Tổng hợp phân tích 9 câu thơ đầu bài thơ đất nước

Tổng hợp phân tích 9 câu thơ đầu bài thơ đất nước
Top 5 mẫu phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước hay tinh lọc
Phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước để thấy được tác giả miêu tả nguồn cội của đất nước được hiện lên rất đỗi bình dị và thân thương qua những câu truyện thời xưa mẹ kể, miếng trầu bà ăn. Trong bài viết này Hoatieu xin san sẻ tổng hợp mẫu bài phân tích 9 câu đầu bài thơ Đất Nước, cảm nhận 9 câu đầu bài Đất Nước hay nhất để những bạn học viên có thêm tư liệu ôn tập môn Ngữ văn .

• Top 4 bài phân tích Việt Bắc đoạn 1 hay chọn lọc
• Top 4 mẫu phân tích khổ 5 6 bài Sóng hay nhất
• Top 4 mẫu phân tích bài thơ Đất nước hay chọn lọc

1. Dàn ý phân tích 9 câu đầu bài Đất Nước

A. Mở bài:

Bạn đang xem : phân tích 9 câu thơ đầu bài thơ đất nước
– Giới thiệu nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, trường ca Mặt đường khát vọng và chương Đất nước .
– Nguyễn Khoa Điềm là nhà thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ với phong thái thơ mang đậm chất trữ tình chính luận .
– “ Đất Nước ” được trích từ chương V, trường ca Mặt đường khát vọng, sáng tác trong thời kỳ mặt trận Miền Nam vô cùng ác liệt. “ Đất Nước ” sinh ra với mục tiêu khơi gợi tình yêu nước thẳm sâu, lôi kéo giới trẻ miền Nam hòa mình vào đại chiến của dân tộc bản địa .

B. Thân bài:

– Luận điểm 1 : Đất nước có từ khi nào ?
+ Câu thơ tiên phong chính là câu vấn đáp cho câu hỏi ấy : “ Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi ” Đất Nước là những thứ quen thuộc, thân thiện, gắn bó với mỗi con người, ở trong mỗi con người từ khi phôi thai. Thể hiện tư tưởng “ Đất Nước của Nhân Dân ”
+ Tác giả cảm nhận đất nước bằng chiều sâu văn hóa truyền thống – lịch sử dân tộc và đời sống đời thường của mỗi con người qua cụm từ “ ngày xửa thời xưa ” à gợi những bài học kinh nghiệm về đạo lý làm người qua những câu truyện cổ tích thấm đượm nghĩa tình. – Luận điểm 2 : Quá trình hình thành đất nước ?
+ Bắt đầu với phong tục ăn trầu gợi về hình ảnh người bà thân thuộc, gợi câu truyện về sự tích trầu cau, nhắn nhủ nghĩa tình bạn bè sâu đậm, tình cảm vợ chồng nhân nghĩa thủy chung .
+ Hình ảnh “ cây tre ” còn gợi lên hình ảnh của con người Nước Ta, chịu khó, siêng năng, chịu thương, chịu khó. “ Lớn lên ” nghĩa là nói quy trình trưởng thành của Đất Nước, nói lớn lên trong cuộc chiến tranh nghĩa là nói truyền thống cuội nguồn chống giặc kiên cường, bền chắc .
+ Tập quán bới tóc sau đầu để chú tâm thao tác, gợi câu ca dao bình trị dạt dào thương nhớ. Nhắc nhở về tình cảm vợ chồng sắc son, sâu nặng qua hình ảnh : “ gừng cay ”, “ muối mặn ” .
+ Tái hiện nền văn hóa truyền thống nước ta chỉ bằng một câu thơ đơn sơ nhưng đầy dụng ý : “ Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng ”. Nghệ thuật liệt kê, cùng cách ngắt nhịp liên tục bộc lộ truyền thống cuội nguồn lao động cần mẫn, cách ăn cách ở trong hoạt động và sinh hoạt .
+ Nguyễn Khoa Điềm tóm gọn toàn bộ bằng một tư tưởng duy nhất : “ Đất Nước có từ ngày đó … ”. Dấu “ … ” cuối câu chính là giải pháp tu từ lạng lẽ, lời dẫu hết nhưng ý vẫn còn, vẫn nung nấu và sục sôi .
=> Đất nước được hình thành gắn liền với văn hóa truyền thống, lối sống, phong tục tập quán của người Nước Ta, gắn liền với đời sống mái ấm gia đình. Những gì làm ra Đất Nước cũng đã kết tinh thành linh hồn dân tộc bản địa. Đất Nước do đó hiện lên vừa thiêng liêng, tôn kính lại thân mật thiết tha .

C. Kết bài:

Giọng thơ trữ tình chính luận, khi căng, khi chùng, khi tha thiết, khi lại cuồn cuộn nỗi niềm, đã bộc lộ được niềm tin chủ yếu của bài thơ trải qua những vật liệu văn hóa truyền thống, văn học dân gian : “ Đất Nước của nhân dân ”. Vì vậy, đoạn thơ không chỉ trữ tình mà đầy sức chiến đấu .

2. Phân tích 9 câu đầu Đất Nước – mẫu 1

Đất nước luôn là tiếng gọi thiêng liêng muôn thuở, muôn nơi và của bao triệu trái tim con người. Đất nước đi vào đời tất cả chúng ta qua những lời ru ngọt ngào êm dịu, qua những làn điệu dân ca mềm mịn và mượt mà và những vần thơ sâu lắng, thiết tha và rất đỗi tự hào của bao lớp thi nhân. Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm cũng chính là một trong những vần thơ như thế – dung dị, mộc mạc nhưng rất dỗi thâm thúy. Đặc biệt, trong chín câu thơ đầu đã biểu lộ được nguồn gốc sâu xa của mảnh đất quê nhà tình nghĩa .
Mở đầu là những lời bình dị nhưng hàm súc : “ Khi ta lớn lên, Đất Nước đã có rồi ”. Đất nước thành bậc tiền nhân. Mọi người đều được nuôi dưỡng từ đất nước … Nhắc lại điệp khúc “ ngày xửa thời xưa … ”, tác giả muốn chứng tỏ đất nước hình thành từ rất lâu, đất nước có trong từng lời mẹ kể .
Gắn liền với hoạt động và sinh hoạt mái ấm gia đình : “ Đất Nước khởi đầu với miếng trầu giờ đây bà ăn ”. Tứ thơ này làm sống lại nhiều câu tục ngữ, ca dao và truyện Trầu cau tình nghĩa. Qua hình ảnh “ miếng trầu ”, Nguyễn Khoa Điềm “ nhân dân hóa ” thơ mình và có thêm một vật chứng về đất nước hình thành từ thời xưa. Tuy vậy, đất nước chỉ lớn lên với truyền thống lịch sử : “ dân mình biết trồng tre mà đánh giặc ” và quy trình hình thành nhiều phong tục, tập quán :
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Nguyễn Khoa Điềm thật sự xúc động khi nói đến : “ Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn ”. Đó lời ngợi ca tình nghĩa, thuỷ chung trong gian khó. Chữ “ thương ” giúp thơ ông gần văn học tầm trung. “ Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi ” – điều ấy, hiển nhiên như khi ta lớn lên đã có ông bà, cha mẹ … Đất nước gắn bó, thân thương như người ruột thịt và bao việc làm lao động khác :
Xem thêm : Kiến thức
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Tứ thơ “ cái kèo, cái cột thành tên ” còn gợi tập tục đặt tên mộc mạc để mong sự bình yên. Đất nước ta gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước : “ Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng ”. Làm nên hạt gạo trắng thơm phải trải qua nhiều quy trình, phải đổ mồ hôi, sôi nước mắt. Quá trình hình thành đất nước cũng đau đớn như chuyện trái đất hoài thai, sinh nở .
Từ những lời phân tích trên đây, hoàn toàn có thể thấy Nguyễn Khoa Điềm đã khai thác một cách triệt để vốn văn hoá dân gian. Hàng loạt câu tục ngữ, ca dao, thần thoại cổ xưa, cổ tích, phong tục, tập quán đã được tái tạo, phát minh sáng tạo lại. Không chỉ hay ở phương diện câu chữ, cấu trúc và lời kết đoạn đã gây được ấn tượng. “ Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi ”, đất nước mở màn, đất nước lớn lên … chặng đường nào cũng song hành với đời sống nhân dân. Tác giả nêu nhiều chứng cứ để làm sáng tỏ Kết luận : “ Đất Nước có từ ngày đó … ” – từ “ ngày xửa thời xưa mẹ thường hay kể ”. Trong suốt quy trình ấy, đất nước gắn bó với mọi mái ấm gia đình và từng cá thể. Đó là cơ sở vững chãi để tác giả liên tục tiến hành tư tưởng Đất Nước này là đất Nước Nhân dân ở 3 khổ thơ sau .

3. Phân tích 9 câu đầu Đất Nước – mẫu 2

Cảm hứng về đất nước, về tầm vóc đáng tự hào của nó là một cảm hứng vốn quen thuộc cùa thơ ca văn minh quá trình từ 1945 đến 1975. Bất cứ ai cũng nhận ra rằng từ sau Cách mạng tháng Tám, dân tộc bản địa, tổ quốc đã thực sự vững mạnh của Thánh Gióng. Đó chính là hiện thực, là tiền đề thẩm mĩ cất cánh cho những dòng xúc cảm đáng trân trọng về dáng vóc của con người Nước Ta, đất nước Nước Ta. Là một nhà thơ trẻ, trưởng thành trong thời kì chống Mĩ cứu nước, nặng tình với tổ quốc, người tri thức Nguyễn Khoa Điềm cũng góp riêng một lời nói của mình để khẳng định chắc chắn sự lớn dậy ấy. Với 9 câu thơ mở đầu bài thơ “ Đất nước ” trích trường ca “ Mặt đường khát vọng ”, Nguyễn Khoa Điềm đã có những cảm nhận mới mẻ và lạ mắt về đất nước .
Điểm rất mới của Nguyễn Khoa Điềm là đề cập đến một đề tài rất khái quát, nếu không muốn nói là trừu tượng, đề tài đất nước, nhưng những hình ảnh thơ, vật liệu cụ để dựng nên tầm vóc đó lại rất đơn cử, thân thiện. Để nói lên sự hiện hữu cùa đất nước này ở chiều sâu của thời hạn, chiều rộng của khoảng trống, trong đoạn khởi đầu, ông đã tập trung chuyên sâu sử dụng rất nhiều hình ảnh rất là đơn cử, thân mật đầy thân thương nhưng lại có sức liên tưởng mãnh liệt và tính khái quát cao. Đặc biệt, ông nối kết để tạo nên mạch thơ nói về sự hiện hữu của đất nước bằng điệp từ có. Điệp từ này đã nối kết những hình ảnh tưởng chẳng tương quan gì với nhau thành một khối không hề tách rời, khẳng định chắc chắn sự hiện hữu vừa có tính truyền thống lịch sử vừa đầy ân tình sâu nặng của đất nước như một nét riêng không hề hòa lẫn. Ta hãy nghe nhà thơ thể hiện tâm lý của mình .
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ ngày xửa thời xưa … ” mẹ thường hay kể
Đất Nước khởi đầu với miếng trầu giờ đây bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Xem thêm : Kiến thức
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, dần, sàng
Đất nước có từ ngày đó … Đọc đoạn thơ, ta không thế không chú ý quan tâm đến những hình ảnh thơ đầy sức tưởng tưởng của tác giả về sự hiện hữu của đất nước. Mỗi hình ảnh lại gợi một sự hiện hữu nhằm mục đích khẳng định chắc chắn nét riêng không trộn lẫn của đất nước này. “ Ngày xửa thời xưa ” một ngôn từ mở màn cho những câu truyện cổ tích ; hình ảnh người bà – nhà thơ muốn nói rằng đất nước này đã sống sót từ truyền kiếp, sống sót từ thuở “ Mang gươm đi giữ nước – Nghìn năm thương nhớ đất Thăng Long ”, cái thuở Nam quốc sơn hà. Từ đó, đất nước lớn lên với những phong tục, cốt cách của một dân tộc bản địa đậm tình, đậm nghĩa nhưng cũng sẵn sàng chuẩn bị lao vào khi Tổ quốc lâm nguy. Thân thương thân thiện biết bao khi đất nước hiện hữu vừa thật nhỏ nhoi, lại vừa thật tình cảm nơi miếng trầu giờ đây bà ăn. Ở đây, sức liên tưởng thật phát minh sáng tạo, đầy ắp những nét đẹp về phong tục, tập quán, truyền thống quê nhà :
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Ở đó, có những bàn tay, những trái tim, những con người siêng năng chịu thương chịu khó, lam lũ cần mẫn, một nắng hai sương. Đặc biệt ở đó, có sự tồn tụ hiện hữu có khi phải được đánh đổi bằng máu xương, mồ hôi, nước mắt của cả một dân tộc bản địa luôn cần phải rũ bùn đứng dậy tự chứng minh và khẳng định mình .
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, dần, sàng
Đất nước có từ ngày đó …
Cũng trong đoạn thơ này, ngoài hình ảnh là việc sử dụng những từ xưng hô tạo một quan hệ tình cảm đầy máu thịt của hội đồng người Việt. Hình như với cách gọi này, toàn bộ như quây quần, quy tụ, đoàn kết, châu tuần chung một dòng máu, một huyết thống Rồng – Tiên. Đó là từ mẹ, từ cha, từ bà, dân mình quá đỗi ngọt ngào trong những cách xưng hô đằm thắm, mang dẩy truyền thống Nước Ta ấy. Chúng tạo nên một phong vị, một sức gợi đầy thẩm mĩ về Đất Nước, con người Nước Ta, thân ái, thủy chung, giàu truyền thống cuội nguồn, giàu tình nghĩa, đạo lí làm người. Ở đoạn hai, tác giả lại ngẫm nghĩ, chiêm nghiệm về những điều đã tạo nên đất nước, hướng người đọc đến những định nghĩa rất riêng rất chung về đất nước .
Có thể chứng minh và khẳng định rằng, sức mạnh của đoạn thơ là do có rất nhiều hình ảnh, phong phú và đa dạng, phong phú. Tất cả lại được diễn đạt với một giọng thơ rất là tự nhiên, không ồn ào của hình thức thơ – văn xuôi, thơ tự do khiến cho hiệu suất cao thẩm mĩ càng lớn. Điều đáng nói là từ những hình ảnh đó, với sức suy tưởng lo ngại của một tri thức trẻ năng lực gợi mở, vang ngân, liên tưởng của thơ càng lớn. Nó đủ sức để khái quát một cách rất đầy đủ tầm vóc, thế đứng, dáng đứng của một Đất Nước trong khunh hướng ấy thật chững lại, đáng tự hào về chiều sâu lịch sứ, chiều dài và chiều sâu của thời đại. Đó là một khối thống nhất của quá khứ, hiện tại, tương lai. Một vẻ đẹp nói như Tố Hữu : Ta đứng dây mắt nhìn bốn hướng
Trông lại nghìn xưa trông tới mai sau
Trông Bắc trông Nam trông cả địa cầu .
Vậy là Đất Nước có từ khi mẹ thường kể chuyện cổ tích cho con nghe, khi dân ta biết trồng tre đánh giặc, biết tròng ra hạt lúa, củ khoai, biết ăn trầu, búi tóc, biết sống yêu thương, thủy chung. Lịch sử Đất Nước thật đơn giản và giản dị, thân thiện mà xa xôi, rất thiêng biết mấy. Đoạn trích Đất Nước của trường ca Mặt đường khát vọng xứng danh là một khúc ca sử thi, hoành tráng đầy chất thơ về quê nhà, đất nước và con người Nước Ta .

4. Phân tích 9 câu đầu Đất Nước – mẫu 3

Đất nước, đã từ lâu, là điểm hẹn tâm hồn của biết bao văn nghệ sĩ. Được khơi nguồn từ đề tài quen thuộc ấy, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm có cho mình một lối đi riêng. Đoạn trích “ Đất Nước ” là sự kết tinh của những phát minh sáng tạo dộc đáo, mới mẻ và lạ mắt của Nguyễn Khoa Điềm. Với 9 câu thơ mở màn, nhà thơ đã đưa người đọc trở lại với lịch sử dân tộc của dân tộc bản địa để vấn đáp cho câu hỏi đất nước có từ khi nào :
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ ngày xửa thời xưa … ” mẹ thường hay kể .
Đất Nước mở màn với miếng trầu giờ đây bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc

Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Xem thêm : Kiến thức
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó …
Muốn hiểu về Đất Nước nhưng “ khi ta lớn lên đất nước đã có rồi ” : lời thơ khẳng định chắc chắn đất nước sinh ra từ rất lâu như ta thường bảo 4000 năm lịch sử dân tộc. Câu thơ cũng chứng minh và khẳng định sự vĩnh cửu của đất nước sau bao nhiêu thăng trầm, bao nhiêu lần đánh giặc ngoại xâm, chống lại nội thù để bảo vệ đất nước. Nhưng câu thơ cũng nói lên nỗi lòng do dự của nhà thơ vì làm thế nào hiểu được đất nước khi đất nước đã có từ lâu, đã cách ta quá xa, đã ” có từ ngày xửa thời xưa … ” : một cụm từ vô cùng quen thuộc, thân thương vì ai trong tất cả chúng ta không từng được đắm mình trong những câu truyện cổ tích thần tiên ” mẹ thường hay kể ”. Những câu truyện kể, những lời ru của mẹ đưa con về với đất nước yêu dấu .
“ Đất Nước mở màn với miếng trầu giờ đây bà ăn ”, câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm khiến con nhớ đến câu truyện cảm động “ Sự tích trầu cau ” mẹ kể con nghe về tình nghĩa mái ấm gia đình thắm thiết, ven tròn, hoà quyện nhau như màu đỏ huyết thống thiêng liêng. Đấy chính là nền tảng để thiết kế xây dựng mái ấm gia đình, để khởi đầu đất nước hay đây cũng chính là bài học kinh nghiệm tiên phong về đất nước. Miếng trầu thông thường bà vẫn ăn hàng ngày sao bỗng dưng trở thành thiêng liêng, thấp thoáng đâu đó dáng hình đất nước qua tập tục ăn trầu thân quen .
Hình ảnh cây tre trong câu thơ ” Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc ” con đã từng gặp trong “ Sự tích Thánh Gióng ” khi cậu bé chỉ mới 3 tuổi đã vươn vai thành người chiến sỹ nhổ tre, đánh giặc thù, bảo vệ bờ cõi. Cây tre hiền hoà hằng ngày ta vẫn thấy trong xóm làng cho ta những đồ vật và bóng mát, thế nhưng cây tre đã từng là vũ khí theo suốt con đường cha ông ta đánh giặc để giữ cho con cháu ngày hôm nay đất nước này. Truyền thống đấu tranh quật cường của người xưa dẫu ko có vũ khí tương ứng nhưng đã để lại cho con cháu một bài học kinh nghiệm : muốn đất nước lớn lên vững vàng thì dân mình phải biết trồng tre để chuẩn bị sẵn sàng thành vũ khí đánh giặc. Bài học lịch sử dân tộc quý giá này cháu con luôn ghi nhớ và đang vận dụng trong những ngày đánh Mỹ ác liệt để bảo vệ đất nước với “ gậy tre, chông tre chống lại sắt thép quân địch. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín ” ( Thép mới )
Mỗi một đất nước đều có riêng những phong tục tập quán và dân tộc bản địa ta cũng thế. Hình ảnh ” tóc mẹ thì bới sau đầu ” đã nói lên một nét đẹp của phong tục Nước Ta ta từ xưa còn lưu lại đến giờ đây dù đất nước đã phải trải qua bao năm bị ngoại bang đô hộ và đồng hoá nhưng dân tộc bản địa này vẫn giữ được tập quán riêng của đất nước mình .
Có được lớn lên từ mái ấm mái ấm gia đình, từ tình nghĩa thuỷ chung của cha mẹ ta mới thấy câu ca dao “ gừng cay muối mặn xin đừng bỏ nhau ” là lời nhắn nhủ, dặn dò quý giá biết bao. Với Nguyễn Khoa Điềm “ cha mẹ thương nhau bằng gừng ay muối mặn ” để con được hưởng niềm hạnh phúc không thiếu, cho con hiểu thêm một nét đẹp đạo lí dân tộc bản địa là tình nghĩa luôn thuỷ chung, son sắc .
Từ cái nhà con ở khi “ cái kèo, cái cột thành tên ” đến hạt gạo con ăn ” phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàn ” ta hiểu được bao thế hệ mẹc ha đã lao động khó khăn vất vả, chắt chiu, tích góp để tạo dựng đời sống cho những đứa con nên người và góp thêm phần dựng xây đất nước. Tất cả chính là đất nước. Thế thì đất nước ko phải đâu lạ lẫm, vô hình dung mà là những đồ vật, những hình ảnh hàng ngày ta vẫn thấy quanh đây rất đỗi thân quen đã từng gắn bó với ta từ thời thơ bé khi bên ta có bà, có mẹ, có cha. Nhưng chính những câu truyện cổ tích mẹ kể con nghe, chính những lời ru ca dao đã đưa con vào quốc tế sâu nặng nghĩa tình của đất nước thiêng liêng với bao truyền thống lịch sử, tập quán tốt đẹp .
Từ những hình ảnh thân quen nhưng chứa đựng chiều sâu kỹ năng và kiến thức văn học dân gian cùng với giọng thơ ngọt ngào đoạn thơ như lời kể chuyện tâm tình, Nguyễn Khoa Điềm đã bình dị hoá đất nước, đất nước hoá thân vào cổ tích, ca dao, vào đời sống hàng ngày. Tác giả đã có một cách cảm nhận mới vừa quen vừa lạ, vùa đơn cử vừa trừu tượng, vừa thân mật vừa rất đỗi thiêng liêng … tạo nên sự xúc động thâm thúy. Điều đó nói lên thành công xuất sắc của tác phẩm cũng như những góp phần của Nguyễn Khoa Điềm đối vơi nền Văn học Nước Ta .

5. Phân tích 9 câu đầu Đất Nước – mẫu 4

Con người Nước Ta ta từ xưa đến nay niềm tin yêu nước, lòng gan góc luôn chảy trong dòng máu, chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, hi sinh để bảo vệ độc lập tự do cho Tổ quốc. Trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ gian nan, có biết bao nhiêu bài thơ, bài văn sinh ra để cổ vũ ý thức chiến đấu cho quân và dân ta ngoài mặt trận. Một trong số những tác phẩm khơi gợi lòng yêu nước đó không hề không kể đến Trường ca Mặt đường khát vọng của tác giả Nguyễn Khoa Điềm mà điển hình nổi bật là đoạn trích Đất nước. Mở đầu đoạn trích, tác giả lí giải về cội nguồn của Đất nước vô cùng thân thương .
Nguyễn Khoa Điềm được biết đến là nhà thơ với phong thái trữ tình chính luận độc lạ. Thơ Nguyễn Khoa Điềm lôi cuốn, mê hoặc người đọc bởi sự đan kết cảm hứng nồng nàn và suy tư sâu lắng của một người trẻ tuổi tri thức tự ý thức thâm thúy về vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình trong cuộc chiến đấu vì đất nước và nhân dân. “ Trường ca Mặt đường khát vọng ” là một tác phẩm tiêu biểu vượt trội cho phong thái thơ văn của ông. Đoạn trích Đất nước thuộc chương V của bản Trường ca. Ở đoạn trích, tác giả lí giải cội nguồn của Đất nước ; và cội nguồn đó được lí giải vô cùng tinh xảo qua 9 câu đầu của bài thơ :
“ Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi …. … … … … … … … … … … … … .. Đất Nước có từ ngày đó … ”
Mở đầu đoạn thơ, tác chứng minh và khẳng định trực tiếp rằng Đất nước này đã sống sót từ rất lâu rồi, khi mà con người mới sinh ra trên mảnh đất của họ thì chính nơi đó là đất nước, là quê nhà. Đất Nước sinh ra từ rất rất lâu rồi như một sự tất yếu, trong chiều sâu của lịch sử dân tộc thời những vua Hùng dựng nước và giữ nước đã đi vào sử sách được lưu truyền đến tận giờ đây. Đất nước trước hết không phải là một khái niệm trừu tượng mà là những gì rất thân mật, thân thương ở ngay trong đời sống bình dị của mỗi con người. Từ lời hát mẹ ru, từ những câu truyện “ ngày xửa rất lâu rồi ” mà mẹ kể đã nuôi dưỡng tất cả chúng ta khôn lớn, làm ta hiểu hơn về văn hóa truyền thống của ta, theo ta đi hết cuộc sống và trở thành một phần kí ức tốt đẹp khiến ta không hề quên. Những câu truyện cổ tích, những bài học kinh nghiệm đạo lí làm người, tham vọng khát vọng của nhân dân về lẽ công minh được gửi gắm vào câu ca dao đó đã góp thêm phần tạo nên Đất nước phong phú về văn hóa truyền thống như lúc bấy giờ .
“ Đất Nước mở màn với miếng trầu giờ đây bà ănĐất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc ”
Tham khảo : ic 555 cấu trúc nguyên tắc và ứng dụng | Bán Máy Nước Nóng
Nhai trầu từ lâu đã trở thành một thói quen không hề thiếu của những người phụ nữ Nước Ta nhất là những bà, những mẹ và từ lâu dân gian ta đã có câu truyện sự tích trầu cau nói về tình nghĩa con người. Từ những năm tháng trước công nguyên, từ thời của hai Bà Trưng, Bà Triệu, là lần tiên phong nước ta can đảm và mạnh mẽ đứng lên khởi nghĩa đánh đuổi giặc ngoại xâm. Từ những câu truyện thần thoại cổ xưa Thánh Gióng với hình ảnh nhổ cả lũy tre giơ cao đánh đuổi giặc. Cây tre cũng là hình ảnh hình tượng của người nông dân Nước Ta, hiền lành, ngay thật, siêng năng và chất phác nhưng cũng rất kiên cường quật cường. Từ hình những ảnh trong thực tiễn, cho đến đời sống niềm tin, đó là từng bước đi lên trưởng thành của một dân tộc bản địa, của một đất nước con người ý thức được về đất nước, về sự sống sót của đất nước và ý thức về việc phải có trách nghiệm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, bảo vệ bờ cõi đất nước .
Bên cạnh truyền thống lịch sử về lòng yêu nước, tác giả Nguyễn Khoa Điềm còn nhắc đến những hình ảnh mang đậm vẻ đẹp thuần phong mĩ tục đơn giản và giản dị của con người Nước Ta :
“ Tóc mẹ thì bới sau đầuCha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn ”
Từ rất lâu rồi, hình ảnh người phụ nữ Nước Ta luôn gắn liền với mái tóc dài, được búi ngăn nắp ngay sau đầu. Vẻ đẹp đó của một người bà, người mẹ, người chị, của một người con gái Nước Ta mộc mạc, giản dị và đơn giản nhưng lại rất dịu dàng êm ả, thuần hậu rất riêng. Tác giả đã vận dụng thành ngữ “ gừng cay muối mặn ” một cách rất là tự nhiên, rực rỡ, nhẹ nhàng mà thấm đượm ân tình để nói lên sự thuỷ chung ở trong con người như câu nói “ gừng càng già càng cay, muối càng lâu càng mặn, con người sống với nhau lâu năm thì tình nghĩa sẽ đong đầy ” .
Ngoài những phong tục tập quán và tình yêu thương của con người, Nguyễn Khoa Điềm còn nêu lên truyền thống lịch sử lao động sản xuất của người dân :
“ Cái kèo, cái cột thành tênHạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng ”
Từ thời xưa, con người đã biết chặt gỗ mà làm nhà. Những ngôi nhà đó sử dụng kèo, cột giằng giữ vào nhau vững chãi, bền chặt tránh được mưa gió và thú dữ. Đó cũng chính là ngôi nhà tổ ấm cho mọi mái ấm gia đình hoàn toàn có thể sum vầy, quây quần bên nhau, cùng nhau san sẻ niềm vui nỗi buồn ; từ đó hình thành nên làng, xóm và Đất nước. Ngôi nhà là mái ấm, là nơi con người “ định cư lạc nghiệp ” siêng năng tích góp của cải dồn thành sự tăng trưởng đất nước. Nhà thơ vận dụng khôn khéo câu thành ngữ “ Một nắng hai sương ” để nói lên sự chịu khó cần mẫn của cha ông ta trong lao động sản xuất. Các động từ “ xay – giã – dần – sàng ” đó là quá trình sản xuất ra hạt gạo. Để làm ra được hạt gạo, người nông dân phải trải qua biết bao tháng ngày nắng sương khó khăn vất vả gieo cấy, chăm nom, xay giã và giần sàng. Thấm vào trong hạt gạo nhỏ bé ấy là mồ hôi vị mặn nhọc nhằn của người nông dân khó khăn vất vả nắng mưa. Thành quả ngọt ngào này không chỉ giúp dân ta có đời sống no ấm mà nó còn trở thành nền văn minh lúa nước mà khi nhắc đến người ta biết ngay đến Nước Ta ; không chỉ dừng lại ở đó, nền văn minh này đã giúp cho nước ta trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thế hai quốc tế và toàn thế giới biết đến lúa gạo Nước Ta .
Từ toàn bộ những yếu tố trên, nhà thơ khẳng định chắc chắn :
“ Đất Nước có từ ngày đó … ”
“ Ngày đó ” là ngày nào, tất cả chúng ta không hề biết, tác giả cũng không hề biết. Chỉ biết rằng ngày đó chính là ngày ta mở màn có truyền thống cuội nguồn, có những phong tục tập quán, có nhiều văn hoá riêng không liên quan gì đến nhau khác với vương quốc khác. Đó là ngày ta có Đất nước của dân tộc bản địa Nước Ta .
Bằng việc vận dụng khôn khéo và quyến rũ những vật liệu văn hóa truyền thống dân gian như phong tục ăn trầu, tục búi lệ tóc, truyền thống lịch sử đánh giặc ngoại xâm, truyền thống cuội nguồn làm nông nghiệp và những câu ca dao, tục ngữ cùng những thành ngữ … cùng với ngôn từ mộc mạc, giản dị và đơn giản, lời thơ nhẹ nhàng đúng giọng thủ thỉ tâm tình và điệp từ “ Đất nước ”, tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã mang đến cho bạn đọc một cách nhìn mới mẻ và lạ mắt về cội nguồn của đất nước ; về vẻ đẹp của một đất nước giàu văn hóa truyền thống truyền thống, đất nước của truyền thống cuội nguồn, của phong tục tươi đẹp mang đậm dấu ấn của tư tưởng đất nước của nhân dân .
Nhiều năm tháng qua đi nhưng đoạn thơ cùng với bản trường ca “ Mặt đường khát vọng ” vẫn giữ nguyên vẹn những giá trị tốt đẹp bắt đầu của nó và để lại ấn tượng đẹp tươi, đọng lại trong tâm tư nguyện vọng của bao thế hệ con người Nước Ta trước đây, giờ đây và cả sau này. Bản trường ca của tác giả Nguyễn Khoa Điềm làm ta thêm hiểu và yêu Đất nước đồng thời thôi thúc bản thân hành vi để bảo vệ và tăng trưởng đất nước này .

6. Cảm nhận 9 câu thơ đầu bài Đất Nước

Đất nước, đã từ lâu, là điểm hẹn tâm hồn của biết bao văn nghệ sĩ. Được khơi nguồn từ đề tài quen thuộc ấy, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm có cho mình một lối đi riêng. Nguyễn Khoa Điềm từng san sẻ : “ Đất nước với những nhà thơ khác là của những lịch sử một thời, của những anh hùng nhưng với tôi là của những con người vô danh, của nhân dân ”. “ Tôi cố gắng nỗ lực biểu lộ hình ảnh Đất nước đơn giản và giản dị, thân thiện nhất ”. Rút ra từ trường ca “ Mặt đường khát vọng ”, đoạn trích “ Đất nước ” là sự kết tinh của những phát minh sáng tạo độc lạ, mới lạ của Nguyễn Khoa Điềm. Với 9 câu thơ khởi đầu, nhà thơ đã đưa người đọc quay trở lại với lịch sử vẻ vang của dân tộc bản địa để vấn đáp cho câu hỏi Đất nước có từ khi nào :
Khi ta lớn lên Đất nước đã có rồi
Đất nước có trong những cái “ ngày xửa rất lâu rồi … ” mẹ thường hay kể
Đất nước khởi đầu với miếng trầu giờ đây bà ăn
Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Xem thêm : Kiến thức
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất nước có từ ngày đó …
Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm là một trong những nhà thơ tiêu biểu vượt trội của thế hệ trẻ thơ năm chống Mĩ cứu nước. Thơ Nguyễn Khoa Điềm hấp dẫn người đọc bởi xúc cảm và lắng đọng, giàu chất suy tư. Bài thơ Đất nước là một đoạn trích tiêu biểu vượt trội cho phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật độc lạ ấy. Đất nước là phần đầu chương V của trường ca “ Mặt đường khát vọng ” – tác phẩm được sinh ra vào năm 1971, giữa lúc của kháng chiến chống Mỹ diễn ra quyết liệt .
Đất nước khởi đầu từ một cách sang trọng và quý phái mà rất là bình dị, thân thiện :
Khi ta lớn lên Đất nước đã có rồi
Đất nước có trong những “ cái ngày xửa rất lâu rồi ” mẹ thường hay kể
Đất nước mở màn với miếng trầu bà ăn bây giờ
Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Đất nước vốn là giá trị vững chắc, vĩnh hằng ; Đất nước được tạo dựng, bồi đắp qua nhiều thế hệ, được truyền từ đời này, sang đời khác : Khi ta lớn lên Đất nước đã có rồi. Đứng trước một Đất nước thiêng liêng như vậy, lòng thơ dâng trào niềm xúc động và tôn kính. Hai từ “ Đất nước ” được viết hoa một cách sang chảnh. Đó là cách mà nhà thơ biểu lộ niềm tự hào và lòng tôn kính trước Đất nước của mình. Khi ta cất tiếng khóc chào đời, khi ta lớn lên, Đất nước đã hiện hữu. Đất nước có từ khi nào / Suy ngẫm về cội nguồn của Đất nước, Nguyễn Khoa Điềm bỗng phát hiện : Đất nước có trong những cái ngày xửa rất lâu rồi mẹ kể / Đất nước khởi đầu với miếng trầu bà ăn. Mẹ Đất nước vừa cổ kính truyền kiếp vừa bình dị, mộc mạc hiện ra trong câu thơ của Nguyễn Khoa Điềm. Đất nước là văn hóa truyền thống kết tinh từ tâm hồn Việt. Từ truyện cao dao, cổ tích đến tục ngữ, “ miếng trầu ” đã là một hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật mang tính thẩm mĩ, là hiện thân của tình yêu thương, lòng thủy chung của tâm hồn dân tộc bản địa. Cùng với tục ăn trầu, Đất nước còn, gắn liền với những phong tục khác :
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Xem thêm : Kiến thức
Cái kèo, cái cột thành tên
Thân thương, mộc mạc biết chừng nào là búi tóc sau đầu của mẹ, là những nếp nhà dựng lên từ cái kèo, cái cột, mái lá, tường rơm, vách đất ; là cách đặt tên con đơn giản và giản dị nôm na. Mộc mạc, thân thương vật như đó cũng là một phần của Đất nước. Và Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc. Hình ảnh Đất nước thật quen thuộc với những lũy tre xanh tươi, những búp măng non bật mình vươn thẳng. Có thể thấy, từ bao đời nay, từ thần thoại cổ xưa dân gian đến tác phẩm thơ văn minh, cây trẻ trở thành hình tượng cho sức mạnh ý thức quật cường đánh giặc cứu nước và giữ nước, hình tượng phẩm chất tốt đẹp của con người Nước Ta. Từ “ lớn lên ” được dùng rất đúng mực, rạo rực niềm tin, niềm tự hào dân tộc bản địa. Giọng thơ thâm trầm, trang nghiêm làm cho suy từ về cội nguồn Đất nước giàu chất triết luận mà vẫn thiết tha, trữ tình. Cách cảm nhận, lí giải cội nguồn Đất nước bằng những hình ảnh bình dị, quen thuộc đã chứng minh và khẳng định rằng : Đất nước thân mật, quen thuộc, bình dị ngay trong đời sống mỗi người .

Với Nguyễn Khoa Điềm, Đất nước còn ẩn mình trong những vật nhỏ bé nhất. Đất nước ẩn mình trong hạt muối, nhánh gừng; đằm sâu trong tình thương mẹ cha: Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn. Được chắt lọc từ văn hóa dân gian, câu thơ trầm tích những ý từ xâu xa. Dù sống cuộc sống thiếu thốn, gian khổ, cha mẹ ta vẫn thương yêu nhau như gừng cay muối mặn, vẫn gắn bó trước sau, mặn mà, đinh ninh. Đất nước mình giản dị thân thương là thế. Hình ảnh Đất nước còn có trong từng bông lúa, củ khoai: Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng. Hình ảnh thơ giản dị nhưng gợi ra tập quán sản xuất gắn liền với văn minh lúa nước của dân tộc Việt Nam. Để làm ra hạt gạo trắng ngần, bát cơm thơm, người nông dân phải dầm sương, dãi nắng, bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, tỉ mỉ xay, giã, dần, sàng. Hình ảnh thơ gợi lên bao sự lam lũ, vất vả, nhọc nhằn cùng phẩm chất cần cù, chịu khó của những người chân lấm, tay bùn.

9 câu thơ đầu khép lại bằng tứ thơ khái quát về thời gian hình thành Đất nước : Đất nước có từ ngày đó. Ngày đó vừa là trạng từ chỉ thời hạn trong quá khứ vừa là một phép thế đại từ. Vậy là Đất nước có từ khi mẹ thường kể chuyện cổ tích cho con nghe, khi dân ta biết trồng tre đánh giặc, biết tròng ra hạt lúa, củ khoai, biết ăn trầu, búi tóc, biết sống yêu thương, thủy chung. Lịch sử Đất nước thật đơn giản và giản dị, thân mật mà xa xôi, rất thiêng biết mấy .
Đoạn thơ chín câu, tám lăm chữ đầy bình dị, thân quen với đời sống. Tính triết lý trong dòng suy tưởng của Nguyễn Khoa Điềm vừa thâm thúy vừa đầy sức thuyết phục. Chỉ vài dòng thơ ngắn và tinh xảo, thi nhân đã đi đến một Tóm lại có tính chứng minh và khẳng định “ Đất nước có từ ngày đó … ” và do nhân dân lao động tạo dựng nên, để cho tất cả chúng ta ngày hôm nay được thụ hưởng niềm hạnh phúc một cách đơn cử thiết thực, chứ không hề là một tình cảm thuần tuý mơ hồ đã thuộc về quá khứ .

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của banmaynuocnong.com.

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức