Đến 2002, tại Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo APEC ở Mexico, các lãnh đạo New Zealand, Singapore và Chile đồng thuận khởi động đàm phán nâng CEP lên P3 CCEP (Pacific Three Closer Economic Partnership). Tầm nhìn chung của họ là tạo ra một hiệp định thương mại có thể hoạt động như một nền tảng để mở rộng trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Vòng đàm phán P3 đầu tiên được tổ chức tại Singapore vào tháng 9/2003.
Lễ ký kết CEP của New Zealand và Nước Singapore ngày 14/12/2000 đưa hiệp định hiệu lực hiện hành vào 1/1/2021. Ảnh : MFAT New ZealandKhi có thêm Brunei, thỏa thuận hợp tác đổi tên thành P4, tạo tiền đề cho một thỏa thuận hợp tác Vành đai Thái Bình Dương tham vọng hơn nhiều. Khi những cuộc đàm phán P4 kết thúc vào năm 2005, những bên đã đồng ý chấp thuận khởi đầu đàm phán về những dịch vụ kinh tế tài chính và góp vốn đầu tư, vốn không nằm trong thỏa thuận hợp tác bắt đầu .Khi những cuộc đàm phán này mở màn vào tháng 3/2008, Mỹ tham gia vào nhóm và xem xét cho tiến trình đàm phán tổng lực, đưa P4 thành TPP. Đến tháng 9 cùng năm, Mỹ công bố tham gia rất đầy đủ vào những cuộc đàm phán. Thời điểm đó, nước Australia, Peru gia nhập .Năm 2009, Nước Ta tham gia TPP với tư cách là quan sát viên đặc biệt quan trọng. Sau 3 phiên đàm phán, Nước Ta chính thức tham gia Hiệp định này. Cùng với quy trình đàm phán, TPP đã tiếp đón thêm những thành viên mới là Malaysia, Mexico, Canada và Nhật Bản, nâng tổng số nước tham gia lên thành 12 .Đây là quy trình tiến độ Mỹ nhận vai trò chủ chốt thôi thúc hiệp định. Tổng thống Obama khẳng định chắc chắn vào tháng 11/2009 rằng, Mỹ sẽ tham gia ” với tiềm năng hình thành một hiệp định khu vực có những thành viên thoáng rộng và những tiêu chuẩn cao, xứng danh là một hiệp định thương mại của thế kỷ 21 ” .Nhưng ngay khi tiếp quản White House, Donald Trump rút Mỹ khỏi TPP vào năm 2017. Với hành động này, 11 nước TPP còn lại phải tham gia vào những cuộc đàm phán bổ trợ để kiểm soát và điều chỉnh TPP thành CPTPP. Ngày 8/3/2018, hiệp định được ký kết ở Chile trong toàn cảnh Trump không chăm sóc những hiệp định đa phương. Kế nhiệm ông, Tổng thống Biden tập trung chuyên sâu bồi đắp lại những nước liên minh truyền thống cuội nguồn .Hôm 15/9, liên minh AUKUS của Mỹ, Anh và nước Australia được công bố, xoay quanh việc thiết kế xây dựng hạm quân tàu ngầm hạt nhân. Một ngày sau, Trung Quốc chính thức nộp đơn xin gia nhập CPTPP, lưu lại bước chuyển đầy khó xử lần hai cho những thành viên khối .Với cục diện mới, trong khi Mỹ vẫn là cường quốc quân sự chiến lược thống trị ở châu Á, sức mạnh kinh tế tài chính của Trung Quốc hiện trở thành vô song. Nỗ lực gia nhập liên minh thương mại gồm 11 thành viên này có vẻ như quá xa vời, nhưng lại làm tăng tầm quan trọng địa chính trị của CPTPP, vượt ngoài tưởng tượng những gì những chỉ huy tiên phong định hình ra nó cách đây hơn hai thập kỷ .Theo The Economist, thậm chí còn diễn biến mới còn làm rõ hơn sự ” điên rồ ” của một nước Mỹ hướng nội, đã từ bỏ TPP. Còn phiên bản CPTPP ngày này vẫn là một trong những hiệp định thương mại tiên tiến và phát triển nhất trên quốc tế .
Đại diện những nước thành viên CPTPP chụp hình lưu niệm trong lễ ký kết hiệp định ở Santiago, Chile vào tháng 3/2018. Ảnh : XinhuaKhi New Zealand và Nước Singapore lần đầu khởi xướng một liên minh thương mại vì tuyệt vọng với vận tốc lừ đừ của những cuộc đàm phán của Tổ chức Thương mại Thế giới ( WTO ), Trung Quốc thậm chí còn còn chưa phải là thành viên của WTO và sức mạnh kinh tế tài chính của họ vẫn còn khá nhã nhặn. Thị phần xuất khẩu sản phẩm & hàng hóa toàn thế giới của nước này khi ấy chỉ chiếm 3,4 %. Năm ngoái, nó đã lên tới 14,7 %, đưa Trung Quốc thành vương quốc duy nhất trên quốc tế chiếm thị trường hai số lượng .Khi còn là TPP, Mỹ góp thêm phần tích cực trong việc kiến thiết xây dựng hiệp định, nơi được miêu tả là ai gia nhập thì được bán hàng thuận tiện cho người Mỹ. Thời ấy, Mỹ muốn dùng TPP để ngăn sức ảnh hưởng tác động của Trung Quốc lên những quy tắc thương mại quốc tế. Nhưng giờ thì Mỹ rút đi và Trung Quốc muốn vào .
Vẫn khó hình dung việc xin gia nhập của Trung Quốc sẽ thành công trong thời gian tới. Bởi CPTPP là một thỏa thuận chi tiết, yêu cầu hội nhập kinh tế sâu rộng và thành viên mới phải được kết nạp bằng sự nhất trí chấp thuận của tất cả thành viên cũ.
Xem thêm: Mẹo Trị Hôi Chân Hiệu Quả Tại Nhà
” Trung Quốc đang tiến gần đến việc cung ứng những điều kiện kèm theo CPTPP trong nhiều nghành nghề dịch vụ một cách đáng kinh ngạc. Nhưng khoảng cách cũng còn rất lớn “, Jeff Schott, chuyên viên Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, tổ chức triển khai tư vấn ở Washington, nhìn nhận .Ông cho rằng, nước này đã đạt được những bước tiến lớn trong những năm gần đây về quyền sở hữu trí tuệ và góp vốn đầu tư. Nhưng sự thống trị của những doanh nghiệp nhà nước, yếu tố quyền lao động và lo lắng về quyền riêng tư tài liệu vẫn còn nhiều điều cần bắt kịp .Để trở thành thành viên CPTPP, Nước Ta chấp thuận đồng ý số lượng giới hạn những tương hỗ cho doanh nghiệp nhà nước và tăng cường tính minh bạch về hoạt động giải trí và cấu trúc, điều mà Trung Quốc dự kiến sẽ phải làm. Quản trị tài liệu là một yếu tố mà Trung Quốc đang có quan điểm khác với hiệp định .Các vương quốc CPTPP đã cam kết thúc đẩy việc chuyển giao thông tin xuyên biên giới. trái lại, Trung Quốc đã trở thành hình mẫu toàn thế giới về nội địa hóa dữ liệu. Luật bảo vệ tài liệu được trải qua vào tháng trước sẽ khiến những công ty quốc tế khó chuyển tài liệu ra khỏi vương quốc này hơn .Các thành viên hiện tại của hiệp định cũng không có năng lực gật đầu kết nạp chỉ với lời hứa sẽ có những đổi khác. Mối quan hệ giữa Trung Quốc với nhiều đối tác chiến lược thương mại đã kém đi trong những năm gần đây, khiến việc tìm kiếm tư cách thành viên như một cuộc mua và bán ngoại giao sẽ khó hơn nhiều so với việc gia nhập WTO, điều mà họ đã làm vào năm 2001 .Kazuhito Yamashita, một cựu nhà đàm phán thương mại Nhật Bản – từng tham gia vào những cuộc đàm phán gia nhập WTO của Trung Quốc – diễn đạt rằng, những người sáng sủa thời đó nhìn nhận Trung Quốc nên được vào WTO, và những yếu tố hoàn toàn có thể được khắc phục sau đó trải qua việc nước này tuân thủ thực thi khuôn khổ. Những người trái chiều phản đối thì không tin sẽ có sự đổi khác. ” Điều đó đã đúng “, ông nói .Dù thời cơ thực sự để gia nhập CPTPP của Trung Quốc là mong manh, vẫn có những nguyên do khác để Trung Quốc nộp đơn. Hầu hết những nước không muốn trở thành thành viên của một khối nào chống Trung Quốc. Một số thậm chí còn háo hức nhìn vào những quyền lợi kinh tế tài chính tiềm năng khi có Trung Quốc tham gia .Bởi khi những cuộc đàm phán để Mỹ tham gia khởi đầu vào năm 2008, Mỹ là một đối tác chiến lược thương mại lớn hơn Trung Quốc với 1 số ít vương quốc thành viên CPTPP – ví dụ điển hình như New Zealand, Peru và Chile. Ngày nay, trong số những thành viên khối, chỉ còn Canada và Mexico thanh toán giao dịch với Mỹ nhiều hơn là với Trung Quốc .Một báo cáo giải trình được xuất bản vào năm 2019 ước tính thu nhập toàn thế giới có được từ CPTPP hoàn toàn có thể lên tới 147 tỷ USD một năm. Nếu gồm có cả Trung Quốc, số lượng đó sẽ tăng lên 632 tỷ USD. Lợi ích của nhiều thành viên sẽ lên tới hơn 1 % thu nhập thực tiễn của họ .Nhưng với những cơ quan chính phủ khác, quan hệ với Trung Quốc đã xấu đi đến mức không hề tưởng tượng nổi việc kết nạp của nước này vào. ” Chống lại tác động ảnh hưởng chính trị, kinh tế tài chính và khoảng trống ảo của Trung Quốc là động lực trọng tâm trong nhiều chủ trương của nước Australia và Nhật Bản “, Nigel Cory, Chuyên gia thương mại tại Quỹ Đổi mới và Công nghệ tin tức ở Washington DC, đồng thời là một nhà ngoại giao nước Australia, cho biết .Việc chia tách giữa những thành viên, một bên xem lá đơn của Trung Quốc đa phần như một quyền lợi kinh tế tài chính và một bên là những người coi nó hầu hết như một mối rình rập đe dọa chính trị, hoàn toàn có thể hữu dụng về mặt ngoại giao với những nhà cầm quyền Trung Quốc. ” Nó được thôi thúc bởi mong ước ném vào một trường hợp khó xử cho vui “, Charles Finny, một cựu quan chức ngoại giao New Zealand, người đã khởi động những cuộc đàm phán thương mại của nước này với Trung Quốc vào năm 2004, phản hồi .Trung Quốc đã là thành viên lớn nhất của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực ( RCEP ), một thỏa thuận hợp tác thương mại lớn hơn nhưng ” nông ” hơn CPTPP, đã được thống nhất vào năm ngoái. RCEP ít điều kiện kèm theo hơn, nhưng không giống như CPTPP, nó lại gồm có mọi nền kinh tế tài chính lớn ở Khu vực Đông Nam Á, và Nước Hàn. Việc trở thành thành viên của cả hai, nếu xảy ra, sẽ giúp Trung Quốc ngày càng trở thành một nhà chỉ huy ngoại giao thương mại đáng gờm ở châu Á .
Từ bên ngoài CPTPP, Mỹ không ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả của các cuộc đàm phán gia nhập. Tất nhiên, quốc gia này có ảnh hưởng đặc biệt với các nước láng giềng. Thỏa thuận thương mại tự do với Mexico và Canada yêu cầu bất kỳ quốc gia nào trong số ba nước này phải tham khảo ý kiến của những thành viên còn lại trước khi bắt đầu đàm phán với một quốc gia hiện không có thỏa thuận thương mại nào. Thỏa thuận AUKUS với Australia cũng có thể củng cố quyết tâm của Mỹ nhằm thúc đẩy các lợi ích trong khu vực, thậm chí cả các lợi ích kinh tế.
Hầu hết quan điểm hiện cược rằng nỗ lực tham gia hiệp định của Trung Quốc sẽ thất bại. Cách đây không lâu, một số ít người đã đặt cược rằng Trung Quốc sẽ bộc lộ sự chăm sóc đến tư cách thành viên CPTPP hơn là Mỹ. Điều đó đã đúng. Và nếu việc nộp đơn gia nhập này còn có một ý nghĩa khác, thì nó chính là một dẫn chứng cho thấy tác động ảnh hưởng thương mại của Mỹ ở châu Á đã suy yếu nhanh như thế nào .
Phiên An (theo The Economist, MFAT New Zealand)
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức
Để lại một bình luận