Phân tích bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt

[ Văn mẫu 9 ] Phân tích bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt – hướng dẫn chi tiết cụ thể và tuyển tập những bài văn mẫu hay, đạt điểm trên cao phân tích Bếp lửa .

Phân tích bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt là đề văn thường gặp trong chương trình Ngữ Văn lớp 9. Cùng tham khảo hướng dẫn chi tiết cách làm và các bài văn mẫu hay, đạt điểm cao dưới đây do Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn để nắm được cách làm về dạng bài này em nhé!

Đề bài: Em hãy phân tích bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt.

Hướng dẫn làm bài phân tích bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt

1. Phân tích đề

– Yêu cầu đề bài : Phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ Bếp lửa

– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng: các từ ngữ, chi tiết, hình ảnh trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt

– Phương pháp lập luận chính : phân tích

2. Các vấn đề chính cần triển khai

– Luận điểm 1: Những kỉ niệm tuổi thơ và tình bà cháu

– Luận điểm 2: Những suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc đời của bà và hình tượng bếp lửa

– Luận điểm 3: Nỗi nhớ khắc khoải, khôn nguôi về người bà

Lập dàn ý chi tiết cụ thể phân tích bài thơ Bếp lửa

1. Mở bài

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm Bếp lửa

+ Bằng Việt thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Thơ ông thường khai thác những kỉ niệm thời thơ ấu và gợi những tham vọng tuổi trẻ với những cảm hứng tinh xảo, giọng điệu tâm tình, quyến rũ sâu lắng .

+ Bài thơ Bếp lửa sáng tác năm 1963 khi Bằng Việt là sinh viên đại học luật ở nước ngoài, được đánh giá là một trong không nhiều những bài thơ viết về tình bà cháu hay nhất.

– Dẫn dắt nội dung bài thơ : Qua hình ảnh bếp lửa – ngọn lửa và bàn tay nhóm lửa, tác giả bộc lộ lòng thương nhớ, kính yêu và biết ơn bà của đứa cháu đi xa, đồng thời nói lên tình yêu thiết tha so với mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia .

2. Thân bài

a) Những kỉ niệm tuổi thơ và tình bà cháu

– Dòng hồi tưởng về bà bắt nguồn từ hình ảnh bếp lửa+ Bếp lửa “ chờn vờn sương sớm ” – bếp lửa thực+ Bếp lửa “ ấp iu nồng đượm ” diễn đạt sự dịu dàng êm ả, ấm áo, kiên trì của người nhóm lửa=> Hình ảnh quen thuộc thân mật với người cháu, làm trỗi dậy dòng kí ức về bà và tuổi thơ- Kỉ niệm về tuổi thơ nhiều khó khăn, thiếu thốn+ “ Đói mòn đói mỏi ” người cháu thấy ám ảnh bởi nạn đói và quá khứ đau thương của dân tộc bản địa+ Khói bếp hun nhèm mắt cháu để khi nghĩ lại “ sống mũi còn cay ”+ Dòng hồi tưởng, kỉ niệm gắn với âm thanh tiếng tu hú của chốn đồng nội : tiếng tu hú được nhắc tới 5 lần trong bài khi thảng thốt, lúc khắc khoải, mơ hồ => gợi lên khoảng trống bát ngát, bát ngát, buồn vắng=> Tâm trạng của cháu vì vậy cũng tha thiết, mãnh liệt hơn bởi sự đùm bọc, che chở của bà- Tuổi thơ được bà yêu thương, che chở+ ” bà dạy ”, bà chăm ” => bộc lộ sâu đậm tấm lòng nhân hậu, tình yêu thương vô bờ và sự chăm chút của bà so với cháu+ Ngay cả trong gian khó, gian truân của cuộc chiến tranh bà vẫn vững vàng – phẩm chất cao quý của những người mẹ Nước Ta anh hùng ( Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh )=> Qua dòng hồi tưởng về bà, những dòng cảm hứng của nhân vật trữ tình chính là sự phối hợp, xen kẽ thuần thục giữa những yếu tố miêu tả, biểu cảm, tự sự, nỗi nhớ của người cháu bộc lộ tình yêu thương vô hạn so với bà

b) Những suy ngẫm, chiêm nghiệm về cuộc đời của bà và hình tượng bếp lửa

* Suy ngẫm về cuộc sống bà- Từ những kỉ niệm, hình ảnh bếp lửa luôn gắn với hình ảnh người bà+ Hình ảnh bếp lửa kết tinh trong hình ảnh ngọn lửa : ngọn lửa của tình yêu thương, sự hhi sinh luôn ủ sẵn trong lòng bà để làm sáng lên kỳ vọng, ý chí+ Điệp ngữ “ một ngọn lửa ” nhấn mạnh vấn đề tình yêu thương ấm cúng bà dành cho cháu, người bà nhen nhóm những điều thiện lương tốt đẹp so với cháu .-> Hình ảnh người bà trong lòng cháu là người thắp lửa, giữ lửa và truyền lửa, truyền niềm tin, sức sống tới thế hệ tương lai .- Sự tần tảo, hi sinh của bà+ Cuộc đời bà đầy những khó khăn, khó khăn vất vả, lận đận trải qua nắng mưa+ Điệp từ “ nhóm ” lặp lại bốn lần : người bà đã nhóm lên, khơi dậy những yêu thương, kí ức và giá trị sống tốt đẹp trong lòng người cháu- Hình ảnh bếp lửa kết tinh thành hình ảnh ngọn lửa chất chứa niềm tin, kỳ vọng của bà+ Người cháu như phát hiện ra điều kì diệu giữa đời sống đời thường “ Ôi kì quặc và thiêng liêng – bếp lửa ” => thấm nhuần được tình yêu thương và đức hi sinh của bà .

c) Nỗi nhớ khắc khoải, khôn nguôi về người bà

+ Lời tự bạch của đứa cháu khi trưởng thành, xa quê nhà : người cháu vẫn cảm thấy ấm cúng bởi tình yêu thương vô bờ của bà .+ Tự vấn “ Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ? ” : niềm tin dai dẳng, nỗi nhớ luôn thường trực trong lòng người cháu ;

3. Kết bài

– Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của bài thơ+ Nội dung : Qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành, bài thơ “ Bếp lửa ” gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời bộc lộ lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu so với bà và cũng là so với mái ấm gia đình, quê nhà quốc gia .+ Đặc sắc thẩm mỹ và nghệ thuật : phát minh sáng tạo ra hình tượng bếp lửa mang ý nghĩa thực và ý nghĩa hình tượng ; phối hợp miêu tả, biểu cảm, tự sự tương thích với dòng hồi tưởng và tình cảm của cháu .

– Cảm nghĩ về bài thơ: Bài thơ chứa đựng triết lý, ý nghĩa thầm kín: những điều thân thiết của tuổi thơ của mỗi người đều có sức tỏa sáng, nâng đỡ con người trên hành trình cuộc đời, tình yêu thương và lòng biết ơn chính là biểu hiện cụ thể của tình yêu thương, quê hương.

Mẫu bài văn phân tích Bếp lửa không thiếu 3 phần

1. Mở bài phân tích Bếp lửa

Bằng Việt cũng có riêng ông một kỉ niệm, đó chính là những tháng năm sống bên bà, cùng bà nhóm lên cái bếp lửa thân thương. Không chỉ thế, điều in đậm trong tâm trí của Bằng Việt còn là tình cảm sâu đậm của hai bà cháu. Chúng ta có thể cảm nhận điều đó qua bài thơ “Bếp lửa” của ông. Bằng Việt thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Bài thơ “Bếp lửa” được ông sáng tác năm 1963 lúc 19 tuổi và đang đi du học ở Liên Xô.

2. Thân bài phân tích Bếp lửa

Bài thơ đã gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời biểu lộ lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu với bà, với mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia. Tình cảm và những kỉ niệm về bà được khơi gợi từ hình ảnh bếp lửa. Ở nơi đất khách quê người, phát hiện hình ảnh bếp lửa, tác giả chợt nhớ về người bà :“ Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa. ”Hình ảnh “ chờn vờn ” gợi lên những mảnh kí ức hiện về trong tác giả một cách chập chờn như khói bếp. Bếp lửa được thắp lên, nó hắt ánh sáng lên mọi vật và toả sáng tâm hồn đứa cháu thơ ngây. Bếp lửa được thắp lên đó cũng là bếp lửa của cuộc sống bà đã trải qua “ biết mấy nắng mưa ”. Từ đó, hình ảnh người bà hiện lên. Dù đã cách xa nửa vòng toàn cầu nhưng có vẻ như Bằng Việt vẫn cảm nhận được sự vỗ về, yêu thương, chăm chút từ đôi tay kiên trì và khôn khéo của bà. Trong cái khoảnh khắc ấy, trong lòng nhà thơ lại trào dâng một tình yêu thương bà vô hạn. Tình cảm bà cháu thiêng liêng ấy cứ như một dòng sông với con thuyền nhỏ chở đầy ắp những kỉ niệm mà suốt cuộc sống này chắc người cháu không khi nào quên được và cũng chính từ đó, sức ấm và ánh sáng của tình bà cháu cũng như của bếp lửa lan toả toàn bài thơ .Khổ thơ tiếp theo là dòng hồi tưởng của tác giả về những kỉ niệm của những năm tháng sống bên cạnh bà. Lời thơ giản dị và đơn giản như lời kể, như những câu văn xuôi, như thủ thỉ, tâm tình, tác giả như đang kể lại cho người đọc nghe về câu truyện cổ tích tuổi thơ mình. Nếu như trong câu truyện cổ tích của những bạn cùng lứa khác có bà tiên, có phép màu thì trong câu truyện của Bằng Việt có bà và bếp lửa. Trong những năm đói khổ, người bà đã gắn bó bên tác giả, chính bà là người xua tan bớt đi cái không khí ghê rợn của nạn đói 1945 trong tâm lý đứa cháu. Cháu khi nào cũng được bà chở che, bà dẫu có đói cũng không để cháu thiếu bữa ăn nào, bà đi mót từng củ khoai, đào từng củ sắn để cháu ăn cho khỏi đói :“ Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay ! ”Chính “ mùi khói ” đã xua đi cái mùi tử khí trên khắp những ngõ ngách. Cũng chính cái mùi khói ấy đã quyện lại và bám lấy tâm hồn đứa trẻ. Dù cho tháng năm có trôi qua, những kí ức ấy cũng sẽ để lại không ít ấn tượng trong lòng đứa cháu để rồi khi nghĩ lại thấy “ sống mũi còn cay ”. Là mùi khói làm cay mắt người người cháu hay chính là tấm lòng của người bà làm đứa cháu không cầm được nước mắt ?“ Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm bếpTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu bà còn nhớ không bàBà hay kể chuyện những ngày ở HuếTiếng tu hú sao mà tha thiết thế ! ”“ Cháu cùng bà nhóm lửa ”, nhóm lên ngọn lửa của sự sống và của tình yêu bà cháy bỏng của một cậu bé hồn nhiên, trong trắng như một trang giấy. Chính hình ảnh bếp lửa quê nhà, bếp lửa của tình bà cháu đó đã gợi nên một liên tưởng khác, một hồi ức khác trong tâm lý thi sĩ thuở nhỏ. Đó là tiếng chim tu hú kêu. Tiếng tu hú kêu như giục giã lúa mau chín, người nông dân mau thoát khỏi cái đói, và có vẻ như đó cũng là một chiếc đồng hồ đeo tay của đứa cháu để nhắc bà rằng : “ Bà ơi, đến giờ bà kể chuyện cho cháu nghe rồi đấy ! ” .Từ “ tu hú ” được điệp lại ba lần làm cho âm điệu câu thơ thêm bồi hồi tha thiết, làm cho người đọc cảm thấy như tiếng tu hú đang từ xa vọng về trong tiềm thức của tác giả. Tiếng “ tu hú ” lúc mơ bà, lúc văng vẳng từ những cánh đồng xa lâng lâng lòng người cháu xa xứ. Tiếng chim tu hú khắc khoải làm cho dòng kỉ niệm của đứa cháu trải dài hơn, rộng hơn trong cái khoảng trống xa thẳm của nỗi nhớ thương. Nếu như trong những năm đói kém của nạn đói 1945, bà là người gắn bó với tác giả nhất, yêu thương tác giả nhất thì trong tám năm ròng của cuộc kháng chiến chống Mĩ, tình cảm bà cháu ấy lại càng sâu đậm :“ Mẹ cùng cha công tác làm việc bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu học .Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọcTu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bàKêu chi hoài trên những cánh đồng xa ”Trong tám năm ấy, quốc gia có cuộc chiến tranh, hai bà cháu phải rời làng đi tản cư, cha mẹ phải đi công tác làm việc, cháu vì vậy phải ở cùng bà trong quãng thời hạn ấy, nhưng có vẻ như so với đứa cháu như vậy lại là một niềm niềm hạnh phúc vô bờ. Cùng bà, ngày nào cháu cũng cùng bà nhóm bếp. Và trong cái khói bếp chập chờn, mờ mờ ảo ảo ấy, người bà như một bà tiên hiện ra trong câu truyện cổ huyền ảo của cháu. Nếu như so với mỗi tất cả chúng ta, cha sẽ là cánh chim để nâng tham vọng của con vào một khung trời mới, mẹ sẽ là cành hoa tươi thắm nhất để con cài lên ngực áo thì so với Bằng Việt, người bà vừa là cha, vừa là mẹ, vừa là cánh chim, là một cành hoa của riêng ông. Cho nên, tình bà cháu là vô cùng thiêng liêng và quý giá so với ông .Trong những tháng năm sống bên cạnh bà, bà không chỉ chăm sóc cho cháu từng miếng ăn, giấc ngủ mà còn là người thầy tiên phong của cháu. Bà dạy cho cháu những vần âm, những phép tính tiên phong. Không chỉ thế, bà còn dạy cháu những bài học kinh nghiệm quý giá về cách sống, đạo làm người. Những bài học kinh nghiệm đó sẽ là hành trang mang theo suốt quãng đời còn lại của cháu. Người bà và tình cảm mà bà dành cho cháu đã thật sự là một chỗ dựa vững chãi về cả vật chất lẫn niềm tin cho đứa cháu nhỏ bé .Cho nên khi giờ đây nghĩ về bà, nhà thơ càng thương bà hơn vì cháu đã đi rồi, bà sẽ ở với ai, ai sẽ người cùng bà nhóm lửa, ai sẽ cùng bà san sẻ những câu truyện những ngày ở Huế, … Thi sĩ bỗng tự hỏi lòng mình : “ Tu hú ơi, chẳng đến ở cùng bà ? ”. Một lời than phiền bộc lộ nỗi nhớ mong bà thâm thúy của đứa cháu nơi xứ người. Chỉ trong một khổ thơ mà hai từ “ bà ”, “ cháu ” đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần gợi lên hình ảnh hai bà cháu sóng đôi, gắn bó, quấn quýt không rời .Chiến tranh, một danh từ thông thường nhưng sức lột tả của nó thì quyết liệt vô cùng, nó đã gây ra đau khổ cho bao người, bao nhà. Và hai bà cháu trong bài thơ cũng trở thành một nạn nhân của cuộc chiến tranh : mái ấm gia đình bị chia cắt, nhà bị giặc đốt cháy rụi …“ Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên quay trở lại lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh :Bố ở chiến khu bố còn việc bốMày viết thư chớ kể này kể nọCứ bảo nhà vẫn được bình yên ! “Cuộc sống càng khó khăn vất vả, cảnh ngộ càng ngặt nghèo, nghị lực của bà càng bền vững và kiên cố, tấm lòng của bà càng bát ngát. Qua đó, ta thấy hiện lên một người bà cần mẫn, nhẫn nại và giàu đức hi sinh. Dù cho ngôi nhà, túp lều tranh của hai bà cháu đã bị đốt nhẵn, nơi nương thân của hai bà cháu nay đã không còn, bà dù có đau khổ thế nào cũng không dám nói ra vì sợ làm đứa cháu bé nhỏ của mình lo buồn. Bà cứng rắn, dắt cháu vượt qua mọi khó khăn vất vả, bà không muốn đứa con đang bận việc nước phải lo ngại chuyện nhà. Điều đó ta hoàn toàn có thể thấy rõ qua lời dặn của bà : “ Mày có viết thư chớ kể này kể nọ / Cứ bảo nhà vẫn được bình yên ! ” .Lời dặn của bà nôm na giản dị và đơn giản nhưng chất chứa biết bao tình. Gian khổ, thiếu thốn, bao nỗi nhớ thương con bà đều phải nén vào trong lòng để yên lòng người nơi tiền tuyến. Hình ảnh người bà không chỉ còn là người bà của riêng cháu mà còn là một hình tượng rõ nét cho những người phụ nữ Nước Ta giàu đức hi sinh, thương con quý cháu. Kết thúc khổ thơ, Bằng Việt đã nâng hình ảnh bếp lửa trở thành hình ảnh ngọn lửa, một ngọn lửa :“ Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn ,Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng ” .Hình ảnh ngọn lửa toả sáng trong câu thơ, nó có sức truyền cảm can đảm và mạnh mẽ. Ngọn lửa của tình yêu thương, ngọn lửa của niềm tin, ngọn lửa ấm nồng như tình bà cháu, ngọn lửa đỏ hồng soi sáng cho con đường đứa cháu. Bà luôn nhắc cháu rằng : nơi nào có ngọn lửa, nơi đó có bà, bà sẽ luôn ở cạnh cháu. Những dòng thơ cuối bài cũng chính là những suy ngẫm về bà và bếp lửa mà nhà thơ muốn gởi tới bạn đọc, qua đó cũng là những bài học kinh nghiệm thâm thúy từ việc làm nhóm lửa tưởng chừng đơn thuần :“ Nhóm bếp lửa ấp iu, nồng đượm ” .Một lần nữa, hình ảnh bếp lửa “ ấp iu ”, “ nồng đượm ” đã được nhắc lại ở cuối bài thơ như một lần nữa khẳng định chắc chắn lại cái tình cảm thâm thúy của hai bà cháu .“ Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi ”Nhóm lên bếp lửa ấy, người bà đã truyền cho đứa cháu một tình yêu thương những người ruột thịt và nhắc cháu rằng không khi nào được quên đi những năm tháng nghĩa tình, những năm tháng khó khăn vất vả mà hai bà cháu đã sống vơi nhau, những năm tháng mà hai bà cháu mình cùng chia nhau từng củ sắn, củ mì .“ Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui ”“ Nồi xôi gạo mới sẻ chung vui ” của bà hay là lời răn dạy cháu luôn phải mở lòng ra với mọi người xung quanh, phải gắn bó với xóm làng, đừng khi nào có một lối sống ích kỉ .“ Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ ”

Bà không chỉ là người chăm lo cho cháu đầy đủ về vật chất mà còn là người làm cho tuổi thơ của cháu thêm đẹp, thêm huyền ảo như trong truyện. Người bà có trái tim nhân hậu, người bà kì diệu đã nhóm dậy, khơi dậy, giáo dục và thức tỉnh tâm hồn đứa cháu để mai này cháu khôn lớn thành người. Người bà kì diệu như vậy ấy, rất giản dị nhưng có một sức mạnh kì diệu từ trái tim, ta có thể bắt gặp người bà như vậy trong “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh:

“ Tiếng gà trưaMang bao nhiêu niềm hạnh phúcĐêm cháu về nằm mơGiấc ngủ hồng sắc trứng. ”Suốt dọc bài thơ, mười lần Open hình ảnh bếp lửa là mười lần tác giả nhắc tới bà. Âm điệu những dòng thơ nhanh mạnh như tình cảm dâng trào lớp lớp sóng vỗ vào bãi biển xanh thẳm lòng bà. Người bà đã là, đang là và sẽ mãi mãi là người quan trọng nhất so với cháu dù ở bất kỳ phương trời nào. Bà đã trở thành một người không hề thiếu trong trái tim cháu. Giờ đây, khi đang ở xa bà nửa vòng toàn cầu, Bằng Việt vẫn luôn hướng lòng mình về bà :“ Giờ cháu đã đi xaCó ngọn khói trăm tàuCó lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngảNhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhởSớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ? ”Xa vòng tay chăm chút của bà để đến với chân trời mới, chính tình cảm của hai bà cháu đã sưởi ấm lòng tác giả trong cái mùa đông nóng bức của nước Nga. Đứa cháu nhỏ của bà thời xưa giờ đã trưởng thành nhưng trong lòng vẫn luôn đinh ninh nhớ về góc bếp, nơi nắng mưa hai bà cháu có nhau. Đứa cháu sẽ không khi nào quên và không thể nào quên được vì đó chính là nguồn cội, là nơi mà tuổi thơ của đứa cháu đã được nuôi dưỡng để lớn lên từ đó. “ Đọc xong bài thơ, nhắm mắt lại tưởng tượng, bạn sẽ tưởng tượng thấy ngay hình ảnh bếp lửa hồng và dáng người bà lặng lẽ ngồi bên. Hình ảnh có tính sóng đôi này hiện lên thật sôi động, rõ ràng như thể nét khắc, nét chạm vậy … ” ( Văn Giá ) .

3. Kết bài phân tích Bếp lửa

Bài thơ Bếp lửa sẽ sống mãi trong lòng bạn đọc nhờ sức truyền cảm sâu sắc cuả nó. Bài thơ đã khơi dậy trong lòng chúng ta một tình cảm cao đẹp đối với gia đình, với những người đã tô màu lên tuổi thơ trong sáng của ta.

Nghe bài văn mẫu phân tích Bếp lửa đặc sắc

Phân tích bài thơ Bếp lửa (Bằng Việt) – Những bài văn hay tuyển chọn qua những kì thi, kiểm tra

Phân tích Bếp lửa hay nhất bài mẫu 1:

Có những câu ca, bài thơ chỉ chạm nhẹ vào trái tim người đọc nhưng khiến họ nhớ mãi. Đọc thơ Bằng Việt chắc hẳn người đọc sẽ nhận ra được sự lan truyền kì diệu của câu chữ. Bài thơ “Bếp lửa” được sáng tác trong những năm tháng kháng chiến với tình bà cháu gắn bó, ấm áp cùng những gian khổ nhọc nhằn ấu thơ. Bằng Việt đã thổi hồn vào “bếp lửa”, vào thời gian một đoạn hồi ức đẹp đẽ nhất.

Bài thơ “Bếp lửa” như tiếng lòng của người cháu dành cho bà suốt những năm tháng ấu thơ vất vả, bộn bề lo âu. Hình ảnh “bếp lửa” gần gũi, bình dị trong mỗi gia đình Việt Nam thời xưa nhưng dường như có sức ám ảnh và lay động tác giả. Vì bếp lửa gắn với bà, gắn với kỉ niệm ấu thơ không thể phai nhòa.

Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưaÔi kỳ lạ và thiêng liêng bếp lửaĐiệp từ “ một bếp lửa ” có sức tiềm ẩn tình cảm và cảm hứng rất lớn và chân thành, thôi thúc tác giả luôn có một nỗi nhớ thường trực ở trong đó. Hình ảnh bếp lửa “ chờn vờn ” và “ ấp iu ” diễn đạt sự gắn bó, không hề tách rời. Một loạt những ký ức về bà, về kí ức thời xưa cứ thế dội về can đảm và mạnh mẽ, khiến tác giả phải thốt lên “ ôi ”. Một từ “ ôi ” mang nặng ân tình, thiêng liêng, nồng đượm biết bao nhiêu. Hẳn rằng Bằng Việt đã có những năm tháng đáng nhớ, đáng trân trọng bên cạnh bà. Kí ức cứ thế ừa về :Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại giờ đây sống mũi còn cayMột tuổi thơ nhọc nhằn, khó khăn vất vả bên cạnh bà. Một câu bé bốn tuổi đã quá quen thuộc với mùi khói ở bếp lửa. Đất nước rơi vào ách thống trị thực dân, tình cảnh nạn đói thê thảm là điều không tránh khỏi. Khói bếp tuổi thơ đã “ hun ” đầy trong khóe mắt, hun cả một vùng trời tuổi thơ nhọc nhằn. Chữ “ cay ” ở cuối câu thơ như lắng lại, gieo vào lòng người nỗi buồn man mác. Là sống mũi ” cay ” hay là tuổi thơ cay cực, là thương bà, thương cha mẹ hay thương bếp lửa tần tảo sớm hôm .Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửaTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu bà còn nhớ không bàBà hay kể chuyện những ngày ở HuếTiếng tu hú sao mà tha thiết thế“ Tám năm ròng ” là thời hạn dài đằng đẵng, thời hạn tuổi thơ của cháu nhọc nhằn bên cạnh bà. Bà và cháu cùng nhóm lửa, nhóm lên sự sống và nhóm lên tình yên thương vô bờ bến. Tiếng “ tu hú ” trở đi trở lại trong đoạn thơ rất nhiều khiến cho nhịp thơ da diết, bồn chồn. Tu hú gọi hè, tu hú gọi lúa chín, gọi cả những giấc mơ của cháu về tương lai quốc gia độc lập độc lập .Mẹ cùng cha công tác làm việc bận không vềCháu ở cùng bà bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm bà chăm cháu họcNhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọcTu hú ơi chẳng đến ở cùng bàKêu chi hoài trên những cánh đồng xaMột khổ thơ cảm động. Một khổ thơ cảm hứng được bật ra sau bao nhiêu năm kìn nén ở trong. Năm tháng sống bên cạnh bà tuy khó nhọc nhưng tràn trề ân tình. Cậu bé nhỏ thương bà khó nhọc bên bếp lửa, thương cho bà một mình nuôi cháu. Và tiếng kêu của tu hú lại khiến cho tâm sự của người cháu trở nên nặng nề hơn .Tình bà cháu trong đoạn thơ này thực sự khiến người đọc chùng lại, rưng rưng nước mắt. Đất nước chìm trong bom đạn nhưng bà vẫn luôn chở che, chăm sóc cho cháu từ bữa ăn đến giấc ngủ. Còn tình cảm nào thiêng liêng và cao quý hơn nữa .Nhưng cuộc chiến tranh đã cướp đi bao nhiêu thứ, máu và nước mắt, cả tình yêu :Hàng xóm bốn bên quay trở lại lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninhBố ở chiến khu bố còn việc bốMày có viết thư chớ kể này kể nọCứ bảo nhà vẫn được bình yênĐức hi sinh cao quý của người mẹ dành cho con, của người bà dành cho cháu. Dù khó khăn, dù mất mát nhưng hậu phương luôn phải là chỗ dựa vững chãi và bình yên nhất cho tiền tuyến. Hình ảnh người bà trong đoạn thơ này đầy đức hi sinh cho mái ấm gia đình, cho tổ quốc. Lời dặn dò của bà so với cháu nặng tựa nghìn non, chất chứa nghĩa tình sâu đậm. Bà yêu thương cháu, thương con, thương cho quốc gia lầm than .Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵnMột ngon lửa chứa niềm tin dai dẳngNhóm yêu thương khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo sẻ chung đôiTừ “ bếp lửa ” tác giả đã chuyển thành “ ngọn ” lửa như nâng tầm cao hơn của tình yêu và sự hi sinh của người bà. Bà vẫn luôn nhen nhóm yêu thương, một tình yêu chung và riêng bát ngát, bất diệt .Khổ thơ ở đầu cuối là thời gian quay trở lại thực tại của tác giả, giống như là một chuyến đi quay trở lại tuổi thơ. Giọng thơ chùng xuống, cảm hứng nghẹn ngào :Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàuCó lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngảNhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhởSớm mai này bà nhóm bếp lên chưaĐứa cháu nhỏ của bà giờ đã trưởng thành, đến một quốc gia xa xôi cách bà nửa vòng toàn cầu nhưng những ký ức tuổi thơ đó luôn là điều thiêng liêng mà cháu luôn trân quý. Nhắc nhở bản thân không được phép quên đi. Nhắc nhở kí ức luôn sống mãi, không quên .

Bài thơ “Bếp lửa” với câu từ giản dị, cách viết nhẹ nhàng nhưng dường như khiến người đọc thấy cay cay ở khóe mắt. Một bài thơ tràn đầy tình yêu, tràn đầy hạnh phúc giữa đắng cay cuộc đời.

Phân tích Bếp lửa đặc sắc nhất bài mẫu 2

Nhà thơ Bằng Việt sinh ngày 15/06/1941, quê ông thuộc xã Chàng Sơn, Thạch Thất, TP.HN. Bằng Việt thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Ông là cây bút năng lực có nhiều góp phần cho nền thi ca của dân tộc bản địa. Sự nghiệp sáng tác của ông nhiều mẫu mã và dồi dào với rất nhiều những tác phẩm có giá trị. Thơ Bằng Việt thiết tha, mềm mại và mượt mà và trong trẻo. Nhiều áng thơ đã khai thác tối đa những kỷ niệm cùng mơ ước của tuổi trẻ .

Bài thơ Bếp lửa được sáng tác vào năm 1963 khi Bằng Việt 19 tuổi và đang đi du học Liên Xô. Trong nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương, nhớ người bà của mình da diết, những ý thơ tự nhiên ngọt ngào và bình dị ấy cứ tuôn chảy để rồi tạo nên một thi phẩm đặc sắc. Bếp lửa đã gợi lên những kỉ niệm đầy xúc động về tình cảm bà cháu, về những năm tháng nhọc nhằn trong kí ức của nhà thơ, từ đó khéo léo bộc lộ tình yêu quê hương đất nước.

Hình ảnh về bếp lửa quê nhà đã khơi nguồn xúc cảm cho thấy đó là những kỉ niệm quen thuộc, thân mật, thân thương. Phân tích bài thơ Bếp lửa, tất cả chúng ta mới thấy được hết những ý nghĩa lớn lao của hình tượng quen thuộc này. Với dáng hình tảo tần khuya sớm của bà cũng là tình cảm sâu đậm bà dành cho cháu đã hiện lên rõ nét qua những vần thơ :“ Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa. ”Hình ảnh khói bếp hiện lên chập chờn cùng mảng kí ức thăm thẳm trong tâm hồn của nhà thơ. Bà đã thắp lên bếp lửa, ánh sáng tuổi thơ được thắp lên và tỏa sáng lộng lẫy trong kí ức của đứa cháu nhỏ. Bếp lửa đó phải chăng chính là bếp lửa của cuộc sống bà đã trải qua biết mấy nắng mưa ?Phân tích bài thơ Bếp lửa là cảm nhận về tình bà cháu sâu đậm được biểu lộ qua từng lời thơ. Đó là những buổi sớm khi sương mai còn đọng trên những nhành cây, hình ảnh bếp lửa ấm cúng đã được bà thắp lên tự khi nào. Từ láy “ chờn vờn ” tích hợp cùng động từ “ ấp iu ” được đặt ở giữa câu đã cho thấy sự khó khăn vất vả khuya sớm, sự lam lũ chịu khó ở người bà của tác giả .Cả một tuổi thơ tràn ngập kí ức có bếp lửa, có hình ảnh về người bà chịu thương chịu khó. Động từ “ thương ” cùng tính từ nắng mưa ở cuối câu thơ đã cho thấy nhà thơ yêu quý người bà biết bao để rồi phải thốt lên những tình cảm da diết ấy. Khoảng cách của khoảng trống dù là nửa vòng toàn cầu nhưng nhà thơ vẫn cảm nhận được sự yêu thương, vỗ về từ đôi bàn tay khôn khéo và kiên trì của bà. Phân tích bài thơ Bếp lửa, người đọc không khỏi xúc động với những dòng thơ dung dị mà ngập tràn xúc cảm này .Trong cái khoảnh khắc nhớ nhà, nhớ quê nhà ấy, trong lòng Bằng Việt lại trào dâng một tình yêu thương vô hạn với người bà của mình. Những khổ thơ tiếp theo là dòng hồi tưởng của Bằng Việt về những năm tháng sống bên bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa .“ Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay ! ”Những câu thơ dung dị, nhẹ nhàng như lời thủ thỉ tâm tình. Câu chuyện tuổi thơ với nhiều kỉ niệm cùng bà như được giãi bày bởi lối kể tự nhiên. Câu chuyện tuổi thơ ấy không chỉ có bà Tiên, có phép màu, mà còn là hình ảnh về bà và bếp lửa yêu thương. Đến đây, tất cả chúng ta thấy xúc động biết bao .Trong cái nạn đói ghê rợn của năm 1945, những ngày bần hàn, khó khăn vất vả thì chính bà là người đã gắn bó với nhà thơ, xua bớt đi cái không khí của nạn đói ấy. Mùi khói bếp đã trở thành một phần kí ức của đứa cháu nhỏ. Đứa trẻ lên 4 ấy đã sống trong tình yêu thương, chở che của bà. Ngọt ngào kí ức đan quyện mùi khói – kí ức có bà, có mái bếp ấm nồng tình thân .Với câu thơ “ Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi ”, người đọc mới nhận thấy sự thiếu thốn khó khăn vất vả thời gian bấy giờ. Tất cả những kí ức ấy còn sống mãi, hiển hiện trong kí ức của đứa cháu 4 tuổi và của cả người con xa nhà. Những kí ức ấy dù năm tháng trôi qua có không ít làm vơi đầy kỉ niệm, nhưng khi nghĩ lại thì sống mũi vẫn còn cay. Ở đây, là nhớ nhung, là kí ức về mùi khói làm cay mắt cháu hay chính là tấm lòng của người bà dành cho cháu khiến người cháu rưng rưng xúc động ?“ Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm bếpTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu bà còn nhớ không bàBà hay kể chuyện những ngày ở HuếTiếng tu hú sao mà tha thiết thế ! ”Hai bà cháu cùng nhóm lửa, nhóm lên tình yêu và sự sống, nhóm lên niềm kỳ vọng mà bà dành cho đứa cháu nhỏ bé, hồn nhiên. Hình ảnh chim tu hú hiện lên qua sự liên tưởng từ khói bếp. Khi phân tích bài thơ Bếp lửa, người đọc thuận tiện nhận thấy, từ “ tu hú ” được điệp lại 3 lần trong cùng một đoạn thơ làm cho âm điệu vần thơ trở nên bồi hồi và khiến người đọc cảm thấy như tiếng tu hú đang từ xa vọng về trong tiềm thức của tác giả. Lúc mơ hồ, lúc văng vẳng da diết từ cánh đồng xa khiến người đọc không khỏi khắc khoải .Dòng kỉ niệm của nhà thơ cũng vì vậy mà như dài hơn, rộng hơn cái khoảng trống sâu thẳm của nỗi nhớ nhà :“ Mẹ cùng cha bận công tác làm việc không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe ”Kí ức tuổi thơ của cháu gắn liền với hình ảnh tảo tần của bà, với khói đượm từ bếp lửa. Mẹ cha bận công tác làm việc, cháu ở cùng bà, bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học … Tám năm ròng, quốc gia cuộc chiến tranh, đói khổ cùng cực. Sự thiếu thốn ấy có vẻ như lại khiến kí ức ngọt ngào bên bà tăng lên gấp bội. Trong cái khói bếp mờ ảo chập chờn ấy, hình ảnh bà hiện lên như trong câu truyện cổ tích huyền ảo .Ta nhận thấy tình bà cháu là vô cùng thiêng liêng và quý giá với tác giả. Tình yêu thương vô bờ mà bà đã dành cho cháu đã trở thành điểm tựa, là chỗ dựa tình thần lớn lao. Bởi vậy, đến khi xa bà, nhà thơ Bằng Việt lại càng thương bà hơn, biết ai sẽ cùng bà nhóm lửa ?“ Tu hú ơi chẳng đến ở cùng bà ”Câu thơ như lời tự trách nhẹ nhàng và thâm thúy. Nhân xưng bà và cháu hiện lên nhiều lần trong cùng một đoạn thơ cho thấy hai bà cháu luôn gắn bó, sóng đôi, quấn quýt .“ Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên trở lại lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh :“ Bố ở chiến khu, bố còn việc bố ,Mày có viết thư chớ kể này kể nọ ,Cứ bảo nhà vẫn được bình yên ! ”Những kỉ niệm tuổi thơ liên tục hiện lên trong kí ức của tác giả khi ta phân tích bài thơ Bếp lửa. Đó là dòng hồi tưởng với sự quyết liệt của cuộc chiến tranh. “ Cháy tàn cháy rụi ”, “ lầm lụi ” những cụm từ được đặt cuối câu càng nhấn mạnh vấn đề hơn sự tàn phá của cuộc chiến tranh lúc bấy giờ. Để rồi, nhà thơ liên tục bộc bạch thổ lộ về người bà của mình. Túp lều tranh nhỏ hai bà cháu cùng dựng lên. Dù đói khổ bà vẫn luôn dặn cháu vững tin, an lòng, nhớ kể bình yên khi viết thư cho bố để nơi xa bố yên tâm đánh giặc .Khổ thơ tiếp theo là những tâm lý của người cháu về cuộc sống cả bà. Hình ảnh bà hiện lên không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa – ngọn lửa của sự sống và niềm tin. Bếp lửa ấy không chỉ được nhóm lên bằng củi khô rơm rạ, mà còn được nhóm lên trong lòng bà. Trong những dòng thơ tiếp theo là những biết ơn, là niềm tự hào nhà thơ dành cho người bà giàu đức hi sinh và tảo tần của mình .“ Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận giờ đâyBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm ,Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi ,Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui ,Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ …Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa ! ”Đôi tay gầy guộc ấy đã chống đỡ biết bao nắng mưa, đã nuôi dưỡng cháu, đã nhóm lên ngọn lửa của tình yêu và kỳ vọng bằng cả tấm lòng đôn hậu của bà. Hình ảnh về người bà là đại diện thay mặt tiêu biểu vượt trội cho những phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ Việt. Phân tích bài thơ Bếp lửa, người đọc không khỏi nghẹn ngào bởi sự quyết tử, sự tảo tần “ lận đận ” mưa nắng của người bà .Thói quen dậy sớm để nhóm lửa, nhóm khoai sắn, nhóm lên những ngọt bùi yêu thương. Biết bao những suy tưởng thâm thúy, biết bao nhiêu tâm tình tuổi nhỏ đã được nhen nhóm từ hình ảnh bếp lửa. Để rồi nhà thơ Bằng Việt phải thốt lên “ Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa ”. Những câu thơ như bản tình ca ấm cúng về tình bà cháu thiêng liêng. Điệp từ “ nhóm ” được lặp lại bốn lần trong khổ thơ mang một ý nghĩa lớn lao mà chỉ khi phân tích khổ thơ này, ta mới hoàn toàn có thể cảm nhận thâm thúy .Bà là người đã thắp lên sự sống, xua đi khổ cực của cuộc sống. Đồng thời, bà cũng là người đã nhen nhóm thắp lên trong cháu nhiều mơ ước, thắp lên ngọn lửa của niềm tin. Mai này dù trưởng thành, cháu vẫn luôn nhớ khôn nguôi :“ Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu ,Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả ,Nhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhở :Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa ? ”Trong đoạn cuối bài này, tất cả chúng ta thấy nhà thơ đang đúc rút gói gọn lại trong nỗi thương nhớ ấy là tổng thể sự biết ơn và kính trọng so với người bà của mình. Đã bao năm trôi qua rồi, cháu giờ đang sống nơi xa, ở một khung trời mới mà chưa một lần quên đi hình dáng của bà bên bếp lửa thân thương. Có biết bao niềm vui ở một nơi niềm hạnh phúc, nhưng nào bằng được nỗi nhớ thương của cháu về bà với nỗi nhớ nhà nhớ quê nhà .Câu thơ sau cuối đọng lại đầy ám ảnh trong lòng bạn đọc “ Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ? ”. Cả một miền xúc cảm nghẹn ngào từ một khung hình kỉ niệm, từ một miền trời thương nhớ. Nơi miền kí ức ấy có dáng hình lam lũ tảo tần của bà, có tiếng tu hú, có những cánh đồng, có những túp lều và cả những gian nan mà hai bà cháu đã cùng nhau vượt qua .

Bếp lửa của Bằng Việt là những lời thơ dạt dào và chứa chan cảm xúc. Bài thơ chính là những kí ức của tác giả bên người bà kính yêu của mình. Bài thơ đã giúp người đọc thấm thía được nỗi nhớ nhung da diết của nhà thơ phương xa về người bà, về quê hương yêu dấu. Từ đó giúp chúng ta trân trọng, yêu thương hơn tình cảm với gia đình, với người thân.

Có thể bạn chăm sóc : Phân tích bài thơ Đồng chí của Chính Hữu

Phân tích Bếp lửa bài mẫu 3:

Bằng Việt thuộc thế hệ nhà văn trẻ được rèn luyện và trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ Bằng Việt trong trẻo, mềm mại và mượt mà, tràn trề xúc cảm, đề tài thơ thường đi vào khai thác những kỉ niệm, những kí ức thời thơ ấu và gợi những tham vọng tuổi trẻ .

Thành công nổi bật đầu tiên của Bằng Việt là bài thơ Bếp lửa (1963). Đó là một bài thơ viết về tình bà cháu, tình gia đình gắn liền với tình quê hương đất nước. Sau khi xuất bản, tác phẩm này đã được bạn đọc đón nhận, làm nên tên tuổi Bằng Việt như một trong những nhà thơ hồn hậu, chân thành và da diết.

Khổ thơ đầu chỉ vỏn vẹn ba câu nhưng đã khắc sâu hình ảnh “ bếp lửa ” trong kí ức của tác giả. Từ bao đời nay, bếp lửa đã trở thành một đồ vật quá đỗi quen thuộc trong đời sống hằng ngày của người dân làng quê Nước Ta. Đó là nơi đun nấu những bữa cơm ngon lành và ấm cúng cho cả mái ấm gia đình sau một ngày thao tác, là nơi sum vầy, ghi dấu những niềm vui, nỗi buồn, là không khí hoạt động và sinh hoạt mái ấm gia đình đầm ấm, yên vui. Trong mỗi mái ấm gia đình, không hề không có một bếp lửa .Có lẽ vì những điều ấy nên đang sống ở xứ người lạnh lẽo, tác giả chạnh lòng nhớ về bếp lửa của quê nhà :“ Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa ” .Ba tiếng “ một bếp lửa ” được nhắc lại hai lần, trở thành điệp khúc mở đầu bài thơ với giọng điệu sâu lắng, chứng minh và khẳng định hình ảnh “ bếp lửa ” như một dấu ấn không khi nào phai mờ trong tâm tưởng của nhà thơ .Từ láy “ chờn vờn ” có sức gợi tả rất lớn. Nó vẽ nên một ngọn lửa không định hình, lúc to, lúc nhỏ nhưng vẫn cháy cao, tỏa sáng một cách mãnh liệt. Hình ảnh ấy vừa giúp ta tưởng tượng làn sương sớm lành lạnh đang nhẹ vờn quanh bếp lửa bập bùng, lại vừa rất thích hợp để gợi lên cái mờ nhòa của kí ức theo thời hạn, của những gì đã qua, đã rời xa nhưng vẫn còn có sức ám ảnh day dứt …Từ láy “ ấp iu ” cũng là một phát minh sáng tạo mới lạ của nhà thơ. Đó không phải là một từ láy đơn thuần là sự tích hợp và biến thể của hai từ “ ấp ủ ” và “ nâng niu ”. Một bếp lửa ủ than hồng nồng đượm nhờ có bàn tay kiên trì, khôn khéo và tấm lòng chăm chút của người nhóm bếp .Từ hình ảnh “ bếp lửa ”, ta liên tưởng đến hình ảnh người nhóm bếp : người mẹ, người chị. Và đặc biệt quan trọng trong bài thơ này là người bà – người phụ nữ cả một đời khó khăn vất vả lo toan cho cháu, chăm sóc, vun vén cho đời sống của cháu trong những năm kháng chiến chống Pháp đầy khó khăn vất vả và gian nan .Xuyên suốt bài thơ là hai hình ảnh điển hình nổi bật và gắn bó mật thiết với nhau, nhòe lẫn trong nhau đó là “ bà ” và “ bếp lửa ”. Trong hồi tưởng của người cháu, hình ảnh bà luôn hiện hữu cùng bếp lửa. Qua bao năm tháng, nắng mưa, bà vẫn nhóm bếp lửa mỗi sáng, mỗi chiều và suốt cả cuộc sống, trong mọi cảnh ngộ. Bếp lửa là biểu lộ đơn cử, đầy quyến rũ về sự tần tảo, sự chăm nom, yêu thương của bà dành cho cháu và những người thân trong gia đình. Bếp lửa là tình bà ấm nóng. Bếp lửa ban ngày bà chăm chút .Bếp lửa còn gắn với những khó khăn vất vả khó khăn của đời bà. Bếp lửa ấy cứ ám ảnh day dứt trong tâm lý, trong nỗi nhớ mà nhà thơ luôn trân trọng, gìn giữ. Chính vì điều đó, khi nghĩ đến bếp lửa, hình ảnh người bà nhân hậu lại hiện lên rất rõ trong tâm lý của nhà thơ .Vào đề chỉ với ba câu thơ nhưng lại có đến hai lần điệp ngữ “ một bếp lửa ”. Phải ! Chỉ một bếp lửa nhỏ bé ấy cũng đủ soi sáng cả quãng đường cháu đi, đủ để gợi về cả một quá khứ, một tình yêu thương mãnh liệt. Hình ảnh ấy được lặp đi như tô, như khắc đậm thêm tình yêu thương của cháu so với bà. Người cháu, dù đã cố kìm nén, cũng không thể nào giấu được nỗi lòng của mình :“ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa ” .Chữ “ thương ” diễn đạt rất chân thực, đơn giản và giản dị, không một chút ít hoa mĩ như chính tấm lòng của đứa cháu so với bà. Chính cách nói gây xúc động so với người nghe. Ta nghe như tiếng thơ đang thổn thức …Rất tự nhiên, hình ảnh bếp lửa đã làm trỗi dậy tình yêu thương : “ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa ”. Tình thương tràn trề của cháu đã được thể hiện một cách trực tiếp và đơn giản và giản dị. Đằng sau sự giản dị và đơn giản ấy là cả một tấm lòng, một sự đồng cảm đến tận cùng những khó khăn vất vả, nhọc nhằn, lam lũ của đời bà. Ba câu thơ mở màn đã miêu tả xúc cảm đang dâng lên cùng với những kí ức, hồi tưởng của tác giả về bếp lửa, về bà, là sự khái quát tình cảm của người cháu với cuộc sống lam lũ của người bà .Và chính tình thương nhớ da diết đã thức tỉnh tác giả sống lại với bao kỉ niệm thời thơ bên cạnh bà :“ Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đó mỏiBố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi vẫn còn cay ! ”

Dường như tuổi thơ đầy gian khổ đã ăn sâu và trở thành một nỗi ám ảnh trong tâm trí của tác giả. Nhớ về những tháng ngày thơ ấu bên bà, tác giả như cảm nhận được mùi khói vẫn còn đang hăng nồng bên sống mũi. Cái mùi khói bếp ấy, mùi khói quen thuộc mà cháu đã được chịu đựng từ khi cháu lên bốn, mùi khói đã từng hun nhèm đôi mắt của cháu ngày xưa, mùi khói cay, khét vì củi ướt, ví sương nhiều và giá lạnh.

Mùi khói ấy đâu chỉ do ngọn lửa bập bùng từ bếp của bà, mà đó còn là mùi khói của bom đạn, của cuộc chiến tranh, là niềm đau, nỗi cơ cực, là những khó khăn vất vả, thiếu thốn của cuộc sống của hai bà cháu nói riêng và những người dân Nước Ta nói chung trong những năm kháng chiến chống Pháp đầy khó khăn vất vả, gian lao .Tuổi thơ ấy thật khó khăn, nhọc nhằn và khó khăn vất vả. Tuổi thơ ấy có cái bóng đen ghê rợn của nạn đói năm 1945. Cụm từ “ đói mòn đói mỏi ” đã miêu tả xúc động về cái khổ của con ngưới, của đời sống trong thời kì đó. Ta chợt nhớ đến lời thơ của Tố Hữu miêu tả tình cảnh nhân dân ta ngày ấy :“ Con đói lả ôm sống lưng mẹ khócMẹ đợ con đấu thóc cầm hơiKiếp người cơm vãi cơm rơiBiết đâu nẻo đất phương trời mà đi ” .Nỗi khổ ấy đã được cụ thể hóa, hình tượng hóa bằng những chi tiết cụ thể gợi tả : “ Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy ”. Bút pháp kể, tả đan lồng vào nhau gây xúc động lòng người. Câu thơ vừa miêu tả cái bộc lộ đáng sợ của “ giặc đói ”, vừa là nguyên do khiến đứa cháu phải sống với bà. Cái đói, cái nghèo lan tràn khắp thôn xóm khiến người bố phải lên thành thị đánh xe cùng với con người gầy rạc đi vì không đủ ăn, bỏ lại đứa con thơ cho người đàn bà yêu thương, chăm nom .Cảm nhận về nỗi khó khăn vất vả, đói khổ của tuổi thơ ấu, kỉ niệm như vẫn còn nguyên, tác giả không thể nào quên : “ Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay ! ”. Cái cay, cái xót của đời sống đói khổ, cơ cực thấm đến lồng xương, ống máu để đến giờ đây, hơn mười năm sau nghĩ lại, cái cảm xúc “ cay ” ấy vẫn còn nguyên vẹn nơi cánh mũi. Cái cay nơi sống mũi cứ lan tỏa, triền miên trong tâm hồn người cháu. Hình như đó là một nỗi niềm mang vị chua xót, nghẹn ngào lẫn yêu thương .Lời thơ đơn giản và giản dị, đậm chất văn xuôi. Người đọc như đang lạc vào một câu truyện cổ tích về tuổi thơ của người cháu. Ở đây, bà là một bà tiên, luôn gắn bó, chăm nom, che chở về cả niềm tin lẫn vật chất cho cháu. Tình yêu thương của bà, tấm lòng nhân hậu của bà như xua tan đi bao đau thương, bao khổ cực cuộc chiến tranh. Khổ thơ đã trở thành một trong những khổ thơ gây xúc động lòng người trong cả bài thơ .Tác giả liên tục để mình đắm chìm trong những dòng hồi tưởng về quá khứ, về cả một tuổi thơ sống bên cạnh bà :“ Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửaTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi bà hay kể chuyện những ngày ở HuếTiếng tu hú sao mà tha thiết thế ! ”Giọng thơ thủ thỉ như kể một câu truyện cổ tích. Đó là những năm tháng của đời sống gian nan, cơ cực mà đứa cháu lớn lên trong sự che chở, đùm bọc, nuôi nấng của người bà. Tám năm. Tám năm kháng chiến. Tám năm khó khăn vất vả. Tám năm trời dài đằng đẵng với bao kỉ niệm buồn vui bên bà, bên bếp lửa .Nếu trong hồi ức lúc tác giả lên bốn tuổi, ấn tượng đậm nét nhất là mùi khói thì ở đây, ấn tượng ấy là tiếng chim tu hú. Tiếng chim tu hú vang lên vừa gợi lại trong tâm hồn tác giả bao kỉ niệm khó quên, vừa dấy lên nỗi nhớ quê nhà, nhớ nhà, nhớ bà, nhớ bếp lửa .Tiếng chim tu hú gợi về những buổi mai, hai bà cháu cùng nhau nhóm lửa giữa khoảng trống bát ngát, cô quạnh. Tiếng chim lúc mơ hồ, vang vọng từ “ những cánh đồng xa ”, lúc lại thân thiện, xót xa, nghe “ sao mà tha thiết thế ”. Tiếng chim tu hú như giục giã, khắc khoải điều gì da diết lắm khiến cho lòng người trỗi dậy những hoài niệm, nhớ mong. Tiếng chim tu hú chính là hình ảnh của quê nhà, nơi đó có người bà dù khó nhọc nhưng giàu tình yêu thương con cháu .Nhà thơ đang kể chợt quay sang trò chuyện với bà, tưởng như bà đang ngồi đối lập “ bà còn nhớ không bà ”. Bà có nhớ những câu truyện bà vẫn thường kể, những câu truyện cổ tích hằng đêm, dưới ánh trăng sáng, cháu ngồi trong lòng bà, đu đưa trên chiếc võng, vừa nghe bà kể vừa mân mê những sợi tóc bạc của bà hay những câu truyện về những anh bộ đội cụ Hồ gan góc, lao vào vì nước, vì dân ? Bà có nhớ những việc làm tận tụy đầy yêu thương của bà dành cho cháu, nhất là trong những buổi chiều hai bà cháu ngồi nhóm bếp ? Làm sao cháu hoàn toàn có thể quên được hồi ấy :“ Mẹ cùng cha công tác làm việc bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcNhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc ” .Tình thương của bà là sự bảo ban, chăm nom không khác gì công ơn sinh thành và nuôi dưỡng. Đối với tác giả, bà chính là mẹ, là cha, là người thầy dạy dỗ cháu nên người. Bà là người chăm chút cho cháu từ cái ăn, cái mặc đến việc học tập. Bà dạy cháu những bài học kinh nghiệm quý giá về đạo làm người, dạy cho cháu niềm tự hào về dân tộc bản địa ta, một dân tộc bản địa quật cường, kiên cường, không khi nào chịu khuất phục để bảo vệ quê nhà Nước Ta .Đối với cháu, bà và tình yêu thương sâu lắng của bà dành cho cháu sẽ luôn là một chỗ dựa ý thức vững chãi, là điểm tựa của tâm hồn cháu mỗi khi cháu gặp thất bại, khó khăn vất vả .Đến tận giờ đây, dù đang du học nơi xứ người, đang đứng dưới trời tiết giá lạnh, cháu vẫn cảm nhận được cái ấm cúng của tình yêu thương, của sự vỗ về, chăm nom của bà. Càng nghĩ về bà, cháu lại càng thương bà hơn. Thương bà ở một mình dưới túp lều tranh xiêu vẹo, thương bà mỗi ngày một mình nhóm lửa, lòng luôn cầu mong đứa cháu được bình an. Từ tình yêu thương thâm thúy của mình dành cho bà, tác giả quay sang khẽ trách con chim tu hú :“ Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bàKêu chi hoài trên những cánh đồng xa ? ”Tác giả đang trách chim tu hú mãi bay xa ngoài cánh đồng, không đến ở cùng với bà đỡ cô quạnh, đỡ buồn tủi hay tác giả đang trách sự vô tâm, bất lực của chính bản thân mình ? Câu thơ như một lời than phiền thật tự nhiên, cảm động vô cùng chân thực, biểu lộ nỗi nhớ thương da diết người bà của đứa cháu. Thời gian cứ trôi qua, bà vẫn xa đằng đẵng …Tiếng chim tu hú khép lại khổ thơ mà cứ như xoáy sâu vào tâm lý kẻ xa quê đang dáo dác kiếm tìm những kỉ niệm yêu thương … Âm điệu trong khổ thơ thật da diết, trầm buồn, tương thích với tâm trạng của thi sĩ : nỗi nhớ quê, nhớ bà da diết, sâu đậm, day dứt …Kỷ niệm cũ như những thước phim thời thơ ấu tràn về trong tâm tưởng của người cháu :“ Năm giặc đốt làng cháy tàn rụiHàng xóm bốn bên trở lại lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranh ” .Chiến tranh. Chỉ cần nhắc đến hai chữ ấy thôi, ai trong tất cả chúng ta cũng đều liên tưởng đến tính quyết liệt, gian ác mà nó đem đến cho dân tộc bản địa. Nó đã gây ra bao đau thương, mất mát cho bao người, bao mái ấm gia đình. Hai bà cháu trong bài thơ cũng không ngoại lệ : mái ấm gia đình bị chia cắt, nhà cửa bị đốt “ cháy tàn cháy rụi ”. Những lúc như vậy, duy chỉ có tình làng xóm, tình cảm giữa những con người cùng khổ, những con người cùng thấm thía được cái đau thương của cuộc chiến tranh, là không bị diệt trừ. Họ đỡ đần nhau, đùm bọc nhau, cùng nhau vượt qua những ngày tháng gian lao, khó khăn vất vả .Và trong thực trạng này, hình ảnh người bà hiện lên thật đẹp với tấm lòng hi sinh cao quý. Nỗi khổ vì nhà bị giặc tàn phá, bà bí mật chịu đựng. Từ “ lầm lụi ” diễn đạt rất xúc động hình ảnh bà lặng lẽ sớm hôm, muốn san sẻ, gánh vác cùng con cháu những lo toan khó khăn vất vả, nhọc nhằn. Bà vẫn chịu thương chịu khó, cặm cụi thao tác chỉ vì không muốn con mình ở chiến khu phải lo ngại cho mái ấm gia đình :Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh :“ Bố ở chiến khu, bố còn việc bố ,Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ ,Cứ bảo nhà vẫn được bình yên ! ”Lời người bà dặn cháu thật nôm na nhưng chân thực và cảm động. Nỗi khổ giặc phá làng xóm, nỗi khó khăn vất vả, thiếu thốn, bà bí mật chịu đựng. Chỉ mong sao con mình ở nơi tiền tuyến xa xôi luôn yên lòng để bảo vệ mảnh đất quê nhà. Lời dặn dò đơn giản và giản dị ấy không chỉ giúp hiểu thêm về tấm lòng, về tình cảm thương con, thương cháu của người bà, mà còn gián tiếp tôn vinh những phẩm chất cao quý của bà : bình tĩnh, vững lòng, làm tròn trách nhiệm hậu phương để yên lòng người đi công tác làm việc .Đức quyết tử, tần tảo ; sự nhẫn nại, kiên trì trụ thật vững trong lòng bà đến cảm động ! Cháu nhớ đến bà, nghĩ về bà và cảm nhận được rằng : bà đang hiện hữu bên mình. Lời bà yêu thương, ấm lòng cứ như văng vẳng bên tai … Làm sao cháu hoàn toàn có thể quên ?Trong những ngày tháng khó khăn vất vả ấy, bà vẫn giữ vững kỳ vọng, một niềm tin mãnh liệt vào kháng chiến :“ Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵnMột ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng … ”Giữa tro tàn, mất mát, đau thương, bà lại nhóm lửa. Bếp lửa ân cần ấm cúng, nhẫn nại của bà tương phản trọn vẹn với ngọn lửa hung tàn, thiêu hủy dã man của bọn giặc. Bếp lửa bà nhen ấm nồng tình yêu thương, niềm tin trong sáng mà “ lòng bà luôn ủ sẵn ”, “ chứa niềm tin dai dẳng ” .Bếp lửa bà nhen không chỉ là bếp lửa thường thì nữa mà nó chứa ngọn lửa của nghĩa tình, ngọn lửa nhóm lên trong tâm hồn đứa cháu thơ một tình cảm to lớn. Đó là tình bà hằng ấp ủ, tình thương bát ngát dạt dào suốt cả cuộc sống bà luôn dành cho cháu và những người thân yêu. Từ “ bếp lửa ” của lòng yêu mái ấm gia đình và quê nhà đất giờ đã trở thành hình ảnh “ ngọn lửa ” mang đậm giá trị hình tượng .Ngọn lửa. Đó là sức sống, là niềm kỳ vọng và niềm tin mãnh liệt của bà vào cuộc kháng chiến, vào một tương lai tươi đẹp, một tương lai không có cuộc chiến tranh. Đất nước được độc lập, độc lập, mái ấm gia đình được đoàn viên, đoàn viên. Ngọn lửa ấm nồng như tình bà cháu, soi sáng cả quãng đường cháu đi. Đây cũng là hình ảnh bao trùm, khái quát, là nét tình cảm tinh túy của cả bài thơ .Hình ảnh người bà hiện lên thật mộc mạc mà rực rỡ tỏa nắng, một người bà siêng năng, bền chắc, chắt chiu, giàu nghị lực và có tấm lòng hi sinh cao quý. Đó là hiện thân của người phụ nữ Nước Ta, người mẹ Nước Ta trong những cuộc cuộc chiến tranh quyết liệt, vừa anh hùng, trung hậu, dũng mãnh, vừa rất mực đảm đang. Ba câu thơ như một nốt nhấn, một điệp khúc khó quên trong bản tình ca : tình bà thiêng liêng cao quý .Hồi ức vẫn còn đó, hiện tại trong tâm lý nhà thơ chợt Open những dòng suy ngẫm với triết lí sâu xa :“ Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận giờ đâyBà vẫn giữ thói quen dậy sớm ” .Cảm xúc “ biết mấy nắng mưa ” được lặp lại giống ở khổ một, đầu bài thơ : “ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa ”. Có phải đó là lời nhấn mạnh vấn đề, sự tô đậm những nỗi cơ cực của cuộc sống bà ? Cuộc đời người bà gói gọn trong hai chữ “ lận đận ”. Bao nhiêu khó khăn vất vả, khó khăn vất vả, nguy hiểm, “ biết mấy nắng mưa ”, bà bí mật chịu đựng để được lo ngại, chăm nom cho con cháu .Đã mấy chục năm rồi, cuộc chiến tranh vẫn đi qua, khó khăn nhọc nhằn vẫn chưa vơi bớt, bà vẫn “ giữ thói quen dậy sớm ”. Cuộc đời bà cứ nguy hiểm, khó khăn vất vả như vậy tưởng chừng như không khi nào dứt. Bà là người thức khuya dậy sớm, chịu nhiều khó khăn vất vả nhất trong nhà nhưng bà cũng chính là người nhóm lên trong mái ấm gia đình ngọn lửa của tình yêu thương :“ Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ ” .Từ “ nhóm ” được lặp đi lặp lại nhiều lần trong khổ thơ như lời chứng minh và khẳng định : bà chính là người nhóm lên trong lòng cháu ngọn lửa của tình yêu thương, của đức quyết tử cao quý. Khi nhóm lên “ lửa ấp iu nồng đượm ”, bà đã dạy cho cháu tình yêu thương những người ruột thịt. Nhóm tình quê “ khoai sắn ngọt bùi ”, bà dạy cháu tình yêu thương xóm làng, yêu mảnh đất quê nghèo. “ Nhóm nồi xôi gạo mới lạ chung vui ”, bà dạy cháu phải luôn mở lòng ra với mọi người xung quanh .Bên cạnh đó, bà cũng nhắc nhở cháu rằng không khi nào được quên đi những năm tháng nghĩa tình, những năm tháng khó khăn vất vả mà hai bà cháu đã cùng trải qua. Không chỉ nhóm lên ngọn lửa đó ấm nồng và cháy sáng mãi trong lòng mọi người. Người bà kì diệu ấy đã nhóm dậy, khơi dậy, giáo dục, bồi đắp cho người cháu về cả thể xác lẫn tâm hồn, về tham vọng, lẽ sống của “ tâm tình tuổi nhỏ ” .Bếp lửa của bà khó khăn vất vả, nhọc nhằn, khó khăn vất vả. Bà nuôi cháu khôn lớn bằng bếp lửa ấy. Vậy mà giờ đây, cháu đã du học tận trời Nga xa xôi, xa bà, xa quê nhà, xa Tổ quốc. Cuộc đời của cháu như một câu truyện cổ tích. Và ở đấy, bà là bà tiên hiền hậu, luôn nâng đỡ từng bước tiến của cháu. Cháu đã trưởng thành từ bếp lửa của bà. Từ đời sống nghèo nàn, bà ươm mầm tham vọng cho cháu đi du học phương xa. Tất cả những gì cháu có được ngày ngày hôm nay chính là nhờ ngọn lửa trong bà, ngọn lửa ấy chắp cánh cho người cháu tự tin bay vào cuộc sống cao rộng .Đứa cháu không hề trưởng thành, hay dù trưởng thành về thể xác nhưng tâm hồn cũng chẳng thể lớn khôn nếu không được nuôi dưỡng bằng ngọn lửa, bằng chính tấm lòng của người bà rất đỗi yêu thương. Người bà có một sức mạnh kì diệu từ trái tim, đã nhóm dậy trong tâm hồn đứa cháu biết bao tình cảm cao đẹp, chấp cánh cho tham vọng bay cao, bay xa để mai này cháu khôn lớn thành người .Âm điệu câu thơ dạt dào, lan tỏa như lửa ấm hay đó chính là xúc cảm đang dâng trào trong trái tim để rồi nhà thơ phải thốt lên : “ Ôi kì khôi và thiêng liêng – bếp lửa ! ”Câu thơ chỉ có tám chữ mà có sức khái quát cả tâm lý lẫn tình cảm của tác giả dành cho hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà – người giữ lửa, nhóm lửa, truyền lửa, người xây đắp nên tuổi thơ cho cháu. Bà và bếp lửa đã trở thành một mảnh tâm hồn, một phần không hề thiếu trong đời sống ý thức của tác giả dù cho lúc này, hai bà cháu đang chia xa .Dù giờ đây, tuy không được ở gần bên bà, ở gần quê nhà nhưng tâm hồn của người cháu vẫn luôn hướng về mảnh đất chôn nhau cắt rốn, nơi có người bà lặng lẽ, đơn độc :“ Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàuCó lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngảNhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhở :– Sớm mai này bà nhóm lửa lên chưa ? … ”Bao năm dài đằng đẵng trôi qua. Đứa cháu năm lâu nay đã khôn lớn, được bà và tình yêu thương của bà chắp cánh bay tới những phương trời xa, to lớn ; bay tới những đời sống khá đầy đủ, với nhiều niềm vui, niềm niềm hạnh phúc khắp nơi, khắp chốn. Vậy mà cháu vẫn không nguôi nhớ bà, không quên ngọn lửa của bà. Câu hỏi tu từ như một lời tự vấn, lời độc thoại : “ – Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ? … ”Khép lại bài thơ thật khéo, thật hay, có sức ám ảnh day dứt trong tâm lý người đọc. Người cháu đang tự nhắc nhở bản thân mình luôn phải nhớ về “ Bếp lửa ” của quê nhà, nhớ về bà, chỗ dựa niềm tin vững chãi cho chúng cháu phương xa. “ Bếp lửa ” vừa thực tiễn, vừa có ý nghĩa hình tượng cho sự yêu thương, niềm tin, nguồn cội mái ấm gia đình và quê nhà, sức sống bền chắc của con người .Bài thơ khép lại bằng một dấu câu đặc biệt quan trọng, dấu chấm lửng. Dấu câu như gợi mở về một bài học kinh nghiệm đạo lý tha thiết : sống chung thủy, nhân nghĩa ; phải có lòng biết ơn, có cách đối xử ân tình với mái ấm gia đình, với láng giềng, với quê nhà, với nguồn cội .Từ tình cảm bà cháu, bài thơ nâng dần thành tình cảm yêu làng quê, yêu Tổ quốc. Và hình tượng “ bếp lửa ” tượng trưng cho những kỷ niệm ấm lòng đã trở thành niềm tin thiêng liêng, kỳ diệu, in sâu vào tâm hồn tác giả ; là hành trang để người cháu bước vào đời, nâng cánh tham vọng cho cháu ở những phương trời xa …Qua việc vận dụng âm điệu thơ trữ tình, sâu lắng ; ngôn từ thơ bình dị, hình tượng bếp lửa phát minh sáng tạo cùng với những điệp ngữ, ẩn dụ rực rỡ, bài thơ đã khắc họa chân thực, xúc động hình ảnh người bà giàu tình yêu thương, đức hi sinh ; tình bà cháu ấm nồng, sâu nặng thiết tha …Qua đó, tác giả đã thể hiện thật xúc động tâm trạng nhớ nhung cùng với tình yêu thương xen lẫn cảm phục so với người bà đáng kính. Đọc xong bài thơ, người đọc như được sưởi chung với Bằng Việt hơi ấm của tình yêu thương của mái ấm gia đình, của cội nguồn, của Tổ quốc .

Bếp lửa bồi dưỡng cho mỗi chúng ta cách sống nghĩa tình, nhân hậu, thủy chung. Bài thơ cũng là bài học đạo lý sâu sắc, thấm thía mà đến với nó, ta như tìm được những yêu thương, ấp ủ mặn nồng của cuộc sống đến suốt cuộc đời không thể nào quên.

Xem thêm: Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa

Phân tích tác phẩm Bếp lửa bài mẫu 4:

Những kỉ niệm tuổi ấu thơ ai mà chẳng có. Tế Hanh có “con sông xanh biếc” với những người bạn bè bơi lội, vui đùa. Giang Nam có “thuở còn thơ ngày hai buổi đến trường”. Nguyễn Duy có một sân “chơi đáo, chơi vòng” của bạn bè cùng lứa, có tuổi thơ thả hồn với đồng ruộng. Bằng Việt cũng có một tuổi thơ da diết vọng về với hình ảnh người bà thân yêu. Chính tình cảm bà cháu thân thương, ấm áp đã đan dệt thành một bài thơ đầy xúc động và khơi gợi nhiều ý nghĩa. Đó là bài thơ “Bếp lửa”.

Khi nhớ về quê nhà, người ta thường nhớ về những kỉ niệm gắn bó với làng quê có con sông xanh lè, cây đa, bến nước, sân đình … Nhưng dòng hồi tưởng của Bằng Việt lại mở màn từ hình ảnh thân thương về bếp lửa :“ Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượm ”Từ láy tượng hình “ chờn vờn ” giúp ta tưởng tượng ánh lửa hồng khi mờ khi tỏ trong sớm mai, gợi về cái mờ nhòa của kí ức theo thời hạn. Người cháu xa nhà không thể nào quên được bếp lửa bình dị, thân quen. Không chỉ thấy cái “ chờn vờn ” của ngọn lửa mà cháu còn cảm nhận được cái hơi ấm của màu than đỏ đang “ ấp iu nồng đượm ”. Từ láy “ ấp iu ” vừa miêu tả đúng mực việc làm nhóm lửa vừa gợi bàn tay khôn khéo, kiên trì và tấm lòng chăm chút của người nhóm bếp. Tình cảm trào dậy một cách tự nhiên :“ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa ! ”“ Nắng mưa ” là hình ảnh ẩn dụ quen thuộc gợi ra bao khó khăn vất vả, nhọc nhằn, thăng trầm trong cuộc sống bà để nuôi cháu khôn lớn. Chữ “ thương ” được dùng thật đắt qua vần thơ cảm thán đã gói trọn bao xúc cảm của cháu dành cho bà. Từ đây bà và bếp lửa là hai hình ảnh sóng đôi, đi suốt dọc bài thơ và theo cả nỗi nhớ của người cháu .Từ bếp lửa nhớ về người nhóm lửa, ký ức đưa người cháu trở lại những năm lên bốn tuổi :“ Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏi ,Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy ,Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay ! ”Tuổi thơ của cháu không phải là vòm trời cổ tích cao rộng với những phép màu diệu kì của ông Bụt, bà Tiên. Tuổi thơ của cháu thật nhọc nhằn, quen mùi khói bếp nhà nghèo và có bóng đêm ghê rợ của nạn đói năm 1945. Thành ngữ “ đói mòn đói mỏi ” diễn đạt cái đói triền miên, dai dẳng, cái đói vắt kiệt sinh lực của biết bao nhiêu con người. Người bố đi đánh xe với con ngựa gầy, toàn bộ trong mùi khói hun đến không thở được, nao lòng cả tuổi thơ. Nghĩ mà thương tuổi thơ gian khó, nghĩ mà cồn cào một nỗi nhớ thương bà. Cái cay nồng mà người cháu cảm nhận được không phải là mùi khói bếp mà đó chính là dư vị tuổi thơ ám ảnh trong tâm thức bỗng trỗi dậy can đảm và mạnh mẽ. Năm tháng qua đi nhưng nó đã trở thành vết thương lòng đâu dễ nguôi ngoai .Qua những năm tháng đói mòn đói mỏi lại nhớ về kỉ niệm những năm cuộc chiến tranh “ Mẹ cùng xa công tác làm việc bận không về ”. Tám năm cháu ở cùng bà. Bên ánh lửa bập bùng, bà vừa là cha, là mẹ, bà dạy dỗ cháu nên người :“ Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe ,Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học ”Sự Open của hàng loạt những động từ “ dạy ”, “ bảo ”, “ chăm ”, “ học ”, “ ở ”, “ nghe ”, “ làm ” miêu tả những việc làm lặng thầm của bà. Mỗi cử chỉ của bà đều thấm đẫm tình yêu thương, sự nuôi nấng, đùm bọc cháu .Bếp lửa còn thức tỉnh thêm kỉ niệm nữa của tuổi thơ, kỉ niệm với tiếng chim tu hú. Tiếng chim tu hú là âm thanh quen thuộc của làng quê mỗi độ vào hè. Tiếng chim râm ran trong vòm lá, trên cánh đồng, cứ khắc khoải kêu hoài, kêu mãi, giục giã cả một khoảng chừng trời, khiến cho lòng người trỗi dậy những hoài niệm nhớ mong. Nhà thơ đang kể chuyện mà như tách hẳn ra để trò chuyện cùng bà :“ Khi tu hú kêu, bà còn nhớ không bà ?Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế. ”Những câu truyện đó là sự từng trải của cuộc sống bà và bà muốn nhắc nhở cháu hãy sống thật tốt, thật có ích cho cuộc sống. Tự nhiên cháu thấy thương bà quá. Cháu thương bà khó khăn vất vả, lo toan, không biết ngỏ cùng ai chỉ biết tâm tình với chim tu hú mà thôi :“ Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bà ,Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ? ”Câu hỏi tu từ đã biểu lộ được những cung bậc cảm hứng trong tâm trạng của người cháu. Như vậy hình ảnh “ bếp lửa ” đã thức tỉnh kỉ niệm tuổi thơ, ở đó lộng lẫy hình ảnh người và có cả hình ảnh quốc gia .Hình ảnh người bà bỗng trở nên to lớn vĩ đại khi người cháu nhớ về những năm tháng đau thương, khó khăn vất vả khi giặc tàn phá xóm làng. Lời dặn “ Mày có viết thư chớ kể này kể nọ. Cứ bảo nhà vẫn được bình yên ! ” không chỉ gợi ra giọng nói hiền lành của bà, tâm lý của bà mà còn làm sáng lên phẩm chất của bà. Bà đã nhận về mình toàn bộ mất mát, khổ đau để con cháu yên tâm đánh giặc. Bà là người mẹ, người bà, người phụ nữ Nước Ta trong kháng chiến. Với Bằng Việt, họ gánh cả kháng chiến lên đôi vai nhỏ bé của mình .Từ những kỉ niệm hồi tưởng về tuổi thơ, về bà, người cháu trở lại với hiện tại để suy ngẫm về cuộc sống và những lẽ sống về bà, cũng là để thương bà nhiều hơn, nhớ bà nhiều hơn :“ Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen ,Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn ,Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng … ”Từ bếp lửa bình dị thân quen ấy đã nâng lên thành ngọn lửa. Ngọn lửa không chỉ được nhen lên bằng những nguyên vật liệu đời thường mà còn được nhen lên từ tấm lòng bát ngát của bà, được bà ấp ủ, chở che nên không khi nào vụt tắt. Điệp từ “ rồi ” tích hợp với hai danh từ chỉ thời hạn “ sớm ”, “ chiều ” khiến câu thơ vang lên như bước gõ nhịp của thời hạn. “ Bếp lửa ” là hình ảnh tả thực còn “ ngọn lửa ” được chuyển hóa thành hình ảnh hình tượng. Ngọn lửa là những kỉ niệm lòng nâng bước cháu trên chặng đường dài. Ngọn lửa là niềm tin dai dẳng, bền chắc, bất diệt bà nhen lên trong lòng cháu. Nhờ ngọn lửa ấy mà cháu tin vào thắng lợi của dân tộc bản địa. Điệp ngữ “ một ngọn lửa ” cùng cấu trúc song hành vừa tạo nhạc tính cho câu thơ khiến lời thơ dồn dập, tha thiết mà can đảm và mạnh mẽ, xúc động, vừa chứng minh và khẳng định sức sống mãnh liệt, bất tận của ngọn lửa bà nhen .Theo dòng hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu, hình ảnh người bà hiện lên lộng lẫy, sáng đẹp, ấm cúng :“ Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận giờ đâyBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm ,Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi ,Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui ,Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ … ”Từ láy “ lận đận ” giàu giá trị quyến rũ được hòn đảo lên đầu dòng thơ gợi ra bao khó khăn vất vả, nhọc nhằn, gian nan của cuộc sống người bà. Điệp từ “ nhóm ” đứng ở đầu mỗi dòng thơ, nhắc đi nhắc lại bốn lần khắc ghi những ý nghĩa trong việc làm nhóm lửa của bà. Mỗi sớm mai bà nhóm lên bếp lửa là nhóm lên niềm yêu thương ; nhóm sự chở che, nuôi nấng đùm bọc giữa ngọt bùi, khoai sắn ; nhóm sự sẻ chia, đoàn kết của tình làng, nghĩa xóm ; nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ của cháu. Bà không chỉ là người nhóm lửa mà còn là người truyền lửa và giữ lửa. Bà không chỉ làm việc làm khởi đầu của một ngày mà còn làm việc làm khởi đầu của một đời người. Từ đây xúc cảm về bà và bếp lửa dâng trào lên mãnh liệt :“ Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa ! ”Người cháu giờ đây đã khôn lớn trưởng thành, nhưng trong sâu thẳm lòng cháu vẫn da diết một nỗi nhớ thương về bà và bếp lửa :“ Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu ,Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả ,Nhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhở :– Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa ? … ”Nơi cháu đang sống với khá đầy đủ tiện lợi vật chất, khác hẳn với khoảng trống của bà cháu nơi quê nhà, nhưng cháu luôn nhớ về bà, nhớ về ngọn lửa bà nhen. Câu hỏi tu từ ở cuối bài thơ nhắc nhở cháu không nguôi nhớ về những kỉ niệm về bà và bếp lửa .Bài thơ đã phát minh sáng tạo hình ảnh bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa hình tượng. Bài thơ có sự phối hợp giữa miêu tả, biểu cảm, tự sự và phản hồi, giọng điệu và thể thơ tám chữ tương thích với xúc cảm hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu. Bài thơ tiềm ẩn một ý nghĩa thầm kín : Những gì là thân thương nhất với tuổi thơ mỗi người đều có sức tỏa sáng, nâng đỡ con người trên hành trình dài dài rộng của cuộc sống .

“Tác phẩm là kết tinh tâm hồn người sáng tác”. Bài thơ “Bếp lửa” đã thể hiện được tất cả tình yêu thương của Bằng Việt đối với người bà kính yêu của mình. Chính tình cảm bà cháu thiêng liêng ấm áp đã đan dệt thành một bài thơ xúc động và mang nhiều ý nghĩa.

Phân tích bài thơ Bếp lửa bài mẫu 5:

Bằng Việt sinh năm 1941, là một nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Năm 1963, Bằng Việt sáng tác bài thơ Bếp Lửa, một bài thơ có nhiều đặc sắc về giá trị nghệ thuật và nội dung. Đặc biệt có giá trị về mặt nội dung bài thơ, gợi lại những kỉ niệm về người bà, tình cảm bà cháu sâu sắc, thấm thía. Bài thơ đã để lại nhiều cảm xúc đối với người đọc.

“ Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưa ”Mở đầu bài thơ là sự hồi tưởng khởi đầu từ hình ảnh thân thương, ấm cúng về bếp lửa và tấm lòng cháu thương bà. Theo dòng hồi tưởng của tác giả, bếp lửa chờn vờn sương sớm là hình ảnh thân mật quen thuộc trong mỗi mái ấm gia đình từ bao đời. Từ láy chờn vờn giúp ta tưởng tượng làn sương sớm đang bay nhè nhẹ quanh bếp lửa, vừa gợi cái mờ nhạt của hình ảnh kí ức theo thời hạn. Ấp iu là một sự phát minh sáng tạo của nhà thơ trẻ, gợi đến bàn tay kiên trì, khôn khéo và tấm lòng tri chút, rất đúng với việc nhóm lửa đơn cử. Đồng thời cách nói ẩn dụ biết mấy nắng mưa gợi ra phần nào cuộc sống khó khăn vất vả, lo toan của bà. Vậy từ hình ảnh bếp lửa liên tưởng đến người nhóm lửa, nhóm bếp – đến nỗi nhớ tình thương với bà .Vậy là kỉ niệm đã sống dậy từ tình cảm cháu nhớ thương bà và đời sống của hai bà cháu đầy khó khăn vất vả, gian nan :” Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay “Kỉ niệm thời thơ bé khi lên bốn tuổi kỉ niệm một thời đen tối, đói khổ. Thành ngữ ” Đói mòn đói mỏi ” phản ánh tuổi thơ có bóng đen ghê rợn của nạn đói 1945 có mối lo giặc tàn phá xóm làng. Bao nhiêu kỉ niệm xưa được nhớ lại trong đó có một ấn tượng về khói bếp. Nhà thơ đã chọn chi tiết cụ thể thật rực rỡ : Mùi khói, khói hun vừa miêu tả chân thực đời sống tuổi thơ, vừa bộc lộ thấm thía những tình cảm lúc da diết bâng khuâng, xót xa thương mến. Lời thơ nghĩ lại đến giờ sống mũi còn còn cay nhấn mạnh vấn đề dòng kỉ niệm, xoáy sâu trong tiềm thức, lay mạnh cả thể xác con người. Hình ảnh bếp lửa, ngọn lửa và mùi khói cùng hình ảnh bà hiện ra trong nỗi nhớ thương ngậm ngùi :” Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửaTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu bà còn nhớ không bàBà hay kể chuyện những ngày ở HuếTiếng tu hú sao mà tha thiết thế “Đoạn thơ tiếp theo gợi nhắc một vài kỉ niệm thâm thúy về bà trong suốt thời hạn ” 8 năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa ” bếp lửa quê nhà – bếp lửa của tình bà cháu lại gợi lên một liên tưởng khác, sự Open của tiếng chim tu hú. Tiếng chim quen thuộc khi vào hè, một điều gì da diết lắm khiến lòng người trỗi dậy những hoài niệm nhớ mong. Đó là hình ảnh của bà, người bà đáng kính đáng yêu suốt những năm dài khó nhọc đã chăm nom dạy dỗ cháu lên người, lời thơ gồm hai vế tiểu đối phù hợp, nhịp thơ êm ái hài hòa những từ ngữ bà bảo, bà dạy, bà chăm miêu tả một cách thâm thúy tấm lòng đôn hậu, tình thương bát ngát, sự chăm chút của bà với cháu. Bà thức khuya dậy sớm nhóm lửa làm cho tâm hồn thơ bé của cháu sống trong cảnh xa cha mẹ trở lên ấm cúng. Âm thanh tiếng chim tu hú với hình ảnh bà tích hợp hài hòa được diễn đạt với thẩm mỹ và nghệ thuật cảm thán, câu hỏi tu từ đã khắc sâu nỗi nhớ thương da diết của cháu với bà. Tác giả khéo lựa chọn hai hình ảnh : Bếp lửa và âm thanh tiếng chim tu hú để nói lên lòng kính yêu sự thương nhớ và biết ơn bà .“ Mẹ cùng cha bận công tác làm việc không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu học .Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọcTu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bàKêu chi hoài trên những cánh đồng xaNăm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên quay trở lại lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh :” Bố ở chiến khu, bố còn việc bố ,Mày có viết thư chớ kể này kể nọ ,Cứ bảo nhà vẫn được bình yên ! ” .Miên man theo dòng cảm hứng hồi tưởng hình ảnh bà càng hiện lên rõ nét đơn cử với những phẩm chất cao quí. Sống trong những năm dài cuộc chiến tranh khi giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi, được sự đỡ đần của bà con hàng xóm, hai bà cháu dựng lại túp lều tranh nhưng bà vẫn bình tĩnh vững lòng đinh ninh … làm tròn nghĩa vụ và trách nhiệm hậu phương để người đi xa công tác làm việc được yên lòng. Lời dặn trực tiếp của bà khi cháu viết thư cho bố không chỉ giúp người đọc tưởng tượng rõ ràng, giọng nói tình cảm tâm lý của bà mà còn sáng lên phẩm chất của người bà, người mẹ Nước Ta yêu nước đầy lòng kiên trì, nhóm lửa, giữ lửa .” Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen ,Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn ,Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng … “Bếp lửa được bà nhen lên không riêng gì bằng nguyên bên ngoài mà còn chính được nhen lên từ trong lòng bà – Ngọn lửa của sức sống, lòng yêu thương niềm tin thế cho nên từ bếp lửa, gợi đến ngọn lửa với ý nghĩa trừu tượng khái quát. Như thế hình ảnh bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa, ngọn lửa của sự sống, niềm tin cho những thế hệ tiếp nối đuôi nhau. Đồng thời với nghệ thuật và thẩm mỹ sử dụng điệp ngữ ( rồi sớm, rồi chiều ) bà ủ sẵn một ngọn lửa biểu lộ niềm tự hào, lòng biết ơn bà so với đức hi sinh tần tảo bền chắc của người bà kính yêu .” Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận giờ đâyBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm ,Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi ,Nhóm nồi xôi gạo mới, sẻ chung vui ,Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ …Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa ! “Những tâm lý của cháu về bà và việc bà nhóm lửa trong suốt cuộc sống trải qua ” bao nắng mưa mấy chục năm rồi ” bà nhóm lửa không chỉ bằng đôi bàn tay gầy guộc mà bằng cả tấm lòng đôn hậu ” Ấp iu nồng đượm … ” của bà với cháu và mọi người. Điệp từ nhóm cùng câu thơ cảm thán khắc sâu hình ảnh người bà tiêu biểu vượt trội cho những phẩm chất cao quí của người phụ nữ Nước Ta, tần tảo, nhẫn lại đầy yêu thương. Bà nhóm lên bếp lửa cũng là nhóm lên niềm vui sự sống, niềm yêu thương chăm chút dành cho con cháu và mọi người chính vì vậy mà nhà thơ cảm nhận được trong hình ảnh bếp lửa bình dị thân thiện quen thuộc sự kì diệu thiêng liêng : ” Ôi ! kì quặc và thiêng liêng bếp lửa “. Bếp lửa thật giản dị và đơn giản, thông thường và phổ cập trong mọi mái ấm gia đình Nước Ta, nhưng bếp lửa cũng thật cao quý, kì diệu, thiêng liêng vì nó luôn gắn liền với bà – người giữ lửa tạo lên tuổi thơ ấu của cháu …” Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu ,Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả ,Nhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhở :Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa ? … “Dù ở đâu, làm gì giờ đây và mãi mãi người cháu không hề quên bà và bếp lửa. Khói trăm tàu, lửa trăm nhà sẽ nhắc nhở cháu luôn nhớ về cội nguồn quá khứ dù đó là những ngày khó khăn vất vả gian lao .Câu thơ kết trở về thời hiện tại. Nhà thơ lại muốn hỏi bà, nhắc bà việc nhóm bếp để nói cái ý không khi nào quên quá khứ, không khi nào quên được hình ảnh bà, của một thời thơ ấu nghèo khó nguy hiểm và ấm cúng nghĩa tình. Như vậy, hình ảnh TT khởi đầu khơi nguồn mạch xúc cảm của nhà thơ đã được khép lại bằng chính hình ảnh đấy .

Tóm lại, bài thơ “Bếp lửa” đã khơi dậy cho mỗi chúng ta một tình cảm cao đẹp đối với quê hương, gia đình và xã hội. Càng đọc, càng suy ngẫm thấm thía từng lời thơ của Bằng Việt ta lại càng hiểu thế nào là nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương, nhớ hình ảnh quen thuộc gắn liền với bếp lửa. Qua bài thơ, tác giả muốn gửi gắm cho các thế hệ chúng ta cần phải nhớ về cội nguồn, nhớ về những nơi đã sinh ra ta khôn lớn, nhớ về những hình ảnh thiêng liêng bên bếp lửa để giúp cho cuộc sống của chúng ta trở lên ý nghĩa hơn.

Phân tích Bếp lửa bài mẫu 7:

Đối với mỗi người chúng ta, tình cảm gia đình vẫn luôn là thứ tình cảm đáng quý và đáng trân trọng nhất. Nhưng khi đất nước có chiến tranh thì người dân vẫn chấp nhận bỏ lại gia đình để lên đường đi chiến đấu. Chính từ tình yêu gia đình đã hình thành nên tình yêu đối với Tổ quốc. Nhà thơ Bằng Việt cũng có một tuổi thơ phải sống xa bố mẹ vì bố mẹ nhưng như thế không có nghĩa là nhà thơ sống thiếu thốn tình cảm. Ngược lại, nhà thơ Bằng Việt lớn lên trong tình yêu thương và dạy bảo của người bà kính yêu. Chính vì vậy mà khi lớn lên, phải xa nhà, xa bà, có bao nhiêu nỗi nhớ, tác giả dành cả cho bà của mình để rồi bài thơ Bếp lửa đã ra đời từ nỗi nhớ ấy.

Bếp lửa ở đây không đơn thuần chỉ là bếp lửa, nó là cả tình yêu thương của bà ở trong đó :Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưaHình ảnh một bếp lửa chỉ vừa mới Open nhưng nó đã đi kèm với những từ láy như chờn vờn, ấp iu khiến cho người đọc cảm nhận được tình cảm ấm cúng và chan chứa của người cháu dành cho bà của mình. Câu thơ thứ ba một lần nữa khẳng định chắc chắn cho tình cảm ấy. Đó là tình thương của cháu dành cho người bà đã phải chịu nhiều khó khăn vất vả, nắng mưa. Cùng với tình thương ấy, những hồi ức của tuổi thơ hiện lên trong đầu tác giả. Mọi thứ vẫn còn nguyên vẹn nên cứ ngỡ như là chuyện vừa mới xảy ra ngày trong ngày hôm qua vậy :Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cayNăm đói mòn đói mỏi ấy chính là năm 1945, nhân dân miền Bắc rơi vào nạn đói kinh khủng. Nó cướp đi sinh mạng của không biết bao nhiêu người dân vô tội. Nhà thơ đã lớn lên trong toàn cảnh quốc gia như vậy thế nhưng trong kí ức nhà thơ không có hình ảnh người chết đầy đường, không bị mùi tanh thối ám ảnh. Đó là chính do mùi khói bếp đã át đi hết những cảnh đau thương ngoài kia. Đó là cách để người bà làm cho đời sống của cháu bớt đau thương hơn. Mùi khói đã hun nhèm đôi mắt của người cháu để rồi hơn mười năm sau, nghĩ lại chuyện cũ sống mũi vẫn còn cay. Có lẽ sự xúc động đã khiến cho mắt nhà thơ nhòe đi, cay xè vì những kỉ niệm đói khổ .Bà đã cùng cháu đi qua những năm tháng đói khổ như vậy. Để rồi suốt những năm tháng tuổi thơ, hình ảnh người bà vẫn gắn liền bên cháu. Hai bà cháu đã cùng nhau nhóm lên không biết bao nhiêu ngọn lửa trong suốt 8 năm ròng :Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửaTu hú kêu trên những cánh đồng xaKhi tu hú kêu bà còn nhớ không bàBà hay kể chuyện những ngày ở HuếTiếng tu hú sao mà tha thiết thếHình ảnh cháu cùng bà nhóm lửa bộc lộ sự kết nối giữa hai bà cháu. Không chỉ là nhóm lửa, đó còn là nhóm lên sự sống, nhóm lên tình yêu. Từ hình ảnh nhóm bếp lửa đã gợi lên trong nhà thơ những hình ảnh khác đó là tiếng chim tu hú kêu. Đối với người nông dân Nước Ta tiếng chim tu hú đã trở thành tiếng kêu quen thuộc và là sự báo hiệu cho một mùa lúa chín. Tiếng tu hú kêu thế cho nên tượng trưng cho sự no đủ của dân cư. Tiếng tu hú kêu như tiếng của chiếc đồng hồ đeo tay báo thức nhắc nhở người bà rằng đã đến giờ kể chuyện cho cháu nghe. Trong một đoạn thơ mà tiếng tu hú kêu được lặp lại tới 3 lần khiến cho fan hâm mộ có cảm tưởng như tiếng tu hú đang từ xa vọng về. Nó khiến cho lòng người cháu ở nơi xa xứ lâng lâng. Tiếng tu hú kéo nỗi nhớ của nhà thơ về khiến cho nó dài hơn, rộng hơn .Bà không chỉ kể chuyện, bà còn dạy bảo cho cháu nhiều điều, thay cha mẹ chăm sóc cho cháu để cháu được nên người :Mẹ cùng cha công tác làm việc bận không vềCháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm bà chăm cháu họcNhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọcTu hú ơi, chẳng đến ở cùng bàKêu chi hoài trên những cánh đồng xaNgôi nhà nhỏ vắng người, chỉ có hai bà cháu. Bà đã thay cha mẹ, làm trách nhiệm của cha mẹ đó là dạy cháu làm, chăm cháu học. Bà dù già yếu nhưng vẫn tận tụy hết lòng vì cháu. Chính vì thế mà hình ảnh bếp lửa, hình ảnh người bà hiện lên càng ấm cúng hơn. Hai bà cháu đã lệ thuộc vào nhau để sống qua những ngày tháng khó khăn vất vả như vậy. Chính từ tình cảm ấy nên khi nhà thơ đi xa, nỗi nhớ thương bà càng lớn hơn. Nhà thơ đi xa rồi, thương cho bà ở nhà không có ai chăm nom. Câu hỏi tu từ Tu hú ơi chẳng đến ở cùng bà giống như một lời than vãn bộc lộ nỗi nhớ mong bà thâm thúy. Hai từ bà, cháu được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong đoạn thơ này, biểu lộ sự sóng đôi, quấn quýt, gắn bó giữa bà và cháu .Những năm tháng cuộc chiến tranh, hai bà cháu đã cùng nhau trải qua nhiều khó khăn vất vả khi mà ngôi nhà bị cháy rụi :Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên quay trở lại lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranhVẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh :” Bố ở chiến khu bố còn việc bốMày viết thư chớ kể này kể nọCứ bảo nhà vẫn được bình yên “Chính từ trong khó khăn vất vả đó, nghị lực của người bà càng trở nên vững chắc hơn. Những câu thơ vừa cho thấy bà là người cần mẫn, nhẫn nại và giàu đức hi sinh. Ngôi nhà của hai bà cháu dù bị giặc đốt cho cháy rụi nhưng thương con đang công tác làm việc xa nhà, không muốn con phải lo ngại, bà đã dặn cháu không được nói gì với bố. Thậm chí bà còn dặn cháu nói với bố là ở nhà mọi chuyện được yên. Bà là đại diện thay mặt cho những người phụ nữ Nước Ta giàu đức quyết tử, hết lòng vì con vì cháu .Từ hình ảnh bếp lửa, nhà thơ đã nâng lên thành hình ảnh ngọn lửa :Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵnMột ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳngHình ảnh ngọn lửa như bừng sáng và nó có một sức truyền cảm vô cùng can đảm và mạnh mẽ. Đó là ngọn lửa của tình yêu thương, ngọn lửa của tình bà cháu, … Chính vì thế mà cứ nhìn thấy ngọn lửa là người cháu lại cảm thấy như nhìn thấy bà của mình. Cuối bài thơ, nhà thơ liên tục suy ngẫm về bà và bếp lửa :Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏHình ảnh bếp lửa ấp iu, nồng đượm một lần nữa được nhắc đến ở cuối bài. Bà không chỉ là người truyền lửa, bà còn truyền cho cháu tình yêu thương từ những miếng khoai, miếng sắn, nhắc cháu nhớ về những năm tháng cơ cực, bởi đó là những năm tháng đã nuôi dưỡng tâm hồn của cháu .Trong cả bài thơ, hình ảnh bếp lửa Open 10 lần, đó là 10 lần hình ảnh bà cũng Open. Bài thơ mang âm điệu dồn dập như sóng vỗ khiến người đọc cảm nhận được tình cảm dạt dào của bà dành cho cháu và ngược lại. Đi xa rồi, cháu vẫn nhớ về bà :Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàuCó lửa trăm nhà niềm vui trăm ngảNhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhởSớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ?Nơi trời Âu giá lạnh, hình ảnh của bà đã sưởi ấm trái tim người cháu. Mặc dù đã trưởng thành nhưng trong lòng cháu vẫn nhớ mong về nơi góc bếp với mùi khói bếp cay nồng nặc. Nhớ lời bà dặn, cháu chưa khi nào quên đi nguồn cội của mình .Thông qua bài thơ này, tất cả chúng ta thấy được hình ảnh bếp lửa và dáng bà đang ngồi lặng lẽ ở bên. Hình ảnh bếp lửa từ đó tượng trưng cho sự ấm cúng, nghĩa tình. Qua bài thơ này, hẳn mỗi người sẽ thấy yêu hơn mái ấm gia đình của chính mình .

>> Tham khảo: Phân tích 2 khổ cuối Bếp lửa – Bằng Việt

Sơ đồ tư duy phân tích bài thơ Bếp lửa

Kiến thức lan rộng ra

* Hoàn cảnh sáng tác:

Bài thơ “ Bếp lửa ” được sáng tác vào năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên ngành luật ở quốc tế ( Liên Xô cũ ), in trong tập “ Hương cây – Bếp lửa ” của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ .

* Ý nghĩa nhan đề:

– Bếp lửa vốn là một hình ảnh quen thuộc trong mỗi gia đinh người Nước Ta đã trở thành hình ảnh tượng trưng gợi kỉ niệm ấm cúng của tình bà cháu .- Bếp lửa là nơi bà khơi dậy lên tình cảm, những khát vọng trở thành ngọn lửa của tình yêu, niềm tin .- Bếp lửa không chỉ hiện thân tươi đẹp về bà mà còn là kỉ niệm thiêng liêng nâng bước người cháu trên suốt hành trình dài dài rộng của cuộc sống .

>>> Xem thêm nội dung soạn bài Bếp lửa chi tiết và ngắn gọn nhất

– / –

     Trên đây là hướng dẫn cách làm bài phân tích bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt. Hy vọng rằng với hướng dẫn và những bài văn mẫu trên đã giúp các em có thêm những ý tưởng mới bổ sung cho nội dung bài viết của mình được hay và hấp dẫn hơn. Chúc các em làm bài tốt và đạt kết quả cao !

Văn mẫu 9 sưu tầm và tổng hợp / Đọc Tài Liệu

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức