Bài 3. Một số vấn đề mang tính toàn cầu (Địa lý 11)

I. Dân số
1. Bùng nổ dân số
– Dân số thế giới tăng nhanh, nhất là nửa sau thế kỷ XX. Hiện nay hơn 7 tỉ người.
– Dân số bùng nổ hiện nay chủ yếu ở các nước đang phát triển: (chiếm 80% dân số và 95% số dân gia tăng hàng năm của thế giới).
– Dân số tăng nhanh gây sức ép nặng nề đối với tài nguyên môi trường, phát triển kinh tế, chất lượng cuộc sống.

2. Già hóa dân số
– Dân số thế giới có xu hướng già đi:
+ Tỉ lệ người < 15 tuổi giảm.
+ Tỉ lệ > 65 tuổi tăng.
– Hậu qủa của cơ cấu dân số già:
+ Thiếu lao động.
+ Chi phí phúc lợi cho người già tăng.

II. Môi trường
1. Biến đổi khí hậu toàn cầu và suy giảm tầng ôzôn
Các chất thải công nghiệp, sinh hoạt, giao thông làm tăng lượng khí CO2, CFCs trong khí quyển gây ra các hiện tượng:
+ Hiệu ứng nhà kính: nhiệt độ trái đất nóng lên 0,60C, dự báo đến năm 2100 nhiệt độ tăng từ 1,4 – 5,80C làm băng tan, gây ngập lụt ở các vùng sản xuất lương thực trù phú.
+ Mưa axít ở nhiều nơi trên trái đất tác hại đến sản xuất.
+ Làm thủng tầng ôzôn ở Nam Cực à gây các bệnh ung thư da, hô hấp …

2. Ô nhiễm môi trường nước ngọt, biển và đại dương
– Các chất thải công nghiệp, sinh hoạt đổ vào các sông, hồ làm ô nhiễm nguồn nước ngọt, có khoảng 1,3 tỉ người sống thiếu nước sạch.
– Các chất thải công nghiệp chưa qua xử lí đổ xuống đại dương, các sự cố đắm tàu, rửa tàu, tràn dầu đã gây ô nhiễm môi trường biển.

Hinh 3. Ô nhiễm dầu trên biển

3. Suy giảm đa dạng sinh học
– Khai thác thiên nhiên quá mức => sinh vật bị tuyệt chủng hoặc sắp tuyệt chủng => mất nhiều loài sinh vật, nguồn gen di truyền, thực phẩm, thuốc, nguyên liệu sản xuất …

III. Một số vấn đề khác
– Xung đột sắc tộc, tôn giáo
– Nạn khủng bố : Tấn công bằng chất nổ, vũ khí sinh học, phá hoại mạng.
– Hoạt động kinh tế ngầm : buôn lậu vũ khí, rửa tiền, buôn bán ma tuý…
=> Để giải quyết các vấn đề trên cần phải có sự hợp tác tích cực của các quốc gia và cộng đồng quốc tế.

TRẢ LỜI CÂU HỎI LIÊN QUAN

? (trang 13 SGK Địa lý 11) Dân số tăng nhanh dẫn tới những hậu quả gì về mặt kinh tế – xã hội ?
+ Kinh tế: tăng dân số làm gánh nặng cho xã hội ngày càng nhiều.ví dụ ở nước ta một người phải nuôi một người, còn những nước kém phát triển việc tăng dân số nhanh có thể 1 người phải nuôi 3,4 người..dân số tăng nhanh gây khó khăn cho nhà nước trong việc hoạch định ra những kế hoạch chiến lược kinh tế để phát triển đất nước.
+ Xã hội: tăng dân số làm cho các phúc lợi xã hội không đảm bảo. các mặt y tế giáo dục…v.v. không đáp ứng tốt.làm gia tăng tệ nạn xã hội..
+ Môi trường: việc khai thác thiên nhiên (mà nhất là rừng và khoáng sản) diễn ra ngày càng nhanh và mạnh khi dân số tăng nhanh…từ từ nguồn tài nguyên sẽ cạn kiệt. trong quá trình khai thác đó để lại nhiều hậu quả khác: hủy hoại tài nguyên, ô nhiễm môi trường, dịch bệnh, bất ổn, chiến tranh, tệ nạn xã hội, nghèo kiệt và phụ thuộc thậm chií thành nô dịch…

? (trang 14 SGK Địa lý 11) Dân số già dẫn tới những hậu quả gì về mặt kinh tế – xã hội ?
Dân số già có tỉ lệ phụ thuộc ít, nhưng phải đối mặt với vấn đề thiếu lao động, hỗ trợ và chăm sóc y tế cho người già và nguy cơ giảm dân số.

? (trang 14 SGK Địa lý 11) Hãy trình bày các hậu quả do nhiệt độ Trái Đất tăng lên và tầng ôdôn bị thủng đối với đời sống trên Trái Đất.
– Có 5 tầng không khí bao ngoài quả đất: Tầng đối lưu, tầng bình lưu, tầng trung lưu, tầng ion và thượng tầng khí quyển.
– Khi tầng ion bị thủng hay thậm tệ hơn đó là bị phá huỷ thì các tia bức xạ ở thượng tầng khí quyển sẽ chiếu vào quả đất và hậu quả là…quả đất chúng ta chắc chắn khong còn tồn tại sự sống.

? (trang 15 SGK Địa lý 11) Ý kiến cho rằng “Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại” có đúng không? Tại sao?
Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại vì các lí do sau:
– Vai trò của môi trường: môi trường là ngôi nhà chung của tất cả mọi người, trong đó con người tồn tại và phát triển. Cuộc sống của mỗi người có liên hệ mật thiết với môi trường. Con người là một thành phần của môi trường, không thể sống tách rời môi trường. Một môi trường phát triển bền vững là điều kiện lí tưởng cho con người và ngược lại.
– Thực trạng ô nhiễm môi trường hiện nay trên thế giới:
+ Ở các nước đang phát triển: việc khai thác bừa bãi các nguồn lợi tự nhiên với nhiều phương tiện hủy diệt đã làm cạn kiệt tài nguyên và ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Điều đó làm cho cuộc sống của họ càng thêm nghèo khổ. Bảo vệ môi trường không thể tách rời với cuộc đấu tranh xóa đói giảm nghèo.
+ Các nước phát triển: sự phát triển của nền kinh tế làm tăng sử dụng các chất CFCs với tốc độ và khối lượng lớn, tăng lượng khí thải và chất thải từ các ngành kinh tế là nguyên nhân chính thủng tầng ôdôn, gây hiệu ứng nhà kính,…
– Hậu quả của ô nhiễm môi trường: Quy mô ô nhiễm môi trường không giới hạn phạm vi ở từng quốc gia mà trên cả phạm vi thế giới. Hậu quả của hiện tượng này gây nên: cạn kiệt nguồn tài nguyên, khí hậu biến động thất thường, tan băng ở Bắc cực, gây mưa axic, hiệu ứng nhà kính,… đe dọa trực tiếp đến sự phát triển của các ngành kinh tế và sức khỏe của con người.
=> Chính vì vậy, bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại.

? (trang 16 SGK Địa lý 11) Chứng minh rằng trên thế giới, sự bùng nổ dân số diễn ra chủ yếu ở nhóm nước đang phát triển, sự già hóa dân số diễn ra chủ yếu ở nhóm nước đang phát triển.
– Sự bùng nổ dân số thế giới chủ yếu diễn ra ở các nước đang phát triển:
+ Các nước đang phát triển chiếm 80% dân số thế giới
+ Chiếm 95% số dân gia tăng hằng năm của thế giới.
– Sự già hóa dân số chủ yếu ở nhóm nước phát triển:
+ Trong cơ cấu dân số các nước này: tỉ lệ người dưới 15 tuổi ngày càng thấp và tỉ lệ người trên 65 tuổi ngày càng cao.
+ Tuổi thọ trung bình của người dân các nước này cao hơn tuổi thọ trung bình của thế giới (76 tuổi)

? (trang 16 SGK Địa lý 11) Giải thích câu nói: Trong bảo vệ môi trường, cần phải “tư duy toàn cầu hành động địa phương”.
– Phải tư duy toàn cầu vì: Sự biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường nước và sự suy giảm đa dạng sinh học đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu, chứ không phải tại một số quốc gia hay môt khu vực nào trên Trái Đất. Vì nó tuần theo quy luật thống nhất và hoàn chỉnh của lớp vỏ địa lí: đó là quy luật về mỗi quan hệ quy định lẫn nhau giữa các thành phần và mỗi bộ phần của lớp vỏ địa lí.
– Hành động địa phương vì: sự biến đổi, ô nhiễm và suy giảm đa dạng sinh học ở các quốc gia, các khu vực khác nhau trên Trái Đất, không giống nhau về mức độ. Do vậy, ở các địa phương khác nhau trên Trái Đất tùy theo mức độ ô nhiễm môi trường mà có những biện pháp cụ thể khác nhau.

? (trang 16 SGK Địa lý 11) Hãy (lập bảng) trình bày về một số vấn đề môi trường toàn cầu.
a. Biến đổi khí hậu:
* Nguyên nhân:
– Thải khí CO2 gây hiệu ứng nhà kính.
– Từ các ngành sản xuất điện và các ngành công nghiệp sử dụng than đốt.
* Hậu quả:
– Băng tan, mực nước biển dâng.
– Ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt và sản xuất.
* Giải pháp:
– Cắt giảm lượng CO2, SO2.. trong sản xuất và sinh hoạt..
b. Ô nhiễm nguồn nước:
* Nguyên nhân:
– Chất thải công nghiệp, nông nghiệp, sinh hoạt.
– Vận chuyển dầu mỏ..
* Hậu quả:
– Thiếu nguồn nước sạch.
– Ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người và các sinh vật thuỷ sản..
* Giải pháp:
– Xây dựng nhà máy xử lí chất thải.
– Đảm bảo an toàn hàng hải.
c. Suy giảm đa dạng sinh vật:
* Nguyên nhân:
– Khai thác thiên nhiên quá mức.
– Thiếu hiểu biết trong việc khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên.
* Hậu quả:
– Mất đi nhiều loài sinh vật, nguồn thực phẩm, nguyên liệu……….
– Mất cân bằng sinh thái.
* Giải pháp:
– Xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên.
– Có ý thức bảo vệ tự nhiên.
– Khai thác và sử dụng hợp lý…..

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức