Dàn ý phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh

NEW: Xem ngay chi tiết đáp án đề thi Văn THPT Quốc gia 2021.

 Dàn ý phân tích bài thơ Sóng – THPT Sóc Trăng hướng dẫn lập dàn ý chi tiết bài văn phân tích, bình giảng bài thơ Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh.

Dàn ý phân tích bài Sóng

I. Mở bài

Bạn đang xem: Dàn ý phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh

– Giới thiệu tác giả : Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu vượt trội của thế hệ những nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ cứu nước, là thi sĩ của tình thương, lòng trắc ẩn và hồn thơ êm ả dịu dàng .

– Giới thiệu bài thơ Sóng: sáng tác năm 1967, in trong tập Hoa dọc chiến hào, là bài thơ viết về tình yêu tiêu biểu cho hồn thơ giàu chất nữ tính của Xuân Quỳnh.

>> > Hướng dẫn soạn bài Sóng chi tiết cụ thể và vừa đủ nhất

II. Thân bài

1. Bản chất, quy luật của “sóng” và “em”

– Khổ 1 :
+ Sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật tương phản : kinh hoàng – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ, từ đó khái quát trạng thái trái chiều của sóng, gợi liên tưởng đến tâm lí của người phụ nữ khi yêu ( khi mãnh liệt khi lại dịu dàng êm ả ) .
+ Nghệ thuật nhân hóa : “ sông không hiểu ” được bản tính của sóng, nên “ sóng ” muốn tìm đến khoảng trống to lớn, hành trình dài của sóng là hành trình dài mày mò chính bản thân mình, khát khao vươn tới giá trị tuyệt đích trong tình yêu của người phụ nữ .
– Khổ 2 :
+ “ Ôi con sóng … và ngày sau vẫn thế ” : dù trong quá khứ hay hiện tại sóng luôn dạt dào, sôi sục, luôn khát vọng. Đó cũng là khát vọng và bản tính của người phụ nữ muôn đời .
+ “ Nỗi khát vọng tình yêu … ngực trẻ ” : liên hệ tình yêu của tuổi trẻ với con sóng của đại dương, khát vọng tình yêu là khát vọng đặc trưng muôn đời của tuổi trẻ .

2. Những suy nghĩ trăn trở về cội nguồn tình yêu

– Khổ 3 : Điệp ngữ “ em nghĩ về ” và câu hỏi : “ Từ nơi nào sóng lên ” nhấn mạnh vấn đề niềm khát khao nhận thức bản thân, người mình yêu và nhận thức về tình yêu muôn đời .
– Khổ 4 : Xuân Quỳnh dựa vào quy luật tự nhiên để tìm khởi nguồn của sóng, của tình yêu, gợi lên sự trăn trở trước huyền bí của tình yêu, thời gian mở màn tình tình yêu .

3. Nỗi nhớ, lòng thủy chung của người con gái trong tình yêu

– Khổ 5 :
+ Nghệ thuật tương phản để gợi ra những khoanh vùng phạm vi khoảng trống khác nhau “ dưới lòng sâu ”, “ trên mặt nước ”, khoanh vùng phạm vi thời hạn khác nhau : ‘ ” ngày ” – “ đêm ”, thẩm mỹ và nghệ thuật nhân hóa : “ ngày đêm không ngủ được ”, diễn đạt nỗi nhớ dạt dào, triền miên của sóng với bờ cũng là nỗi nhớ của người phụ nữ khi yêu .
+ Người phụ nữ bày tỏ nỗi nhớ một cách trực tiếp, mạnh dạn, chân thành “ Lòng em nhớ đến anh ”, cách nói thậm xưng “ Cả trong mơ còn thức ” bộc lộ nỗi nhớ ăn sâu vào tiềm thức, thường trực trong tâm lý .
– Khổ 6 :
+ Nghệ thuật tương phản “ xuôi – ngược ”, điệp ngữ “ dẫu ”, “ vẫn ”, “ về ” gợi hành trình dài của sóng ngoài biển lớn cũng như hành trình dài tình yêu của người phụ nữ giữa cuộc sống .
+ Lời thề thủy chung của người phụ nữ, niềm tin chờ đón trong tình yêu, dù ở đâu cũng “ hướng về anh một phương ”, nghĩ về người mình yêu bằng cả trái tim .

4. Khát vọng tình yêu vĩnh cửu trong bài Sóng

– Khổ 7 : Khẳng định quy luật vĩnh cửu của vạn vật thiên nhiên “ con nào chẳng tới bờ … Dù muôn vời cách trở ”, cũng giống như “ em ”, dù khó khăn vất vả, thử thách vẫn luôn hướng đến “ anh ” .
– Khổ 8 :
+ “ Cuộc đời tuy dài thế / Năm tháng vẫn đi qua ” : cảm xúc đơn độc nhỏ bé trước cuộc sống, nỗi lo âu về sự hữu hạn của tình yêu trước thời hạn vô tận .
+ “ Như biển kia … bay về xa ” : cảm xúc không an tâm trước cái dễ thay đổi của lòng người giữa “ muôn vời cách trở ”. Nhưng đây còn là vượt lên sự lo âu phấp phỏng đặt niềm tin mãnh liệt vào sức mạnh của tình yêu như mây hoàn toàn có thể vượt qua biển rộng .
– Khổ 9 :
+ “ Làm sao ” gọi sự do dự, khắc khoải, ước ao được hóa thành “ trăm con sóng nhỏ ” để muôn đời vỗ mãi vào bờ .
+ Đó là khát khao của người phụ nữ được sống trong “ biển lớn tình yêu ” bằng tình yêu và cùng tình yêu, khát khao hòa nhập tình yêu riêng tư trong tình yêu chung to lớn .

5. Nghệ thuật đặc sắc:

– Thể thơ năm chữ tạo âm điệu sâu lắng, dạt dào, như âm điệu của những con sóng biển và cũng là sóng lòng của người phụ nữ khi yêu .
– Cách ngắt nhịp linh động, phóng khoáng và cách gieo vần, phối âm độc lạ, giàu sức liên tưởng
– Giọng thơ vừa thiết tha, đằm thắm, vừa mãnh liệt sôi sục, vừa hồn nhiên, nữ tính
– Xây dựng hình ảnh ẩn dụ – với hình tượng sóng, vừa mang nghĩa thực, vừa mang nghĩa ẩn dụ
– Bài thơ sử dụng những biện pháp nhân hóa, ẩn dụ, trái chiều – tương phản, …

III. Kết bài

– Nêu cảm nhận về bài thơ Sóng
– Khái quát giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ : kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc hình tượng “ sóng ” ngôn từ, hình ảnh trong sáng bình dị, …
– Nội dung : qua hình tượng sóng diễn đạt tình yêu thiết tha, nồng nàn của người phụ nữ, Xuân Quỳnh đã bộc lộ ý niệm tình yêu mới mẻ và lạ mắt, tân tiến : sự dữ thế chủ động của người phụ nữ trong tình yêu nhưng vẫn giữ được nét truyền thống cuội nguồn .
Vậy là Đọc tài liệu đã gởi tới những em chi tiết cụ thể dàn ý phân tích bài thơ 6 với nội dung cả 9 khổ thơ cùng những điểm điển hình nổi bật trong nghệ thuật và thẩm mỹ, để làm được bài văn tốt nhất, những em cùng tìm hiểu thêm bài văn mẫu dưới đây nhé :

» Tham khảo thêm: Bình giảng khổ 5 và 6 bài thơ Sóng (Xuân Quỳnh)

Bài văn mẫu hay phân tích bài thơ Sóng

Tình yêu là đề tài muôn thuở của văn học, nghệ thuật; là nguồn cảm hứng bất tận của người nghệ sĩ thiết tha với đời, với người. Có thể nói rằng từ khi có con người thì đã có tình yêu và con người còn tồn tại thì tình yêu còn bất diệt. Lịch sử thơ ca nhân loại từ xưa đến nay đã có biết bao bài thơ tình nổi tiếng khắp Đông, Tây ca ngợi tình yêu của con người và đã từng làm xúc động biết bao trái tim của nhiều thế hệ. Ở Việt Nam chúng ta, những năm tháng chống Mỹ cứu nước, tuy phạm vi thơ ca chủ yếu mở rộng về phía tình cảm lớn như tình yêu Tổ quốc, đất nước, nhân dân, cách mạng nhưng thơ ca vẫn dành một khoảng nhất định cho tình cảm riêng tư. Nhiều bài thơ ca ngợi tình yêu nam nữ ra đời trong thời kỳ này còn mãi làm xúc động trái tin bao thế hệ sau này. “Sóng” của Xuân Quỳnh – một nhà thơ nữ tài hoa – là một bài thơ như thế.

Bài thơ là bản tình ca tuyệt đẹp. Cảm xúc chủ đạo của toàn bài là một nỗi niềm yêu thương tha thiết, là những đợt sóng tình cảm xôn xao, trào dâng mãnh liệt như chính nhan đề của bài thơ. Sóng là một hình tượng ẩn dụ giàu sức gợi tả và biểu cảm. Xuân Quỳnh đã tìm gặp ở hình ảnh Sóng một biểu tượng để diễn đạt những cảm xúc phong phú, đa dạng của tình yêu. Đó là những cảm xúc nhiều cung bậc, nhiều sắc thái vừa đối lập vừa thống nhất, hài hòa:

Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể .
Tình yêu có những niềm huyền bí, khó hiểu luôn luôn thúc giục con người tò mò. Vì vậy tình yêu trong Xuân Quỳnh là một niềm khát vọng vươn tới khôn cùng :
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ .
Tâm hồn nhà thơ có lúc bâng khuâng, xao xuyến :
Sóng khởi nguồn từ gió
Gió khởi đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau .
Những câu hỏi rất vu vơ đã miêu tả rất đúng chuẩn tâm trạng của người đang yêu. Tác giả đã bộc lộ rất tài tình, chớp lấy được một trạng thái tâm hồn, chân thực và nổi bật cho tâm trạng của những người yêu nhau. Đó là một tâm trạng rất khó diễn đạt : một nỗi niềm bâng khuâng, xao xuyến rất nhẹ, rất mơ hồ trong trái tim : “ Em cũng không biết nữa. Khi nào ta yêu nhau ”. Lời tự bạch chân tình, vừa tự nhiên vừa giật mình. Lời thơ chuyển từ ý nói về vạn vật thiên nhiên ( sóng, gió ) đến ý thổ lộ tình người khá giật mình mà vẫn rất tự nhiên .
Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh gắn liền với nỗi nhớ ; niềm thương thâm thúy, cồn cào, mãnh liệt :
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi cơn sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được .
Sự tài tình của nhà thơ là đã tìm được một ẩn dụ rất khôn khéo, tương thích với tâm trạng, miêu tả đúng chuẩn nỗi nhớ cồn cào da diết. Đó là nỗi nhớ bát ngát trải rộng trong khoảng trống, trải dài theo thời hạn. Từ hình ảnh ẩn dụ ( sóng ), lời thơ chuyển mạch rất tự nhiên để thể hiện tâm trạng con người :
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức .
Thật là một tâm hồn sôi sục, nồng nàn, một nỗi nhớ da diết, không một phút nào dừng, không một lúc nào nguôi. Khổ thơ với hai câu đứng độc lập trong toàn bài chính là một cách cấu trúc đầy dụng ý của tác giả nhằm mục đích làm điển hình nổi bật tình yêu mãnh liệt của mình. Những cặp từ sóng đôi, tương ứng bên nhau : Sóng – bờ, ngày – đêm, trên – dưới, mơ – ngủ, em – anh, tạo một âm hưởng hòa giải, một nhịp điệu đong đưa như sóng. Nỗi nhớ trở thành một tình cảm thường trực trong tâm hồn nhà thơ :
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương .
Chừng như nhà thơ có cảm tưởng không thể nào nói hết tâm tình của mình nên cứ láy đi láy lại điệp khúc : “ Dẫu xuôi về … Dẫu ngược về … ” như một sự khẳng định chắc chắn, một lời thề chung thủy, ghi lòng tạc dạ .
Tình yêu trong Sóng là một tình yêu mãnh liệt, là động lực thôi thúc con người đủ sức vươn lên, vượt qua những trắc trở, những nguy khốn :
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở .
Tình yêu quả là một sức mạnh vô hình dung dám thử thách với tổng thể mọi ngăn cách của cuộc sống, những xấu số của số phận. Ý thức được sự hữu hạn của đời người, của tuổi xuân, Xuân Quỳnh khao khát mạnh liệt của một tình yêu vĩnh hằng :
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Đề ngàn năm còn vỗ .
“ Làm sao được tan ra ”, lời thơ tiềm ẩn một niềm ao ước cháy bỏng, da diết. Một khát vọng mãnh liệt thốt lên thành lời vừa đằm thắm vừa sôi sục. Hình ảnh trong thơ đầy phát minh sáng tạo. Tình yêu được ví như biển lớn bát ngát. Tâm hồn xao động mãnh liệt thành trăm con sóng xúc cảm vỗ miên man, bất tận .
Những từ “ biển lớn ”, “ ngàn năm ” miêu tả những khái niệm khoảng trống, thời hạn to lớn, vô cùng đã biểu lộ khát vọng vừa nồng nàn, thiết tha vừa cao quý, thiết tha. Sự chuyển hóa liên tục giữa hai hình tượng : “ Sóng ” và “ em ” làm cho mạch cảm hứng càng thêm trữ tình .
Tình yêu trong Sóng của Xuân Quỳnh khác với tình yêu trong Biển của Xuân Diệu. Xuân Diệu cũng dùng hình tượng sóng làm ẩn dụ để miêu tả tình yêu. Nhưng sóng – tình yêu trong thơ Xuân Diệu quá vồ vập : “ Đến tan cả đất trời. Anh mới thôi dào dạt ” hoặc “ Cũng có khi ào ạt, Như nghiền nát bờ em ”. trái lại sóng – tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh tuy cũng không kém phần sôi sục, mãnh liệt nhưng vẫn đằm thắm, nhân hậu .
Xuân Quỳnh đã tìm được một cách nói riêng để thể hiện tình yêu, những rung động của lòng mình với một giọng thơ kể lể, tâm tình vừa êm ái, nhẹ nhàng vừa thiết tha. Âm hưởng, nhịp điệu bài thơ ngân nga do sự phối âm, phối vần tài tình như những con sóng cứ nối nhau không dứt. Sự hiệp vần – cước vận và yêu vận xen kẽ nhau – tạo ra bài thơ giàu nhạc tình ( vần xen kẽ giữa những câu : lẽ – bể – thế – trẻ …, vần liền nhau : trẻ – bể, phương – dương, bờ – trở ). Sự hiệp vần và phối thanh uyển chuyển, hòa giải này nhằm mục đích diễn đạt những cơn sóng của vạn vật thiên nhiên và lòng người cứ trải dài triền miên, vô tận. Bài thơ vì vậy có cả âm vang của sóng, gió vạn vật thiên nhiên và sóng của tâm hồn. Bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh là một bài thơ hay, mãi mãi còn âm vang trong lòng người đọc .

    Các bạn vừa tham khảo dàn ý chi tiết cho đề văn phân tích tác phẩm Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh. Truy cập mục tài liệu Văn mẫu lớp 12 tại doctailieu.com để cập nhật đầy đủ các bài văn mẫu theo chương trình sách giáo khoa Ngữ Văn 12.

Để phân tích được bài Sóng hay nhất thì những em cần nắm chắc chủ đề phân tích bài thơ Sóng ( Xuân Quỳnh ) tốt, cùng Đọc tài liệu tìm hiểu thêm dàn ý phân tích bài thơ Sóng dưới đây nhé !
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục : Giáo dục đào tạo

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức