Phân tích Thu điếu (Nguyễn Khuyến)

Phân tích Câu cá mùa thu, hướng dẫn làm bài chi tiết cụ thể và tìm hiểu thêm tuyển tập những bài văn mẫu hay phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật bài thơ Thu điếu của Nguyễn Khuyến .

 Phân tích bài thơ Câu cá mùa thu là dạng bài quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 11. Các em hãy tham khảo tài liệu dưới đây bao gồm hướng dẫn chi tiết cách làm và những bài văn mẫu hay, đạt điểm cao, để làm tốt đề bài này nhé.

Đề bài: Phân tích bài thơ Câu cá mùa thu (Thu điếu) của Nguyễn Khuyến.

– / –

Hướng dẫn làm bài phân tích Câu cá mùa thu (Thu điếu)

1. Phân tích đề

– Yêu cầu đề bài : Phân tích nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ của bài thơ trải qua những chi tiết cụ thể trong tác phẩm nhằm mục đích làm sáng tỏ những tư tưởng tác giả gửi gắm và giá trị của tác phẩm .- Phương pháp làm bài : sử dụng thao tác phân tích

2. Các vấn đề chính cần triển khai

Luận điểm 1: Cảnh mùa thu ở vùng quê Bắc Bộ

Luận điểm 2: Cảm xúc mùa thu, qua đó thể hiện tâm hồn gắn bó với thiên nhiên đất nước, một tấm lòng yêu nước thầm kín mà sâu sắc của thi nhân.

Lập dàn ý phân tích bài Câu cá mùa thu

Mở bài phân tích Câu cá mùa thu

– Giới thiệu vài nét về Nguyễn Khuyến+ Nguyễn Khuyến là nhà thơ Nôm xuất sắc, nhà thơ của làng cảnh Nước Ta, nhà thơ lớn của nền văn học trung đại .+ Nguyễn Khuyến là người có năng lực cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước thương dân- Giới thiệu chung về chùm thơ thu và bài thơ Câu cá mùa thu ( Thu điếu ) .+ Bài thơ nằm trong chùm thơ mùa thu gồm ba bài của Nguyễn Khuyến, bày tỏ tình yêu vạn vật thiên nhiên, quốc gia và tâm trạng của tác giả trước thời thế .

Thân bài phân tích Câu cá mùa thu

* Cảnh mùa thu ở vùng quê Bắc Bộ

– Điểm nhìn : Cảnh vật được tiếp đón từ gần đến cao rồi từ cao trở lại gần : điểm nhìn cảnh thu là chiếc thuyền câu, nhìn mặt ao, nhìn lên khung trời, nhìn tới ngõ trúc rồi lại quay trở lại với ao thu, với thuyền câu .- Từ điểm nhìn ấy, từ một khung ao hẹp, khoảng trống mùa thu, cảnh sắc mùa thu mở ra nhiều hướng thật sinh động với những hình ảnh vừa cân đối, hòa giải .- Mở ra một khung cảnh với những cảnh vật rất là thanh sơ :+ ao nhỏ trong veo+ thuyền câu bé tẻo teo+ sóng biếc gợn+ lá vàng khẽ đưa+ tầng mây lơ lửng+ ngõ trúc quanh co+ sắc xanh của trời hòa lẫn cùng sắc xanh của nước=> Tất cả tạo nên một khoảng trống xanh trong, dịu nhẹ, một chút ít sắc vàng của lá rụng trên cái nền xanh ấy khiến cảnh thu, hồn thu càng thêm phần sôi động .- Cảnh sắc mùa thu đẹp nhưng đượm buồn+ Không gian yên bình, phảng phất buồn : vắng teo, trong veo, khẽ đưa vèo, hơi gợn tí, mây lơ lửng, …+ Đặc biệt câu thơ cuối tạo được một tiếng động duy nhất : “ Cá đâu đớp động dưới chân bèo ” -> không phá vỡ cái yên bình, mà ngược lại nó càng làm tăng sự yên ắng, tĩnh mịch của cảnh vật -> Thủ pháp lấy động tả tĩnh .=> Cảnh sắc thu đẹp nhưng yên bình vắng bóng người, vắng cả âm thanh dù đó là sự hoạt động nhưng đó là sự hoạt động rất khẽ khàng và cả tiếng cá đớp mồi cũng không làm khoảng trống xao động .

* Tình thu

– Nói chuyện câu cá nhưng thực ra là để tiếp đón cảnh thu, trời thu vào cõi lòng :+ Một tâm thế nhàn : Tựa gối ôm cần+ Một sự chờ đón : Lâu chẳng được .+ Một cái chợt tỉnh mơ hồ : Cá đâu đớp động …- Không gian thu yên bình như sự yên bình trong tâm hồn nhà thơ, khiến ta cảm nhận về một nỗi đơn độc, man mác buồn, uẩn khúc trong cõi lòng thi nhân .=> Nguyễn Khuyến có một tâm hồn gắn bó với vạn vật thiên nhiên quốc gia, một tấm lòng yêu nước thầm kín mà thâm thúy .

Kết bài phân tích Câu cá mùa thu

– Khái quát giá trị nội dung và rực rỡ thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ Câu cá mùa thu .+ Giá trị nội dung : Bài thơ là bức tranh cảnh sắc mùa thu ở đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời cho thấy tình yêu vạn vật thiên nhiên, quốc gia cùng tâm trạng đau xót của tác giả trước thời thế .+ Đặc sắc thẩm mỹ và nghệ thuật : Thể thơ thất ngôn bát cú với cách gieo vần độc lạ ; nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh ngụ tình đặc trưng của văn học trung đại ; nghệ thuật và thẩm mỹ sử dụng từ ngữ đạt mức tinh xảo, trong sáng và giàu phẩm chất nghệ thuật và thẩm mỹ .- Cảm nhận chung về bài thơ .

>>> Tham khảo: Nghị luận văn học Câu cá mùa thu (Thu điếu)

Sơ đồ tư duy phân tích Câu cá mùa thu

Chi tiết sơ đồ tư duy phân tích bài thơ Câu cá mùa thu ( Nguyễn Khuyến )

Xem thêm: Sơ đồ tư duy Câu cá mùa thu

// Sau khi đã xây dựng xong dàn ý chi tiết phân tích Câu cá mùa thu, để có thêm những vốn từ ngữ phong phú cũng như cách trình bày ấn tượng giúp bài văn hay và trôi chảy hơn, các em nên tìm đọc thêm nhiều bài văn mẫu hơn. Dưới đây là một số bài văn mẫu phân tích Câu cá mùa thu hay mà Đọc tài liệu tổng hợp được, các em tham khảo nhé !

Một số bài văn hay tinh lọc qua những kì thi phân tích bài thơ Câu cá mùa thu

Phân tích Câu cá mùa thu bài số 1:

Trong nền thơ ca dân tộc bản địa có nhiều bài thơ tuyệt hay nói về mùa thu. Riêng Nguyễn Khuyến đã có chùm thơ ba bài : Thu vịnh, Thu ẩm và Thu điếu. Bài thơ nào cũng hay, cũng đẹp cho thấy một tình quê dào dạt. Riêng bài ” Thu điếu “, nhà thơ Xuân Diệu đã chứng minh và khẳng định là ” nổi bật hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Nước Ta “. ” Thu điếu ” là bài thơ tả cảnh ngụ tình rực rỡ : Cảnh đẹp mùa thu quê nhà, tình yêu vạn vật thiên nhiên, yêu mùa thu đẹp gắn liền với tình yêu quê nhà tha thiết .” Thu điếu ” được viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, ngôn từ tinh xảo, hình tượng và biểu cảm. Cảnh thu, trời thu xinh đẹp của làng quê Nước Ta như hiện lên trong hình dáng và sắc tố tuyệt vời dưới ngọn bút thần tình của Nguyễn Khuyến .Hai câu đầu nói về ao thu và chiếc thuyền câu. Nước ao ” trong veo ” tỏa hơi thu ” lạnh lẽo “. Sương khói mùa thu như bao trùm cảnh vật. Nước ao thu đã trong lại trong thêm, khí thu lành lạnh lại trở nên ” lạnh lẽo “. Trên mặt nước hiện lên thấp thoáng một chiếc thuyền câu rất nhỏ bé – ” bé tẻo teo “. Cái ao và chiếc thuyền câu là hình ảnh TT của bài thơ, cũng là hình ảnh bình dị, quen thuộc, đáng yêu của quê nhà. Theo Xuân Diệu cho biết vùng đồng chiêm trũng Bình Lục, Hà Nam có cơ man nào là ao, nhiều ao do đó ao nhỏ, ao nhỏ thì thuyền câu cũng theo đó mà ” bé tẻo teo ” :” Ao thu lạnh lẽo nước trong vắt ,Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo ” .Các từ ngữ : ” lạnh lẽo “, ” trong veo “, ” bé tẻo teo ” gợi tả đường nét, dáng hình, sắc tố của cảnh vật, sắc nước mùa thu ; âm vang lời thơ như tiếng thu, hồn thu vọng về .Hai câu thơ tiếp theo trong phần thực là những nét vẽ tài họa làm rõ thêm cái hồn của cảnh thu :” Sóng biếc theo làn hơi gợn tí ,Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo ” .Màu ” biếc ” của sóng hòa hợp với sắc ” vàng ” của lá vẽ nên bức tranh quê đơn sơ mà lộng lẫy. Nghệ thuật đối trong phần thực rất điêu luyện, ” lá vàng ” với ” sóng biếc “, vận tốc ” vèo ” của lá bay tương ứng với mức độ ” tí ” của sóng gợn. Nhà thơ Tản Đà đã hết lời ca tụng chữ ” vèo ” trong thơ của Nguyễn Khuyến. Ông đã nói một đời thơ của mình may ra mới có được một câu thơ vừa lòng trong bài ” Cảm thu, tiễn thu “, ” Vèo trông lá rụng đầy sân ” .Hai câu luận lan rộng ra khoảng trống miêu tả. Bức tranh thu có thêm chiều cao của khung trời ” trong xanh ” với những tầng mây ” lơ lửng ” trôi theo chiều gió nhẹ. Trong chùm thơ thu, Nguyễn Khuyến nhận diện sắc trời thu là ” trong xanh ” :- ” Trời thu trong xanh mấy tầng cao( Thu vịnh )- ” Da trời ai nhuộm mà trong xanh ” .

(Thu ẩm)

– ” Tầng mây lơ lửng trời trong xanh ” .( Thu điếu )” Xanh ngắt ” là xanh mà có chiều sâu. Trời thu không mây ( mây xám ), mà trong xanh một màu thăm thẳm. Xanh ngắt đã gợi ra cái sâu, cái lắng của khoảng trống, cái nhìn vời vợi của nhà thơ, của ông lão đang câu cá. Thế rồi, ông lơ đãng đưa mắt nhìn về bốn phía làng quê. Hình như người dân quê đã ra đồng hết. Xóm thôn tĩnh mịch, vắng teo. Mọi con đường quanh co, hun hút, không một bóng người qua lại :” Ngõ trúc quanh co khách vắng teo “Cảnh vật êm đềm, thoáng một nỗi buồn cô tịch, hiu hắt. Người câu cá như đang chìm trong giấc mộng mùa thu. Tất cả cảnh vật từ mặt nước ” ao thu lạnh lẽo ” đến ” chiếc thuyền câu bé tẻo teo “, từ ” sóng biếc ” đến ” lá vàng “, từ ” tầng mây lơ lửng ” đến ” ngõ trúc quanh co ” hiện lên với đường nét, sắc tố, âm thanh, … có khi thoáng chút bâng khuâng, man mác, nhưng rất thân mật, thân thiện với mỗi con người Nước Ta. Phong cảnh vạn vật thiên nhiên của mùa thu quê nhà sao đáng yêu thế !Cái ý vị của bài thơ ” Thu điếu ” là ở hai câu kết :” Tựa gối ôm cần lâu chẳng được ,Cá đâu đớp động dưới chân bèo ” .” Tựa gối ôm cần ” là tư thế của người câu cá cũng là một tâm thế nhàn của nhà thơ đã thoát vòng danh lợi. Cái âm thanh ” cá đâu đớp động “, nhất là từ ” đâu ” gợi lên sự mơ hồ, xa vắng và chợt tỉnh. Người câu cá ở đây chính là nhà thơ, một ông quan to triều Nguyễn, yêu nước thương dân nhưng bất lực trước thời cuộc, không cam tâm làm tay sai cho thực dân Pháp đã cáo bệnh, từ quan. Đằng sau câu chữ hiện lên một nhà nho thanh bạch trốn đời đi ở ẩn. Đang ôm cần đi câu cá nhưng tâm hồn nhà thơ đang đắm chìm trong giấc mộng mùa thu, bỗng chợt tỉnh quay trở lại thực tại khi ” Cá đâu đớp động dưới chân bèo “. Cho nên cảnh vật ao thu, trời thu êm đềm, im re như chính nỗi lòng của nhà thơ vậy – buồn đơn độc và trống vắng .Âm thanh tiếng cá ” đớp động dưới chân bèo ” đã làm điển hình nổi bật khung cảnh tịch mịch của chiếc ao thu. Cảnh vật như luôn luôn quấn quýt với tình người. Thiên nhiên so với Nguyễn Khuyến như một bầu bạn tri kỉ. Ông đã giàn trải tình cảm, gửi gắm tâm hồn, tìm lời an ủi ở vạn vật thiên nhiên, ở sắc ” vàng ” của lá thu, ở màu ” trong xanh ” của khung trời thu, ở làn ” sóng biếc ” trên mặt ao thu ” lạnh lẽo ” …Thật vậy, ” Thu điếu ” là một bài thơ tả cảnh ngụ tình rất rực rỡ của Nguyễn Khuyến. Cảnh sắc mùa thu quê nhà được miêu tả bằng những gam màu đậm nhạt, những nét vẽ xa gần, tinh xảo quyến rũ. Âm thanh của tiếng lá rơi đưa ” vèo ” trong làn gió thu, tiếng cá ” đớp động ” chân bèo – đó là tiếng thu dân dã, quen thuộc của đồng quê đã khơi gợi trong lòng tất cả chúng ta bao hoài niệm đẹp về quê nhà quốc gia .Nghệ thuật gieo vần của Nguyễn Khuyến rất độc lạ. Vần ” eo ” đi vào bài thơ rất tự nhiên tự do, để lại ấn tượng khó quên cho người đọc ; âm hưởng của những vần thơ như hấp dẫn tất cả chúng ta : trong veo – bé tẻo teo – đưa vèo – vắng teo – chân bèo. Thi sĩ Xuân Diệu đã từng viết : ” Cái mê hoặc của bài ” Thu điếu ” ở những điệu xanh, xanh ao, xanh bờ, xanh sóng, xanh tre, xanh trời, xanh bèo, có một màu vàng đâm ngang của chiếc lá thu rơi ” …Thơ là sự cách điệu tâm hồn. Nguyễn Khuyến yêu vạn vật thiên nhiên mùa thu, yêu cảnh sắc đồng quê với toàn bộ tình quê nồng hậu. Ông là nhà thơ của làng cảnh Nước Ta. Đọc ” Thu điếu “, ” Thu vịnh “, ” Thu ẩm “, tất cả chúng ta yêu thêm mùa thu quê nhà, yêu thêm xóm thôn đồng nội, quốc gia. Với Nguyễn Khuyến, tả mùa thu, yêu mùa thu đẹp cũng là yêu quê nhà quốc gia. Nguyễn Khuyến là nhà thơ kiệt xuất đã chiếm một vị thế vẻ vang trong nền thơ ca cổ xưa Nước Ta .

Phân tích Câu cá mùa thu bài số 2:

Mùa thu vốn là một đề tài quen thuộc trong thơ ca Việt Nam. Thu thường mang đến cho thi sĩ một nỗi buồn man mác, gợi nhớ hay nuối tiếc về một cái gì đó xa xôi, đầy bí ẩn. Dường như không ai vô tình mà không nói đến cảnh thu, tình thu khi đã là thi sĩ! Đến với Nguyễn Khuyến, chúng ta sẽ thấy được điều đó. Cảnh mùa thu trong thơ ông không phải là mùa thu ở bất cứ miền nào, thời nào, mà là mùa thu ở quê ông, vùng đồng chiêm Bắc Bộ lúc bấy giờ. Chỉ với bầu trời “xanh ngắt” (Thu vịnh), với cái nước “trong veo” của ao cá (Thu điếu), và cái “lưng giậu phất phơ màu khói nhạt, làn ao lóng lánh bóng trăng loe” (Thu ẩm). Nguyễn Khuyến đã làm say đắm lòng bao thế hệ! Khi nhận xét về bài thơ Thu điếu của Nguyễn Khuyến, Xuân Diệu có viết: “Bài thơ Thu vịnh là có thần hơn hết, nhưng ta vẫn phải nhận bài Thu điếu là điển hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam”. Vậy ta thử tìm hiểu xem thế nào mà “Thu điếu là điển hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam”?

Nếu như ở Thu vịnh, mùa thu được Nguyễn Khuyến tiếp đón từ cái khoảng trống thoáng đãng, bát ngát, bát ngát, với cặp mát hướng thượng, mày mò dần những tầng cao của mùa thu để thấy được : “ Trời thu trong xanh mấy tầng cao ”, thì ở Thu điếu, nhà thơ không tả mùa thu ở một khung cảnh vạn vật thiên nhiên thoáng rộng, không phải là trời thu, rừng thu hay hồ thu, và lại chỉ gói gọn trong một ao thu : ao chuôm là đặc thù của vùng đồng chiêm trũng, vùng quê của Nguyễn Khuyến :Ao thu lạnh lẽo nước trong veoMột chiếc thuyền câu bé tẻo teoCâu thơ đầu sống sót hai vần “ eo ”, câu thơ biểu lộ sự co lại, đọng lại không nhúc nhích, cho ta một cảm xúc lạnh lẽo, yên tĩnh một cách quái đản. Không có từ “ lẽo ” và từ “ veo ” cũng đủ cho ta thấy cảnh tĩnh, nhưng thêm hai từ này lại càng thấy cảnh tĩnh hơn nữa. Khung ao tuy hẹp nhưng tác giả lại không bị số lượng giới hạn mà lan rộng ra ra nhiều chiều, trong cái không khí se lạnh đó có vẻ như làm cho làn nước ao ở độ giữa thu, cuối thu như trong trẻo hơn. Những tưởng trong “ ao thu lạnh lẽo ” ấy, mọi vật sẽ không Open, thế mà thật giật mình : Khung ao không trống vắng mà có “ một chiếc thuyền câu bé tẻo teo ”. Có khung cảnh vạn vật thiên nhiên và có dấu vết của đời sống con người, khiến cảnh thu thêm được phần nào ấm cúng. Chiếc thuyền “ tẻo teo ” trông thật xinh xắn. Câu thơ đọc lên, làm cho đối tượng người dùng miêu tả trở nên thân mật và thân thương biết bao ! Với hai câu mở màn, nhà thơ sử dụng những từ ngữ gợi hình ảnh, tạo độ gợi cao : “ lẽo ”, “ veo ”, “ tẻo teo ” mang đến cho người đọc một nỗi buồn man mác, cảnh vắng vẻ, ít người qua lại. Và rồi hình ảnh :Sóng biếc theo làn hơi gợn tíLá vàng trước gió khẽ đưa vèoCàng làm cho không khí trở nên yên bình hơn, nhà thơ đã dùng cái động của “ lá vàng trước gió ” để miêu tả cái tĩnh của cảnh thu làng quê Nước Ta. Những cơn gió mùa thu đã Open và mang theo cái lạnh trở lại, khiến ao thu không còn “ lạnh lẽo ”, không còn yên bình nữa vì mặt hồ đã “ gợn tí ”, “ lá vàng khẽ đưa vèo ”, cảnh vật có vẻ như đã mở màn biến hóa hẳn đi ! Cơn “ sóng biếc ” nhỏ “ hơi gợn tí ” và chiếc lá “ trước gió khẽ đưa vèo ” tưởng như xích míc với nhau, nhưng thật ra ở đây Nguyễn Khuyến đã quan sát kĩ theo chiếc lá bay trong gió, chiếc lá rất nhẹ và thon thon hình thuyền, chao đảo liệng đi trong khoảng trống, rơi xuống mặt hồ yên tĩnh. Quả là phải có một tâm hồn yêu vạn vật thiên nhiên, yêu đời sống thật thâm thúy thì Nguyễn Khuyến mới hoàn toàn có thể cảm nhận được những âm thanh tinh xảo, tưởng chừng như chẳng ai chú ý đến như thế ! Như trên đã nói : mở đầu bài thơ, tác giả sử dụng vần “ eo ” nhưng tác giả không bị số lượng giới hạn mà đã lan rộng ra khoảng trống theo độ cao, tạo nên sự khoáng đạt, thoáng đãng cho cảnh vật :Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắtNgõ trúc quanh co khách vắng teoBầu trời thu trong xanh lâu nay vẫn là hình tượng đẹp của mùa thu. Những áng mây không trôi nổi bay khắp khung trời mà “ lơ lửng ”. Trước đây Nguyễn Du đã từng viết về mùa thu với :Long lanh đáy nước in trờiThành xây khói biếc non phơi bóng vàngNay Nguyễn Khuyến cũng thế. Mở ra khoảng trống rộng, cảm hứng Nguyễn Khuyến lại trở lại với khung cảnh làng quê quen thuộc cũng vẫn hình ảnh tre truc, vẫn khung trời thu ngày nào, vẫn ngõ xóm quanh co … tổng thể đều thân thương và nhuốm màu sắc thôn quê Nước Ta. Chỉ đến với Nguyễn Khuyến, tất cả chúng ta mới thấy được những nét quê yên bình, dịu dàng êm ả như vậy. Trời sang thu, không khí giá lạnh, đường làng cũng vắng vẻ. “ Ngõ trúc quanh co ” cũng “ vắng teo ” không bóng người qua lại. Sau này Xuân Diệu trong bài Đây mùa thu tới cũng đã bắt đựơc những nét nổi bật đó của sông nước ở vùng quê, khi trời đã khởi đầu bước vào những ngày mát mẻ :Những luồng run rẩy rung rinh lá …… Đã nghe rét mướt luồn trong gióĐã vắng người sang những chuyến đòCùng với : Cành biếc run run chân ý nhi ( Thu )Thế rồi trong cái không khí se lạnh đó của thôn quê, những tưởng sẽ không có bóng hình của con người, ấy vậy mà thật giật mình so với người đọc :Tựa gối buông cần, lâu chẳng đượcCá đâu đớp động dưới chân bèo .Hai câu thơ kết thúc đã góp thêm phần thể hiện đôi nét về chân dung tác giả. Tôi nhớ không lầm có vẻ như đã có tài liệu cho rằng : “ tựa gối, ôm cần lâu chẳng được ”, “ ôm ” chứ không phải là “ buông ”. Theo Nước Ta tự điển thì “ buông ” hay hơn, tương thích với tính cách của nhà thơ hơn. Trong những ngày từ quan lui về ở ẩn, mùa thu câu cá, đó là nụ cười của nhà thơ nơi làng quê để tiêu khiển trong việc làm, để hoà mình vào vạn vật thiên nhiên, mà quên đi những bận lòng với nước non, cho tâm hồn thanh thản. “ Buông ” : thả lỏng, đi câu không cốt để kiếm cái ăn ( hiểu theo đúng nghĩa của nó ), mà để vui chơi, do đó “ ôm ” không tương thích với thực trạng. Từ “ buông ” mang đến cho câu thơ hiệu suất cao thẩm mỹ và nghệ thuật cao hơn .Tóm lại, qua Thu điếu, ta phần nào thấy được tấm lòng của nhà thơ so với vạn vật thiên nhiên, so với đời sống : chỉ có những ao nhỏ, những “ ngõ trúc quanh co ”, màu xanh của khung trời, cũng đã làm say đắm lòng người. Thì ra mùa thu ở thôn quê chẳng có gì là lạ lẫm, mùa thu ở thôn quê chính là cái hồn của đời sống, cái duyên của nông thôn. Câu cuối này là mê hoặc nhất, vừa gợi được cảm xúc, vừa bộc lộ được đời sống ngây thơ nhất với vấn đề sử dụng những âm thanh rất trong trẻo có đặc thù vang ngân của những cặp vần, đã chiếm được tình cảm của fan hâm mộ, đã đọc qua một lần thì khó mà quên được .Tham khảo :

Phân tích Câu cá mùa thu bài số 3:

Nguyễn Khuyến là người có cốt cách thanh cao và giàu lòng yêu nước, ông một lòng không hợp tác với kẻ thù. Ông được mệnh danh là “nhà thơ của dân tình, làng cảnh Việt Nam”. Ông để lại cho hậu thế nhiều tác phẩm thơ hay và đặc biệt là chùm ba bài thơ thu điển hình cho làng quê, phong cảnh Việt Nam. Trong đó nổi bật hơn cả là bài Câu cá mùa thu.

Nếu như ở bài Thu vịnh cảnh thu được tiếp đón từ cao xa rồi mới đến gần thì bài Câu cá mùa thu khung cảnh vạn vật thiên nhiên mùa thu lại được đảm nhiệm ở một chiều kích khác : từ gần rồi tiến ra cao xa và từ cao xa trở lại gần. Khung cảnh được mở ra với nhiều khunh hướng vô cùng sinh động .Cảnh thu được mở ra với hình ảnh khoảng trống rất là trong trẻo :Ao thu lạnh lẽo nước trong veoMột chiếc thuyền câu bé tẻo teoKhông khí mùa thu được gợi nên từ sự dịu nhẹ, nguyên sơ nhất của cảnh vật với làn nước trong vắt, không một gợn đục. Mùa hè đã đi qua, những cơn mưa lớn với dòng nước đỏ đục đã không còn thay vào đó là cái thanh tĩnh, trong trẻo của làn nước, của cảnh vật. Trong khoảng trống nhỏ hẹp ấy là hình ảnh của chiếc thuyền câu nhưng nó không hề lọt thỏm giữa khoảng trống vạn vật thiên nhiên mà lại rất hòa giải, phù hợp. Tác giả vẽ ra khung cảnh tưởng như trái chiều ao thu – thuyền câu, nhưng kì thực chúng lại hòa quyện với nhau đến lạ mắt. Bởi vật tác giả chọn là ao thu chứ không phải hồ thu – gợi cảm giác to lớn, choáng ngợp. Ao thu ấy khi có thuyền câu bên cạnh trở nên hòa giải, phù hợp và đậm chất khung cảnh làng quê Bắc Bộ Nước Ta. Hai câu thơ đầu gieo vần eo nhưng không hề gợi lên cảm xúc eo hẹp, nhỏ bé, tù túng mà ngược lại gợi nên cái bé nhỏ, thanh thoát của cảnh vật .Bức tranh thu liên tục được Nguyễn Khuyến phác họa ở cặp câu thơ tiếp theo :Sóng biếc theo làn hơi gợn tíLá vàng trước gió khẽ đưa vèoNhững đường nét của khung cảnh cũng rất là mảnh mai với sóng hơi gợn tí, lá khẽ đưa vèo, có vẻ như mọi hoạt động đều vô cùng nhẹ nhàng, thanh thoát. Vận dụng thủ pháp lấy động tả tĩnh Nguyễn Khuyến đã làm điển hình nổi bật sự yên bình tuyệt đối của khoảng trống, của cảnh vật. Phải là khoảng trống vô cùng yên tĩnh thì thi nhân mới hoàn toàn có thể cảm nhận tiếng động thật khẽ, thật êm của cảnh vật, dù là sóng có gợn hay chiếc lá khẽ đưa, bằng giác quan tinh xảo, nhạy cảm Nguyễn Khuyến đã nắm trọn từng khoảnh khắc của vạn vật thiên nhiên. Sắc vàng nếu như ở những bài thơ khác chính là sắc màu chủ yếu, là điểm nhấn để gợi nhắc mùa thu thì trong câu thơ của Nguyễn Khuyến sắc vàng ấy cũng như bao sắc màu khác trong bức tranh : xanh của trời, trong veo của nước, … nó chỉ góp thêm phần tạo nên đường nét hài hòa cho bức tranh, tuyệt nhiên không gợi cảm giác buồn bã của tâm trạng, hay héo úa của cảnh vật. Không chỉ vậy, cái hồn dân dã, vẻ đẹp mùa thu của làng quê Bắc Bộ còn được gợi lên từ những ngõ trúc quanh co :Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắtNgõ trúc quanh co khách vắng teoKhông gian được lan rộng ra ở chiều cao, tác giả hướng ánh mắt lên khung trời để cảm nhận được cái “ trong xanh ” của khung trời, và rất tự nhiên thu tầm nhìn về với ngõ trúc quanh co. Không gian mùa thu vô cùng yên bình. Mọi hoạt động đều quá nhẹ nhàng, êm ái không đủ để gợi nên âm thanh, duy chỉ có tiếng động của tiếng cá đớp mồi : “ Cá đâu khẽ động dưới chân bèo ”. Nhưng cái động đó phối hợp với từ “ khẽ ” lại chỉ càng nhấn mạnh vấn đề, tô đậm hơn cái yên ắng, tĩnh mịch của cảnh vật. Với thẩm mỹ và nghệ thuật lấy động tả tĩnh, Nguyễn Khuyến đã cho thấy cái thanh tĩnh tuyệt đối của làng quê Nước Ta trong cảnh thu thanh bình, dịu nhẹ .Bài thơ có nhan đề là Câu cá mùa thu, nói về chuyện câu cá mà thực lại không phải vậy. Mượn chuyện câu cá để cảm nhận hết trời thu, cảnh thu vào cõi lòng mình. Hẳn Nguyễn Khuyến phải có tâm hồn thanh tĩnh đến tuyệt đối mới hoàn toàn có thể có nhận không thiếu vẻ đẹp của mùa thu : trong veo, cái hơi gợn tí của nước, độ rơi khẽ khàng của lá. Đặc biệt sự yên bình trong tâm hồn thi nhân được gợi lên một cách thâm thúy từ tiếng động duy nhất trong bài thơ là tiếng cá đớp mồi dưới chân bèo. Sự yên bình trong cảnh vật gợi cho người đọc cảm nhận về sự đơn độc, uẩn khúc trong tâm hồn nhà thơ. Trong bài những gam màu lạnh Open nhiều : trong veo, trong xanh, … có vẻ như cái lạnh của thu thấm vào tâm hồn nhà thơ hay chính tâm hồn đơn độc của tác giả lan tỏa sang cảnh vật. Đặt trong toàn cảnh quốc gia đầy biến thiên lúc bấy giờ, hoàn toàn có thể thấy bài thơ biểu lộ tâm trạng đau buồn của Nguyễn Khuyến trước hiện tình quốc gia đầy đau thương .Bài thơ bộc lộ năng lực sử dụng ngôn từ bậc thầy của Nguyễn Khuyến. Tiếng Việt trong sáng, giản dị và đơn giản nhưng lại miêu tả được tổng thể nhưng gì tinh xảo, đẹp tươi nhất của cảnh vật, miêu tả được tâm trạng và tấm lòng của nhà thơ. Gieo vần “ eo ” – từ vận tài tình góp thêm phần miêu tả khoảng trống nhỏ hẹp và tâm trạng đầy uẩn khúc của tác giả. Nghệ thuật lấy động tả tĩnh gợi lên cái yên bình tuyệt đối của vạn vật thiên nhiên .Bài thơ Câu cá mùa thu với ngôn từ bậc thầy không chỉ cho người đọc thấy năng lực của Nguyễn Khuyến trong việc dùng từ. Mà đằng sau đó ta còn cảm nhận được một tâm hồn gắn bó tha thiết với vạn vật thiên nhiên, quốc gia, tấm lòng yêu nước thầm lặng nhưng không kém phần sâu nặng .

Xem thêm: Nghị luận lòng yêu nước trong bài thơ Câu cá mùa thu – Nguyễn Khuyến

Kiến thức bổ trợ

* Hoàn cảnh sáng tác Thu điếu:

– Câu cá mùa thu nằm trong chùm ba bài thơ thu của Nguyễn Khuyến gồm : Thu điếu, Thu ẩm, Thu vịnh .- Được viết trong thời hạn khi Nguyễn Khuyến về ở ẩn tại quê nhà .

* Một số nhận định về bài thơ Thu điếu

– ” Nguyễn Khuyến nổi tiếng nhất trong văn học Nước Ta là về thơ Nôm. Mà thơ Nôm Nguyễn Khuyến nức danh nhất là ba bài thơ mùa thu : Thu điếu, Thu ẩm, Thu vịnh “. ( Xuân Diệu )

– “Bài thơ Thu vịnh là có thần hơn hết, nhưng ta vẫn phải nhận bài Thu điếu là điển hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam”. (Xuân Diệu)

– ” Bài thơ Câu cá mùa thu biểu lộ sự cảm nhận về nghệ thuật và thẩm mỹ gợi tả tinh xảo của Nguyễn Khuyến về cảnh sắc mùa thu đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời cho thấy tình yêu vạn vật thiên nhiên, quốc gia, tâm trạng thời thế và tài thơ Nôm của tác giả ” .

Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết soạn bài Câu cá mùa thu

    // Trên đây là hướng dẫn làm bài chi tiết phân tích bài thơ Câu cá mùa thu (Nguyễn Khuyến) mà Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn. Ngoài ra, các em tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu 11 khác được chúng tôi liên tục cập nhật nhé. Chúc các em luôn học tốt!

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức