Đền Ông Hoàng Mười: Chốn du lịch tâm linh đặc sắc

Lại có câu ca khác về ông : ” Ông Hoàng Mười trấn thủ Nghệ An / Về huyện Thiên Bản làm quan Phủ Giầy “. Ông là Đức Thánh nổi tiếng rất thiêng trong mạng lưới hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu của Nước Ta. Sự rất linh của ngôi đền đã trở thành điểm du lịch tâm linh của hành khách thập phương.

Những dị bản về thân thế ông Hoàng Mười

Đền Ông Hoàng Mười tọa lạc trên vùng “ đắc địa ” sơn thủy hữu tình, không khí trong lành, yên bình ở làng Xuân Am ( xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An ). Mặt đền hướng về dòng Lam Giang như một dải lụa xanh trải rộng. Sau sống lưng có núi Dũng Quyết và quần thể di tích lịch sử Phượng Hoàng Trung Đô – nơi vua Quang Trung chọn làm kinh đô.

Nhìn từ trên cao sẽ thấy khung cảnh mang dáng dấp hình tượng đầu Hạc do con sông Mộc, sông Vĩnh tạo thành. Vì vậy mà đền Ông Hoàng Mười trước đây có tên là “Mỏ Hạc linh từ” – hội tụ được những yếu tố văn hoá tâm linh và văn hoá du lịch.

Được kiến thiết xây dựng năm 1634 từ thời hậu Lê, với diện tích quy hoạnh trên 1 ha, Đền Ông Hoàng Mười Nghệ An mang dáng dấp kiến trúc thời Nguyễn. Công trình được chạm trổ công phu, những chi tiết cụ thể long, lân, quy, phụng được chạm khắc sinh động, phản ánh được tư duy phát minh sáng tạo, sự tài hoa của nghệ nhân xứ Nghệ. Đây là một khu công trình văn hóa truyền thống tâm linh có quy mô bề thế, với nhiều khu công trình kiến trúc có giá trị, đúng với quy mô truyền thống cuội nguồn ; gồm có tam quan, tắc môn, đài trung thiên, lầu cô, lầu cậu, tòa hạ điện, trung điện, thượng điện, khu vực miếu mộ … Trong đền còn lưu giữ nhiều tài liệu, hiện vật quý, đặc biệt quan trọng là 21 đạo sắc, bản thần tích chữ Hán và mạng lưới hệ thống tượng pháp có giá trị lịch sử dân tộc và nghệ thuật và thẩm mỹ cao. Ngoài thờ ông Hoàng Mười, đền còn thờ các vị phúc thần: Lê Khôi, Quận công Trịnh Trung, Song Đồng Ngọc Nữ và hệ thống đạo Mẫu tứ phủ. Theo nhân gian kể lại, ông Hoàng Mười là nhân vật lịch sử một thời, được giáng trần để giúp đời. Người dân xứ Nghệ cũng lưu truyền những thần thoại cổ xưa về lai lịch, thân thế, sự nghiệp của ông Hoàng Mười với những nhân vật có thật trong lịch sử dân tộc Nước Ta. Có người cho rằng ông Hoàng Mười là con của Vua cha Bát Hải Động Đình, vốn là thiên quan trên Đế Đình, thần tiên trong chốn Đào Nguyên. Theo lệnh thiên đình, ông giáng trần để giúp dân, giúp nước. Ông Hoàng Mười theo đó cũng là một “ Đức Thánh Minh ” trong hàng những ông quan Hoàng của tín ngưỡng Đạo Mẫu. Nhưng dẫu sao đó cũng là thần thoại cổ xưa. Gắn với đời sống đời thường, những nhà nghiên cứu và dân gian vẫn cho rằng, ông Hoàng Mười chính là sự “ Thánh hóa ” một nhân vật anh hùng có thực trong đời sống hội đồng. Về điều này, có nhiều dị bản khác nhau về thân thế của Ngài. Theo như ở vùng Nghệ Tĩnh thì ông được coi là Lê Khôi, vị tướng tài, cháu ruột và là người theo Lê Lợi chinh chiến trong mười năm kháng chiến chống quân Minh, sau làm đến nguyên thần tam triều Lê gia, phong đến chức Khâm Sai Tiết Chế Thủy Lục Chư Dinh Hộ Vệ Thượng Tướng Quân. Nhưng dị bản được lưu truyền nhiều nhất có lẽ rằng là câu truyện ông Hoàng Mười ở Nghệ An chính là Tướng quân Nguyễn Xí – một vị tướng giỏi thời vua Lê Thái Tổ ( thế kỷ XV ), có công lớn trong việc giúp vua dẹp giặc Minh, sau được giao trấn giữ đất Nghệ An, thành phố Hà Tĩnh …. Tại vùng đất xứ Nghệ, ông luôn chăm sóc đời sống của nhân dân. Theo huyền tích dân gian, trong một lần đi thuyền trên sông, đến đoạn chân núi Hồng Lĩnh thì có đợt phong ba nổi lên, nhấn chìm thuyền của ông và ông đã hóa ngay trên sông Lam.

Trong khi mọi người đang thương tiếc cử hành tang lễ thì trời quang đãng, nổi áng mây vàng, bỗng thấy thi thể của ông nổi trên mặt nước nhẹ tựa như không, sắc mặt vẫn hồng hào tươi tắn như người đang nằm ngủ. Khi vào đến bờ, đùng một cái đất xung quanh ùn ùn phủ bọc, che lấy di quan của ông. Lúc đó trên trời bỗng nổi mây ngũ sắc, kết thành hình xích mã và có những thiên binh thiên tướng xuống để rước ông về Trời. Sau này khi hiển ứng, ông được giao cho trấn thủ đất Nghệ Tĩnh, ngự trong phủ Nghệ An. Nhân dân suy tôn ông là ông Hoàng Mười, không chỉ vì ông là con trai thứ mười của vua cha mà còn vì ông là người tài đức vẹn toàn, văn võ song toàn ( “ mười ” mang ý nghĩa tròn đầy, viên mãn. Không những xông pha chinh chiến nơi trận mạc, ông còn là người rất hào hoa phong nhã, giỏi thơ phú văn chương.

Điểm du lịch văn hóa tâm linh

Là đức thánh nổi tiếng rất linh trong mạng lưới hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu nên ông Hoàng Mười được người dân ngưỡng mộ, đền thờ được dựng ở nhiều địa phương trong cả nước. Tuy nhiên, đền ông Hoàng Mười ở Nghệ An là điện thờ chính, còn những nơi khác chỉ là phối thờ. Tại ngôi đền này, ngoài thờ chính là ông Hoàng Mười, còn thờ những vị phúc thần : Lê Khôi, Quận công Trịnh Trung, Song Đồng Ngọc Nữ và mạng lưới hệ thống đạo Mẫu tứ phủ, mà người đứng đầu là Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Ngôi đền cũng là một khu vực mê hoặc để mọi người hoàn toàn có thể mày mò những nét văn hóa truyền thống đặc sặc gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu – một di sản văn hóa truyền thống phi vật thể của quả đât đã được UNESCO công nhận. Năm 2002, Đền ông Hoàng Mười được tỉnh Nghệ An xếp hạng Di tích lịch sử vẻ vang văn hóa truyền thống. Được xem là một trong sáu ngôi đền thiêng lớn nhất Nghệ An, mỗi năm đền đón hàng vạn người dân xứ Nghệ và hành khách thập phương đến chiêm bái, cầu an, cầu lộc. Trong đó, sinh động nhất là hai kỳ tiệc tùng lớn : Lễ hội khai điểm vào rằm tháng 3 ( âm lịch ) và Lễ hội giỗ ông Hoàng Mười từ ngày 8/10 đến 11/10 ( âm lịch ). Trong đó, giỗ ông Hoàng Mười được coi là mùa tạ lễ quan trọng nhất. Đền Ông Hoàng Mười Nghệ An cũng là một trong những nơi diễn ra Đại lễ cầu siêu những anh hùng liệt sỹ đã quyết tử trong những cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm …

Trong những năm qua, đền được quan tâm đầu tư tôn tạo nên diện mạo ngày càng khang trang, phục vụ tốt hơn đời sống văn hóa tâm linh của nhân dân. Nhất là vào mùa lễ hội, chính quyền tỉnh Nghệ An và huyện Hưng Nguyên đều chuẩn bị chu đáo. Khi diễn ra, phần lễ được tổ chức trang trọng, linh thiêng với đầy đủ các nội dung như: Lễ Khai quang, Yết cáo, Lễ rước, Đại tế, Lễ tạ.

Phần hội luôn được thay đổi với nhiều hoạt động giải trí thể thao mê hoặc, sôi sục, lôi cuốn sự tham gia của phần đông quần chúng nhân dân cùng hành khách, như : đua thuyền, bóng chuyền nam, nữ và những game show dân gian … Lễ hội đền Ông Hoàng Mười thực sự là dịp để tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử, giáo dục tình yêu quê nhà, quốc gia và đạo lý “ uống nước nhớ nguồn ”. Đồng thời cũng là dịp để hành khách thập phương hành hương về với Nghệ An – vùng đất có truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống, lịch sử dân tộc, yêu nước và cách mạng, nơi đã sản sinh, nuôi dưỡng nhiều bậc hiền tài, khoa bảng, nhiều tấm gương kiên trung, nghĩa liệt mà cuộc sống, sự nghiệp của họ đã làm rạng ngời quê nhà, quốc gia. Năm 2019, liên hoan Đền Hoàng Mườiđược công nhận là di sản văn hóa truyền thống phi vật thể Quốc gia. Với sự rất thiêng được truyền tai và tiệc tùng quy mô đền ông Hoàng Mười đã trở thành điểm đến không hề bỏ lỡ trên map du lịch của mỗi hành khách khi đến thăm xứ Nghệ.

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Hỏi Đáp