huy .
– Trên quốc tế mạng lưới hệ thống xã hội chủ nghĩa đang hình thành, trào lưu giải phóng dân tộc bản địa dâng cao ở nhiều nước thuộc địa và phụ thuộc vào, trào lưu đấu tranh vì hoà bình, dân chủ tăng trưởng ở nhiều nước tư bản .

Tham khảo: Tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám năm 1945 có những thuận lợi và khó khăn gì?

Bước đầu kiến thiết xây dựng chính quyền sở tại cách mạng, xử lý nạn đói, nạn dốt và khó khăn vất vả về kinh tế tài chính

1. Xây dựng chính quyền sở tại cách mạng
– Thực hiện tổng tuyển cử trong cả nước ( 6-1-1946 ) .
– Thông qua list nhà nước liên hiệp kháng chiến do quản trị Hồ Chí Minh đứng đầu .
– Quốc hội trải qua Hiến pháp tiên phong của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ( 9-11-1946 ) .
– Nước Ta giải phóng quân được kiểm soát và chấn chỉnh và đổi thành Vệ Quốc đoàn ( 9-1945 ). Ngày 22-5-1946, Vệ quốc đoàn được đổi thành Quân đội Quốc gia Nước Ta .

2. Giải quyết nạn đói
– Biện pháp cấp thời : tổ chức triển khai quyên góp, điều hoà thóc gạo giữa những địa phương trong nước, nghiêm trị những người đầu tư mạnh tích trữ gạo. quản trị Hồ Chí Minh lôi kéo nhân dân cả nước “ Nhường cơm sẻ áo ”, “ Hũ gạo cứu đói ”, “ Ngày Đồng tâm ” .
– Để xử lý cơ bản nạn đói, tăng gia sản xuất là giải pháp số 1 có đặc thù lâu dài hơn. quản trị Hồ Chí Minh lôi kéo “ Tăng gia sản xuất ! Tăng gia sản xuất nga ! Tăng gia sản xuất nữa ! ” .
– Chính quyền cách mạng ra lệnh bãi bỏ thuế thân và những thứ thuế phi lí khác của chính sách cũ, giảm tô 25 %, giảm thuế ruộng đất 20 %, tịch thu ruộng đất của đế quốc và Việt gian chia cho dân cày nghèo, chia lại ruộng đất công công minh, dân chủ .Nhờ những giải pháp tích cực trên đâ, sản xuất nông nghiệp nhanh gọn được hồi sinh, nạn đói bị đẩy lùi một bước .
3. Giải quyết nạn dốt
– Ngày 8-9-1945, quản trị Hồ Chí Minh kí sắc lệnh xây dựng Nha Bình dân học vụ, lôi kéo nhân dân trong cả nước tham gia trào lưu xoá nạn mù chữ .
– Trong vòng 1 năm ( 8-9-1945 đến 8-9-1946 ), trên toàn nước đã tổ chức triển khai gần 76000 lớp học, xoá mù chữ cho 2,5 triệu người .
Trường học những cấp đại trà phổ thông và ĐH sớm được khai giảng nhằm mục đích huấn luyện và đào tạo những công dân và cán bộ trung thành với chủ, có năng lượng phụng sự Tổ quốc. Nội dung và chiêu thức giáo dục trong bước đầu được thay đổi theo niềm tin dân tộc bản địa – dân chủ .
4. Giải quyết khó khăn vất vả về kinh tế tài chính
– nhà nước lôi kéo ý thức tự nguyện góp phần của nhân dân cả nước .
– Phát động những trào lưu thiết kế xây dựng “ Quỹ độc lập ”, “ Tuần lễ vàng ” .
– Chỉ trong thời hạn ngắn, nhân dân đã tự nguyện góp phần 370 kg vàng, 20 triệu đồng vào “ Quỹ độc lập ”, 40 triệu đồng vào “ Quỹ đảm phụ quốc phòng ” .
– Ngày 31-1-1946, nhà nước ra sắc lệnh phát hành tiền Nước Ta và đến ngày 23-11-1946, Quốc hội quyết định hành động cho lưu tiền Nước Ta trong cả nước thay cho tiền Đông Dương của Pháp trước kia .

