Soạn sử 6 bài 2 Dựa vào đâu để biết và phục dựng lại lịch sử?

Hướng dẫn soạn Lịch sử 6 bài 2 trang 11, gợi ý vấn đáp những thắc mắc kỹ năng và kiến thức trong bài khám phá về những địa thế căn cứ của những nhà sử học để biết và phục dựng lại lịch sử .

Hướng dẫn soạn bài 2 trang 11 sgk Lịch sử và địa lí 6 theo chương trình SGK mới soạn sử 6 sách Kết nối tri thức với cuộc sống giúp các em tìm hiểu trả lời được câu hỏi: Các nhà sử học dựa vào đâu để biết và phục dựng lại lịch sử?

Mục tiêu cần đạt:

• Phân biệt được các nguồn sử liệu cơ bản: tư liệu gốc, truyền miệng, chữ viết…
• Nắm được ý nghĩa và giá trị của các nguồn sử liệu

I. Trả lời câu hỏi phần kiến thức và kỹ năng mới bài 2 sách Kết nối tri thức

1. Câu hỏi trang 12 Sử 6 sgk Kết nối tri thức

• Thế nào là tư liệu hiện vật? Từ hình 2 và 3, em hãy kể thêm một số tư liệu hiện vật mà em biết.

Hình 2. Một góc di tích Hoàng thành Thăng Long 
(Số 18, Hoàng Diệu, Hà Nội)

Hình 3. Ngói úp trang trí đôi chim phượng hoàng bằng đất nung
tìm thấy ở Hoàng thành Thăng Long

• Đoạn tư liệu sau đây từ di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh cho em biết thông tin gì?

Cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian nan, quyết tử nhiều hơn nữa, tuy nhiên nhất định thắng lợi trọn vẹn .Đó là một điều chắc như đinh .Tôi có dự tính đến ngày đó, tôi sẽ đi khắp hai miền Nam Bắc, để chúc mừng đồng bào, cán bộ và chiến sỹ anh hùng, thăm hỏi động viên những cụ phụ lão, những cháu người trẻ tuổi và nhi đồng yêu quý của tất cả chúng ta .

( Trích Di chúc, Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 15 NXB Chính trị vương quốc, Thành Phố Hà Nội, 2011, tr. 610 )

• Em hiểu thế nào là tư liệu chữ viết? Vì sao bia Tiến sĩ ở Văn Miếu (hình 4) cũng được coi là tư liệu chữ viết?

Hình 4. Những tấm bia ghi tên người đỗ Tiến sĩ thời xưa ở Văn Miếu (Hà Nội)

Gợi ý vấn đáp :

• Tư liệu hiện vật là những di tích lịch sử, vật phẩm, … của người xưa còn lưu giữ lại trong lòng đất hay trên mặt đất. Tuy đây chỉ là những hiện vật ” câm “, nhưng nếu biết khai thác, chúng hoàn toàn có thể nói cho ta biết khá đơn cử và trung thực về đời sống vật chất và phần nào đời sống niềm tin của người xưa .Một số tư liệu hiện vật :

+ Nhóm hiện vật lợp mái hoàng cung thời Lý được tìm thấy tại Hoàng thành Thăng Long+ Ngói úp trang trí đôi chim phượng bằng đất sét tìm thấy ở Hoàng thành Thăng Long+ Xe tăng, máy bay, khẩu súng và một số ít súng thần công còn được lưu giữ tại kho lưu trữ bảo tàng lịch sử Thừa Thiên – Huế+ Rìu đá, công cụ bằng đá …

• Đoạn tư liệu từ di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh cho em biết thông tin: Khi Bác viết di chúc này thì cuộc chiến chống Mỹ cứu nước vẫn đang diễn ra đầy gian khổ. Bác khẳng định chắc chắn cuộc chiến tranh có thể kéo dài nhưng “nhất định thắng lợi hoàn toàn”.
• Tư liệu chữ viết là những bản ghi, tài liệu chép tay hay sách được in, khắc chữ, kể cho ta biết tương đối rất đầy đủ về những mặt của đời sống con người, tuy nhiên thường mang ý thức chủ quan của tác giả tư liệu. Bia Tiến sĩ ở Văn Miếu được coi là tư liệu chữ viết vì trên mỗi tấm bia được khắc một bài văn ( bài ký ) bằng chữ Hán, nội dung ghi lại lịch sử của những khoa thi tổ chức triển khai từ năm 1442 – 1779. Không chỉ là nguồn tư liệu đa dạng chủng loại phản ánh một quy trình tiến độ lịch sử hơn 300 năm dưới triều Lê – Mạc, bia tiến sỹ Văn Miếu còn là bức tranh sinh động về việc tuyển dụng và giảng dạy nhân tài độc lạ ở Nước Ta, biểu lộ ở tư tưởng trị quốc dựa vào nhân tài .

2. Câu hỏi trang 13 Sử 6 sgk Kết nối tri thức

• Thế nào là tư liệu truyền miệng?
• Hình 5 khiến em liên hệ đến truyền thuyết nào trong dân gian?
• Em hiểu như nào là tư liệu gốc? Nêu ví dụ cụ thể.

Hình 5. Thánh Gióng đánh giặc Ân (tranh dân gian Đông Hồ)

Gợi ý vấn đáp :

• Tư liệu truyền miệng là những câu chuyện dân gian, truyền thuyết được kể truyền miệng từ đời này qua đời khác gọi là tư liệu truyền miệng. Loại tư liệu này thường không cho biết chính xác về thời gian và địa điểm, nhưng phần nào phản ánh hiện thực lịch sử.
• Hình 5 khiến ta liên hệ tới truyền thuyết Thánh Gióng trong dân gian.
• Theo em hiểu, tư liệu gốc là tư liệu cung cấp những thông tin đầu tiên và trực tiếp về sự kiện lịch sử, là nguồn tài liệu đáng tin cậy nhất khi tìm hiểu lịch sử.

Ví dụ: Cố đô Huế, Đại Việt sử kí toàn thư, trống đồng Đông Sơn,…

II. Hướng dẫn trả lời câu hỏi Luyện tập và vận dụng

1. Câu hỏi rèn luyện 1 trang 13 Sử 6 sgk Kết nối tri thức

• Theo em, tư liệu hiện vật, tư liệu chữ viết, tư liệu truyền miệng và tư liệu gốc có ý nghĩa gì và giá trị gì?

Gợi ý vấn đáp : Ý nghĩa và giá trị của những loại sử liệu ( tư liệu hiện vật, tư liệu chữ viết, tư liệu truyền miệng, tư liệu gốc ) :- Là phương tiện đi lại mà trải qua đó nhà sử học hoàn toàn có thể nhận thức được những gì đã xảy ra trong quá khứ .- Là vật chứng giúp những nhà sử học ” dựng lại lịch sử ” một cách đúng chuẩn và khách quan nhất .- Giúp ta tưởng tượng về đời sống ý thức và vật chất của đời sống con người, giúp lí giải một số ít hiện tượng kỳ lạ, vấn đề dựa trên những chứng cứ khoa học .

2. Câu hỏi vận dụng 2 trang 13 Sử 6 sgk Kết nối tri thức

• Theo em, đoạn tư liệu và các hình 2,3,4 và 5 trong bài học, hình ảnh, tư liệu nào thuộc tư liệu gốc?

Gợi ý vấn đáp :Trong số đoạn tư liệu và những hình 2,3,4 và 5 trong bài học kinh nghiệm thì hình 2, 3, 4 là những tư liệu gốc .

3. Câu hỏi vận dụng 3 trang 13 Sử 6 sgk Kết nối tri thức

• Hãy kể tên một số truyền thuyết có liên quan đến lịch sử mà em biết.

Gợi ý vấn đáp : Một số truyền thuyết thần thoại tương quan đến lịch sử :- Phù Đổng Thiên Vương – Thánh Gióng- Sơn Tinh – Thuỷ Tinh- Bọc trăm trứng- Bánh Dày – Bánh Chưng- Sự tích dưa hấu- Sự tích Chử Đồng Tử- Sự tích về Cột đá thề- Mị Châu – Trọng Thủy

4. Câu hỏi vận dụng 4 trang 13 Sử 6 sgk Kết nối tri thức

• Ở nhà em hoặc nơi em sinh sống có những hiện vật nào có thể giúp tìm hiểu lịch sử? Hãy giới thiệu ngắn gọn một hiện vật mà em thích nhất.

Gợi ý vấn đáp : Học sinh tự liên hệ những hiện vật lịch sử có ở địa phương nơi mình đang sinh sống .Có thể tìm hiểu thêm bài trình làng về trống đồng Đông Sơn sau đây :Từ bao đời nay, trống đồng Đông Sơn tiêu biểu cho nền Văn hóa Đông Sơn và nền văn minh Sông Hồng của người Việt cổ thời kỳ Hùng Vương dựng nước Văn Lang, trở thành hình tượng thiêng liêng của nền văn hoá dân tộc bản địa Nước Ta. Hình ảnh trống đồng không chỉ là bảo vật quý báu của văn hóa truyền thống Nước Ta mà còn là điểm quy tụ hồn thiêng sông núi được hình thành từ thời Hùng Vương dựng nước và được tích tụ tinh hoa dân tộc bản địa trong suốt tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc bản địa Nước Ta từ thời đại những Vua Hùng đến thời đại Hồ Chí Minh vẻ vang .Quê hương của trống đồng Đông Sơn là vùng Đất Tổ trung du Phú Thọ và những tỉnh vùng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Nước Ta. Trống đồng Đông Sơn đã sống sót trong khoảng chừng thời hạn từ thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên đến thế kỷ 6 sau Công Nguyên. Nó là loại sản phẩm đầy trí tuệ của người Việt cổ. Tổ tiên ta đã vượt lên những khắc nghiệt của vạn vật thiên nhiên bằng sự dũng mãnh, mưu trí và phát minh sáng tạo hiếm có, đã tạo nên kỹ thuật luyện kim đồng thau mang đậm yếu tố địa phương của người Việt, tạo nên nền văn hóa truyền thống đồng thau vào loại bậc nhất ở Khu vực Đông Nam Á. Những chiếc trống đồng Đông Sơn chính là loại sản phẩm của nền văn minh nông nghiệp trồng lúa nước tăng trưởng rực rỡ tỏa nắng và tỏa sáng trên lưu vực của sông Hồng – con sông Cái của Đất Mẹ Nước Ta – nơi khai sinh ra dân tộc bản địa và quốc gia Nước Ta ngày hôm nay .Trống đồng không chỉ có công dụng nhạc khí mà còn có những tính năng khác như làm hình tượng cho quyền lực tối cao, tôn giáo … Trống được dùng trong những nghi lễ tôn giáo, trong tiệc tùng, và trong chiến đấu chống giặc ngoại xâm, khi người thủ lĩnh bộ lạc lôi kéo mọi người từ khắp nơi tụ về để cùng chiến đấu. Trống thường thuộc về những người thủ lĩnh và là hình tượng của quyền lực tối cao. Người thủ lĩnh có quyền lực tối cao càng lớn thì trống càng to và đẹp. Trống đồng cũng được coi là một gia tài quí, và được làm đồ tùy táng khi người chủ qua đời .Trống đồng không chỉ là vật linh mà trải qua đó tất cả chúng ta đã được sáng tỏ nhiều yếu tố khoa học mà trống đồng là thông điệp tạo ra sự hình tượng tập trung chuyên sâu nhất những thành tựu trong hoạt động và sinh hoạt kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội và quyền uy của một nhà nước được xác lập tiên phong trên quốc gia ta – nhà nước Hùng Vương. Trống đồng và những hình khắc họa trên trống đã giúp tất cả chúng ta thời nay tưởng tượng được đôi nét về đời sống của người Việt cổ ở thời rất lâu rồi ấy. Hoa văn trên trống đồng có nhiều loại, kiểu sắp xếp hài hòa và hợp lý trên những phần mặt, tang và thân trống. Nó được những nhà nghiên cứu khám phá, nghiên cứu và phân tích để làm cơ sở khoa học trong phân loại trống và khắc họa những nét hoạt động và sinh hoạt kinh tế tài chính, xã hội, văn hóa truyền thống Đông Sơn thời bấy giờ .

Trống đồng Đông Sơn là sản phẩm của nền văn minh nông nghiệp phát triển, là một hiện vật vô cùng quý báu, một trong những niềm tự hào sâu sắc của văn hóa Việt Nam. Ngày nay, hàng trăm chiếc trống đồng được phát hiện và lưu giữ và trưng bày trang trọng ở các bảo tàng quốc gia và các địa phương, vùng đất Thanh Sơn miền tây của tỉnh Phú Thọ là nơi duy nhất tại Việt Nam vẫn còn ngày hội Trống đồng của dân tộc Mường với lễ hội “Đâm Đuống” và “Chàm thau”.

( Nguồn : Website Sở VHTT và DL Phú Thọ )- / –

Các em vừa tham khảo nội dung chi tiết hướng dẫn soạn sử 6 bài 2: Dựa vào đâu để biết và phục dựng lại lịch sử thuộc bộ sách giáo khoa Kết nối tri thức với cuộc sống. Hi vọng tài liệu sẽ giúp các em có thể hiểu và nắm chắc nội dung bài học hơn thông qua những lời giải chi tiết cụ thể. Chúc các em học tốt !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức