Tóm tắt nội dung bài viết
Phương pháp dịch (Translation) là gì?
Theo Wikipedia, Phương pháp dịch ( còn được goi là dịch thuật, phiên dịch hoặc chuyển ngữ ) là một hoạt động giải trí gồm có việc luận giải ý nghĩa của một đoạn văn trong một ngôn từ nào đó – văn nguồn – và chuyển sang một ngôn từ khác thành một đoạn văn mới và tương tự – bản dịch. Điều này giúp cho những người học ngôn từ hiểu được sự tương tự giữa ngôn từ của mình ( mother tongue ) và ngôn từ quốc tế họ muốn học khi so sánh đoạn văn bản gốc với đoạn văn bản đã được dịch .
Mô tả phương pháp dịch
Bạn đang đọc: Phương pháp học tiếng Anh phổ biến: Phương pháp dịch
Ví dụ về bản dịch cho mẩu truyện ngắn sau :
| Văn bản gốc | Văn bản đã được dịch |
| Ruskin Bond used to spend his summer at his grandmother’s house in Dehradun. While taking the train, he always had to pass through a small station called Deoli. No one used to get down at the station and nothing happened there. Until one day he sees a girl selling fruit and he is unable to forget her .( The Night Train at Deoli, Ruskin Bond ) | Ruskin Bond từng dành thời hạn nghỉ hè của mình sống với người bà tại Dehradun. Vào lúc đó, trong mỗi lần đi tàu, ông luôn phải đi qua một ga tàu nhỏ gọi là Deoli – một ga tàu không quá đỗi đặc biệt quan trọng và cũng chẳng được ai ghé thăm. Cho đến một ngày nọ, ông vô tình thấy một cô gái bán hoa quả tại ga tàu đó để rồi mãi sau này ông cũng không hề quên được cô ấy . |
Có thể thấy được văn bản lược dịch hoàn toàn có thể truyền tải thông điệp của câu truyện dù đã biến hóa bằng cách thêm bớt những câu từ cho tương thích với ngôn từ tiếng Việt. Bên cạnh đó, người đọc vẫn hoàn toàn có thể hiểu được ý nghĩa tổng quát của câu truyện : tác giả đã dùng ngôn từ đơn thuần để truyền tải xúc cảm sâu lắng về mối link vô hình dung ( invisible attachment ) của con người so với những người lạ xung quanh mình và nguyên do tại sao một số ít người hoàn toàn có thể sẽ có những ấn tượng đặc biệt quan trọng so với người lạ, những người tất cả chúng ta có lẽ rằng sẽ chỉ gặp một lần trong đời .Theo Radmila Popovic, tác giả của nghiên cứu và điều tra “ The place of translation in Language Teaching ” ( Vị trí của phương pháp dịch trong việc giảng dạy ngôn từ ) : “ The purpose of translation is not to train professionals, but to help learners develop their knowledge of English. In other words, it is a means to an end, not an end to be achieved ” ( Mục đích của phương pháp dịch không phải là huấn luyện và đào tạo ra những giáo sư dịch thuật mà là giúp người học tăng trưởng vốn kỹ năng và kiến thức tiếng Anh của chính họ. Nói cách khác, phương pháp dịch là một công cụ để đạt được mục tiêu, không phải là một tiềm năng đích cần hướng đến ). Do vậy dịch thuật hoàn toàn có thể được coi là một trong số những công cụ hiệu suất cao giúp người học tiếng Anh vượt qua rào cản ngôn từ ( language barrier ) từ đó tích góp thêm kỹ năng và kiến thức, lan rộng ra vốn từ và cải tổ phong thái hành văn trong cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh .
Phân loại phương pháp dịch
Theo Roman JaKobson ( 1959 ), dịch được chia thành 3 loại : Dịch nội ngữ ( Intralingual translation ), Dịch ngoại ngữ ( Interlingual translation ) và Dịch ký tự ( Intersemiotic translation ) .
Phân loại phương pháp dịch
Nếu xét theo phương pháp bộc lộ của ngôn từ, dịch thuật hoàn toàn có thể được chia thành : Biên dịch ( Translation ) – kiến thức và kỹ năng yên cầu sự đúng mực trong câu từ bộc lộ trong văn bản – và Phiên dịch ( Interpretation ) bộc lộ ngôn từ qua việc truyền tải thông điệp một cách ngắn gọn, đúng mực và hiệu suất cao .Đối với một số ít người học ngôn từ, phương pháp biên dịch ( Translation ) phần đông được chú trong nhiều hơn trong quy trình đọc hiểu văn bản. Do vậy, bài viết sẽ xoay quanh thể loại biên dịch ( Translation ) và vai trò của biên dịch như thể một công cụ tương hỗ việc học ngôn từ .
Ứng dụng phương pháp dịch (Translation) trong quá trình học tiếng Anh
Phương pháp dịch luôn là một công cụ có ích giúp người học cải tổ những kỹ năng và kiến thức thiết yếu trong quy trình tiếp thu ngôn từ. Do vậy, để hoàn toàn có thể vận dụng công cụ này một cách hiệu suất cao nhất hoàn toàn có thể, người học ngôn từ cần biết những vai trò cốt lõi của phương pháp dịch. Dưới đây là một số ít công dụng đơn cử của công cụ nêu trên :
Ứng dụng phương pháp dịchvăn
Mở rộng vốn từ vựng và học từ vựng theo ngữ cảnh
Để hoàn toàn có thể đưa ra một bản dịch vừa đủ và cụ thể cho một đoạn văn bản, thứ nhất người đọc cần phải hiểu được ý nghĩa của tổng thể những từ được đề cập trong đoạn văn. Để làm được việc này, người đọc thường có hai cách đa phần : tra cứu từ điển tiếng Anh và suy luận nghĩa dựa vào những từ cấu thành hoặc dựa vào ý nghĩa của câu văn trong đoạn văn bản đưa ra .Ví dụ, từ ‘ mask ’ trong đoạn văn sau‘ Intelligent people are distracted by disturbing noises. Good dancers have to wear weights so that they do not dance too well. Attractive people wear ugly masks so they do not look better than anyone else. However, one day there is a rebellion and everything changes for a brief instant ’ ( Harrison Bergeron, Kurt Vonnegut, Jr )Nếu vận dụng phương pháp tra cứu từ trong từ điển, từ ‘ masks ’ trong trường hợp này có nghĩa là mặt nạ ( a covering for all or part of the face that protects, hides, or decorates the person wearing it : tấm bao trùm toàn bộ mặt có công dụng bảo vệ, che chắn hoặc làm đẹp cho người đeo – Cambridge Dictionary ). Bên cạnh đó, nếu vận dụng phương pháp đoán nghĩa của từ dựa vào câu văn ‘ Attractive people wear ugly masks so they do not look better than anyone else ’ : những người có sức hút thường đeo …. xấu xí để không được trông đẹp hơn những người khác ), câu văn rõ ràng đã đề cập đến thứ một người phải đeo để che đi diện mạo bên ngoài của bản thân, hoàn toàn có thể đáp án sẽ là mặt nạ .
Như đã thấy, dù có vận dụng phương pháp nào trong hai phương pháp được đề cập ở trên, người học đều có thể hướng đến một mục đích chung: mở rộng và cải thiện vốn từ vựng theo ngữ cảnh. Ngoài ra, nếu sử dụng phương pháp dịch bằng cách đoán nghĩa từ không sử dụng từ điển, người học có thể rèn luyện thêm khả năng suy luận logic, từ đó có thể giúp cho việc đọc hiểu trở nên dễ dàng hơn.
Không chỉ vậy, phương pháp dịch còn giúp người đọc học từ vựng theo ngữ cảnh :Ví dụ, từ ‘ reproduce ’ trong hai câu văn dưới đây ( Cambridge Dictionary ) :
| His work was reproduced on leaflets and magazines : loại sản phẩm của anh ấy được sao chép lại trên những tờ bướm quảng cáo và trên những tạp chí . | Some creatures were better at surviving and reproducing themselves than others : 1 số ít loài sinh vật rất giỏi trong việc tự sống sót và sinh sản hơn những loài khác . |
Có thể thấy được từ ‘ reproduce ’ dùng trong hai câu văn khác nhau mang hai ngữ nghĩa khác nhau tùy thuộc vào đối tượng người dùng và chủ thể được nói đến trong câu. Khi đối tượng người tiêu dùng là ‘ work ’ ( tác phẩm, mẫu sản phẩm ), reproduce mang nghĩa sản xuất, sao chép lại ( to produce a copy of something, or to show or do something again – Cambridge Dictionary ) nhưng khi được dùng với chủ thể là sinh vật ( creatures ), reproduce mang nghĩa sinh sản, sinh sôi nảy nở hoặc nhân giống ( to produce a new living thing of the same type as itself – Cambridge Dictionary ). Bằng phương pháp dịch văn bản, 1 số ít người học hoàn toàn có thể thấy được sự khác nhau rõ ràng của từ vựng khi đặt vào những toàn cảnh đơn cử ( context ) khác nhau, từ đó hoàn toàn có thể vận dụng từ vựng một cách tương thích trong từng thực trạng .
Cải thiện cách hành văn (styles) ở cả hai ngôn ngữ
Hành văn ( styles ) là cách người viết sử dụng câu từ của ngôn từ để truyền đạt ý chí và thông tin trải qua ngôn từ viết. Với những ngôn từ khác nhau, cách hành văn và sử dụng cũng sẽ phong phú và đổi khác tương thích với văn hóa truyền thống đọc của người dân quốc gia đó. Do vậy, ngoài việc lan rộng ra vốn từ để hiểu được ‘ nghĩa đen ’ của văn bản, người học hoàn toàn có thể sắp xếp và biến hóa linh động ngôn từ trong quy trình dịch để không chỉ bản thân người học hiểu được ý nghĩa văn bản muốn truyền tải mà còn những người đọc bản dịch của văn bản nói chung .
| Văn bản gốc | Văn bản ‘ word-by-word ’ ( dịch theo nghĩa trên mặt chữ ) | Văn bản sử dụng phương phiên dịch ( Translation ) |
|
A mother is telling her daughter how to live her life properly. The daughter does not seem to have any say in it. ( Girl, Jamaica Kincaid ) |
Một người mẹ đang nói với con gái làm thế nào để sống đời sống của cô ấy đúng. Con gái không có vẻ như như có nói gì trong đó . | Người mẹ đang nói với con gái mình làm thế nào để sống một cuộc sống đúng đắn nhưng con gái của bà có vẻ như không được lên tiếng về yếu tố này . |
Cùng một văn bản gốc nhưng khi dịch theo phương pháp ‘ word-by-word ’ – dịch theo nghĩa của những từ gốc trong đoạn văn – người đọc khó hoàn toàn có thể tưởng tượng được ý nghĩa của hai câu văn với sáng tạo độc đáo và ngôn từ thiếu trật tự, không theo quy luật nhất định. Do vậy dù có bảo vệ tiêu chuẩn dịch sát nghĩa văn bản gốc, văn bản dịch được đưa ra vẫn không hề thành công xuất sắc trong việc truyền tải thông điệp chính của mẩu truyện do hành văn tiếng Việt ( styles ) không được chú trọng. Trái lại với phương pháp biên dịch ( Translation ) văn bản đã được biến hóa bằng cách thêm bớt từ ngữ khi thiết yếu, bỏ dấu nối câu và sử dụng những cụm từ tương thích, điều này giúp văn bản dịch vẫn giữ được ‘ nghĩa đen ’ đồng thời giúp người đọc bản dịch hiểu được ý nghĩa sâu hơn của câu truyện tác giả muốn truyền tải .
Có cái nhìn sâu sắc hơn về ý nghĩa văn bản
Xã hội ngày càng tăng trưởng, con người càng có nhu yếu học hỏi và tiếp thu kỹ năng và kiến thức về nhiều nghành từ nhiều nền văn hóa truyền thống khác nhau. Trong thực trạng đó, những tư liệu ( materials ) như sách, tài liệu và những bài điều tra và nghiên cứu nói riêng và những văn bản đọc nói chung đang ngày càng được coi trọng. Do vậy ngôn từ biên dịch ( translation ) là một trong số những công cụ hữu dụng và hiệu quá nhất đưa những kiến thức và kỹ năng, bài học kinh nghiệm từ những nguồn tài liệu quốc tế, đặc biệt quan trọng là tiếng Anh, đến với người đọc ở mọi lứa tuổi, trên mọi vương quốc trên quốc tế, bất kể người đó có là người học ngoại ngữ hay không. Bằng việc nghiền ngẫm và hấp thụ ( absorb ) bản dịch của những tác phẩm quốc tế, con người càng có thời cơ tiếp cận với nền văn hóa truyền thống mới, bỏ lỡ rào cản ngôn từ và bắt kịp với khuynh hướng toàn thế giới hóa của xã hội tân tiến .Cụ thể hơn, phương pháp dịch đã đưa văn bản từ những dòng thông tin khô khan trở thành những thông điệp với ý nghĩa thâm thúy khiến người đọc phải dừng lại suy ngẫm. Đoạn văn dưới đây là một ví dụ :
|
The continuous and reckless use of synthetic chemicals for the control of pests which pose a threat to agricultural crops and human health is proving to be counter-productive. Apart from engendering widespread ecological disorders, pesticides have contributed to the emergence of a new breed of chemical-resistant, highly lethal superbugs. ( Cambridge IELTS 8 – Reading Test 4 – Passage 02 ) |
Việc sử dụng liên tục và lạm dụng các hóa chất tổng hợp để kiểm soát sâu bệnh có thể là một mối đe dọa cho cây trồng nông nghiệp và trở nên phản tác dụng đối với sức khỏe con người. Ngoài sự lan rộng của các rối loạn về sinh thái, thuốc trừ sâu còn góp phần làm xuất hiện một giống loài siêu có hại mới chống lại hóa chất diệt trừ. |
Như vậy, ngoài việc đọc hiểu và biết được thông tin đưa ra trong văn bản, đây còn là một mẩu tin ngắn giúp người đọc có cái nhìn bao quát khởi đầu về những thiệt hại do việc lạm dụng những chất hóa học tổng hợp và hậu quả nguy khốn chúng mang lại không riêng gì với mùa màng, cây xanh mà còn với sức khỏe thể chất con người. Lúc này, việc dịch văn bản ( translation ) ngoài đóng vai trò như một công cụ giúp người học, đặc biệt quan trọng là những thí sinh tham gia những kì thi nhìn nhận năng lượng tiếng Anh ( IELTS, TOEFL, … ) hiểu và triển khai xong bài thi, còn có vai trò phân phối kỹ năng và kiến thức chung, đơn cử là kỹ năng và kiến thức xã hội về nghành nghề dịch vụ đơn cử trong đời sống ( nông nghiệp ) giúp người học tăng trưởng về cả tư duy ngôn từ và lĩnh hội kỹ năng và kiến thức .
Tổng kết
Phương pháp dịch ( Translation ) là một trong số những công cụ hiệu suất cao so với người học ngôn từ nói chung và người học tiếng Anh nói riêng do không chỉ giúp học từ vựng qua ngữ cảnh, cải tổ phong thái hành văn ở cả hai ngôn từ được phiên dịch mà còn phân phối thêm kiến thức và kỹ năng về ý nghĩa văn bản và nâng cao hiểu biết về vốn hiểu biết xã hội nói chung ở những nghành nghề dịch vụ nhất định. Do vậy phương pháp dịch – nếu biết vận dụng đúng cách – sẽ là một kim chỉ nam hữu hiệu giúp người đọc tiếp cận gần hơn với không chỉ tiềm năng ngôn từ của bản thân mình mà còn tiềm năng kiến thức và kỹ năng và tư duy xã hội .Mai Minh
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Hỏi Đáp
Để lại một bình luận