Bệnh trầm cảm (Major depressive disorder)

Có một căn bệnh tâm lý là nguyên nhân chính dẫn đến sự ốm yếu, khuyết tật trên toàn thế giới. Đó chính là trầm cảm. 

Khác với mọi khi, lần này tôi sẽ mở màn với case bệnh truớc tiên để mọi người hoàn toàn có thể đọc và sau đó vận dụng nó trong việc khám phá triệu chứng và chẩn đoán .

“Tôi sẽ ngủ khi tôi chết đi”. (Ảnh: Hiroshimi)

Cathy là một công tố viên vừa mới được thăng chức thành cổ đông năm ngoái. Trong công ty, cô được coi là một trong những nguời trẻ tuổi đầy hứa hẹn nhất. Thế nhưng mặc cho những thành tựu mà mình đạt được, Cathy thường xuyên nghi ngờ về khả năng của bản thân và cho rằng mình không xứng đáng với chức vụ vừa nhận được. Hơn cả chuyện thấy chán nản, mệt mỏi, cô còn cảm giác mình đang tê dại dần đi. Mấy tháng vừa qua cô mỏi mệt và khó chịu với mọi thứ một cách bất bình thường. Cảm xúc của cô càng trở nên tệ hại hơn khi một khách hàng của công ty mà cô chịu trách nhiệm đổi sang một công ty khác. Dù quyết định chuyển công ty nằm ngoài vòng điều khiển của cô nhưng Cathy không ngừng tự trách chính mình. Cô giải nghĩa sự kiện này như một tấm gương phản chiếu sự bất lực của mình trong công việc dù những khách hàng khác của cô đều khen ngợi khả năng làm việc và những cổ đông lâu năm đều có những lời nói tích cực dành cho cô.

Cathy khi nào cũng mong được đi làm và cô thực sự thương mến việc làm của mình. Nhưng kể từ khi vị khách đó chuyển công ty, thì chuyện đi làm trở thành một gánh nặng không hề chịu nổi với cô. Cathy không thể nào tập trung chuyên sâu vào việc làm được và thay vào đó cô suốt ngày nghiền ngẫm về sự bất lực của mình. Dần dà cô thường gọi cáo ốm và dành hầu hết thời hạn ngồi ở trên giường nhìn đăm đăm cái TV mà không chú ý chương trình gì đang chiếu trên đó và cô phần đông không ra khỏi nhà. Cathy liên tục cảm thấy cả người lờ đờ thiếu sức sống nhưng không thể nào ngủ được, khẩu vị cũng mất đi. Bạn thân lo ngại gọi điện cô cũng chả buồn nhấc máy mà chỉ ngồi đó thụ động nghe tin nhắn để lại trên máy bàn. Cô không muốn làm bất kể thứ gì, cũng không muốn trò chuyện với ai. “ Cuộc sống đã đánh mất đi ý nghĩa cũng như sự thú của nó. Công việc làm không tốt, ngay cả những mối quan hệ cũng xử sự không xong. Mình đáng bị cô độc như vậy ”. Cô nghĩ .
Cathy nghĩ những mối quan hệ xã hội của cô là tai ương và có vẻ như mọi chuyện chẳng hề chuyển biến theo khunh hướng tốt đẹp nào. Cô ly dị với chồng đã năm năm và người bạn trai gần đây nhất cũng đã có bạn gái mới. Cô đã cố gắng nỗ lực đến vô vọng mong ước bản thân mình trở nên năng động hơn một tý nhưng dần dà cô chả còn chăm sóc nữa. Mọi chuyện có vẻ như trở nên vô vọng. Mặc dù cô thường hay đến những buổi tiệc của công ty nhưng có vẻ như cô không thuộc về nơi đó. Ai cũng có đôi có cặp chỉ có cô là một mình một mình. Mọi người không ai hiểu sự đơn độc sâu thẳm ấy và có vẻ như mọi chuyện sẽ khá hơn nếu cô chết đi. Mặc dù cô thường tâm lý đến việc tự tử nhưng cô lại sợ điều đó sẽ khiến cho mọi thứ trở nên tồi tệ hơn giờ đây. Dựa vào tiêu đề và đoạn mở màn của tôi, chắc những bạn cũng biết Cathy mắc chứng bệnh gì rồi phải không ? Đúng vậy, Cathy được chẩn đoán là mắc bệnh trầm cảm nặng .
Có nhiều người nghĩ rằng mất đi người mua, lại gặp phải chuyện tình nhân cũ có tình nhân mới mà bản thân vẫn đang một mình một mình ai mà chả buồn ? Tại sao lại bảo cô ấy mắc chứng trầm cảm ? Đúng vậy, làm thế nào tất cả chúng ta phân biệt được giữa trầm cảm và nỗi buồn thông thường ?
Trong cuốn Abnormal Psychology mà tôi đang sử dụng có liệt kê ra cách phân biệt giữa bệnh trầm cảm và nỗi buồn thường thì. Trong đó có những điểm chính như sau. Với những người bị bệnh trầm cảm :

1. Tâm trạng thay đổi ngày càng nặng nề và tồi tệ trong mọi tình huống. Tâm trạng và cảm xúc của người đó không cải thiện, dù cho chỉ là tạm thời, khi anh/cô ta tham gia các hoạt động mà giải trí hay gây cười.
2. Tâm trạng thay đổi mà không có bất kỳ sự kiện hay nguyên nhân nào xảy ra trước đó, hoặc sự việc không tồi tệ đến mức khiến cảm xúc của họ bất ổn cực kỳ đến như vậy.
3. Tâm trạng chán nản, mệt mỏi buồn bã đi cùng với việc người đó không thể hoạt động bình thường trong các hoạt động xã hội và việc làm. Ngay cả những chuyện đơn giản nhất dường như trở nên quá sức với anh/cô ta.
4. Sự thay đổi cảm xúc đi kèm với tổ hợp những triệu chứng khác có liên quan đến nhận thức, hành vi và sinh lý cơ thể.
5. Sự thay đổi tâm trạng khác hẳn với nỗi buồn bình thường. Nó có thể rất “lạ” cảm giác như bản thân bị nuốt chửng bởi những đám mây mù hoặc chìm sâu trong những hố đen không lối thoát.

Trên lớp, cô tôi có cho tôi xem một đoạn video ngắn của một người bị bệnh trầm cảm nói về cuộc sống của mình. Trong đó có một câu anh nói mà tôi nghĩ nó đủ để định nghĩa bệnh trầm cảm là gì, xin phép được trích ra đây .
“ Trầm cảm không phải là khi bạn thấy buồn vì mọi thứ không xảy ra theo ý bạn mà là bạn thấy buồn mặc cho mọi việc vẫn đang diễn biến tốt đẹp. ” ( Depression is not when you feel sad that everything goes wrong. Depression is when you feel sad even if everything is going right. )

Triệu chứng của trầm cảm

Vậy thì những triệu chứng đi kèm mà tôi nói ở phần số 4 là gì ? Bệnh trầm cảm có rất nhiều rất nhiều triệu chứng nghiêm trọng được chia ra vào bốn khuôn khổ khác nhau : xúc cảm, nhận thức, sinh lý và hành vi. Chúng ta sẽ tò mò những triệu chứng dưới mỗi khuôn khổ này sau đây .

Ảnh: verywell.com

Triệu chứng của cảm xúc

Tâm trạng chán nản, không dễ chịu là triệu chứng thường thì nhất và dễ thấy nhất của chứng trầm cảm. Những người mắc bệnh thường diễn đạt rằng họ trọn vẹn cảm thấy tăm tối, ảm đạm, chán nản, tuyệt vọng. Và vì phần chịu nghĩa vụ và trách nhiệm xúc cảm trong não bộ cũng là phần chịu nghĩa vụ và trách nhiệm cho những cơn đau vật lý mà bạn cảm nhận nên khi xúc cảm của bạn xấu đi thì đồng thời bạn cũng cảm thấy đau đớn ở phần nào đó của khung hình mình. Mức độ nặng nhẹ khi mắc bệnh trầm cảm có để chạm đến mức cực kỳ đau đớn và quá sức chịu đựng .
Andrew Solomon, tác giả của cuốn “ Quái vật giữa ngày trưa ” đã miêu tả quy trình từ một nỗi buồn thông thường thành trầm cảm nặng của mình như sau :
“ Tôi trở về khu rừng nơi tôi thường ra chơi lúc nhỏ với em mình. Ở đó có cây sồi đã đứng sừng sững giữa đất trời hàng trăm năm qua. Tôi và em trai thường hay quanh quẩn dưới bóng râm của nó. Vậy mà chỉ trong vòng 20 năm, một nhánh tầm gửi đã tăng trưởng và gần như nhấn chìm cây sồi dưới những vòng dây xanh tươi và chi chít. Những gì bạn hoàn toàn có thể thấy giờ đây chỉ là vài nhánh sồi yếu ớt cố gắng nỗ lực bám trụ lại. Tôi thấy mình như cây sồi ấy. Bệnh trầm cảm đã bủa vây lấy tôi như nhánh tầm gửi chiếm đoạt thân cây sồi nọ. Nó đang hút dần sức sống bên trong và quấn quanh tâm lý tôi, trở nên xấu xí nhưng lại còn “ sống ” hơn cả bản thân tôi. ”

Triệu chứng của nhận thức

Bên cạnh việc đổi khác xúc cảm của người bệnh, bệnh trầm cảm còn khiến cho họ đổi khác tâm lý về bản thân và môi trường tự nhiên xung quanh. Những người mắc bệnh thường chú ý thấy dòng tâm lý của họ bị chậm lại, khó tập trung chuyên sâu và dễ bị phân tâm. Song song còn có cảm xúc tội lỗi và vô dụng. Họ thường tự trách bản thân nếu có chuyện gì không suôn sẻ xảy ra dù cho đó không phải là lỗi của họ đi chăng nữa. Họ dồn hết sự quan tâm vào những mặt còn khiếm khuyết của băn thân, thiên nhiên và môi trường và tương lai. Rất nhiều người sau đó còn nảy ra ý nghĩ tự hại bản thân. Suy nghĩ muốn tự tử từ từ trở nên rõ ràng hơn. Sau một khoảng chừng thời hạn, người bệnh cho rằng mọi thứ sẽ trở nên tốt hơn nếu họ chết đi. Cô Cathy trong ví dụ mà tôi đưa ra bắt đầu cũng từng nghĩ đến cái chết không ít lần. Đó là một trong những tín hiệu quan trọng nhất của bệnh trầm cảm .

Triệu chứng của sinh lý cơ thể

Người bệnh khi nào cũng thấy mỏi mệt, cả khung hình đều đau, biến hóa mạnh trong khẩu vị và giấc ngủ. Như Cathy, cô tiếp tục cảm thấy stress. Ngay cả những việc đơn thuần nhất như đánh răng, tắm rửa và thay đồ bỗng trở nên quá sức với cô .
Sự đổi khác của giấc ngủ là triệu chứng thường thấy của bệnh trầm cảm, nhất là khó ngủ. Cái này thường đi cùng với chuyện nhận thức, tâm lý bị ảnh hưởng tác động mà tôi đã đề cập bên trên. Một số người còn không hề ngủ yên giấc và họ thường dậy sớm khoaangr một, hai giờ so với thông thường. Một triệu chứng ít thấy khác là ngủ nhiều hơn thông thường .

Người bệnh còn không cảm thấy hứng thú gì với những hoạt động giải trí mà họ từng thích. Một trong những ví dụ thường thấy nhất là họ không còn hứng thú gì với chuyện chăn gối nữa. Một số người còn cảm thấy đau cả người và nhức đầu không thôi.

Triệu chứng của hành vi

Các triệu chứng của bệnh trầm cảm còn bộc lộ ở những thứ mà người bệnh làm và mức độ họ làm những chuyện đó. Hành vi dễ thấy nhất ở những người này là hành vi chậm rãi. Bệnh nhân đi và trò chuyện như thể họ đang ở trong một cuốn phim chiếu chậm. Một số người còn trở nên bất lực, không hề chuyển dời được và ngừng luôn việc trò chuyện, hoặc họ hoàn toàn có thể ngừng một khoảng chừng thời hạn cỡ chừng vài phút trước khi vấn đáp một câu hỏi nào đó .
Một người phải có từ năm triệu chứng trở lên thuộc bất kể khuôn khổ nào mà tôi nêu trên, Open gần như là hằng ngày trong khoảng chừng 2 tuần thì người đó mới được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm. Cathy có những tín hiệu như khó ngủ, tự trách bản thân, không hề rời nhà, không hề tự làm vệ sinh cá thể, không muốn chuyện trò với ai, cảm hứng chán nản … Theo DSM-5, tổng thể những triệu chứng trên của Cathy đều tương thích với những triệu chứng của người mắc bệnh trầm cảm .
Một điều quan trọng trong việc xác lập một người có bị trầm cảm hay không là họ phải chưa khi nào trải qua cảm xúc quá khích, hoặc quá vui tươi đến mức không hề tinh chỉnh và điều khiển bản thân mình trước hoặc sau khi tâm trạng trở nên tồi tệ như lọt vào hố đen không lối thoát. Nếu không thì họ sẽ được chẩn đoán là mắc bệnh lưỡng cực thay vì bệnh trầm cảm .
Đọc đến đây chắc bạn sẽ hỏi tôi rằng, nguyên do gì gây ra bệnh trầm cảm và cách chữa trị của nó ?

Nguyên nhân gây trầm cảm

Các nhà tâm lý học lúc bấy giờ vẫn còn đang tranh luận đâu là nguyên do gây ra bệnh trầm cảm. Thật khó để mà đưa ra câu vấn đáp xác lập khi có quá nhiều yếu tố còn đang nằm trong vòng nghiên cứu và điều tra và thí nghiệm .

Ảnh: Health and the city
Các học giả theo thuyết tiến hóa cho rằng những triệu chứng từ nhẹ đến trung bình của bệnh trầm cảm hoàn toàn có thể phần nào đó hữu dụng với bệnh nhân ngoài việc gây ra đau đớn và làm gián đoạn đời sống của họ .
Dưới góc nhìn của tiến hóa, những triệu chứng như hoạt động giải trí chậm trễ, mất đi động lực, cách ly ra khỏi những người khác … hoàn toàn có thể là đại diện thay mặt cho mạng lưới hệ thống phản ứng giúp cho người đó thoát ra khỏi một trường hợp đang dần xấu đi. Ở mức thấp và trong khoảng chừng thời hạn ngắn, tâm trạng chán nản hoàn toàn có thể giúp tất cả chúng ta tìm lại được động lực của mình, đồng thời tàng trữ nguồn năng lượng khung hình và dùng nó vào việc đối phó với những trường hợp mất mát và thất bại .
Dưới góc nhìn của xã hội, từ khi sinh ra đến chết đi, đời sống của tất cả chúng ta khi nào cũng quấn với đời sống của những người khác. Chúng ta sống trong một tập thể và tất cả chúng ta cảm thấy buồn khi một người nào đó thân thiện đùng một cái mất đi, hoặc một mối quan hệ chấm hết, hay lúc tất cả chúng ta mất đi việc làm … Trong những trường hợp như vậy, 1 số ít bác sĩ cho rằng thay vì cảm xúc buồn vì mất đi người khác, tất cả chúng ta cảm thấy chán nản vì tất cả chúng ta hoàn toàn có thể mất đi “ vai trò xã hội ” của mình hoặc cách mà tất cả chúng ta nghĩ về bản thân .
Với những nhà sinh học thì họ lại cho rằng nguyên do gây ra bệnh trầm cảm hoàn toàn có thể nằm trong gen của mỗi người và nó hoàn toàn có thể là tác dụng từ sự ảnh hưởng tác động của nhiều gien khác nhau. Hàm lượng chất dẫn truyền thần kinh, serotonin, thấp hoàn toàn có thể là nguyên do gây ra bệnh trầm cảm. Bởi vì serotonin quan trọng trong việc tinh chỉnh và điều khiển giấc ngủ, khẩu vị và những phản ứng khác trong khung hình nên thiếu vắng chất này hoàn toàn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng dẫn đến những bệnh tâm ý như trầm cảm, tinh thần phân liệt, lo ngại …

Điều trị trầm cảm

Một số loại thuốc chữa trị bệnh trầm cảm có chính sách hoạt động giải trí làm tăng hàm lượng serotonin trong khung hình như Prozac được sử dụng thoáng đãng vì tính bảo đảm an toàn và ít tính năng phụ .
Bên cạnh với việc dùng thuốc, thì phương pháp chữa trị dựa trên tâm lý – hành vi cũng được sử dụng thoáng rộng. Phương thức này hướng dẫn người bệnh tập đổi khác cách tâm lý về mình và về mọi thứ xung quanh. Người bệnh sẽ phải tâm lý một cách khoa học, mạng lưới hệ thống hơn, thay vì cứ đổ lỗi cho chính mình khi gặp phải trắc trở, thất bại nào đó thì họ phải học cách xem xét trường hợp xung quanh họ, những yếu tố, hoặc nguyên do ngoài lề hoàn toàn có thể góp thêm phần làm ra sự thất bại đó. Hiệu quả của giải pháp này càng tăng nếu đi kèm với việc dùng thuốc điều độ .

Nguồn tham khảo: Abnormal Psychology by Thomas F. Oltmanns, 7th edition.

Link bài viết gốc: https://beautifulmindvn.com/20…

Xem thêm:

>> > Danh sách bác sĩ giỏi chuyên khoa Tâm lý
>> > Danh sách bác sĩ giỏi chuyên khoa Tâm thần học

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Hỏi Đáp