Phân tích bài thơ Nói với con của Y Phương

Phân tích bài thơ Nói với con của Y Phương, hướng dẫn cách làm và tuyển tập những bài văn hay phân tích, bình giảng nội dung bài thơ Nói với con của Y Phương ( SGK Ngữ Văn 9 tập 2 )

    Phân tích bài thơ Nói với con, hướng dẫn chi tiết cách làm và tuyển tập những bài văn mẫu hay phân tích nội dung, nghệ thuật bài Nói với con của Y Phương.

Mời các em cùng tham khảo !

Đề bài:

Hướng dẫn cách làm phân tích bài thơ Nói với con

Phân tích bài thơ ” Nói với con ” của Y Phương .

1. Phân tích đề

– Yêu cầu đề bài : Phân tích nội dung, nghệ thuật và thẩm mỹ của bài thơ Nói với con .

– Phạm vi tư liệu dẫn chứng: các chi tiết, hình ảnh… trong bài thơ Nói với con làm sáng tỏ những tư tưởng tác giả gửi gắm và giá trị của tác phẩm.

– Phương pháp lập luận chính : phân tích .

2. Các luận điểm chính cần triển khai

– Luận điểm 1: Cội nguồn sinh dưỡng của con

– Luận điểm 2: Truyền thống cao đẹp của quê hương

– Luận điểm 3: Điều cha mong muốn và hy vọng ở con

Lập dàn ý phân tích bài thơ Nói với con

Mở bài phân tích Nói với con

– Giới thiệu một vài nét về Y Phương : là người dân tộc bản địa Tày, thơ ông bộc lộ tâm hồn can đảm và mạnh mẽ, chân thực và trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của người dân tộc bản địa miền núi, mang đậm truyền thống vùng cao .- Giới thiệu về bài thơ “ Nói với con ” : là lời tâm sự, động viên chính mình đồng thời nhắc nhở con cháu sau này của nhà thơ .

Thân bài phân tích Nói với con

1. Luận điểm 1: Cội nguồn sinh dưỡng của con

a. Cội nguồn mái ấm gia đình+ Con lớn lên trong những tháng ngày chờ trông, mong đợi của cha mẹ+ “ Chân phải – chân trái ”, “ một bước – hai bước ” : phép đối tạo âm điệu vui mừng, tạo không khí đầm ấm, niềm hạnh phúc, mỗi nhịp bước của con đều có cha mẹ dang rộng vòng tay che chở=> Đó là tình cảm thiêng liêng mà con luôn phải khắc cốt ghi tâmb. Cội nguồn quê nhà+ đan lờ ( dụng cụ đánh bắt cá cá ), đan lờ cài nan hoa ( việc làm đã tạo nên vẻ đẹp của con người lao động ), vách nhà ken câu hát ( đời sống hòa với niềm vui ) : Cuộc sống lao động của người đồng mình được gợi lên qua nhiều hình ảnh xinh xắn+ Sử dụng những động từ : đan, ken, cài : vừa miêu tả những động tác đơn cử, khôn khéo vừa nói lên đời sống gắn bó với niềm vui+ “ Rừng cho hoa ” : nhân hóa rừng không chỉ cho gỗ, cho lâm sản mà còn cho hoa => vẻ đẹp ý thức+ “ Con đường cho những tấm lòng ” : đâu hướng dẫn lối mà còn cho những tấm lòng cao quý tấm lòng cao quý, thủy chung

2. Luận điểm 2: Truyền thống cao đẹp của quê hương và niềm hi vọng vào con

a. Truyền thống quê nhà- “ Người đồng mình ” – những người sống chung trên một miền quê, cùng một dân tộc bản địa, “ thương lắm ” – sự gắn bó yêu thương, đùm bọc .- Người đồng mình có chí khí can đảm và mạnh mẽ+ Nỗi buồn được cụ thể hóa bằng chiều cao, chí được đo bằng độ xa => người đọc hoàn toàn có thể cảm nhận nỗi buồn chồng chất trong đời sống của họ=> Cuộc sống vẫn nhiều buồn lo cực nhọc nhưng tâm càng sáng chí càng bền, tầm nhìn càng xa càng rộng- Người đồng mình thủy chung tình nghĩa+ “ Sống ” – khẳng định tâm thế bản lĩnh kiên cường, mặc kệ khó khăn vất vả khó khăn=> Mặc dù đời sống quê nhà khó khăn vất vả khó khăn vất vả nhưng họ “ không chê ”, họ vẫn thủy chung với quê nhà, gắn bó với quê nhà để tạo dựng đời sống .- Lối sống phóng khoáng đầy nghị lực+ So sánh “ như sông như suối ” : sức sống mãnh liệt, đầy ắp nghĩa tình+ Dù “ lên thác xuống ghềnh ” nhưng người đồng mình vẫn không lo cực nhọc, vẫn đầy sự yêu dấu tự hào về quê nhà=> Bằng những điệp từ, điệp ngữ, cách so sánh đơn cử, tích hợp với giải pháp ẩn dụ, lời tâm tình của người cha đã góp thêm phần chứng minh và khẳng định người miền núi tuy khó khăn vất vả nhưng họ vẫn sống can đảm và mạnh mẽ, gắn bó với quê nhà .- Người đồng mình giàu lòng tự trọng+ “ Người đồng mình thô sơ da thịt ” – họ hoàn toàn có thể thô ráp, nói không hay, làm không khéo, làn da mái tóc dãi dầu mưa nắng nhưng phẩm chất bên trong không hề nhỏ bé, tầm thường- Người đồng mình khát vọng kiến thiết xây dựng quê nhà giàu đẹp+ Người đồng mình tự lực tự cường, tự kiến thiết xây dựng quê nhà bằng bàn tay khối óc+ Họ kiến thiết xây dựng quê nhà, đưa quê nhà hoàn toàn có thể sánh ngang với những cường quốc năm châu=> Người cha gợi cho con niềm tự hào và khát vọng thiết kế xây dựng quê nhà, kế tục truyền thống lịch sử đáng tự hào của dân tộc bản địa .b. Điều cha mong ước ở con- Cha nhắc con “ lên đường ” là khi con trưởng thành, dù ở bất kỳ đâu, đi bất kỳ nới nào cũng không khi nào được sống một cách tầm thường phải luôn giữ lấy cốt cách giản dị và đơn giản, ý chí của dân tộc bản địa để vững bước .-> Qua đó cha bộc lộ tình yêu con=> Đó còn là lời của cha anh đi trước nhắc nhở thế hệ trẻ ngày hôm nay phải vững tin vào cuộc sống để kiến thiết xây dựng quê nhà giàu đẹp

Kết bài phân tích Nói với con

– Khẳng định những giá trị nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật làm ra thành công xuất sắc của bài thơ :+ Thể thơ tự do, nhịp điệu vui mắt, những hình ảnh thơ đẹp, sử dụng những giải pháp tu từ quen thuộc, …+ Cha đưa con về với cội nguồn sinh dưỡng nhắc nhở con phát huy phẩm chất cao đẹp của quê nhà để vững bước trên cuộc sống .

Tham khảo thêm: Dàn ý phân tích bài thơ Nói với con của Y Phương

Sơ đồ tư duy

Chi tiết sơ đồ tư duy phân tích bài thơ Nói với con

Tham khảo:

Một số bài phân tích hay phân tích bài Nói với con (Y Phương)

Phân tích bài thơ Nói với con mẫu số 1

Y Phương là nhà thơ dân tộc Tày, sinh và lớn lên ở vùng đất non cao, với tư duy mộc mạc, giản dị những vần thơ của ông cũng chân thành như chính tâm tư, tình cảm của con người nơi đây. Nhắc đến Y Phương là nhắc đến bài thơ Nói với con nổi tiếng về tình cảm gia đình thiêng liêng sâu nặng.

Nói với con được Y Phương sáng tác khi đứa con đầu lòng của ông sinh ra. Bởi vậy bài thơ tiềm ẩn niềm niềm hạnh phúc dạt dào của một người lần đầu được làm cha. Không chỉ vậy, bài thơ còn cho thấy ý thức của người cha muốn vun đắp, muốn cho con hiểu rõ cội nguồn của bản thân và luôn tự hào về nơi mình sinh ra .Trước hết, bài thơ cho người con thấy nguồn cội mình được sinh ra chính là tình yêu thương của cha mẹ và sự đùm bọc của những người đồng mình .Chân phải bước tới chaChân trái bước tới mẹMột bước chạm lời nóiHai bước tới tiếng cườiBằng những hình ảnh rất là đơn cử cùng với đó là việc lặp cấu trúc, phép liệt kê Y Phương đã tạo ra âm điệu vui tươi, quấn quýt, hòa hợp trong một mái ấm gia đình nhỏ đầy ắp niềm hạnh phúc. Đồng thời bốn câu thơ Open tiếp nối đuôi nhau qua những động từ “ bước, chạm, tới ” và cái đích đến của người con là hai chữ thật giản dị và đơn giản mẹ – cha. Điều giản dị ấy phải chăng thể hiện ý nghĩa thật lớn lao và thiêng liêng : với mỗi người mẹ cha là đích đến, là nơi để ta tìm về, là nơi để ta bước tiếp, là chốn bình yên để ta phụ thuộc sau những giông bão cuộc sống .Không chỉ vậy còn còn được lớn lên trong sự nuôi nấng, đùm bọc của bản làng thôn xóm : “ Đan lờ cài nan hoa / … / Ngày tiên phong đẹp nhất trên đời ”. Cách gọi thật dung dị, mộc mạc : “ người đồng mình ” biểu lộ tình cảm thân thương, trìu mến của người dân tộc bản địa Tày. Đó là những người vùng mình, miền mình. Chỉ với vẻn vẹn bảy câu thơ nhưng Y Phương đã cho người đọc thấy đời sống lao động siêng năng, sung sướng của họ, họ đan lờ bằng nan hoa, ken vách nhà bằng những câu hát. Người đồng mình yêu lao động, yêu cái đẹp và biết cách làm cho đời sống của mình trở nên vui mừng, vậy nên, trong nhà họ lúc nào cũng vang câu hát. Và vạn vật thiên nhiên mơ mộng, đầy tình nghĩa đã che chở, nuôi dưỡng con cả về tâm hồn, lối sống. Quê hương đã cho con những gì tốt đẹp nhất, chiếc nôi thứ hai nuôi con khôn lớn .Y Phương không chỉ cho con biết về cội nguồn mình được sinh ra mà còn dạy con để con biết, tự hào về những đức tính tốt đẹp của người đồng mình :“ Người đồng mình thương lắm con ơiCao đo nỗi buồnXa nuôi chí lớnDẫu làm thế nào thì cha vẫn muốnSống trên đá không chê đá nhấp nhôSống trong thung không chê thung nghèo nànSống như sông như suốiLên thác xuống ghềnhKhông lo cực nhọc .Người đồng mình thô sơ da thịtChẳng mấy ai nhỏ bé đâu conNgười đồng mình tự đục đá kê cao quê nhàCòn quê nhà thì làm phong tục ” .Người đồng mình quy tụ biết bao phẩm chất tốt đẹp, đáng tự hào. Họ giàu ý chí nghị lực, kiên cường, bền chắc. Những khó khăn vất vả, trắc trở, khó khăn vất vả mà người đồng mình phải trải qua trong đời sống là rất nhiều, nhưng đó chỉ là thử thách để rèn rũa bản lĩnh của họ. Câu thơ cô đúc, có sức khái quát cao bộc lộ sự đồng cảm và đồng cảm với đời sống của con người miền núi. Dù đời sống có vô vàn những khó khăn vất vả, nhưng họ vẫn một lòng thủy chung với quê nhà. Điệp từ “ sống ” lặp lại như lời căn dặn của cha về lẽ sống ở đời đồng thời gợi sức sống mãnh liệt của con người trước gian nan. Và người cha cũng mong con luôn thủy chung, tình nghĩa với làng bản, quê nhà .Đặc biệt hình ảnh so sánh “ như sông như suối ” khắc họa lối sống khoáng đạt của con người nơi đây, thành ngữ “ lên thác xuống ghềnh ” lại gợi nên đời sống lao động đầy khó khăn vất vả. Thế nhưng họ vẫn rất sáng sủa, yêu đời. Câu thơ là lời khẳng định chắc chắn, ngợi ca của cha về vẻ đẹp của người đồng mình : họ luôn sống can đảm và mạnh mẽ gắn bó thiết tha với quê nhà dù phải trải qua bao khó khăn vất vả, cực nhọc. Từ đó người cha muốn : con sống can đảm và mạnh mẽ vượt lên mọi ghềnh thác cuộc sống bằng ý chí, nghị lực của mình. Cùng với đó là ý chí kiên cường tự lực thiết kế xây dựng quê nhà giàu đẹp, giữ gìn truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa .Không chỉ vậy người đồng mình còn có những phẩm chất tốt đẹp khác khiến người cha rất đỗi tự hào. Đó là mộc mạc, giàu chí khí, niềm tin. Họ hoàn toàn có thể thô sơ, giản dị và đơn giản về vẻ vẻ bên ngoài nhưng lại không hề nhỏ bé về tâm hồn, ý chí. Bằng sự lao động chịu khó, nhẫn nại hàng ngày người đồng mình đã làm nên quê nhà với những phong tục tập quán tốt đẹp. Từ đó người cha mong ước con kế tục và phát huy truyền thống lịch sử quê nhà, sức sống bền chắc, can đảm và mạnh mẽ của người đồng mình. Và hãy lấy đó làm hành trang để tự tin vững bước vào đời .Lời cha dặn dò vừa đầm ấm, vừa cương quyết, cặn dặn con dù có vẻ ngoài thô sơ nhưng không được nhỏ bé về ý chí, nghị lực ; không khi nào được sống tầm thường. Lời động viên, căn dặn đó đã tiếp thêm sức mạnh để con tự tin để vững bước vào đời .Bằng ngôn từ mộc mạc, lối tư duy đơn giản và giản dị, nhưng lời thơ có ý nghĩa vô cùng thâm thúy với người con. Những lời nói đó như một hành trang vững chãi để con vững bước vào đời. Không chỉ vậy, lời thơ còn mang ý nghĩa thầm kín không chỉ lời cha nói với con mà là lời trao gửi đến biết bao thế hệ .>> > Cảm nhận về tình cha con trong bài thơ Nói với con

Phân tích bài thơ Nói với con mẫu số 2

Y Phương là nhà thơ mang một tiếng nói riêng, rất đặc trưng cho dân tộc Tày. Thơ ông là tiếng lòng chân thật, gần gũi, bình dị nhưng tràn đầy tình yêu thương. Bài thơ “Nói với con” tiêu biểu cho phong cách sáng tác ấy của ông. Bài thơ đi vào lòng người đọc một thứ tình cảm gần gũi nhưng thiêng liêng và cao quý: tình cha con. Đó là tâm sự của một người cha dành cho con, là những điều mà cha muốn thổ lộ cho con nghe, con hiểu.

“Nói với con” là lời tâm sự, thủ thỉ, trò chuyện của người cha dành cho con từ lúc con mới lọt lòng. Mạch cảm xúc chủ đạo của bài thơ chính là tình yêu thương, chia sẻ, gắn bó và giáo dục cho con những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và những người xung quanh con. Với thể thơ tự do phóng khoáng, cảm xúc chân thành, mộc mạc đã khiến cho tình cảm đó càng trở nên ấm áp và thân thiết. Y Phương đã gieo vào lòng người đọc chất liệu đời thường rất mực thiêng liêng.

Những câu thơ tiên phong cất lên như một lời kể chuyện thủ thỉ với con :Chân phải bước tới chaChân trái bước tới mẹMột bước chạm lời nóiHai bước tới tiếng cườiĐứa con từ lúc lọt lòng đã được bảo phủ, yêu thương trong vòng tay của cha mẹ. Từng ngày, từng giờ con lớn lên là từng ngày từng giờ cha mẹ mong đợi. Từ lúc con chập chững bước những bước đi tiên phong trong cuộc sống thì cha mẹ luôn là người ở bên cạnh tận mắt chứng kiến và cổ vũ. Hình ảnh “ chân phải ”, “ chân trái ”, “ lời nói ”, “ tiếng cười ” bình dị, thân thiện biết bao nhiêu. Một khoảng trống ấm cúng và niềm hạnh phúc bao trùm lấy từng nhịp thơ. Cuộc sống xoay vần, tình yêu thương mà Y Phương dành cho con luôn chân thành và thiết tha như vậy. Ông đã vẽ lên hình ảnh đứa con từ lúc còn bé, gieo vào con nhận thức về những tháng năm đó .

Y Phương tiếp tục gieo vào lòng người tình làng nghĩa xóm của người dân tộc luôn tha thiết, sâu nặng. Nhắc nhở con phải luôn nhớ về họ:

Người đồng mình thương lắm con ơiĐan lờ cài nan hoaVách nhà ken câu hátRừng cho hoaCon đường cho những tấm longCha mẹ mãi nhớ về ngày cướiNgày tiên phong đẹp nhất trên đờiNhững con người dân tộc bản địa mộc mạc, bình dị, siêng năng làm ăn, khôn khéo trong mọi việc làm. Cuộc sống của họ hằng ngày lên rừng, làm rẫy, quay quồng với rất nhiều cuộc việc. Dù đời sống khó khăn vất vả nhưng họ vẫn gắn bó khăng khít bên nhau. Những từ ngữ “ đan ”, “ cài ” không những nói lên sự gắn bó mà còn nói lên nghĩa tình sâu nặng, khó hoàn toàn có thể phai nhòa của những con người nơi đây. Tác giả đã gieo vào long người con mình tình cảm, cội nguồn đáng trân trọng và gìn giữ. Quê hương và những người nơi đây là điều con phải nhớ, phải gắng nhớ về họ để biết ơn và để trở thành người có ích hơn .Kết quả của “ ngày cưới ” mà tác giả vẫn luôn nhớ chính là đứa con, là sinh linh nhỏ xíu cha mẹ luôn bảo vệ và nâng niu. Qua đây Y Phương muốn nhắn nhủ với con rằng yêu thương chính là cội nguồn của tổng thể, như việc sống và sống sót lúc bấy giờ của mỗi người .Những người nơi đây không riêng gì cần mẫn, chịu khó mà còn có chí lớn :Cao đo nỗi buồnXa nuôi chí lớnHai câu thơ là sự trái chiều giữa đời sống nhiều khó khăn vất vả, trắc trở nhưng đầy lòng quyết tâm và sự tin cậy vào bản thân. Không phải tự dưng tác giả nhắn nhủ với con điều này, ông muốn đứa con mình sau này cần phải thừa kế và phát huy đức tính tốt đẹp này .Cuộc sống của con trong tương lai luôn có nhiều khó khăn vất vả, không được bỏ cuộc, cần phải cố gắng nỗ lực vượt qua để trưởng thành hơn :Sống trên đá không chê đá nhấp nhôSống trong thung không chê thung nghèo khóSống như sông như suốiLên thác xuống ghềnhKhông lo cực nhọcMỗi người sinh ra và lớn lên đều phải gặp rất nhiều khó khăn vất vả và thử thách, nhưng quan trọng tất cả chúng ta cần phải vượt qua nó như thế nào để thắng lợi chính bản thân mình. Dù là “ đá nhấp nhô, nghèo khó, lên thác xuống ghềnh ” thì cũng không nên từ bỏ, không nên gục ngã. Vượt qua những điều đó chính là vượt qua được bản thân mình và trở thành một người có ích cho xã hội. Điệp từ ” sống ” được đặt đầu dòng ba câu thơ chứng minh và khẳng định chân lý sống không gục ngã mà người cha muốn nhắn nhủ đến con trai. Đó như thể một lời khuyên, lời giáo huấn chân thành để con hoàn toàn có thể tự mình bước tiếp những chặng đường tiếp theo .Người cha muốn nhắn nhủ đến con rất nhiều điều, để làm hành trang sau này con tự tin bước vào đời :Người đồng mình thô sơ da thịtChằng mấy ai nhỏ bé đâu conNhững con người dân tộc bản địa Tày tuy chân chất, mộc mạc, tuy nghèo khó nhưng ý chí trong họ luôn vững mạnh, luôn hừng hực. Đó là nghị lực khác thường và đáng được trân trọng. Đây là điều mà người con nên trân trọng và tự hào để tương lai trở thành một người như vậy. Những lời nói, lời nhắn nhủ của người cha chân chất, mộc mạc nhưng lại có ý nghĩa vô cùng lớn lao so với đứa con. Gieo vào con tình yêu thương, tình quê nhà và tình người tha thiết nhất .Y Phương thực sự đã gieo vào lòng người đọc những tình cảm khó quên về tình cha con nghĩa nặng, về những lời dạy thiết tha. Bằng cách viết đơn thuần, nhẹ nhàng, lối nói ẩn dụ đầy sâu xa Y Phương thực sự đã chiếm được trái tim người đọc .

» Xem thêm:

Phân tích bài thơ Nói với con mẫu số 3

Nhà thơ Đỗ Trung Quân đã từng có những dòng thơ vô cùng ấm cúng về quê nhà :“ Quê hương là chùm khế ngọtCho con trèo hái mỗi ngày ”Còn Ngô Hữu Đoàn thì cho rằng :“ Quê hương ơi ! Riêng gì “ chùm khế ngọt ”Đâu riêng gì những “ nón lá nghiêng che ”Quê hương là có cả những đông, hèCó hôm quà ngọt, có ngày đòn roi ”

Quê hương trong tim mỗi người đều có một vị trí quan trọng như thế để rồi cho đến hôm nay, ta vẫn không khỏi bồi hồi, xúc động trước tình yêu sâu đậm dành cho quê hương của nhà thơ Y Phương. Không ồn ào, không vồn vã, quê hương trong ông cũng giản dị và mộc mạc đến đẹp đẽ vô ngần. Nhà thơ đã gửi gắm tấm lòng son sắt của mình trong những dòng tâm sự với con. Bài thơ “Nói với con” đã thay mặt cho trái tim đang thổn thức của tác giả.

Cũng như Tô Hoài, Y Phương là cây bút của những tâm tình miền núi. Thơ ông mộc mạc mà sâu lắng, thâm trầm mà thâm thúy. Đằng sau những cái đơn giản và giản dị ấy, ta khi nào cũng thấy một tâm hồn nóng rẫy cảm hứng. Nói cách khác, hồn thơ Y Phương “ ưa đạm không ưa nồng ” nhưng là “ cái đạm sau khi đã nồng ”. Nói như lời một nhà phê bình thì “ Thơ ông một bức tranh thổ cẩm đan dệt nhiều sắc tố khác nhau, phong phú và đa dạng và phong phú, nhưng trong đó có một sắc tố chủ yếu, âm điệu chính là truyền thống dân tộc bản địa rất đậm nét và độc lạ. Nét độc lạ đó nằm ở cả nội dung và hình thức. Với Y Phương, thơ của dân tộc bản địa Tày nói riêng và thơ Nước Ta nói chung có thêm một “ giọng điệu mới, một phong thái mới ”. Có thể nói Y Phương chính là đại diện thay mặt cho cái hồn, cái cốt cách dân tộc bản địa .Mang đậm phong thái tác giả, “ Nói với con ” hoàn toàn có thể coi là một trong những thi phẩm xuất sắc nhất nói về tình quê. Bài thơ được sáng tác năm 1980, ở đó không chỉ có tình quê mà còn nồng nàn tình cha, tình phụ tử, là tình cảm người cha vĩ đại dành Tặng Kèm cho đứa con nhỏ bé của mình. Đó cũng được coi như là niềm hy vọng, mong mỏi lớn lao nhất trong cuộc sống người cha : Mong con khôn lớn nên người, luôn yêu quê nhà, tự hào về dân tộc bản địa mình. Bài thơ bởi lẽ đó cũng mang đến một niềm xúc động vô bờ trong lòng fan hâm mộ .

Có thể nói, tình cảm gia đình, nhất là tình cha con, luôn thiêng liêng, là tiền đề, cơ sở cho tình yêu Tổ quốc phát triển. Năm 1966, ta đã từng được thấm thía tình cha qua tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng. Cái khác biệt ở chỗ, nếu như Nguyễn Quang Sáng thử thách tình cha con qua bom rơi đạn nổ, qua cái khốc liệt của kháng chiến mà ánh ngời lên “hạt ngọc ẩn náu trong tâm hồn” người cha. Thì Y Phương lại để thứ tình cảm ấy nhẹ nhàng mà không kém phần nồng nàn, ấm nóng, là tình cảm tự nó có, không cần phải chờ bất cứ tác nhân nào. Nhờ đó mà tác phẩm thấm thía như một bài ca quý giá.

Ngay mở màn tác phẩm, chất thơ nhẹ nhàng ấy đã len lỏi trong ta, mơn man khắp da thịt ta, gợi cho ta những cảm hứng trong ngần :“ Chân phải bước tới chaChân trái bước tới mẹMột bước chạm lời nóiHai bước tới tiếng cười “Tác giả đã giúp ta tưởng tượng thâm thúy hình ảnh một đứa trẻ đang chập chững tập đi. Điều quan trọng hơn hết là xung quanh em luôn có sự trợ giúp, dìu dắt của cha mẹ. Nhịp điệu, lời thơ khoan thai, chậm rãi, túc tắc. Điệp ngữ “ một bước, hai bước ” tạo ra sự hoạt động, cũng là sự lớn lên từng ngày của đứa trẻ trong vòng tay yêu thương của cha mẹ mình. Từ lời nói bi bô đến nụ cười hồn nhiên của con yêu đã mang lại niềm niềm hạnh phúc vô bờ cho những bậc sinh thành. Một khung cảnh mái ấm gia đình niềm hạnh phúc, ấm êm đến vô bờ .Nối tiếp tình phụ tử, tác giả mang đến cho ta những cảm hứng chân thành về tình đồng mình :“ Người đồng mình yêu lắm con ơiĐan lờ cài nan hoaVách nhà ken câu hátRừng cho hoaCon đường cho những tấm lòngCha mẹ mãi nhớ về ngày cướiNgày tiên phong đẹp nhất trên đời ” .“ Người đồng mình yêu lắm con ơi ” – câu cảm thán thể hiện cảm hứng, niềm xúc động mãnh liệt của người cha khi vỗ về đứa con của quê nhà. Bảy chữ, hai nhịp, nhưng đằng sau câu thơ ngắn ngủi ấy, khi nào ta cũng thấy được biết bao nhiêu tình cảm chan chứa và chân thành. Đó cũng chính là cách nói của người đồng mình, người quê mình. Tiếng nói của người dân đồng bào miền núi, đặc biệt quan trọng là dân tộc bản địa Tày luôn luôn gợi đến cho đối phương một sự thân mật, trìu mến, thân thương. Người cha như đang ru vỗ tâm hồn con những tình cảm về quê nhà, về con người, về dân tộc bản địa, kể cho con nghe những việc làm làm ăn, những phong tục tập quán của quê nhà lam lũ, khó khăn vất vả nhưng rạng ngời niềm tin sống .Một loạt những động từ “ đan, cài, ken ” vừa dùng để chỉ những hành vi mưu sinh, vừa gợi cho người đọc thấy sự gắn bó chân thành, gắn bó xum vầy, quần tụ của đồng bào miền núi. Lời thơ không chỉ gợi việc làm lao động siêng năng, tỉ mỉ của dân tộc bản địa mình mà còn như một dịp để tự hào về đôi bàn tay tài hoa, tâm hồn trong sáng, sáng sủa yêu đời. Dưới bàn tay của họ, những nan trúc, nan tre như biến thành “ nan hoa ”, vách nhà ken, câu hát. Hình ảnh so sánh được dùng đầy đắc hiệu cho thấy cái tài, cũng như cái tâm của tác giả. Đời sống niềm tin của quê nhà cho nên vì thế mà cũng phong phú và đa dạng, đẹp tươi hơn biết nhường nào !Mạch xúc cảm tâm tình của người cha có vẻ như lại ngưng đọng ở hai hình ảnh “ rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng ” – những hình ảnh chân thực nói về người dân đồng bào mình, cũng là hình tượng thiêng liêng, cao đẹp của làng quê. Đó đồng thời cũng là những gì tốt đẹp nhất, là tình yêu, sự chở che, lòng bác ái … Những phẩm chất vàng ngọc được chắt ra từ chính cuộc sống bụi bờ, lam lũ hàng ngày .Hai câu thơ cuối của đoạn thơ đưa người cha trở lại với niềm vui bất tận của cha mẹ trong ngày cưới, để nhắc con rằng : Con không riêng gì lớn lên bằng sự đùm bọc, che chở của quê nhà mà còn bằng tình yêu vô bờ bến của cha mẹ. Nói cách khác, mạch nguồn nuôi dưỡng con khôn lớn trưởng thành về cả thể chất và tâm hồn không đâu khác chính là cha mẹ và quê nhà. Và con hãy ghi lòng tạc dạ những lời cha dặn ấy .Tác giả đã nhập thân vào người cha để tâm sự với con mình mà ta ngỡ như nhà thơ đang đối thoại với chính tất cả chúng ta vậy. Những lời vàng ngọc mà thấm thía như làm cho tâm hồn ta thêm trong sáng và phong phú và đa dạng hơn. Đó cũng chính là sức mạnh cảm hóa đặc biệt quan trọng của văn chương trong đời sống niềm tin của con người .Văn học không chỉ nói cho mình mà còn nói thay lòng người. Không chỉ xuất phát từ “ chân trời của một người ” mà còn đến với “ chân trời của tổng thể ”. Đó là lí do vì sao khổ thơ đầu là lời nhắn nhủ của chủ thể nhưng đến với những câu thơ sau, ta bỗng nhận thấy có vẻ như thi nhân đang nói cho cả tất cả chúng ta, bộc bạch với ta, khuyên ta :“ Người đồng mình thương lắm con ơiCao đo nỗi buồnXa nuôi chí lớnDẫu làm thế nào thì cha vẫn muốnSống trên đá không chê đá lồi lõmSống trong thung không chê thung nghèo nànSống như sông như suốiLên thác xuống ghềnhKhông lo cực nhọcNgười đồng mình thô sơ da thịtChẳng mấy ai nhỏ bé đâu con “ .Để ý thấy rằng “ người đồng mình ” từ “ yêu lắm con ơi ” sang “ thương lắm con ơi ” càng thêm trìu mến, thân thương không riêng gì trong con mà còn trong chính tất cả chúng ta. Cách nói, cách cảm, cách nghĩ của người miền núi được bộc lộ vô cùng rõ nét qua những dòng thơ thô sơ, mộc mạc : “ núi cao ” thì “ đo nỗi buồn ”, “ con đường xa ” thì “ nuôi chí lớn ” bởi đời sống lam lũ, khó khăn vất vả, nhọc nhằn. Nhưng chính hình ảnh ấy đã hun đúc nuôi dưỡng ý chí, nghị lực của con người, cho con người biết vượt qua mọi khó khăn vất vả. Từ đó người cha mong ước đứa con của mình biết đồng cảm, sẻ chia, yêu thương, gắn bó hơn với buôn làng .Điệp từ, điệp cấu trúc câu “ sống trên đá, sống trong thung ”, “ không chê ” như một lời chứng minh và khẳng định, một lý mà người cha muốn nhắc nhở con về thái độ sống phóng khoáng, can đảm và mạnh mẽ mặc dầu có phải “ lên thác xuống ghềnh ” – một thành ngữ chỉ những khó khăn vất vả, thử thách mà con người phải đương đầu trên cuộc sống. Trong hình ảnh ấy, con sẽ học được cách tự chủ bản thân, vững vàng trước sóng gió, cũng như những con người của quê nhà tất cả chúng ta không khi nào nhỏ bé, nghèo hèn mà luôn giàu nghị lực .Tôi ấn tượng nhất với hai câu thơ :“ Người đồng mình tự đục đá kê cao quê nhàCòn quê nhà thì làm phong tục ”Với cách nói giàu hình ảnh, giàu sức liên tưởng và suy ngẫm nhưng vẫn toát lên chất mộc mạc trong cách nói của người miền núi : những con người quê nhà bao đời nay luôn cần mẫn, chịu thương chịu khó, tự mình xây đắp giá trị niềm tin, phát huy những truyền thống lịch sử tốt đẹp của quê nhà. Quê hương và những truyền thống lịch sử tốt đẹp chính là nền tảng, là điểm tựa ý thức vững chãi giúp con người vươn lên. Tiếng gọi thân thương, trìu mến của người cha “ con ơi ” cứ lặp đi lặp lại trong suốt mạch xúc cảm. Tiếng gọi ấy cất lên ở nửa cuối bài thơ có phần nghiêm nghị :“ Con ơi tuy thô sơ da thịtLên đườngKhông khi nào nhỏ bé đượcNghe con. ”Cách nói ấy một lần nữa khẳng định chắc chắn sự chân chất mộc mạc, đơn giản và giản dị của “ người đồng mình ”. “ Lên đường ” là hình ảnh ẩn dụ để chỉ con đường đời, con đường đi tới tương lai, khi đó, con phải thật can đảm và mạnh mẽ, vững vàng, không được phép yếu mềm buông xuôi trước thử thách của cuộc sống. Cách nói “ nghe con ” như một lời cầu khiến bộc lộ sự chân thành, vừa là một lời khuyên chí tình dành cho con, cũng như thế hệ trẻ của buôn làng. Rất tự nhiên mà thâm thúy, bài thơ đã động vào dây đồng cảm của tất cả chúng ta, khiến ta phải tâm lý về nghĩa vụ và trách nhiệm, bổn phận của mình với quê nhà, quốc gia .Có thể nói, tác phẩm đã đem đến một định nghĩa mới lạ cho tình phụ tử của dân tộc bản địa Tày. Với thể thơ tự do, câu dài câu ngắn rất tương thích với đời sống gồ ghề của người dân vùng núi. Hình ảnh thơ mang đậm chất của núi rừng, sông suối. Kết hợp với mạch xúc cảm tự nhiên, nhẹ nhàng, không riêng gì đơn thuần là những lời khuyên chân tình với con mình, đó còn là lời nhắn nhủ với toàn bộ tất cả chúng ta về truyền thống cuội nguồn đạo lý “ uống nước nhớ nguồn ”. Bài thơ chính là một đóa hoa thơm góp vào mảng đề tài quê nhà, quốc gia. Cho ta thêm yêu thêm nhớ quê nhà quen thuộc của mình :“ Quê hương ơi ! Xa rồi nhớ thành thơTiếng mẹ đẻ, gặp nhau mừng khôn xiếtAi cũng vậy xa lâu rồi mới biếtNhững ngôn từ không đủ viết … quê nhà ! ”

Ngô Hữu Đoàn

Video bài văn phân tích bài thơ nói với con hay nhất

Kiến thức bổ trợ

Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Nói với con

– Bài thơ được sáng tác năm 1980, khi quốc gia mới độc lập thống nhất nhưng gặp rất nhiều khó khăn vất vả thiếu thốn. Từ hiện thực ấy nhà thơ sáng tác bài thơ như lời tâm sự, động viên chính mình đồng thời nhắc nhở con cháu sau này .- Nhà thơ Y Phương cho biết :“ Những năm cuối 70 đầu 80 của thế kỉ XX, đời sống niềm tin và vật chất của nhân dân cả nước nói chung và nhân dân những dân tộc thiểu số ở miền núi nói riêng, vô cùng khó khăn vất vả và thiếu thốn. Bởi vì quốc gia ta vừa ra khỏi cuộc kháng chiến chống Mĩ lâu dài hơn và cực kỳ khó khăn. Hiện thực xã hội ấy đã ảnh hưởng tác động thâm thúy đến đời sống con người. Đại bộ phận nhân dân ta vẫn kiên trì khắc phục và tìm mọi cách để vượt qua, để duy trì đời sống. Họ vẫn sống sót và không ngừng sinh trưởng không phải nhờ vào phép màu của lực lượng siêu nhiên nào đó mà chỉ dựa vào sức mạnh truyền thống cuội nguồn văn hoá từ ngàn đời mà ông cha để lại .

Cuối năm 1975, tôi cũng từ mặt trận trở về, sau 8 năm đánh giặc xa nhà nay trở về lấy vợ sinh con trong bối cảnh túng thiếu bần hàn chung của toàn xã hội. Nhìn các con cầm bát cơm ăn không thịt cá mà lòng xót đau không tả. Bởi chúng tôi cũng như nhiều gia đình cán bộ khác chỉ sống bằng đồng lương quá ít ỏi. Hàng hoá khan hiếm, giá cả leo thang từng ngày đến chóng mặt. Bên cạnh cái tốt của những người làm ăn lương thiện, không ít những con người bị tha hoá biến chất. Họ buôn gian bán lận, lợi dụng kẽ hở của nhà nước để móc nối làm ăn phi pháp. Ở miền Nam, một bộ phận công chức nhỏ dưới thời ngụy quyền Sài Gòn không chịu được đã tìm mọi cách để vượt biên trốn ra nước ngoài.

Từ hiện thực khó khăn vất vả ngày ấy, tôi làm bài thơ này để tâm sự với chính kình, đồng thời để nhắc nhở con cháu sau này ” .- / –

Các bạn vừa tham khảo một số bài văn mẫu hay phân tích bài thơ Nói với con của Y Phương (chương trình Ngữ Văn 9). Truy cập kho tài liệu Văn mẫu lớp 9 để cập nhật thêm nhiều bài văn hay khác giúp bạn rèn luyện kỹ năng làm văn, chuẩn bị tốt cho các bài thi và kiểm tra môn Văn. Chúc các bạn học tốt !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức