Tác dụng chữa bệnh của bạch thược

Bạch thược là vị thuốc được dùng ngàn năm nay trong y học cổ truyền. Hiện tại đã có nhiều nghiên cứu khoa học được tiến hành nhằm trả lời câu hỏi “bạch thược có tác dụng gì?” Cùng Thầy thuốc Việt Nam tìm hiểu về tác dụng chữa bệnh của bạch thược.

Trong hơn 1.000 năm, bạch thược đã được sử dụng trong y học truyền thống của nhiều vương quốc như Nước Ta, Trung Quốc, Nước Hàn, Nhật Bản …. Nó được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh, gồm có sốt, viêm và đau. Một số quyền lợi y học đã được chứng tỏ bởi khoa học tân tiến .

Ngoài bạch thược, cây mẫu đơn còn có vỏ rễ cũng là một vị thuốc tên gọi mẫu đơn bì – Đan bì.

Bạch thược là phần rễ đã bỏ vỏ của cây hoa mẫu đơn trắng ( cây thược dược hoa trắng – Paeonia lactiflora pall ). Tên khoa học của vị thuốc bạch thược là Radix Paeonia lactiflora ( peony ) .Trong y học truyền thống, bạch thược có vị chua, hơi đắng, nhập can tỳ huyết phận. Bạch thược thường được dùng trị chứng tả lị ( tiêu chảy ), tỳ hư phúc thống ( đau bụng do tỳ hư ), tâm bĩ hiếp thống ( đau tức ngực sườn ), đau mắt đỏ, ho hen, bệnh phụ nữ, sản hậu …
Các nhà khoa học vẫn đang khám phá về dược tính của bạch thược. Dưới đây là những tác dụng đã được khoa học chứng tỏ
Đây là những gì khoa học đã xác lập cho đến nay :

2.1 Bạch thược chữa những chứng bệnh tương quan đến nội tiết tố

Theo một nghiên cứu và điều tra của trường Đại học RMIT – Úc thì bạch thược có chứa phytoestrogen. Các hợp chất này có cấu trúc tương tự như như estrogen – hormone sinh dục nữ. Điều này củng cố thêm tác dụng chữa bệnh phụ nữ như rối loạn kinh nguyệt, vô kinh … của bạch thược trong y học truyền thống .
Trong một nghiên cứu và điều tra năm 1991 trên Tạp chí Y học Trung Quốc – Hoa Kỳ, Takeuchi và tập sự đã diễn đạt tác dụng của paeoniflorin, một hợp chất được tìm thấy trong bạch thược có tác dụng ức chế sản xuất testosterone và thôi thúc hoạt động giải trí của aromatase, quy đổi testosterone thành estrogen. Đến năm 2012 tác dụng này một lần nữa được nhắc tới trong điều tra và nghiên cứu về những chất trong tự nhiên kháng nội tiết tố androgen của Bệnh viện Kings College – Anh .

2.2 Bạch thược trị rối loạn lo âu và trầm cảm

Trong y học truyền thống, Bạch thược được dùng nhiều trong những bài thuốc sơ can giải uất như Tiêu dao tán, Sài hồ sơ can thang …
Mới đây, trong một điều tra và nghiên cứu của Đại học Y học Cổ truyền Sơn Đông công bố năm 2020 Kết luận chiết xuất của bạch thược có tác dụng so với chứng rối loạn lo âu nhất là rối loạn lo âu trong hội chứng tiền kinh nguyệt. Các chất có trong bạch thược tác động ảnh hưởng vào thụ thể estrogen β ( ER β ), tryptophan hydroxylase-2 ( TPH2 ) và chất luân chuyển serotonin ( SERT ). Các hoạt chất có tác dụng làm tăng serotonin từ đó chống trầm cảm, giảm căng thẳng mệt mỏi .

Một nghiên cứu khác của Đại học Chiết Giang -Trung Quốc năm 2018 cho thấy paeoniflorin vừa bảo vệ thần kinh vừa chống trầm cảm.

2.3 Bạch thược tương hỗ tiêu hóa

• Chống oxy hóa của dịch chiết bạch thược cho tác dụng hiệu suất cao bảo vệ dạ dày trước tác nhân gây loét lên đến 88,8 % .
• Paeoniflorin trong bạch thược có tác dụng cải tổ và tăng cường giấc ngủ, tương hỗ những bệnh lý đường tiêu hóa như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày .
• Đại học Thẩm Dương – Trung Quốc năm 2019 phát hiện ra rằng paeoniflorin cũng làm tăng lợi khuẩn trong ruột, có thể cải thiện sự cân bằng của vi khuẩn đường ruột của bạn. Điều này rất có lợi cho những người bị rối loạn tiêu hóa.

2.4 Bạch thược chống viêm và điều hòa miễn dịch

Bạch thược có chứa khoảng chừng 15 glycosid ( gọi chung là total glucosides of paeony – TGP ). Trong đó paeoniflorin và albiflorin là những thành phần thông dụng nhất. Dựa trên ứng dụng của bạch thược trong những đơn thuốc truyền thống lịch sử, Đại học Y học truyền thống Thủ Đô – Trung Quốc đã nghiên cứu và điều tra và công bố hiệu quả vào tháng 5 năm 2020. TGP có hiệu suất cao trong việc điều trị những bệnh tự miễn dịch, ví dụ điển hình như viêm khớp dạng thấp, bệnh vẩy nến, lupus ban đỏ mạng lưới hệ thống và hội chứng Sjogren. TGP có nhiều tác dụng dược lý khác nhau tương quan đến tác dụng truyền thống lịch sử của PRA, gồm có chống tổn thương cơ quan, chống viêm, giảm đau, chống oxy hóa, bảo vệ tim mạch và hệ thần kinh .
Hiện tại có rất nhiều nhà khoa học đang liên tục nghiên cứu và điều tra và khẳng định chắc chắn tác dụng chống viêm của TGP nhất là những yếu tố tương quan đến viêm mạn tính của những bệnh tự miễn .

2.5 Bạch thược giảm đau

Trong chương “ Tiềm năng của y học truyền thống Trung Quốc trong việc điều trị và kiểm soát và điều chỉnh cơn đau ” đăng năm năm nay trên tạp chí Advances in Pharmacology có phần :
Có rất nhiều chính sách tương quan đến tác dụng giảm đau của Bạch thược .

• Tác dụng kháng cholinergic
• Tác dụng chống viêm
• Ức chế tổng hợp các chất trung gian gây viêm, các cytokine tiền viêm
• Ức chế sản xuất chemokine từ các tế bào nội mô, tạo ra chất chống oxy hóa và giảm tính thấm vi mạch.
• Hơn nữa, một nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng paeoniflorin trực tiếp ngăn chặn sự hoạt hóa tế bào vi mô do morphin gây ra, do đó làm tăng tác dụng giảm đau cấp tính của morphin.
• Paeniflorin có tác dụng ức chế hệ thống thần kinh trung ương, giảm đau nội tạng nên hạn chế sự tác động của căng thẳng thần kinh tới hoạt động của ruột, giảm đau bụng nên ngủ cũng tốt hơn.

3. Một số tác dụng phụ của bạch thược

Phần trên đã cung cấp những kiến thức giải đáp câu hỏi bạch thược có tác dụng gì?. Bạch thược có rất nhiều tác dụng vì vậy khó tránh khỏi không có tác dụng phụ

• Chảy máu: cần thận trọng nếu bạn đang mắc các bệnh gây tình trạng chảy máu hoặc chuẩn bị phẫu thuật. Bạch thược có tác dụng chống đông khá tốt.

Trước khi sử dụng bạch thược bạn nên tìm hiểu thêm quan điểm của bác sĩ chuyên khoa .

BS. Uông Mai 

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Sức khỏe