Tham khảo thêm: Hãy nêu những kết quả chủ yếu đạt được trong năm đầu xây dựng chính quyền cách mạng, giải quyết khó khăn của đất nước sau Cách mạng tháng Tám.

Đấu tranh chống ngoại xâm và nội phản, bảo vệ chính quyền sở tại Cách mạng

1. Kháng chiến chống thực dân Pháp trở lại xâm lược ở Nam Bộ
– Đêm 22 rạng sáng 23-9-1945, thực dân Pháp cho quân đánh úp trụ sở Uỷ ban nhân dân Nam Bộ và cơ quan tự vệ thành phố TP HCM, khởi đầu cuộc cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần thứ hai .
– Ngày 5-10-1945, quân Pháp được tăng viện, lan rộng ra đánh chiếm Nam Bộ và Nam Trung Bộ .
– Trung ương Đảng, nhà nước và quản trị Hồ Chí Minh kêu gọi lực lượng cả nước chi viện cho Nam Bộ và Nam Trung Bộ kháng chiến .

 

2. Đấu tranh với quân Trung Hoa Dân quốc và bọn phản cách mạng ở miền Bắc
– Chủ trương : trong thời điểm tạm thời hoà hoãn, tránh xung đột với quân Trung Hoa Dân quốc .
– Thực hiện chủ trương trên, ta đồng ý chấp thuận nhượng cho những đảng Việt Quốc, Việt Cách 70 ghế trong QH không qua bầu cử, 4 ghế Bộ trưởng trong chính phủ nước nhà liên hiệp chính thức, cho Nguyễn Hải Thần giữ chức Phó quản trị nước, phân phối một phần lương thực thực phẩm, phương tiện đi lại giao thông vận tải vận tải đường bộ, được cho phép dùng tiền Trung Quốc trên thị trường .
– Đối với bọn tay sai của quân Trung Hoa Dân quốc, nhất quyết vạch trần thủ đoạn và hành vi chia rẽ, phá hoại của chúng .
– Tác dụng : hạn chế những hoạt động giải trí chống phá của Trung Hoa Dân quốc và tay sai, làm thất bại thủ đoạn lật đổ chính quyền sở tại cách mạng của chúng .
3. Hoà hoãn với Pháp nhằm mục đích đẩy quân Trung Hoa Dân quốc ra khỏi nước ta

a. Hiệp định Sơ bộ

Nguyên nhân:

– Ngày 28-2-1946, Hiệp ước Hoa-Pháp được kí kết, theo đó Pháp được đưa quân ra Bắc thay quân Trung Hoa Dân quốc làm trách nhiệm giải giáp quân Nhật .
– Hiệp ước Hoa-Pháp đã đặt nhân dân ta trước sự lựa chọn : hoặc cầm súng chiến đấu chống thực dân Pháp, không cho chúng đổ xô lên miền Bắc ; hoặc hoà hoãn nhân nhượng Pháp để tránh thực trạng phải đối phó 1 lúc với nhiều quân địch .
– Ngày 3-3-1946, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp đã chọn giải pháp “ Hoà để tiến ” .

– Chiều 6-3-1946, tại Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí với G. Xanhtơni bản Hiệp định Sơ bộ.

Nội dung:

– nhà nước Pháp công nhận nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là một vương quốc tự do, có nhà nước riêng, nghị viện riêng, quân đội riêng, kinh tế tài chính riêng và là thành viên của Liên bang Đông Dương, nằm trong khối Liên hiệp Pháp .
– nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà thoả thuận cho 15.000 quân Pháp ra Bắc thay quân Trung Hoa Quốc dân đảng làm trách nhiệm giải giáp quân Nhật, số quân này sẽ đóng tại những khu vực qu định và rút dần trong thời hạn 5 năm .
– Hai bên ngừng mọi cuộc xung đột ở phía nam và giữ nguyên quân đội của mình tại vị trí cũ, tạo không khí thuận tiện đi đến cuộc đàm phán chính thức bàn những yếu tố về ngoại giao của Nước Ta, chính sách tương lai của Đông Dương, quyền hạn kinh tế tài chính và văn hoá của người Pháp ở Nước Ta .

Ý nghĩa:

– Tránh được cuộc chiến đấu bất lợi vì phải chống lại nhiều quân địch cùng một lúc .
– Đẩy được 20 vạn quân Trung Hoa Dân quốc cùng bọn tay sai ra khỏi nước ta .
– Có thêm thời hạn hoà bình để củng cố chính quyền sở tại cách mạng, chuẩn bị sẵn sàng lực lượng mọi mặt cho cuộc kháng chiến lâu bền hơn chống thực dân Pháp .

b. Tạm ước ngày 14-9-1946

– Sau khi kí Hiệp định Sơ bộ, thực dân Pháp vẫn liên tục gâ xung đột vũ trang ở Nam Bộ, cuộc đàm phán tại Phôngtennơblô thất bại, quan hệ Việt-Pháp ngày càng stress, có rủi ro tiềm ẩn xảy ra cuộc chiến tranh .
– Trước tình hình đó, quản trị Hồ Chí Minh, đã kí với Mutê bản Tạm ước ngày 14-9-1946, nhân nhượng Pháp 1 số ít quyền hạn kinh tế-văn hoá ở Nước Ta. Bản Tạm ước đã tạo điều kiện kèm theo cho ta có thêm thời hạn kiến thiết xây dựng, củng cố lực lượng, chuẩn bị sẵn sàng bước vào cuộc kháng chiến toàn nước chống Pháp lâu bền hơn .

Xem thêm

Sơ đồ hóa kỹ năng và kiến thức sử 12 bài 17

Soạn sử 12 bài 17

Hướng dẫn vấn đáp những câu hỏi và bài tập trang 129 sách giáo khoa :
Câu hỏi
Những khó khăn vất vả của cách mạng nước ta sau Cách mạng tháng Tám được Đảng và nhà nước cách mạng xử lý như thế nào ? Nêu hiệu quả và ý nghĩa .
Trả lời
– Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 nước ta đứng trước tình thế hiểm nghèo với rất nhiều khó khăn vất vả, khác nào “ ngàn cân treo sợi tóc ” .
* Biện pháp xử lý những khó khăn vất vả :
– Ổn định quốc gia, kiến thiết xây dựng và củng cố chính quyền sở tại cách mạng :
+ Về chính trị : triển khai bầu Quốc hội, phát hành Hiến Pháp, xây dựng Quân đội vương quốc Nước Ta .
+ Về kinh tế tài chính : thực thi chủ trương trước mắt là nhường cơm, xẻ áo ; hũ gạo tiết kiệm chi phí, chủ tương vĩnh viễn là tăng gia sản xuất .
+ Về kinh tế tài chính : Kêu gọi khuyên góp, ủng hộ : “ Tuần lễ vàng ”, “ Quỹ độc lập ”, phát hành tiền giấy bạc Nước Ta .
+ Văn hóa, giáo dục : Ngày 8 – 9 – 1945, Hồ Chí Minh ký sắc lệnh xây dựng Nha Bình dân học vụ, thay đổi giáo dục theo ý thức dân tộc bản địa, dân chủ .
– Đấu tranh chống ngoại xâm và nội phản :
+ Hòa hoãn với Tưởng để chống Pháp ở miền Nam .
+ Hòa hoãn với Pháp nhằm mục đích đẩy quân đội Trung Hoa Dân quốc ra khỏi miền Bắc .

* Kết quả:

– Chính quyền cách mạng trong bước đầu được củng cố, tạo dựng những cơ sở pháp lý quan trọng của một thể chế chính trị mới .
– Bằng việc triển khai những giải pháp tăng gia sản xuất thì nạn đói đã được đẩy lùi, kinh tế tài chính trong bước đầu được kiến thiết xây dựng lại .
– Giải quyết nạn mù chữ và kiến thiết xây dựng một nền giáo dục mới .

* Ý nghĩa:

– Tạo dựng niềm tin cho nhân dân về một chính sách xã hội mới mà ở đó ý thức dân chủ và quyền công dân được xem trọng .
– Trong quan hệ ngoại giao, đã hạn chế đến mức thấp nhất những hoạt động giải trí chống phá, thủ đoạn lật đổ chính quyền sở tại của quân địch. Tránh cùng lúc phải đối lập với nhiều quân địch, có điều kiện kèm theo tranh thủ tự do để tập hợp lực lượng, củng cố vững chãi nền tảng cho cuộc kháng chiến lâu dài hơn .
Câu hỏi
Đảng và nhà nước Cách mạng đã thực thi chủ trương, sách lược như thế nào so với Pháp trong thời hạn trước ngày 6/3 và từ ngày 6/3/1946 ?
Trả lời

* Từ ngày 2 – 9 – 1945 đến trước ngày 6 – 3 – 1946:

– Chủ trương : Hòa với quân Tưởng ở miền Bắc để tập trung chuyên sâu lực lượng chống Pháp ở miền Nam .
– Sách lược : Nhượng cho tay sai của Tưởng 70 ghế trong Quốc hội và 4 ghế trong chính phủ nước nhà không qua bầu cử, nhân nhượng một số ít quyền lợi và nghĩa vụ về kinh tế tài chính và chính trị như nhận cung ứng lương thực thực phẩm, nhận tiêu tiền mất giá của Tưởng .

* Từ ngày 6 – 3 – 1946 đến ngày 19 – 12 – 1946:

– Chủ trương : Hòa với Pháp để đuổi nhanh quân Tưởng, tranh thủ thời hạn để sẵn sàng chuẩn bị kháng chiến lâu bền hơn .
– Sách lược : Ký Hiệp định Sơ bộ ( 6 – 3 – 1946 ) và Tạm ước ( 14 – 9 – 1946 ), nhân nhượng của Pháp một số ít quyền lợi và nghĩa vụ về kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống. Tạm ước là số lượng giới hạn ở đầu cuối của sự nhân nhượng .

   Trên đây là những kiến thức trọng tâm sử 12 bài 17 đã được chúng tôi biên soạn với mong muốn giúp các em ôn tập và nắm vững các kiến thức lý thuyết của bài học này. Các em có thể tham khảo thêm những hướng dẫn soạn sử 12 bài 17 chi tiết hơn để trả lời tốt các câu hỏi và bài tập trang 97 sách giáo khoa.

Trắc nghiệm lịch sử 12 bài 17

Câu 1 : Khó khăn lớn nhất của nước ta sau cách mạng tháng Tám là :

A. Quân Tưởng, Anh dưới danh nghĩa Đồng minh vào VN giải giáp quân Nhật, nhưng lại chống phá Cách mạng VN
B. Nạn đói, nạn dốt đe doạ nghiêm trọng đến nhân dân ta
C. Ngân quỹ nhà nước trống rỗng
D. Các tổ chức phản cách mạng trong nước ra sức phá hoại chống phá Cách mạng

Câu 2 : Phiên họp tiên phong của Quốc hội nước ta được tổ chức triển khai vào thời hạn nào ? Ở đâu ?

A. 01 – 6 – 1946 ở Hà Nội
B. 02 – 3 – 1946 ở Hà Nội
C. 12 – 11 – 1946 ở Tân Trào – Tuyên Quang
D. 20 – 10 – 1946 ở Hà Nội

Câu 3 : Điều khoản nào trong Hiệp định sơ bộ 6 – 3 – 1946 có lợi trong thực tiễn cho ta ?

A. Pháp công nhận Việt Nam là một quốc gia tự do
B. Pháp công nhận Việt Nam có chính phủ, nghị viện, quân đội và tài chánh riêng nằm trong khối liên hiệp Pháp
C. Việt Nam thuận cho 15 000 quân Pháp ra Bắc tha  thế quân Tưởng và rút dần trong 5 năm
D. Hai bên thực hiện ngừng bắn nga  ở Nam Bộ

Câu 4: Việc ký hiệp định sơ bộ tạm hoà với Pháp chứng tỏ:

A. Chủ trương đúng đắn và kịp thời của Đảng và chính phủ ta
B. Sự thoả hiệp của Đảng và chính phủ ta
C. Sự thắng lợi của Pháp trên mặt trận ngoại giao
D. Sự su yếu của lực lượng cách mạng

Câu 5 : Trong tạm ước 14 – 9 – 1946, ta nhân nhượng cho Pháp quyền lợi nào ?

A. Một số quyền lợi về kinh tế và văn hoá
B. Chấp nhận cho Pháp đem 15 000 quân ra Bắc
C. Một số quyền lợi về chính trị, quân sự
D. Một số quyền lợi về kinh tế và quân sự

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức