Tóm tắt nội dung bài viết
- (I) CUỘC KHỞI NGHĨA HAI BÀ TRƯNG THẮNG LỢI
- Trưng Trắc, Trưng Nhị là hai chị em sinh đôi ( sinh vào ngày mồng một tháng tám năm Giáp Tuất, năm 14 sau công nguyên ), là con gái của Lạc tướng huyện Mê Linh ( người đứng đầu bộ lạc huyện Mê Linh, thuộc tỉnh Vĩnh Phúc ngày này ) thuộc dòng dõi Hùng Vương. Mẹ là bà Man Thiện. Hai Bà mất mồ côi cha sớm nhưng được mẹ chăm sóc nuôi nấng, dạy cho nghề trồng dâu, nuôi tằm, dạy con lòng yêu nước, rèn luyện sức khoẻ, rèn luyện võ nghệ .
- Chồng bà Trưng Trắc là Thi Sách, con trai Lạc tướng huyện Chu Diên ( tỉnh Hà Tây ngày này ). Lúc bấy giờ nhà Đông Hán đang quản lý khắc nghiệt nước Việt, viên Thái thú Tô Định là người vô cùng bạo ngược, tham lam. Hai bà cùng Thi Sách chiêu mộ nghĩa quân, sẵn sàng chuẩn bị khởi nghĩa, nhưng Thi Sách bị Tô Định giết chết. Hận giặc hãm hại nhân dân, giết hại chồng mình, Trưng Trắc đã cùng em gái Trưng Nhị phát động cuộc khởi nghĩa ở cửa Sông Hát trên Sông Hồng ( thuộc địa phận huyện Phúc Thọ, tỉnh Hà Tây ) với lời thề trước giờ xuất binh :
- Một xin rửa sạch nước thùHai xin dựng lại nghiệp xưa họ HùngBa kêu oan ức lòng chồngBốn xin vẻn vẹn sở công lênh này
- ( Theo Thiên Nam ngữ lục )
- Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng được nhân dân khắp nơi ủng hộ, tạo thành sức mạnh như vũ bão, đánh đuổi Tô Định phải bỏ chạy về nước. Dưới sự chỉ huy của Hai Bà Trưng, nhiều cuộc khởi nghĩa địa phương được thống nhất thành một trào lưu to lớn từ miền xuôi đến miền núi, gồm có cả người Việt và những dân tộc bản địa khác trong nước Âu Lạc cũ .
- Chỉ trong một thời hạn ngắn, Hai Bà Trưng đã đánh chiếm được 65 huyện thành, nghĩa là hàng loạt chủ quyền lãnh thổ nước Việt hồi đó. Cuộc khởi nghĩa thành công xuất sắc, quốc gia được trọn vẹn độc lập. Hai bà lên làm vua, được suy tôn là Trưng Vương, đóng đô ở Mê Linh .
- ” Đô kỳ đóng cõi Mê Linh Lĩnh Nam riêng một triều đình nước ta “ ( Theo Đại Nam quốc sử diễn ca )
- Hiểu rõ sự thống khổ của nhân dân, nên khi lên ngôi vua, dù chỉ trong thời hạn ngắn nhưng Trưng nữ Vương đã có những quyết sách quan trọng như : ra lệnh miễn thuế khoá cho dân hai năm .
- Anh hùng dân tộc bản địa Trưng nữ Vương đã lập nên và giữ vững nền độc lập, quyền tự chủ dân tộc bản địa trong gần 3 năm. Hai Bà Trưng là hình tượng của ý chí hiên ngang và khí phách quật cường của dân tộc bản địa ta ; biểu lộ truyền thống lịch sử yêu nước nồng nàn của phụ nữ Việt Nam “ Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh ” trong những năm 40 sau công nguyên .
- Vì vậy, hai sử gia tiền bối lỗi lạc là Lê Văn Hưu và Ngô Sĩ Liên đã có lời ca ngợi Hai Bà Trưng trong sách Đại Việt sử kí toàn thư (ngoại kỷ, quyển 3) như sau: “Trưng Trắc và Trưng Nhị là đàn bà, vậy mà hô một tiếng, các quận Cửu Chân, Nhật Nam và Hợp Phố cùng 65 thành ở Lĩnh Ngoại đều nhất tề hưởng ứng, việc dựng nước xưng vương dễ như trở bàn tay, xem thế cũng đủ biết hình thế nước Việt ta có thể dựng nghiệp bá vương được…”(Lời của Lê Văn Hưu, trang 3a). “Họ Trưng giận thái thú nhà Hán bạo ngược, liền vung tay hô một tiếng mà khiến cho quốc thống của nước nhà có cơ hồ được khôi phục, khí khái anh hùng đâu phải chỉ khi sống thì dựng nước xưng vương, mà còn cả ở khi chết còn có thể ngăn chặn tai họa. Phàm gặp những tai ương hạn lụt, cầu đảo không việc gì là không linh ứng. Cả đến Trưng Nhị cũng vậy. Ấy là vì đàn bà mà có đức hạnh của kẻ sĩ, cho nên, khí hùng dũng ở trong khoảng trời đất chẳng vì thân đã chết mà kém đi.…đại trượng phu…nên nuôi lấy khí phách cương trực và chính đại đó …” (Lời của Ngô Sĩ Liên, trang 4a).
- Nhân dân ta có rất nhiều người thuộc những vần thơ ca tụng Hai Bà như sau :
- Bà Trưng quê ở Châu PhongGiận loài tham bạo thù chồng chẳng quênChị, em nặng một lời nguyềnPhất cờ nương tử thay quyền tướng quânNgàn Tây nổi áng phong trầnẦm ầm binh mã tới gần Long BiênHồng quần nhẹ bước chinh yênĐuổi ngay Tô Định dẹp yên kinh thành.Đô kỳ đóng ở Mê LinhLĩnh Nam riêng một triều đình nước ta….
- Sau khi Hai Bà Trưng mất, tưởng niệm công ơn của những liệt nữ anh hùng, nhân dân nhiều địa phương đã lập đền, miếu thờ phụng Hai Bà và những tướng lĩnh của Hai Bà .
- Đặc biệt, nơi kinh đô thời Trưng Nữ Vương ở xã Mê Linh, huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc, nhân dân, Đảng bộ và chính quyền sở tại luôn chăm sóc việc giữ gìn, tôn tạo Đền thờ Hai Bà Trưng hàng năm và duy trì liên hoan dâng hương tưởng niệm công đức Hai Bà Trưng. Năm 1980, Đền thờ Hai Bà Trưng được xếp hạng là di tích lịch sử lịch sử vẻ vang vương quốc đặc biệt quan trọng quan trọng. Để gìn giữ, tôn tạo, lan rộng ra Đền tương ứng với thân thế và sự nghiệp của Hai Bà Trưng, nhằm mục đích biểu lộ sự biết ơn, nghĩa vụ và trách nhiệm của thế hệ thời điểm ngày hôm nay với những bậc tiền nhân, và qua đó giáo dục truyền thống lịch sử tự hào dân tộc bản địa cho những thế hệ hiện tại và tương lai, được sự chấp thuận đồng ý của Trung ương Đảng và nhà nước, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Nước Ta đã lôi kéo lòng hảo tâm của phụ nữ cả nước tham gia góp phần vào Quỹ tôn tạo Khu di tích lịch sử lịch sử vẻ vang – cách mạng Đền thờ Hai Bà Trưng, để nơi đây trở thành hình tượng của lòng yêu nước nồng nàn, khí phách anh hùng, ý chí quật cường, dũng mãnh của phụ nữ và nhân dân Nước Ta. Lời lôi kéo của quản trị Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam – Hà Thị Khiết – đã được phụ nữ và nhân dân cả nước hưởng ứng, góp phần hàng trăm triệu đồng và đang góp thêm phần cùng địa phương tôn tạo đền thờ Hai Bà Trưng .
- Hàng năm, cứ đến dịp kỷ niệm ngày 6-2 âm lịch (ngày giỗ Hai Bà Trưng), đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước và cán bộ cơ quan Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ một số tỉnh, thành lại về Mê Linh, Vĩnh Phúc dự Lễ hội Đền thờ Hai Bà để thành kính dâng hương tưởng nhớ Hai Bà Trưng. Năm 2005, nhân ngày kỷ niệm 1965 năm cuộc Khởi nghĩa Hai Bà Trưng , tại Lễ hội dâng hương, Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa đã nhấn mạnh: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng mãi mãi là tài sản vô giá về tinh thần yêu nước, ý chí quật cường bất khuất của nhân dân Việt Nam. Tiếp nối truyền thống vẻ vang của Hai Bà Trưng, trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, cùng với nhân dân cả nước, phụ nữ Việt Nam luôn tỏ rõ phẩm chất tốt đẹp: năng động, sáng tạo, trung hậu, đảm đang, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Phó Chủ tịch nước kêu gọi nhân dân Việt Nam tiếp tục quyên góp để trùng tu, tôn tạo đền thờ Hai Bà Trưng khang trang, to đẹp hơn, xứng với tầm vóc, chiến công hiển hách của Hai Bà.
- Điều đặc biệt quan trọng kỳ lạ, được ghi nhận trong lịch sử dân tộc chống ngoại xâm của dân tộc bản địa Nước Ta là vai trò, vị thế, sức mạnh và năng lực của người phụ nữ đã được khẳng định chắc chắn rõ. Ngay từ những năm 40 của thế kỷ đầu Công nguyên ( 39-40 ) cả dân tộc bản địa ta đã theo lời lôi kéo của hai người phụ nữ trẻ tuổi ( Trưng Trắc, Trưng Nhị ) khởi nghĩa và đã tôn nhiều phụ nữ lên nắm quyền chỉ huy khởi nghĩa vũ trang để thực thi giải phóng dân tộc bản địa, giải phóng quốc gia. Có lẽ do khí thiêng sông núi, do truyền thống lịch sử quật cường và niềm tin thượng võ của dân tộc bản địa ta mới hun đúc và sản sinh ra hai vị nữ anh hùng kiệt xuất và hàng chục nữ tướng tài ba như :
- 1 . Thánh Thiên – nữ tướng anh hùng :Khởi nghĩa Yên Dũng, Bắc Đái – Bắc Giang. Được Trưng Vương phong là Thánh Thiên Công chúa. Hiện có đền thờ ở Ngọc Lâm, Yên Dũng, TP Bắc Ninh .
- 2 . Lê Chân – nữ tướng miền biển :Khởi nghĩa ở An Biên, TP. Hải Phòng, được Trưng Vương phong là Nữ tướng quân miền Biển. Hiện có đền Nghè, ở An Biên, Hải Phòng Đất Cảng thờ .
- 3 . Bát Nạn Đại tướng :Tên thực là Thục Nương, khởi nghĩa ở Tiên La ( Tỉnh Thái Bình ), được Trưng Vương phong là Bát Nạn Đại tướng, Trinh Thục công chúa. Hiện có đền thờ ở Phượng Lâu ( Phù Ninh, Phú Thọ ) và Tiên La ( Quỳnh Phụ, Tỉnh Thái Bình ) .
- 4 . Nàng Nội – Nữ tướng vùng Bạch Hạc :Khởi nghĩa ở xã Bạch Hạc ( thành phố Việt Trì, Phú Thọ ngày này ) được Trưng Vương phong là Nhập Nội Bạch Hạc Thủy Công chúa. Hiện thành phố Việt Trì có đền thờ .
- 5 . Lê Thị Hoa – Nữ tướng anh hùng :Khởi nghĩa ở Nga Sơn ( Thanh Hóa ) được Trưng Vương phong là Nữ tướng quân. Hiện có đền thờ ở Nga Sơn .
- 6 . Hồ Đề – Phó Nguyên soái :Khởi nghĩa ở Động Lão Mai ( Thái Nguyên ), được Trưng Vương phong là Đề Nương công chúa lãnh chức Phó nguyên soái. Đình Đông Cao, Yên Lập ( Phú Thọ ) thờ Hồ Đề .
- 7 . Xuân Nương, Trưởng quản quân cơ :Khởi nghĩa ở Tam Nông ( Phú Thọ ), được Trưng Vương phong làm Đông Cung công chúa chức Nhập nội trưởng quản quân cơ nội các. Hiện có đền thờ ở Hưng Nha ( Tam Nông ), Phú Thọ .
- 8 . Nàng Quỳnh – Nàng Quế tiên phong phó tướng :Khởi nghĩa ở Châu Đại Man ( Tuyên Quang ), được Trưng Vương phong làm tiên phong phó tướng. Hiện ở Tuyên Quang còn miếu thờ hai vị nữ anh hùng .
- 9 . Đàm Ngọc Nga – tiền đạo tả tướng :Khởi nghĩa ở Thanh Thuỷ, Thanh Sơn, Phú Thọ được Trưng Vương phong là Nguyệt Điện Tế thế công chúa giữ chức Tiền đạo tả tướng quân .
- 10 . Thiều Hoa – Tiên phong nữ tướng :Khởi nghĩa ở Tam Thanh, Phú Thọ. Được Trưng Vương phong là Đông Cung công chúa giữ chức Tiên phong hữu tướng. Hiện ở xã Hiền Quan, Tam Nông, Phú Thọ có miếu thờ .
- 11 . Quách A – Tiên phong tả tướng :Khởi nghĩa ở Bạch Hạc, Phú Thọ. Được Trưng Vương phong là Khâu Ni công chúa giữ chức tả tướng tiên phong. Hiện có đền thờ ở trang Nhật Chiêu ( Phú Thọ ) .
- 12 . Vĩnh Hoa – nội thị tướng quân :Khởi nghĩa ở Tiên Nha ( Phú Thọ ). Được Trưng Vương phong là Vĩnh Hoa công chúa giữ chức nội thị tướng quân. Đình Nghênh Tiên, xã Nguyệt Đức, huyện Yên Lạc, Vĩnh Phúc thờ Vĩnh Hoa .
- 13 . Lê Ngọc Trinh – Đại tướng :Khởi nghĩa ở Lũng Ngòi, Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc. Được Trưng Vương phong là Ngọc Phượng công chúa giữ chức Đại tướng quân. Hiện có miếu thờ ở Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc .
- 14 . Lê Thị Lan – Tướng quân :Khởi nghĩa ở Đường Lâm – Sơn Tây. Được Trưng Vương phong là Nữ tướng quân. Hiện ở Hạ Hoà, Vĩnh Phúc có miếu thờ .
- 15 . Phật Nguyệt – Tả tướng thuỷ quân :Khởi nghĩa ở Thanh Ba, Phú Thọ. Được Trưng Vương phong là Phật Nguyệt công chúa giữ chức Thao Giang Thượng tả tướng thuỷ quân .
- 16 . Phương Dung – nữ tướng :Khởi nghĩa ở Lang Tài ( TP Bắc Ninh ). Được Trưng Vương phong là Phương Dung công chúa giữ chức nữ tướng quân .
- 17 . Trần Nang – Trưởng Lĩnh trung quân :Khởi nghĩa ở Thượng Hồng ( Thành Phố Hải Dương ). Được Trưng Vương phong là Hoàng công chúa giữ chức Trưởng lĩnh trung quân. Hiện ở Yên Lãng, Vĩnh Phúc có đền thờ .
- 18 . Nàng Quốc – Trung dũng đại tướng quân :Khởi nghĩa ở Gia Lâm – Thành Phố Hà Nội. Được Trưng Vương phong là Trung Dũng đại tướng quân. Hiện ở Hoàng Xá, Kiêu Kỵ, Gia Lâm thờ nàng Quốc .
- 19 . Tam Nương – Tả đạo tướng quân :Ba chị em Đạm Nương, hồng Nương và Thanh Nương khởi nghĩa ở Quất Lưu, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc. Trưng Vương phong Đạm Nương làm Tả đạo tướng quân. Hồng Nương và Thanh Nương làm phó tướng. Đình Quất Lưu, Vĩnh Phúc thờ Tam Nương .
- 20 . Quý Lan – Nội thị tướng quân :Khởi nghĩa ở Lũng Động, Chí Linh ( Thành Phố Hải Dương ). Được Trưng Vương phong là An Bình công chúa giữ chức nội thị tướng quân. Hiện ở Liễu Sơn, Lập Thạch, Vĩnh Phúc có đền thờ Qúy Lan. v.v … .
- ( II ) CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NHÀ HÁN
- Cuộc khởi nghĩa do Hai Bà Trưng chỉ huy đã lật nhào chính quyền sở tại nhà Đông Hán ở Giao Chỉ và Cửu Chân. Tin này đưa về triều đình nhà Hán. Vua Quang Vũ nhà Hán sẵn sàng chuẩn bị cuộc phản công. Năm 42, Quang Vũ sai Phục ba tướng quân là Mã Viện, Lâu thuyền tướng quân là Đoàn Chí đem quân ở những miền Quế Dương, Linh Lăng, Thương Ngô sang nước Âu Lạc đánh Trưng Vương .
- Bộ binh của Mã Viện và thủy binh của Đoàn Chí gặp nhau ở Hợp Phố. Ở đây Đoàn Chí mắc bệnh rồi chết, Mã Viện thống suất cả thủy binh của Đoàn Chí. Mã Viện cùng quân đội men theo bờ biển tiến vào Âu Lạc. Đầu tiên quân Hán vào miền đất là tỉnh Hồng Quảng. Từ Hồng Quảng, quân Hán ngược sông Bạch Đằng tiến đến Lục đầu, sau đó tiến vào Lãng Bạc – Tiên Du – TP Bắc Ninh .
- Được tin quân xâm lược nhà Hán do Mã Viện chỉ huy tiến vào Lãng Bạc, Trưng Vương cùng em là Trưng Nhị đem quân từ Mê Linh đánh Mã Viện. Tại đây đã diễn ra một cuộc chiến đấu ác liệt giữa quân ta và bè lũ xâm lược. Quân của Trưng Vương chiến đấu rất dũng mãnh, tuy nhiên do thế yếu nên bị thua, phải lui về Cẩm Khê ( Yên Lạc – Vĩnh Phúc ). Mã Viện đem quân đuổi theo. Sau gần 1 năm can đảm chống địch, ở đầu cuối vì sức yếu, quân ta tan vỡ. Hai Bà Trưng về Hát Môn ( Phúc Thọ – Thành Phố Hà Nội ) rồi gieo mình xuống dòng Hát giang tự tận. Đến đây cuộc kháng chiến do Hai Bà Trưng chỉ huy về cơ bản đã thất bại, nhưng ở nhiều nơi nhân dân và nghĩa quân vẫn liên tục chống giặc. Ở Q. Cửu Chân, một bộ phận của nghĩa quân do Đô Đương chỉ huy vẫn liên tục chiến đấu chống quân xâm lược nhà Đông Hán .
- Tháng 11/43, Mã Viện mở đường qua Tạc Khẩu ( Yên Mô – Tỉnh Ninh Bình ) tiến quân vào Cửu Chân đàn áp nghĩa quân. Các thủ lĩnh địa phương cùng nhân dân nơi đây liên tục chiến đấu can đảm. Hàng trăm thủ lĩnh, hàng ngàn nghĩa quân bị Mã Viện tàn sát. Đất nước ta lại mất quyền độc lập .
- Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng tuy chỉ đưa lại độc lập cho quốc gia trong gần 3 năm nhưng ý nghĩa lịch sử vẻ vang của cuộc khởi nghĩa ấy lại vô cùng vĩ đại, tiếng vang của nó đời đời bất diệt .
- Hai Bà Trưng là hình tượng của ý chí hiên ngang và khí phách quật cường của dân tộc bản địa ta ; bộc lộ truyền thống cuội nguồn yêu nước nồng nàn của phụ nữ Nước Ta ” giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh ” trong những năm 40 sau Công nguyên. Phụ nữ Nước Ta ngay từ thời cổ đại không những khẳng khái, quật cường mà còn có năng lực chỉ huy sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa và thiết kế xây dựng quốc gia .
- Cuộc khởi nghĩa của hai Bà là cuộc khởi nghĩa tiên phong trong lịch sử dân tộc Nước Ta do phụ nữ chỉ huy. Cuộc khởi nghĩa nổ ra làm chấn động cả cõi Nam. Từ trong ngọn lửa của cuộc nổi dậy oanh liệt ấy tỏa ra chân lý lịch sử ” Một dân tộc bản địa dù nhỏ bé nhưng tự mình đã dựng nên, làm chủ quốc gia và số phận mình. Không một sức mạnh nào tàn phá được nó “. Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng là kết tinh của cả một quy trình đấu tranh, khi bí mật, lúc công khai minh bạch của nhân dân Nước Ta. Đấy là một trào lưu nổi dậy của toàn dân, vừa quy tụ vào cuộc khởi nghĩa ở Hát Môn do Hai Bà Trưng đề xướng, vừa tỏa rộng trên toàn miền Âu Lạc cũ .
- Cuộc khởi nghĩa của hai Bà tiêu biểu vượt trội cho ý chí vươn lên của dân tộc bản địa ta, khai mào cho xu thế tăng trưởng của lịch sử dân tộc Nước Ta. Nó có công dụng mở đường, đặt phương hướng cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa sau này. Cuộc khởi nghĩa do Hai Bà Trưng chỉ huy là một trang sử vô cùng đẹp tươi trong lịch sử dân tộc dân tộc bản địa Nước Ta, nó làm rạng rỡ dân tộc bản địa ta nói chung và làm vẻ vang cho phụ nữ nói riêng. Dân tộc Nước Ta luôn tự hào về Hai Bà Trưng !
- Những tấm gương quả cảm của Hai Bà Trưng và những nữ tướng thời Hai Bà đã được những những tầng lớp phụ nữ, nhân dân nước ta phát huy, tiếp nối biểu lộ trong những cuộc khởi nghĩa, những cuộc kháng chiến can đảm của dân tộc bản địa Nước Ta .
(I) CUỘC KHỞI NGHĨA HAI BÀ TRƯNG THẮNG LỢI
Trưng Trắc, Trưng Nhị là hai chị em sinh đôi ( sinh vào ngày mồng một tháng tám năm Giáp Tuất, năm 14 sau công nguyên ), là con gái của Lạc tướng huyện Mê Linh ( người đứng đầu bộ lạc huyện Mê Linh, thuộc tỉnh Vĩnh Phúc ngày này ) thuộc dòng dõi Hùng Vương. Mẹ là bà Man Thiện. Hai Bà mất mồ côi cha sớm nhưng được mẹ chăm sóc nuôi nấng, dạy cho nghề trồng dâu, nuôi tằm, dạy con lòng yêu nước, rèn luyện sức khoẻ, rèn luyện võ nghệ .
Chồng bà Trưng Trắc là Thi Sách, con trai Lạc tướng huyện Chu Diên ( tỉnh Hà Tây ngày này ). Lúc bấy giờ nhà Đông Hán đang quản lý khắc nghiệt nước Việt, viên Thái thú Tô Định là người vô cùng bạo ngược, tham lam. Hai bà cùng Thi Sách chiêu mộ nghĩa quân, sẵn sàng chuẩn bị khởi nghĩa, nhưng Thi Sách bị Tô Định giết chết. Hận giặc hãm hại nhân dân, giết hại chồng mình, Trưng Trắc đã cùng em gái Trưng Nhị phát động cuộc khởi nghĩa ở cửa Sông Hát trên Sông Hồng ( thuộc địa phận huyện Phúc Thọ, tỉnh Hà Tây ) với lời thề trước giờ xuất binh :
Một xin rửa sạch nước thù
Hai xin dựng lại nghiệp xưa họ Hùng
Ba kêu oan ức lòng chồng
Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này
Hai xin dựng lại nghiệp xưa họ Hùng
Ba kêu oan ức lòng chồng
Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này
( Theo Thiên
Nam
ngữ lục )
Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng được nhân dân khắp nơi ủng hộ, tạo thành sức mạnh như vũ bão, đánh đuổi Tô Định phải bỏ chạy về nước. Dưới sự chỉ huy của Hai Bà Trưng, nhiều cuộc khởi nghĩa địa phương được thống nhất thành một trào lưu to lớn từ miền xuôi đến miền núi, gồm có cả người Việt và những dân tộc bản địa khác trong nước Âu Lạc cũ .
Chỉ trong một thời hạn ngắn, Hai Bà Trưng đã đánh chiếm được 65 huyện thành, nghĩa là hàng loạt chủ quyền lãnh thổ nước Việt hồi đó. Cuộc khởi nghĩa thành công xuất sắc, quốc gia được trọn vẹn độc lập. Hai bà lên làm vua, được suy tôn là Trưng Vương, đóng đô ở Mê Linh .
” Đô kỳ đóng cõi Mê Linh
Lĩnh
Nam
riêng một triều đình nước ta “
( Theo Đại
Nam
quốc sử diễn ca )
( Theo Đại
Hiểu rõ sự thống khổ của nhân dân, nên khi lên ngôi vua, dù chỉ trong thời hạn ngắn nhưng Trưng nữ Vương đã có những quyết sách quan trọng như : ra lệnh miễn thuế khoá cho dân hai năm .
Anh hùng dân tộc bản địa Trưng nữ Vương đã lập nên và giữ vững nền độc lập, quyền tự chủ dân tộc bản địa trong gần 3 năm. Hai Bà Trưng là hình tượng của ý chí hiên ngang và khí phách quật cường của dân tộc bản địa ta ; biểu lộ truyền thống lịch sử yêu nước nồng nàn của phụ nữ Việt
Nam
“ Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh ” trong những năm 40 sau công nguyên .
Vì vậy, hai sử gia tiền bối lỗi lạc là Lê Văn Hưu và Ngô Sĩ Liên đã có lời ca ngợi Hai Bà Trưng trong sách Đại Việt sử kí toàn thư (ngoại kỷ, quyển 3) như sau: “Trưng Trắc và Trưng Nhị là đàn bà, vậy mà hô một tiếng, các quận Cửu Chân, Nhật Nam và Hợp Phố cùng 65 thành ở Lĩnh Ngoại đều nhất tề hưởng ứng, việc dựng nước xưng vương dễ như trở bàn tay, xem thế cũng đủ biết hình thế nước Việt ta có thể dựng nghiệp bá vương được…”(Lời của Lê Văn Hưu, trang 3a). “Họ Trưng giận thái thú nhà Hán bạo ngược, liền vung tay hô một tiếng mà khiến cho quốc thống của nước nhà có cơ hồ được khôi phục, khí khái anh hùng đâu phải chỉ khi sống thì dựng nước xưng vương, mà còn cả ở khi chết còn có thể ngăn chặn tai họa. Phàm gặp những tai ương hạn lụt, cầu đảo không việc gì là không linh ứng. Cả đến Trưng Nhị cũng vậy. Ấy là vì đàn bà mà có đức hạnh của kẻ sĩ, cho nên, khí hùng dũng ở trong khoảng trời đất chẳng vì thân đã chết mà kém đi.…đại trượng phu…nên nuôi lấy khí phách cương trực và chính đại đó …” (Lời của Ngô Sĩ Liên, trang 4a).
Nhân dân ta có rất nhiều người thuộc những vần thơ ca tụng Hai Bà như sau :
Bà Trưng quê ở Châu Phong
Giận loài tham bạo thù chồng chẳng quên
Chị, em nặng một lời nguyền
Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân
Ngàn Tây nổi áng phong trần
Ầm ầm binh mã tới gần Long Biên
Hồng quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi ngay Tô Định dẹp yên kinh thành.
Đô kỳ đóng ở Mê Linh
Lĩnh
Nam
riêng một triều đình nước ta
….
Giận loài tham bạo thù chồng chẳng quên
Chị, em nặng một lời nguyền
Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân
Ngàn Tây nổi áng phong trần
Ầm ầm binh mã tới gần Long Biên
Hồng quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi ngay Tô Định dẹp yên kinh thành.
Đô kỳ đóng ở Mê Linh
Lĩnh
….
Sau khi Hai Bà Trưng mất, tưởng niệm công ơn của những liệt nữ anh hùng, nhân dân nhiều địa phương đã lập đền, miếu thờ phụng Hai Bà và những tướng lĩnh của Hai Bà .
Đặc biệt, nơi kinh đô thời Trưng Nữ Vương ở xã Mê Linh, huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc, nhân dân, Đảng bộ và chính quyền sở tại luôn chăm sóc việc giữ gìn, tôn tạo Đền thờ Hai Bà Trưng hàng năm và duy trì liên hoan dâng hương tưởng niệm công đức Hai Bà Trưng. Năm 1980, Đền thờ Hai Bà Trưng được xếp hạng là di tích lịch sử lịch sử vẻ vang vương quốc đặc biệt quan trọng quan trọng. Để gìn giữ, tôn tạo, lan rộng ra Đền tương ứng với thân thế và sự nghiệp của Hai Bà Trưng, nhằm mục đích biểu lộ sự biết ơn, nghĩa vụ và trách nhiệm của thế hệ thời điểm ngày hôm nay với những bậc tiền nhân, và qua đó giáo dục truyền thống lịch sử tự hào dân tộc bản địa cho những thế hệ hiện tại và tương lai, được sự chấp thuận đồng ý của Trung ương Đảng và nhà nước, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Nước Ta đã lôi kéo lòng hảo tâm của phụ nữ cả nước tham gia góp phần vào Quỹ tôn tạo Khu di tích lịch sử lịch sử vẻ vang – cách mạng Đền thờ Hai Bà Trưng, để nơi đây trở thành hình tượng của lòng yêu nước nồng nàn, khí phách anh hùng, ý chí quật cường, dũng mãnh của phụ nữ và nhân dân Nước Ta. Lời lôi kéo của quản trị Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt
Nam
– Hà Thị Khiết – đã được phụ nữ và nhân dân cả nước hưởng ứng, góp phần hàng trăm triệu đồng và đang góp thêm phần cùng địa phương tôn tạo đền thờ Hai Bà Trưng .
Hàng năm, cứ đến dịp kỷ niệm ngày 6-2 âm lịch (ngày giỗ Hai Bà Trưng), đại diện lãnh đạo Đảng, Nhà nước và cán bộ cơ quan Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ một số tỉnh, thành lại về Mê Linh, Vĩnh Phúc dự Lễ hội Đền thờ Hai Bà để thành kính dâng hương tưởng nhớ Hai Bà Trưng. Năm 2005,
nhân ngày kỷ niệm 1965 năm cuộc Khởi nghĩa Hai Bà Trưng ,
tại Lễ hội dâng hương, Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa đã nhấn mạnh: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng mãi mãi là tài sản vô giá về tinh thần yêu nước, ý chí quật cường bất khuất của nhân dân Việt Nam. Tiếp nối truyền thống vẻ vang của Hai Bà Trưng, trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, cùng với nhân dân cả nước, phụ nữ Việt Nam luôn tỏ rõ phẩm chất tốt đẹp: năng động, sáng tạo, trung hậu, đảm đang, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Phó Chủ tịch nước kêu gọi nhân dân Việt Nam tiếp tục quyên góp để trùng tu, tôn tạo đền thờ Hai Bà Trưng khang trang, to đẹp hơn, xứng với tầm vóc, chiến công hiển hách của Hai Bà.
Điều đặc biệt quan trọng kỳ lạ, được ghi nhận trong lịch sử dân tộc chống ngoại xâm của dân tộc bản địa Nước Ta là vai trò, vị thế, sức mạnh và năng lực của người phụ nữ đã được khẳng định chắc chắn rõ. Ngay từ những năm 40 của thế kỷ đầu Công nguyên ( 39-40 ) cả dân tộc bản địa ta đã theo lời lôi kéo của hai người phụ nữ trẻ tuổi ( Trưng Trắc, Trưng Nhị ) khởi nghĩa và đã tôn nhiều phụ nữ lên nắm quyền chỉ huy khởi nghĩa vũ trang để thực thi giải phóng dân tộc bản địa, giải phóng quốc gia. Có lẽ do khí thiêng sông núi, do truyền thống lịch sử quật cường và niềm tin thượng võ của dân tộc bản địa ta mới hun đúc và sản sinh ra hai vị nữ anh hùng kiệt xuất và hàng chục nữ tướng tài ba như :
1 .
Thánh Thiên – nữ tướng anh hùng :Khởi nghĩa Yên Dũng, Bắc Đái – Bắc Giang. Được Trưng Vương phong là Thánh Thiên Công chúa. Hiện có đền thờ ở Ngọc Lâm, Yên Dũng, TP Bắc Ninh .
2 .
Lê Chân – nữ tướng miền biển :Khởi nghĩa ở An Biên, TP. Hải Phòng, được Trưng Vương phong là Nữ tướng quân miền Biển. Hiện có đền Nghè, ở An Biên, Hải Phòng Đất Cảng thờ .
3 .
Bát Nạn Đại tướng :Tên thực là Thục Nương, khởi nghĩa ở Tiên La ( Tỉnh Thái Bình ), được Trưng Vương phong là Bát Nạn Đại tướng, Trinh Thục công chúa. Hiện có đền thờ ở Phượng Lâu ( Phù Ninh, Phú Thọ ) và Tiên La ( Quỳnh Phụ, Tỉnh Thái Bình ) .
4 .
Nàng Nội – Nữ tướng vùng Bạch Hạc :Khởi nghĩa ở xã Bạch Hạc ( thành phố Việt Trì, Phú Thọ ngày này ) được Trưng Vương phong là Nhập Nội Bạch Hạc Thủy Công chúa. Hiện thành phố Việt Trì có đền thờ .
5 .
Lê Thị Hoa – Nữ tướng anh hùng :Khởi nghĩa ở Nga Sơn ( Thanh Hóa ) được Trưng Vương phong là Nữ tướng quân. Hiện có đền thờ ở Nga Sơn .
6 .
Hồ Đề – Phó Nguyên soái :Khởi nghĩa ở Động Lão Mai ( Thái Nguyên ), được Trưng Vương phong là Đề Nương công chúa lãnh chức Phó nguyên soái. Đình Đông Cao, Yên Lập ( Phú Thọ ) thờ Hồ Đề .
7 .
Xuân Nương, Trưởng quản quân cơ :Khởi nghĩa ở Tam Nông ( Phú Thọ ), được Trưng Vương phong làm Đông Cung công chúa chức Nhập nội trưởng quản quân cơ nội các. Hiện có đền thờ ở Hưng Nha ( Tam Nông ), Phú Thọ .
8 .
Nàng Quỳnh – Nàng Quế tiên phong phó tướng :Khởi nghĩa ở Châu Đại Man ( Tuyên Quang ), được Trưng Vương phong làm tiên phong phó tướng. Hiện ở Tuyên Quang còn miếu thờ hai vị nữ anh hùng .
9 .
Đàm Ngọc Nga – tiền đạo tả tướng :Khởi nghĩa ở Thanh Thuỷ, Thanh Sơn, Phú Thọ được Trưng Vương phong là Nguyệt Điện Tế thế công chúa giữ chức Tiền đạo tả tướng quân .
10 .
Thiều Hoa – Tiên phong nữ tướng :Khởi nghĩa ở Tam Thanh, Phú Thọ. Được Trưng Vương phong là Đông Cung công chúa giữ chức Tiên phong hữu tướng. Hiện ở xã Hiền Quan, Tam Nông, Phú Thọ có miếu thờ .
11 .
Quách A – Tiên phong tả tướng :Khởi nghĩa ở Bạch Hạc, Phú Thọ. Được Trưng Vương phong là Khâu Ni công chúa giữ chức tả tướng tiên phong. Hiện có đền thờ ở trang Nhật Chiêu ( Phú Thọ ) .
12 .
Vĩnh Hoa – nội thị tướng quân :Khởi nghĩa ở Tiên Nha ( Phú Thọ ). Được Trưng Vương phong là Vĩnh Hoa công chúa giữ chức nội thị tướng quân. Đình Nghênh Tiên, xã Nguyệt Đức, huyện Yên Lạc, Vĩnh Phúc thờ Vĩnh Hoa .
13 .
Lê Ngọc Trinh – Đại tướng :Khởi nghĩa ở Lũng Ngòi, Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc. Được Trưng Vương phong là Ngọc Phượng công chúa giữ chức Đại tướng quân. Hiện có miếu thờ ở Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc .
14 .
Lê Thị Lan – Tướng quân :Khởi nghĩa ở Đường Lâm – Sơn Tây. Được Trưng Vương phong là Nữ tướng quân. Hiện ở Hạ Hoà, Vĩnh Phúc có miếu thờ .
15 .
Phật Nguyệt – Tả tướng thuỷ quân :Khởi nghĩa ở Thanh Ba, Phú Thọ. Được Trưng Vương phong là Phật Nguyệt công chúa giữ chức Thao Giang Thượng tả tướng thuỷ quân .
16 .
Phương Dung – nữ tướng :Khởi nghĩa ở Lang Tài ( TP Bắc Ninh ). Được Trưng Vương phong là Phương Dung công chúa giữ chức nữ tướng quân .
17 .
Trần Nang – Trưởng Lĩnh trung quân :Khởi nghĩa ở Thượng Hồng ( Thành Phố Hải Dương ). Được Trưng Vương phong là Hoàng công chúa giữ chức Trưởng lĩnh trung quân. Hiện ở Yên Lãng, Vĩnh Phúc có đền thờ .
18 .
Nàng Quốc – Trung dũng đại tướng quân :Khởi nghĩa ở Gia Lâm – Thành Phố Hà Nội. Được Trưng Vương phong là Trung Dũng đại tướng quân. Hiện ở Hoàng Xá, Kiêu Kỵ, Gia Lâm thờ nàng Quốc .
19 .
Tam Nương – Tả đạo tướng quân :Ba chị em Đạm Nương, hồng Nương và Thanh Nương khởi nghĩa ở Quất Lưu, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc. Trưng Vương phong Đạm Nương làm Tả đạo tướng quân. Hồng Nương và Thanh Nương làm phó tướng. Đình Quất Lưu, Vĩnh Phúc thờ Tam Nương .
20 .
Quý Lan – Nội thị tướng quân :Khởi nghĩa ở Lũng Động, Chí Linh ( Thành Phố Hải Dương ). Được Trưng Vương phong là An Bình công chúa giữ chức nội thị tướng quân. Hiện ở Liễu Sơn, Lập Thạch, Vĩnh Phúc có đền thờ Qúy Lan. v.v … .
( II ) CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NHÀ HÁN
Cuộc khởi nghĩa do Hai Bà Trưng chỉ huy đã lật nhào chính quyền sở tại nhà Đông Hán ở Giao Chỉ và Cửu Chân. Tin này đưa về triều đình nhà Hán. Vua Quang Vũ nhà Hán sẵn sàng chuẩn bị cuộc phản công. Năm 42, Quang Vũ sai Phục ba tướng quân là Mã Viện, Lâu thuyền tướng quân là Đoàn Chí đem quân ở những miền Quế Dương, Linh Lăng, Thương Ngô sang nước Âu Lạc đánh Trưng Vương .
Bạn đang đọc: KHỞI NGHĨA HAI BÀ TRƯNG (40
Lược đồ khởi nghĩa Hai Bà Trưng và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán ( 40-43 )
Bộ binh của Mã Viện và thủy binh của Đoàn Chí gặp nhau ở Hợp Phố. Ở đây Đoàn Chí mắc bệnh rồi chết, Mã Viện thống suất cả thủy binh của Đoàn Chí. Mã Viện cùng quân đội men theo bờ biển tiến vào Âu Lạc. Đầu tiên quân Hán vào miền đất là tỉnh Hồng Quảng. Từ Hồng Quảng, quân Hán ngược sông Bạch Đằng tiến đến Lục đầu, sau đó tiến vào Lãng Bạc – Tiên Du – TP Bắc Ninh .
Được tin quân xâm lược nhà Hán do Mã Viện chỉ huy tiến vào Lãng Bạc, Trưng Vương cùng em là Trưng Nhị đem quân từ Mê Linh đánh Mã Viện. Tại đây đã diễn ra một cuộc chiến đấu ác liệt giữa quân ta và bè lũ xâm lược. Quân của Trưng Vương chiến đấu rất dũng mãnh, tuy nhiên do thế yếu nên bị thua, phải lui về Cẩm Khê ( Yên Lạc – Vĩnh Phúc ). Mã Viện đem quân đuổi theo. Sau gần 1 năm can đảm chống địch, ở đầu cuối vì sức yếu, quân ta tan vỡ. Hai Bà Trưng về Hát Môn ( Phúc Thọ – Thành Phố Hà Nội ) rồi gieo mình xuống dòng Hát giang tự tận. Đến đây cuộc kháng chiến do Hai Bà Trưng chỉ huy về cơ bản đã thất bại, nhưng ở nhiều nơi nhân dân và nghĩa quân vẫn liên tục chống giặc. Ở Q. Cửu Chân, một bộ phận của nghĩa quân do Đô Đương chỉ huy vẫn liên tục chiến đấu chống quân xâm lược nhà Đông Hán .
Tháng 11/43, Mã Viện mở đường qua Tạc Khẩu ( Yên Mô – Tỉnh Ninh Bình ) tiến quân vào Cửu Chân đàn áp nghĩa quân. Các thủ lĩnh địa phương cùng nhân dân nơi đây liên tục chiến đấu can đảm. Hàng trăm thủ lĩnh, hàng ngàn nghĩa quân bị Mã Viện tàn sát. Đất nước ta lại mất quyền độc lập .
Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng tuy chỉ đưa lại độc lập cho quốc gia trong gần 3 năm nhưng ý nghĩa lịch sử vẻ vang của cuộc khởi nghĩa ấy lại vô cùng vĩ đại, tiếng vang của nó đời đời bất diệt .
Hai Bà Trưng là hình tượng của ý chí hiên ngang và khí phách quật cường của dân tộc bản địa ta ; bộc lộ truyền thống cuội nguồn yêu nước nồng nàn của phụ nữ Nước Ta ” giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh ” trong những năm 40 sau Công nguyên. Phụ nữ Nước Ta ngay từ thời cổ đại không những khẳng khái, quật cường mà còn có năng lực chỉ huy sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa và thiết kế xây dựng quốc gia .
Đền thờ Hai Bà Trưng ở Mê Linh – Vĩnh Phúc
Cuộc khởi nghĩa của hai Bà là cuộc khởi nghĩa tiên phong trong lịch sử dân tộc Nước Ta do phụ nữ chỉ huy. Cuộc khởi nghĩa nổ ra làm chấn động cả cõi Nam. Từ trong ngọn lửa của cuộc nổi dậy oanh liệt ấy tỏa ra chân lý lịch sử ” Một dân tộc bản địa dù nhỏ bé nhưng tự mình đã dựng nên, làm chủ quốc gia và số phận mình. Không một sức mạnh nào tàn phá được nó “. Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng là kết tinh của cả một quy trình đấu tranh, khi bí mật, lúc công khai minh bạch của nhân dân Nước Ta. Đấy là một trào lưu nổi dậy của toàn dân, vừa quy tụ vào cuộc khởi nghĩa ở Hát Môn do Hai Bà Trưng đề xướng, vừa tỏa rộng trên toàn miền Âu Lạc cũ .
Cuộc khởi nghĩa của hai Bà tiêu biểu vượt trội cho ý chí vươn lên của dân tộc bản địa ta, khai mào cho xu thế tăng trưởng của lịch sử dân tộc Nước Ta. Nó có công dụng mở đường, đặt phương hướng cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bản địa sau này. Cuộc khởi nghĩa do Hai Bà Trưng chỉ huy là một trang sử vô cùng đẹp tươi trong lịch sử dân tộc dân tộc bản địa Nước Ta, nó làm rạng rỡ dân tộc bản địa ta nói chung và làm vẻ vang cho phụ nữ nói riêng. Dân tộc Nước Ta luôn tự hào về Hai Bà Trưng !
Những tấm gương quả cảm của Hai Bà Trưng và những nữ tướng thời Hai Bà đã được những những tầng lớp phụ nữ, nhân dân nước ta phát huy, tiếp nối biểu lộ trong những cuộc khởi nghĩa, những cuộc kháng chiến can đảm của dân tộc bản địa Nước Ta .
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Thủ Thuật
Để lại một bình luận