Phong tục tập quán là gì?

Phong tục tập quán là nét đẹp, điểm nhấn trong nền văn hóa của mỗi dân tộc, quốc gia. Phong tục tập quán của mỗi nơi lại mang màu sắc riêng biệt, cùng những ý nghĩa truyền thống khác nhau. Tuy nhiên, vẫn còn khá nhiều người còn mường tượng và chưa hiểu rõ phong tục tập quán là gì?

Vì vậy, trong bài viết dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến bạn đọc các thông tin liên quan đến Phong tục tập quán là gì?

Phong tục là gì?

Theo từ điển tiếng Việt lý giải : “ Phong tục là thói quen đã ăn sâu vào đời sống xã hội, được mọi người công nhận và làm theo ” .

Phong tục được hiểu là những hoạt động sống của con người, được hình thành trong suốt chiều dài lịch sử và ổn định thành nề nếp, được mọi thành viên trong cộng đồng thừa nhận và tự giác thực hiện có tính kế thừa từ thế hệ này sang thế hệ khác trong cộng đồng nhất định.

Phong tục được vận dụng linh động và nó không phải là một nguyên tắc bắt buộc, nhưng phong tục không hề tuỳ tiện, nhất thời và biến hóa can đảm và mạnh mẽ như những quan hệ đời thường .
Phong tục hoàn toàn có thể chia thành nhiều loại : Hệ thống phong tục tương quan đến vòng đời của con người, như phong tục về sinh đẻ, trưởng thành, cưới xin, mừng thọ và lên lão … Hệ thống phong tục tương quan đến chu kỳ luân hồi lao động của con người, mà với dân cư nông nghiệp là từ đất gieo hạt, cấy hái đến thu hoạch, với ngư dân là theo mùa đánh bắt cá cá, … Hệ thống những phong tục tương quan đến hoạt động giải trí của con người theo chu kỳ luân hồi thời tiết trong năm như phong tục mùa xuân, mùa hè, mùa thu, mùa đông .
Phong tục là một bộ phận của văn hóa truyền thống, có vai trò quan trọng trong việc hình thành truyền thống cuội nguồn của một dân tộc bản địa, một địa phương, nó ảnh hưởng tác động, thậm chí còn chế định nhiều ứng xử của cá thể trong hội đồng .

Tập quán là gì?

Từ điển Tiếng Việt lý giải : “ Tập quán là thói quen đã thành nếp trong đời sống xã hội, trong sản xuất và hoạt động và sinh hoạt hàng ngày, được mọi người công nhận và làm theo. ”
Xét về mặt dân tộc bản địa và văn hoá – xã hội thì tập quán được hiểu dựa trên những nét cơ bản là những phương pháp ứng xử giữa người với người đã được định hình và được xem như một dấu ấn, một điểm nhấn tạo thành nề nếp, trật tự trong lối sống của cá thể trong quan hệ nhiều mặt tại một hội đồng dân cư nhất định .

Trong khi đó, tại Khoản 1 Điều 5 Bộ luật dân sự năm ngoái đưa ra khái niệm tập quán như sau : “ Tập quán là quy tắc xử sự có nội dung rõ ràng để xác lập quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cá thể, pháp nhân trong quan hệ dân sự đơn cử, được hình thành và lặp đi lặp lại nhiều lần trong một thời hạn dài, được thừa nhận và vận dụng thoáng rộng trong một vùng, miền, dân tộc bản địa, hội đồng dân cư hoặc trong một nghành nghề dịch vụ dân sự ” .

Phong tục tập quán là gì?

Giáo sư Nguyễn Phạm Hùng đã đề cập trong cuốn Văn hóa du lịch rằng :
“ Phong tục tập quán là những thói quen văn hóa truyền thống có tính dân tộc bản địa và tính lịch sử dân tộc được hình thành trong đời sống của con người, trở thành những chuẩn mực văn hóa truyền thống được mọi người thừa nhận và tuân theo. Những chuẩn mực văn hóa truyền thống đó hoàn toàn có thể là những quy phạm xã hội mang tính bắt buộc, hay cũng hoàn toàn có thể là những quy ước văn hóa truyền thống mang tính tự nguyện so với những thành viên trong một hội đồng xã hội. Đó là những ứng xử văn hóa truyền thống của con người so với tự nhiên, so với xã hội và so với chính bản thân mình đã trở thành quen thuộc có tính chuẩn mực được lưu truyền lâu dài hơn trong một hội đồng xã hội. ”
Từ những khái niệm trên hoàn toàn có thể hiểu, phong tục tập quán là những hành vi ứng xử, thói quen, nếp hoạt động và sinh hoạt tương đối không thay đổi thuộc về đời sống của con người được công nhận bởi một hội đồng, quần thể và được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác .

Ví dụ: Phong tục lễ hội, văn hoá, sinh hoạt, cưới xin, ma chay…

Phong tục tập quán gồm một số ít đặc thù như :
+ Phong tục tập quán luôn mang tính lịch sử dân tộc, tính dân tộc bản địa, tính vùng miền và tính giai cấp ;
+ Tính không thay đổi, vững chắc được hình thành chậm rãi lâu dài hơn trong quy trình tăng trưởng lịch sử dân tộc ;
+ Là chính sách tâm ý bên trong, nó điều khiển và tinh chỉnh, kiểm soát và điều chỉnh hành vi, lối sống những thành viên trong nhóm ;
+ Phong tục tập quán được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác bằng con đường truyền đạt, bắt chước trải qua tiếp xúc của cá thể ;
+ Nó có tính bảo thủ rất lớn nhưng có ảnh hưởng tác động tâm ý can đảm và mạnh mẽ tới đời sống vật chất và ý thức của con người .
Chức năng của phong tục tập quán là hướng dẫn hành vi ứng xử của con người trong nhóm xã hội ; Giáo dục đào tạo nhận thức cho thế hệ trẻ, kiến thiết xây dựng tình cảm và kiến thức và kỹ năng sống, hành vi khởi đầu cho con người ; Là chất keo gắn bó những thành viên trong nhóm ảnh hưởng tác động rất can đảm và mạnh mẽ tới hoạt động giải trí, đời sống của những cá thể và nhóm ; Là tiêu chuẩn thước đo nhìn nhận về mặt đạo đức, xã hội những thành viên trong nhóm và giữa những nhóm xã hội với nhau ; Là hình thức lưu giữ những nét hoạt động và sinh hoạt văn hoá độc lạ của đời sống văn hoá nhóm .

Ví dụ một số phong tục tập quán tại Việt Nam

+ Tục ăn trầu

Chắc hẳn ai trong số tất cả chúng ta đều biết truyện cổ tích nổi tiếng “ Chuyện trầu cau ”. Món trầu biểu lộ nếp hoạt động và sinh hoạt mang đậm tính dân tộc bản địa của người Nước Ta. Miếng trầu gồm 4 nguyên vật liệu chính đó là : Cau ( vị ngọt ), lá trầu không ( vị cay ), rễ ( vị đắng ), vôi ( vị nồng ) .
Tục ăn trầu ngày càng mai một. Ở những xóm làng xưa phát hiện người còn giữ tục lệ này khá hiếm, nếu có thì đa phần là những cụ già. Trong tương lai, nếu tục ăn trầu không được giữ gìn và tăng trưởng thì có lẽ rằng tục này rồi cũng dần đi vào quên lãng .

+ Cưới hỏi

Hôn nhân xưa không chỉ là nhu yếu đôi lứa mà còn phải cung ứng quyền lợi và nghĩa vụ của gia tộc, mái ấm gia đình, làng xã, nên kén người rất kỹ, chọn ngày lành tháng tốt, trải qua nhiều lễ từ giạm ngõ, đám cưới, đón dâu đến tơ hồng, hợp cẩn, lại mặt, và phải nộp cheo để chính thức được thừa nhận là thành viên của làng xóm .
Cho đến nay, cưới hỏi là một lễ quan trọng không có gì đổi khác trên nền tảng cơ bản, chỉ có một số ít lễ tục biến hóa để tương thích với thời đại .

+ Tục lễ tang

Người Việt Nam quan niệm rằng “nghĩa tử là nghĩa tận” nên khi có người chết, tục lễ tang được tổ chức rất tỉ mỉ, thể hiện thương xót và tiễn đưa người thân qua bên kia thế giới, không chỉ do gia đình lo mà hàng xóm láng giềng tận tình giúp đỡ.

Trình tự lễ tang ngày trước như sau : người chết được tắm rửa thật sạch, thay quần áo tươm tất, rồi lấy một chiếc đũa đặt giữa hai hàm răng, bỏ vào miệng một dúm gạo và ba đồng xu tiền xu gọi là lễ ngậm hàm .

+ Giỗ tết

Theo tập quán truyền kiếp, dân ta lấy ngày giỗ ( ngày mất ) làm trọng, cho nên vì thế ngày đó, ngoài việc thăm phần mộ, tuỳ gia cảnh và tuỳ vị trí người đã khuất mà cúng giỗ. Ðây cũng là dịp gặp mặt người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình trong dòng họ, họp mặt để tưởng niệm người đã khuất và bàn việc người sống giữ gìn gia phong .

Trên đây là các nội dung liên quan đến Phong tục tập quán là gì? Hy vọng các thông tin này hữu ích và giúp bạn giải đáp thắc mắc.

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Thủ Thuật