Soạn Lịch sử 11 bài 16: Các nước Đông Nam Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918-1939)

Soạn Lịch sử 11 bài 16 Các nước Đông Nam Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918-1939) thuộc PHẦN HAI: LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI và nằm trong Chương III – Các nước Châu Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939)

Bản đồ hành chính khu vực Khu vực Đông Nam Á lúc bấy giờ

I. Tình hình các nước Đông Nam Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất

1. Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội

Sau chiến tranh, chính sách khai thác và bóc lột thuộc địa của thực dân phương Tây đã tác động mạnh mẽ đến tình hình các nước Đông Nam Á. Tạo nên những chuyển biến quan trọng về kinh tế, chính trị, xã hội:

– Về kinh tế tài chính : Khu vực Đông Nam Á trở thành thị trường tiêu thụ sản phẩm & hàng hóa và nơi phân phối nguyên vật liệu cho những nước chính quốc .
– Về chính trị : đều bị chính quyền sở tại thực dân khống chế. Toàn bộ quyền hành đều tập trung chuyên sâu trong tay một đại diện thay mặt của chính quyền sở tại thuộc địa hay chịu ảnh hưởng tác động của những nước tư bản thực dân .
– Về xã hội : sự phân hóa giai cấp diễn ra ngày càng thâm thúy .
+ Giai cấp tư sản dân tộc bản địa lớn mạnh dần cùng với sự tăng trưởng của kinh tế tài chính công thương nghiệp .
+ Giai cấp công nhân ngày càng trưởng thành về số lượng và ý thức cách mạng .
– Cùng với những chuyển biến trong nước, thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cao trào cách mạng quốc tế đã tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến trào lưu độc lập dân tộc bản địa ở Khu vực Đông Nam Á .

2. Khái quát về phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

– Sau cuộc chiến tranh quốc tế thứ nhất, trào lưu độc lập dân tộc bản địa tăng trưởng ở hầu khắp những nước Khu vực Đông Nam Á. So với những năm đầu thế kỉ XX, trào lưu dân tộc bản địa tư sản có những bước tiến rõ ràng cùng với sự vững mạnh của giai cấp tư sản dân tộc bản địa .
+ Giai cấp tư sản dân tộc bản địa đề ra tiềm năng đấu tranh đòi quyền tự do kinh doanh thương mại, tự chủ về chính trị, đòi quyền dùng tiếng mẹ đẻ trong nhà trường .
+ Một số chính đảng tư sản được xây dựng và có tác động ảnh hưởng xã hội thoáng đãng như Đảng Dân tộc ở In-đô-nê-xi-a, trào lưu Thakin ở Miến Điện, Đại hội toàn Mã Lai …
+ Đồng thời, từ thập niên 20 giai cấp vô sản trẻ tuổi ở Khu vực Đông Nam Á cũng khởi đầu trưởng thành. Một số đảng cộng sản được xây dựng, tiên phong là Đảng Cộng sản In-đô-nê-xi-a ( 5-1920 ), tiếp theo trong năm 1930, những đảng cộng sản sinh ra ở Nước Ta, Mã Lai, Xiêm và Phi-líp-pin .
+ Dưới sự chỉ huy của Đảng Cộng sản, trào lưu độc lập dân tộc bản địa diễn ra sôi sục, kinh khủng, điển hình nổi bật là cuộc khởi nghĩa vũ trang ở In-đô-nê-xi-a ( 1926 – 1927 ) và trào lưu cách mạng 1930 – 1931 ở Nước Ta, mà đỉnh điểm là Xô viết Nghệ-Tĩnh. Riêng ở Nước Ta, từ tháng 2-1930 quyền chỉ huy cách mạng thuộc về chính đảng của giai cấp vô sản .

II. Phong trào độc lập dân tộc ở In-đô-nê-xi-a

1. Phong trào độc lập dân tộc trong thập niên 20 của thế kỉ XX

* Phong trào đấu tranh theo khuynh hướng vô sản
– Nguyên nhân, điều kiện kèm theo bùng nổ :
+ Sự tăng trưởng của trào lưu độc lập dân tộc bản địa ở In-đô-nê-xi-a trong những năm đầu sau Chiến tranh quốc tế thứ nhất .
+ Giai cấp công nhân In-đô-nê-xia tăng nhanh về số lượng và ngày càng trưởng thành về ý thức chính trị ; chủ nghĩa Mác-Lê-nin được truyền bá thoáng rộng ở In-đô-nê-xia => đưa đến sự xây dựng của Đảng Cộng sản In-đô-nê-xi-a ( tháng 5/1920 ) .
– Đảng Cộng sản In-đô-nê-xi-a đã chỉ huy cách mạng, tập hợp quần chúng đấu tranh => đưa trào lưu cách mạng tăng trưởng, lan rộng ra khắp cả nước. Tiêu biểu : khởi nghĩa vũ trang ở Giava và Xumatơra ( 1926 – 1927 ) .
– Kết quả : Thất bại .
* Phong trào đấu tranh theo khuynh hướng dân chủ tư sản
– Từ năm 1927, quyền chỉ huy trào lưu cách mạng chuyển sang Đảng dân tộc bản địa In-đô-nê-xi-a đứng đầu là Ác-mét Xucácnô .
– Chủ trương, đường lối đấu tranh :
+ Đoàn kết với những lực lượng dân tộc bản địa, chống đế quốc .
+ Đấu tranh bằng giải pháp độc lập, không đấm đá bạo lực, bất hợp tác với chính quyền sở tại thực dân .
=> Phong trào đấu tranh tăng trưởng mạnh, hấp dẫn phần đông những những tầng lớp nhân dân tham gia .

2. Phong trào độc lập dân tộc trong thập niên 30 của thế kỉ XX

* Đầu thập niên 30
– Phong trào lên cao và lan rộng khắp những hòn đảo thuộc In-đô-nê-xi-a, hấp dẫn phần đông những những tầng lớp nhân dân tham gia, tiêu biểu vượt trội là cuộc khởi nghĩa của những thủy binh ở cảng Su-ra-bay-a .

=> Phong trào bị thực dân Hà Lan đàn áp đã dã man, Đảng Dân tộc bị khủng bố và bị đặt ra ngoài pháp luật.

* Cuối thập niên 30
– Phong trào cách mạng của nhân dân In-đô-nê-xi-a tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ .
– Mặt trận thống nhất chống phát xít với tên gọi chính thức là Liên minh chính trị In-đô-nê-xi-a được xây dựng, đứng đầu là A.Xucácnô.

A.Xu – cac-nô
– Tháng 12/1939, Liên minh chính trị In-đô-nê-xi-a đã triệu tập Đại hội đại biểu nhân dân, bộc lộ sự thống nhất dân tộc bản địa. Đại hội đã trải qua nghị quyết về ngôn từ, quốc kì, quốc ca .
– Tháng 9/1941, Hội đồng nhân dân In-đô-ne-xi-a được xây dựng, bày tỏ nguyện vọng muốn hợp tác với chính quyền sở tại thực dân để chống phát xít Nhật tuy nhiên bị thực dân Hà Lan phủ nhận .

III. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở Lào và Cam-pu-chia

* Nguyên nhân : Ách quản lý khắc nghiệt, phản động của thực dân Pháp làm cho xích míc giữa nhân dân Lào, Cam-pu-chia với thực dân Pháp ngày càng thâm thúy. => Nhân dân đứng lên đấu tranh .
* Các trào lưu đấu tranh tiêu biểu vượt trội :
– Ở Lào :
+ Khởi nghĩa của Ong Kẹo và Com-ma-đam ( 1901 – 1937 ) .
+ Khởi nghĩa của Chậu-pa-chay ( 1918 – 1922 ) .
– Ở Cam-pu-chia : khởi nghĩa của nông dân huyện Rô-lê-phan ở Công-pông Chơ-năng ( 1925 – 1926 ) .
– 1930, Đảng Cộng sản Đông Dương được xây dựng, mở ra thời kì tăng trưởng mới trong trào lưu cách mạng ở Đông Dương .
– Năm 1936 – 1939, Mặt trận Dân chủ Đông Dương đã tập hợp nhân dân tham gia vào cuộc đấu tranh chống phát xít và cuộc chiến tranh. Một số cơ sở của Đảng cộng sản Đông Dương được thiết kế xây dựng và củng cố ở Viên Chăn, Phnôm Pênh, … => cuộc hoạt động dân chủ đã kích thích đấu tranh ở Lào và Cam-pu-chia .

IV. Cuộc đấu tranh chống thực dân Anh ở Mã Lai và Miến Điện

1. Mã Lai

* Nguyên nhân bùng nổ : chủ trương bóc lột nặng nề của thực dân Anh làm cho những xích míc giữa nhân dân Mã lai với thực dân Anh ngày càng thâm thúy .
* Nét chính về cuộc đấu tranh chống thực dân Anh :
– Đầu thế kỉ XX, trào lưu đấu tranh chống thực dân Anh của nhân dân Mã Lai diễn ra can đảm và mạnh mẽ, dưới sự chỉ huy của tổ chức triển khai Đại hội toàn Mã Lai .
– Mục tiêu : đòi dùng tiếng Mã Lai trong trường học, đòi tự do kinh doanh thương mại, cải tổ việc làm, …
– Tháng 4/1930, Đảng Cộng sản được xây dựng đã thôi thúc trào lưu cách mạng tăng trưởng nhưng chưa đủ điều kiện kèm theo để chỉ huy tăng trưởng cách mạng .

2. Miến Điện

– Đầu XX, trào lưu đấu tranh tăng trưởng dưới nhiều hình thức ( bất hợp tác, tẩy chay hàng hóa Anh, không đóng thuế … ), hấp dẫn phần đông những tầng lớp nhân dân tham gia, tiêu biểu vượt trội là cuộc khởi nghĩa của nhà sư Ốt-ta-ma .
– Trong thập niên 30, trào lưu đấu tranh tăng trưởng lên bước cao hơn, tiêu biểu vượt trội là trào lưu Tha Kin đã hấp dẫn phần đông quần chúng tham gia đòi quyền làm chủ quốc gia ( đòi cải cách quy định ĐH, xây dựng trường ĐH riêng cho Miến Điện, đòi tách Miến Điện ra khỏi Ấn Độ và được quyền tự trị ) .
=> Kết quả : năm 1937 Miến Điện tách ra khỏi Ấn Độ và hưởng quyền tự trị trong khối liên hiệp Anh .

V. Cuộc cách mạng năm 1932 ở Xiêm

– Nguyên nhân : những những tầng lớp nhân dân Xiêm bất mãn với với nền quân chủ Ra-ma VII => năm 1932, một cuộc cách mạng đã nổ ra ở Băng Cốc dưới sự chỉ huy của giai cấp tư sản mà thủ lĩnh là Priđi Phanômiông .

– Mục tiêu đấu tranh: đòi thực hiện cải cách kinh tế – xã hội theo hướng tư sản nhưng vẫn duy trì ngôi vua.

– Kết quả : lật đổ nền quân chủ chuyên chế Ra-ma VII, lập nên nền quân chủ lập hiến. Mở đường cho Xiêm tăng trưởng theo hướng tư bản .
– Tính chất : cuộc cách mạng tư sản không triệt để

Soạn Lịch sử 11 bài 16 Các nước Đông Nam Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918-1939) được đăng ở chuyên mục Giải Lịch Sử 11 và biên soạn theo sách lịch sử 11. Được hướng dẫn biên soạn bởi các thầy cô giáo dạy Giỏi Sử học tư vấn giúp bạn học tốt môn sử lớp 11, nếu thấy hay hãy chia sẻ và comment để nhiều bạn khác cùng học tập.

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức