Bài 28: Trào lưu cải cách Duy Tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX
A. Lý thuyết
I. Tình hình Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX
– Vào những năm 60 của thế kỷ XIX, khi thực dân Pháp ráo riết mở cuộc chiến tranh xâm lược Nam Kỳ, chuẩn bị đánh chiếm cả nước ta, thì triều đình Huế vẫn tiếp tục thực hiện chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời, lạc hậu, khiến cho kinh tế, xã hội Việt Nam rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng.
– Bộ máy chính quyền sở tại từ TW đến địa phương mục ruỗng, nông nghiệp, thủ công nghiệp bế tắc, kinh tế tài chính khô kiệt, đời sống nhân dân vô cùng khó khan. Mâu thuẫn giai cấp và xích míc dân tộc bản địa nóng bức thêm. Phong trào khởi nghĩa nông dân bùng lên kinh hoàng, càng làm cho quốc gia lâm vào thực trạng rối ren thêm .
– Trong toàn cảnh đó, trào lưu cải cách Duy tân sinh ra .
II. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa cuối thế kỷ XIX
– Trước thực trạng quốc gia ngày càng nguy khốn, đồng thời xuất phát từ long yêu nước, thương dân, muốn cho nước nhà giàu mạnh, hoàn toàn có thể đương đầu với những cuộc tiến công của quân địch, 1 số ít quan lại sĩ phu đã đưa ra những ý kiến đề nghị cải cách .
– Năm 1868, Trần Đình Túc và Nguyễn Huy Tế xin mở cửa biển Trà Lý ( Tỉnh Nam Định ). Đinh Văn Điền xinh tăng nhanh việc khai khẩn ruộng hoang và khai mỏ, tăng trưởng kinh doanh, kiểm soát và chấn chỉnh quốc phòng .
– Từ năm 1863 đến 1871, Nguyễn Trường Tộ gửi lên triều đình 30 bản điều trần đề cập đến một loạt yếu tố như kiểm soát và chấn chỉnh cỗ máy quan lại, tăng trưởng cỗ máy công thương nghiệp và kinh tế tài chính, chỉnh đốn võ bị, lan rộng ra ngoại giao, cải tổ giáo dục .
– Vào những năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch dâng hai bản “ Thời vụ sách ” lên vua Tự Đức, đề xuất chấn hung dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ quốc gia .
Nguyễn Trường Tộ – nhân vật tiêu biểu vượt trội trong trào lưu cải cách duy tân ở Nước Ta cuối thế kỉ XIX, nguồn : Internet
III. Kết cục của các đề nghị cải cách
– Hạn chế của những ý kiến đề nghị cải cách : lẻ tẻ, rời rạc, chưa xuất phát từ cơ sở bên trong, chưa động chạm đến yếu tố cơ bản của thời đại là xử lý xích míc dân tộc bản địa và xích míc giai cấp .
– Nguyên nhân khiến cho những đề xuất cải cách không thực thi được : hầu hết là do triều đình phong kiến nhà Nguyễn bảo thủ không muốn đồng ý, những đổi khác, bất lực trong việc thích ứng với thực trạng .
– Ý nghĩa của những đề xuất cải cách : gây tiếng vang lớn, tiến công vào những tư tưởng bảo thủ và phản ánh trình độ nhận thức mới của người Nước Ta hiểu biết, thức thời. Góp phần vào việc sẵn sàng chuẩn bị cho sự sinh ra trào lưu Duy tân đầu thế kỷ XX ở Nước Ta .
B. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Đặc điểm nổi bật của tình hình Việt Nam giữa thế kỉ XIX là
A. Khủng hoảng trầm trọng, tổng lực
B. Chính trị không không thay đổi, kinh tế tài chính tăng trưởng
C. Chính trị không thay đổi, kinh tế tài chính khủng hoảng cục bộ
D. Mầm mồng tư bản chủ nghĩa tăng trưởng mạnh
Lời giải
Giữa thế kỉ XIX, trong khi thực dân Pháp ráo riết lan rộng ra xâm lược Nam Kì thì nhà Nguyễn vẫn liên tục triển khai những chủ trương đối nội, đối ngoại lỗi thời, lỗi thời khiến cho kinh tế tài chính, xã hội Nước Ta rơi vào khủng hoảng cục bộ trầm trọng .
Đáp án cần chọn là : A
Câu 2: Ai là người đã kiên trì gửi lên triều đình 30 bản điều trần?
A. Nguyễn Lộ Trạch
B. Nguyễn Trường Tộ
C. Bùi Viện
D. Phạm Phú Thứ
Lời giải
Từ năm 1863 đến năm 1871, Nguyễn Trường Tộ đã kiên trì gửi lên triều đình 30 bản điều trần, đề cập đến một loạt yếu tố như kiểm soát và chấn chỉnh cỗ máy quan lại, tăng trưởng công thương nghiệp, kinh tế tài chính, chính đốn võ bị, lan rộng ra ngoại giao …
Đáp án cần chọn là : B
Câu 3: Vào năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch đã dâng lên vua Tự Đức bản điều trần có tên là
A. Thời vụ sách
B. Bình Ngô sách
C. Dương vụ
D. Canh tân
Lời giải
Vào những năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch dâng hai bản “ thời vụ sách ” lên vua Tự Đức, đề xuất chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ quốc gia
Đáp án cần chọn là : A
Câu 4: Lực lượng chủ yếu tham gia trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX là
A. Quan lại, sĩ phu yêu nước
B. Nông dân
C. Bình dân thành thị
D. Tư sản
Lời giải
Trước thực trạng quốc gia ngày càng nguy khốn, đồng thời xuất phát từ lòng yêu nước, thương dân, một số ít quan lại, sĩ phu yêu nước đã mạnh dạn đưa ra những đề xuất cải cách
Đáp án cần chọn là : A
Câu 5: Đâu không phải cơ sở làm xuất hiện trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX?
A. Đất nước khủng hoảng cục bộ
B. Thực dân Pháp lan rộng ra xâm lược Nước Ta
C. Lòng yêu nước thương dân của những sĩ phu
D. Mầm mống kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa Open và tăng trưởng
Lời giải
Những cơ sở dẫn tới sự sinh ra của trào lưu cải cách duy tân ở Nước Ta cuối thế kỉ XIX gồm có :
– Đất nước lâm vào thực trạng khủng hoảng cục bộ trầm trọng về kinh tế tài chính – chính trị – xã hội
– Thực dân Pháp đang ráo riết lan rộng ra quy trình xâm lược Nước Ta
– Xuất phát từ lòng yêu nước thương dân, muốn cho quốc gia giàu mạnh của những văn thân, sĩ phu
=> Một số quan lại, sĩ phu yêu nước đã mạnh dạn đưa ra những ý kiến đề nghị, nhu yếu thay đổi việc làm nội trị, ngoại giao, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống … của nhà nước phong kiến
Đáp án cần chọn là : D
Câu 6: Trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX không mang ý nghĩa nào sau đây?
A. Thể hiện lòng yêu nước thương dân của những văn thân, sĩ phu
B. Tấn công vào tư tưởng phong kiến bảo thủ
C. Đặt cơ sở cho sự sinh ra của trào lưu Duy tân đầu thế kỉ XX
D. Thúc đẩy mầm mống kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa tăng trưởng ở Nước Ta
Lời giải
Trào lưu cải cách duy tân ở Nước Ta cuối thế kỉ XIX có ý nghĩa :
– Thể hiện lòng yêu nước, thương dân của những văn thân, sĩ phu khi dám vượt qua những luật lệ khắc nghiệt, sự nghi kị, ghanh tỵ để đưa ra những ý kiến đề nghị cải cách
– Tấn công vào tư tưởng phong kiến bảo thủ, lỗi thời
– Chuẩn bị cho sự sinh ra của trào lưu Duy tân đầu thế kỉ XX
=> Loại trừ đáp án D : mầm mống kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa thời kì này chưa gia nhập vào Nước Ta nên chưa thể chứng minh và khẳng định phương pháp kinh tế tài chính này tăng trưởng do tác động ảnh hưởng của những ý kiến đề nghị cải cách nửa cuối thế kỉ XIX .
Đáp án cần chọn là : D
Câu 7: Những đề nghị cải cách duy tân cuối thế kỉ XIX không được thực hiện chủ yếu do nguyên nhân nào?
A. Rời rạc, lẻ tẻ, thiếu mạng lưới hệ thống
B. Thiếu tính khả thi nếu vận dụng vào trong thực tiễn .
C. Chưa đụng chạm tới những yếu tố cơ bản của quốc gia
D. Chỉ chú trọng những yếu tố chính trị, xem nhẹ kinh tế tài chính – văn hóa truyền thống – giáo dục
Lời giải
Hạn chế của những đề xuất cải cách ở Nước Ta trong nửa cuối thế kỉ XIX :
– Mang tính rời rạc, lẻ tẻ, rời rạc, thiếu tính mạng lưới hệ thống ( mỗi người lại đề ra một giải pháp trên một nghành mà không có tính đồng điệu )
– Chưa xuất phát từ những cơ sở bên trong nên đưa ra những giải pháp thiếu tính khả thi
– Chưa đụng chạm tới những yếu tố cơ bản của quốc gia là xích míc giữa toàn thể nhân dân Nước Ta với thực dân Pháp và xích míc giữa nông dân với địa chủ phong kiến
=> Loại trừ đáp án : D
Đáp án cần chọn là : D
Câu 8: Những đề nghị cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX không mang hạn chế nào sau đây?
A. Rời rạc, lẻ tẻ, thiếu mạng lưới hệ thống
B. Thiếu tính khả thi nếu vận dụng vào trong thực tiễn .
C. Chưa đụng chạm tới những yếu tố cơ bản của quốc gia
D. Chỉ chú trọng những yếu tố chính trị, xem nhẹ kinh tế tài chính – văn hóa truyền thống – giáo dục
Lời giải
Hạn chế của những đề xuất cải cách ở Nước Ta trong nửa cuối thế kỉ XIX :
– Mang tính rời rạc, lẻ tẻ, rời rạc, thiếu tính mạng lưới hệ thống ( mỗi người lại đề ra một
giải pháp trên một lĩnh vực mà không có tính đồng bộ)
– Chưa xuất phát từ những cơ sở bên trong nên đưa ra những giải pháp thiếu tính khả thi
– Chưa đụng chạm tới những yếu tố cơ bản của quốc gia là xích míc giữa toàn thể nhân dân Nước Ta với thực dân Pháp và xích míc giữa nông dân với địa chủ phong kiến
=> Loại trừ đáp án : D
Đáp án cần chọn là : D
Câu 9: Nhận xét nào sau đây không đúng về trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX?
A. Các cải cách đều đồng ý sự sống sót chính sách phong kiến
B. Yếu tố duy tân, học tập làm theo cái mới được chú trọng
C. Các ý kiến đề nghị cải cách còn tản mạn, rời rạc, thiếu tính mạng lưới hệ thống, khả thi
D. Ảnh hưởng sâu rộng trong quần chúng
Lời giải
– Các đề xuất cải cách duy tân đều xuất phất từ nhu yếu sống còn của quốc gia nhằm mục đích cải tổ tình hình để hoàn toàn có thể đương đầu với cuộc cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp => đều chú trọng học tập làm theo cái mới, đưa quốc gia thoát khỏi lỗi thời .
– Tuy nhiên những đề xuất cải cách này vẫn gật đầu sự sống sót của chính sách phong kiến ; rời rạc, lẻ tẻ, chưa mang tính mạng lưới hệ thống và chỉ dừng lại ở những bản điều trần chứ không có tác động ảnh hưởng sâu rộng trong quần chúng như trào lưu Duy tân đầu thế kỉ XX
Đáp án cần chọn là : D
Câu 10: Phát biểu ý kiến của anh(chị) về nhận định: Nếu Việt Nam tiến hành cải cách thì sẽ thoát khỏi nguy cơ bị biến thành thuộc địa và trở thành nước Nhật thứ hai
A. Đúng vì cải cách là cách duy nhất để Nước Ta thoát khỏi rủi ro tiềm ẩn trở thành thuộc địa
B. Không đúng vì Nước Ta không có những điều kiện kèm theo cơ bản bảo vệ cho cải cách thành công xuất sắc
C. Đúng vì Nhật Bản và Xiêm đã thực thi và thành công xuất sắc D. Sai vì lúc này thực dân Pháp đã nổ súng xâm lược Nước Ta
Lời giải
Nhận định trên là không đúng chuẩn vì tại thời gian giữa thế kỉ XIX Nước Ta không có không thiếu những điều kiện kèm theo cơ bản bảo vệ cho cuộc cải cách diễn ra thành công xuất sắc :
– Kinh tế khủng hoảng cục bộ trầm trọng, mầm mống kinh tế tài chính tư bản chủ nghĩa không tăng trưởng được
– Xã hội không ổn định, trào lưu đấu tranh chống triều đình dâng cao
– Triều đình Nguyễn bạc nhược, bảo thủ, khước từ những cải cách duy tân
– Thực dân Pháp đã nổ súng xâm lược Nước Ta nên những cải cách khó lòng triển khai được
Đáp án cần chọn là : B
Câu 11: Vào những năm 60 của thế kỉ XIX, trong khi thực dân Pháp ráo riết mở rộng chiến tranh xâm lược, triều đình Huế đã thực hiện chính sách gì?
A. Cải cách kinh tế, xã hội
B. Cải cách duy tân
C. Chính sách ngoại giao mở cửa
D. Thực hiện chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời, lạc hậu.
Lời giải
Chọn đáp án: D. Thực hiện chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời, lạc hậu.
Giải thích: Nhà Nguyễn vẫn tiếp tục thực hiện chính sách thuế khóa nặng nề, đàn áp các phong trào trên cả nước. Tiếp tục thực hiện chính sách ngoại giao đóng cửa, lạc hậu, làm cho nền kinh tế kém phát triển.
Câu 12: Trước tình hình khó khăn của đất nước những năm cuối thế kỉ XIX, yêu cầu gì đặt ra?
A. Thay đổi chế độ xã hội hoặc cải cách xã hội cho phù hợp.
B. Cải cách duy tân đất nước.
C. Thực hiện chính sách đổi mới đất nước.
D. Thực hiện chính sách canh tân đất nước.
Lời giải
Chọn đáp án: A. Thay đổi chế độ xã hội hoặc cải cách xã hội cho phù hợp.
Giải thích: Trang 134, mục I
Câu 13: Năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch dâng vua Tự Đức 2 bản “ Thời vụ sách” đề nghị cải cách vấn đề gì?
A. Chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ đất nước.
B. Đẩy mạnh khai khẩn ruộng hoan và khai thác mỏ.
C. Phát triển buôn bán, chấn chỉnh quốc phòng.
D. Chấn chỉnh bộ máy quan lại, cải tổ giáo dục.
Lời giải
Chọn đáp án: A. Chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ đất nước.
Giải thích: Trang 135, mục II
Câu 14: Lý do cơ bản nào khiến các đề nghị cải cách không thể trở thành hiện thực?
A. Chưa hợp thời thế.
B. Rập khuân hoặc mô phỏng nước ngoài.
C. Điều kiện nước ta có những điểm khác biệt.
D. Triều đình bảo thủ, cự tuyệt, đối lập với mọi thay đổi.
Lời giải
Chọn đáp án: D. Triều đình bảo thủ, cự tuyệt, đối lập với mọi thay đổi.
Giải thích: Trang 136, mục III
Câu 15: “ Bộ máy chính quyền từ Trung Ương đến địa phương mục ruỗng, nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp đình trệ, tài chính cạn kiệt, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn. Mâu thuẫn giai cấp và mâu thuẫn giữa dân tộc ngày càng gay gắt.” Đó là tình hình Việt Nam vào thời gian nào?
A. Cuối thế kỉ XVIII
B. Đầu thế kỉ XIX
C. Giữa thế kỉ XIX
D. Cuối thế kỉ XIX
Lời giải
Chọn đáp án: D. Cuối thế kỉ XIX
Giải thích: Đoạn văn mô tả xã hội nửa cuối thế kỉ XIX, trang 134, mục I
Câu 16: Trước tình hình đất nước ngày càng nguy khốn, đồng thời xuất phát từ lòng yêu nước, thương dân, muốn cho nước nhà giàu mạnh, một số quan lại, sĩ phu yêu nước đã mạnh dạn đề nghị gì với nhà nước phong kiến?
A. Đổi mới công việc nội trị.
B. Đổi mới nền kinh tế văn hóa.
C. Đổi mới tất cả các mặt.
D. Đổi mới chính sách đối ngoại.
Lời giải
Chọn đáp án:
Giải thích: Trang 135, mục II
Câu 17: Ý nghĩa lịch sử quan trọng nhất của những tư tưởng cải cách cuối thế kỉ XIX là gì?
A. Đã gây được tiếng vang lớn
B. Đạt được những thắng lợi nhất định.
C. Phản ánh một nhu cầu thực tại khách quan của xã hội
D. Phản ánh một nhu cầu thực tại khách quan của xã hội.
Lời giải
Chọn đáp án: C. Phản ánh một nhu cầu thực tại khách quan của xã hội
Giải thích: Thực tại xã hội lúc bấy giờ là một xã hội mục nát, chế độ phong kiến khủng hoảng, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn. Nhu cầu và yêu cầu cải cách đã đặt ra là phải cải cách, duy tân.
Câu 18: Việc triều đình Huế từ chối cải cách đã đưa đến hậu quả gì ?
A. Phản ánh một nhu cầu thực tại khách quan của xã hội
B. Xã hội bế tắc trong chế độ phong kiến.
C. Mâu thuẫn xã hội không thể giải quyết.
D. Tạo điều kiện để Pháp tiếp tục xâm chiếm Việt Nam.
Lời giải
Chọn đáp án: B. Xã hội bế tắc trong chế độ phong kiến.
Giải thích: Xã hội bế tắc, cản trở sự phát triển của xã hội đến với những cải cách tiên tiến mới, khiến xã hội chỉ luẩn quẩn trong vòng bế tắc.
Câu 19: Năm 1868, Trần Đình Túc và Nguyễn Huy Tế xin mở cửa biển nào để thông thương ?
A. Cửa biển Hải Phòng
B. Cửa biển Trà Lý ( Nam Định)
C. Cửa biển Thuận An ( Huế)
D. Cửa biển Đà Nẵng
Lời giải
Chọn đáp án: B. Cửa biển Trà Lý ( Nam Định)
Giải thích: Trang 135, mục II
Câu 20: Cuộc nổi dậy của Cai tổng Vàng – Nguyễn Thịnh diễn ra ở đâu ?
A. Tuyên Quang
B. Thái Nguyên
C. Bắc Ninh
Xem thêm: Trị Hôi Miệng Bằng Mẹo Dân Gian
D. Bắc Giang
Lời giải
Chọn đáp án: B. Thái Nguyên
Giải thích: Trang 134, mục I
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức
Để lại một bình luận