Công dụng, tác dụng của thuốc Salbutamol

Tên quốc tế: Salbutamol.

Loại thuốc: Thuốc kích thích beta2 giao cảm.

 

Dạng thuốc và hàm lượng

Bình xịt khí dung 100 microgam / liều xịt, bình 200 liều ; tá dược gồm những chất đẩy ( CFC ) và acid oleic. Nang bột để hít 200 microgam ( công dụng tương tự với 100 microgam khí dung ) .

Dung dịch phun sương 0,5 %, lọ 10 ml ; dung dịch phun sương ( đơn liều ) 2,5 mg và 5 mg / 2,5 ml ; tá dược gồm benzalkonium clorid và acid sulfuric .

Viên 2 mg, 4 mg ; tá dược calci sulfat, magnesi stearat .

Lọ siro 60 mg / 150 ml, kèm thìa đong chuẩn 5 ml ( tương tự 2 mg salbutamol ) ; tá dược gồm natri sacharin, acid citric ngậm 1 phân tử nước, natri citrat ngậm 2 phân tử nước, hydroxy propylmethyl celulose, natri benzoat, natri clorid .

Ống tiêm 0,5 mg / 1 ml ; tá dược gồm natri clorid và acid sulfuric .

Tác dụng

Salbutamol có tính năng tinh lọc kích thích những thụ thể beta2 ( có ở cơ trơn phế quản, cơ tử cung, cơ trơn mạch máu ) và ít tính năng tới những thụ thể beta1 trên cơ tim nên có tính năng làm giãn phế quản, giảm cơn co tử cung và ít tính năng trên tim .

Chỉ định

Dùng trong thăm dò công dụng hô hấp .

Ðiều trị cơn hen, ngăn cơn co thắt phế quản do gắng sức .

Ðiều trị ùn tắc đường dẫn khí hồi sinh được .

Ðiều trị cơn hen nặng, cơn hen ác tính .

Viêm phế quản mạn tính, giãn phế nang .

Chống chỉ định

Dị ứng với 1 trong những thành phần của thuốc .

Ðiều trị dọa sẩy thai trong 3 – 6 tháng đầu mang thai .

Thận trọng

Khi dùng liều thường thì mà kém công dụng thì thường do đợt hen nặng lên. Trường hợp đó thầy thuốc cần dặn người bệnh phải trở lại khám bệnh ngay chứ không được tự ý tăng liều tối đa đã được dặn trước đó .

Trong thuốc có hoạt chất hoàn toàn có thể gây tác dụng dương thế so với những xét nghiệm tìm chất doping ở những vận động viên thể dục thể thao .

Nếu người bệnh có nhiều đờm thì cần phải được điều trị thích hợp trước khi dùng salbutamol dạng khí dung .

Phải rất là thận trọng khi sử dụng salbutamol uống và tiêm cho người bị cường giáp, rối loạn nhịp thất, bệnh cơ tim ùn tắc, rối loạn tuần hoàn động mạch vành, tăng huyết áp, đái tháo đường, người bệnh đang dùng IMAO ( thuốc ức chế enzym monoamine oxydase ) hay thuốc ức chế beta. Trong những trường hợp này, hoàn toàn có thể dùng dưới dạng khí dung .

Cần thận trọng khi dùng những dạng salbutamol so với người mang thai để điều trị co thắt phế quản vì thuốc ảnh hưởng tác động đến cơn co tử cung nhất là trong 3 tháng đầu mang thai .

Khi chỉ định salbutamol, cần phải giảm liều thuốc kích thích beta khác nếu đang dùng .

Thời kỳ mang thai

Salbutamol đã được chứng tỏ gây quái thai ở chuột khi tiêm dưới da với liều tương ứng gấp 14 lần liều khí dung ở người. Chưa có khu công trình nghiên cứu và điều tra quy mô nào ở người mang thai. Tuy vậy, khi dùng cần thận trọng xem xét lợi hại .

Thời kỳ cho con bú

Hiện nay chưa biết salbutamol có tiết vào sữa mẹ không, nhưng vì năng lực gây quái thai ở một số ít súc vật, nên cần thận trọng khi dùng thuốc cho người mẹ cho con bú .

Tác dụng phụ

Thường gặp

Ðánh trống ngực, nhịp tim nhanh .

Run đầu ngón tay .

Hiếm gặp

Co thắt phế quản, khô miệng, họng bị kích thích, ho và khản tiếng .

Hạ kali huyết .

Chuột rút .

Dễ bị kích thích, nhức đầu .

Phù, nổi mày đay, hạ huyết áp, trụy mạch .

Salbutamol dùng theo đường uống hoặc tiêm hoàn toàn có thể dễ gây run cơ, hầu hết ở những đầu chi, hoảng sợ, nhịp xoang nhanh. Tác dụng này ít thấy ở trẻ nhỏ. Dùng liều cao hoàn toàn có thể gây nhịp tim nhanh. Người ta cũng đã thấy có những rối loạn tiêu hóa ( buồn nôn, nôn ). Khi dùng khí dung, hoàn toàn có thể gây co thắt phế quản ( phản ứng nghịch thường ) .

Xử trí

Muốn tránh miệng, họng bị kích thích, nên súc miệng sau khi hít thuốc .

Giảm liều dùng hoặc ngừng dùng .

Dùng những chế phẩm phối hợp salbutamol – ipratropium .

Có thể giảm rủi ro tiềm ẩn gây co thắt phế quản nghịch thường bằng cách điều trị phối hợp với glucocorticos –
teroid dạng hít .

Liều lượng và cách dùng

Liều dùng

Chỉ định theo từng thành viên, vì hen là một bệnh tiến triển theo thời hạn với những mức độ nặng nhẹ khác nhau. Việc chỉ định liều hàng ngày ( với glucocorticosteroid và những thuốc làm giãn phế quản ), cũng như những lần dùng thuốc phải dựa vào tác dụng thăm dò công dụng hô hấp và cung lượng đỉnh thở ra. Nếu người bệnh không có máy đo cung lượng đỉnh thì hoàn toàn có thể hướng dẫn dùng cách thổi vào một quả bóng để nhìn nhận. Các dạng hít khí dung, hít bột khô và phun sương đều có công dụng làm giãn phế quản nhanh nhất và ít tính năng phụ nhất nếu biết cách dùng đúng .

Dạng hít khí dung và hít bột khô: Liều hít một lần khí dung là 100 microgam và hít một lần bột khô là 200 microgam salbutamol.

Ðiều trị cơn hen cấp : Ngay khi có những triệu chứng tiên phong, dùng bình xịt khí dung 100 microgam / liều cho người bệnh, hít 1 – 2 lần qua miệng, cách 15 phút sau, nếu không đỡ, hoàn toàn có thể hít thêm 1 – 2 lần. Nếu đỡ, điều trị duy trì ; không đỡ phải nằm viện .

Ðề phòng cơn hen do gắng sức : Người lớn : dùng bình xịt khí dung để hít 2 lần, trước khi gắng sức từ 15 đến 30 phút ; trẻ nhỏ : hít 1 lần, trước khi gắng sức 15 đến 30 phút .

Cách dùng

1. Khí dung: Phải lắc lọ, lật ngược để đáy lọ lên phía trên, miệng ngậm đầu phun. Phải hít vào thật sâu đồng thời phun thuốc và phải ngừng thở trong vài giây, điều này khó thực hiện ở trẻ nhỏ. Có thể dùng một túi nhựa (plastic) hoặc một cốc nhựa, đáy đục một lỗ vừa đầu phun, miệng cốc úp kín mũi và miệng trẻ nhỏ, phun 2 liều vào cốc và để trẻ hít vào 5 lần trong cốc đó.

2. Bột khô để hít: Phải có đĩa quay và dụng cụ riêng để chọc thủng nang thuốc ngay trước khi dùng.

3. Dạng phun sương (dùng máy phun sương)

Thường dùng cho những trường hợp hen nặng hơn hoặc không phân phối .

Người lớn: Liều thường dùng 2,5 – 5 mg salbutamol (dung dịch 0,1%) qua máy phun sương, hít trong khoảng 5 – 15 phút, có thể lặp lại mỗi ngày tới 4 lần. Có thể pha loãng dung dịch 0,5% với dung dịch natri clorid 0,9% để có nồng độ 0,1%. Có thể cho thở liên tục qua máy phun sương, thường ở tốc độ 1 – 2 mg salbutamol mỗi giờ, dùng dung dịch 0,005 – 0,01% (pha với dung dịch natri clorid 0,9%). Phải đảm bảo cho thở oxygen để tránh giảm oxygen máu.

Một vài người bệnh hoàn toàn có thể phải tăng liều đến 10 mg salbutamol. Trường hợp này hoàn toàn có thể hít 2 ml dung dịch salbutamol 0,5 % ( không cần pha loãng ) trong khoảng chừng
3 phút, ngày hít 3 – 4 lần .

Trẻ em: 50 – 150 microgam/kg thể trọng (tức là từ 0,01 đến 0,03 ml dung dịch 0,5% /kg, không bao giờ được quá 1 ml). Kết quả lâm sàng ở trẻ nhỏ dưới 18 tháng không thật chắc chắn.

Nếu cơn không dứt trọn vẹn thì hoàn toàn có thể lặp lại liều trên 2 – 3 lần trong một ngày, những lần cách nhau từ 1 đến
4 giờ. Nếu phải dùng dạng khí dung nhiều lần thì nên vào nằm viện .

4. Dạng viên nén để uống

Người lớn: 2 – 4 mg/lần, 3 – 4 lần/ngày. Một vài người bệnh có thể tăng liều đến 8 mg/lần. Với người cao tuổi hoặc người rất nhạy cảm với các thuốc kích thích beta2 thì nên bắt đầu với liều 2 mg/lần, 3 – 4 lần/ngày.

Trẻ em từ 2 đến 6 tuổi: 0,2 mg/kg, tức là từ

1 – 2 mg / lần ; 3 – 4 lần / ngày .

Trẻ em trên 6 tuổi: 2 mg/lần; 3 – 4 lần/ngày.

Ðề phòng cơn hen do gắng sức : Người lớn uống 4 mg trước khi hoạt động 2 giờ. Trẻ em lớn uống 2 mg trước khi hoạt động 2 giờ .

5. Dạng thuốc nước

Ðiều trị cơn hen :

Trẻ em: 0,20 – 0,30 mg/kg/ngày, tức là: từ 1 tháng đến 2 năm tuổi: 1/2 thìa chuẩn/lần; 2 – 3 lần/ ngày; từ

2 đến 6 tuổi : từ 50% đến 1 thìa / lần ; 3 – 4 lần / ngày ; trên 6 tuổi : 1 thìa / lần ; 3 – 4 lần / ngày .

Người lớn: 0,10 – 0,20 mg/kg/ngày, tức từ 1 đến

2 thìa / lần ; 3 – 4 lần / ngày .

Với người cao tuổi và những người rất nhạy cảm với thuốc kích thích beta2 thì nên mở màn với liều
1 thìa / lần ; 3 – 4 lần / ngày .

Ðề phòng cơn hen do gắng sức :

Trẻ em : 1 thìa chuẩn, uống trước khi hoạt động 2 giờ .

Người lớn : 2 thìa chuẩn, uống trước khi hoạt động
2 giờ .

6. Dạng tiêm dưới da

Người lớn: Ống 0,5 mg tiêm dưới da. Nếu cần thiết, cách 4 giờ lại tiêm 1 ống. Cách điều trị này cần thực hiện tại bệnh viện.

Thuốc tiêm không dùng để điều trị duy trì hen phế quản .

Tiêm tĩnh mạch chậm : 250 microgam, hoàn toàn có thể nhắc lại khi thiết yếu. Cách điều trị này cần thực thi ở bệnh viện .

Tiêm truyền tĩnh mạch : Khởi đầu 5 microgam / phút, sau đó kiểm soát và điều chỉnh liều từ 3 – 20 microgam / phút, tùy theo phân phối của người bệnh. Cách điều trị này cần thực thi ở bệnh viện .

Tương tác

Tránh dùng phối hợp với những thuốc chủ vận beta không tinh lọc .

Không nên dùng phối hợp salbutamol dạng uống với những thuốc chẹn beta ( như propranolol ) .

Cần thận trọng khi người bệnh có dùng thuốc chống đái tháo đường. Phải theo dõi máu và nước tiểu vì salbutamol có năng lực làm tăng đường huyết. Có thể chuyển sang dùng insulin .

Phải ngừng tiêm salbutamol trước khi gây mê bằng halothan .

Khi chỉ định salbutamol cần phải giảm liều thuốc kích thích beta khác nếu đang dùng thuốc đó để điều trị .

Bảo quản

Cần dữ gìn và bảo vệ thuốc ở nhiệt độ dưới 250C, tránh ánh sáng. Lọ đã mở phải liên tục dữ gìn và bảo vệ ở nơi mát, tránh ánh sáng và chỉ được dùng trong vòng 1 tháng tính từ lúc mở .

Dung dịch thuốc sau khi đã pha hoàn toàn có thể dùng trong vòng 24 tiếng, quá thời hạn đó phải hủy bỏ .

Tương kỵ

Không được pha thêm, trộn thêm một thứ thuốc nào khác vào salbutamol hay vào dung dịch có salbutamol dùng để tiêm truyền .

Quá liều và xử trí

Triệu chứng : Trong trường hợp dùng thuốc quá liều gây ngộ độc, tùy theo mức độ nặng nhẹ hoàn toàn có thể bộc lộ 1 số ít những triệu chứng như : Khó chịu, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, bồn chồn, run những đầu chi, tim đập nhanh, loạn nhịp tim, biến hóa huyết áp, co giật, hoàn toàn có thể hạ kali huyết .

Xử trí : Nếu ngộ độc nặng : ngừng dùng salbutamol ngay. Rửa dạ dày ( nếu dùng loại thuốc uống ), điều trị những triệu chứng. Cho thuốc chẹn beta ( ví dụ metoprolol tartrat ) nếu thấy thiết yếu và phải thận trọng vì có rủi ro tiềm ẩn dẫn đến co thắt phế quản. Việc điều trị như trên phải được thực thi trong bệnh viện .

Ngộ độc nhẹ : Những trường hợp dùng salbutamol khí dung với liều cao hơn nhiều so với liều cần dùng trong trường hợp người bệnh bị hen nặng lên hoặc có biến chứng. Cần phải khám ngay, biến hóa cách điều trị và hoàn toàn có thể phải nhập viện .

Quy chế

 

Thuốc độc bảng B .

Thành phẩm giảm độc : Siro có nồng độ tối đa là 0,04 %. Dung dịch khí dung có nồng độ tối đa là 0,2 %. Khí dung phân liều : dạng dung dịch có hàm lượng tối đa là 0,2 mg / lần phun ; dạng viên nang có hàm lượng tối đa là 0,4 mg / viên / lần hít. Thuốc viên có hàm lượng tối đa là 2 mg. Thuốc viên tan chậm có hàm lượng tối đa là 8 mg .

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Sức khỏe