Top 8 mẫu phân tích bài thơ Tự tình siêu hay

Bài thơ Tự tình 2 của Hồ Xuân Hương nằm trong chương trình Văn học lớp 11. Phân tích Tự tình 2 giúp các bạn học sinh hiểu rõ hơn về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.

• Top 6 bài phân tích Câu cá mùa thu
• Top 4 bài phân tích bài thơ Vội vàng
• Top 8 bài Phân tích Thương vợ của Tú Xương hay nhất
• Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc
• Phân tích Việt Bắc hay nhất

Phân tích bài thơ Tự tình của Hồ Xuân Hương. Bài thơ Tự tình 2 là bài thơ nằm trong nhóm ba bài thơ Tự tình của thi sĩ Hồ Xuân Hương viết về tâm trạng của nhà thơ trước những thảm kịch của người phụ nữ xưa trong xã hội phong kiến. Khi điều tra và nghiên cứu và học tập tác phẩm Tự tình, những bạn học viên thường gặp những dạng đề như phân tích Tự tình 2, cảm nhận về bài thơ Tự tình 2 … Trong bài viết này Hoatieu xin san sẻ những bài văn mẫu phân tích Tự tình 2 siêu hay sẽ là tài liệu tìm hiểu thêm có ích cho những em học viên khi học về tác phẩm Tự tình .

1. Dàn ý phân tích bài thơ Tự tình 2

I. Mở bài

Trình bày những nét tiêu biểu về nữ sĩ Hồ Xuân Hương: Nữ sĩ được mệnh danh: “Bà chúa thơ Nôm” với rất nhiều những bài thơ thể hiện sự trân trọng vẻ đẹp và niềm cảm thông, thương xót cho số phận những người phụ nữ.

Giới thiệu bài thơ Tự tình II : Đây là một trong số 3 bài thơ trong chùm thơ Tự tình bộc lộ nỗi niềm buồn tủi trước cảnh ngộ lỡ làng .

II. Thân bài

1. Hai câu đề : Nỗi niềm buồn tủi, chán chường• Câu 1 : Thể hiện qua việc tái hiện toàn cảnh :Thời gian : Đêm khuya, trống canh dồn – nhịp gấp gáp, liên hồi của tiếng trống bộc lộ bước tiến thời hạn gấp gáp, vội vã ⇒ Con người chất chứa nỗi niềm, không an tâmKhông gian : “ văng vẳng ” : lấy động tả tĩnh ⇒ khoảng trống to lớn nhưng tĩnh vắng⇒ Con người trở nên nhỏ bé, lạc lõng, đơn độc• Câu 2 : Diễn tả trực tiếp nỗi buồn tủi bằng cách sử dụng từ ngữ gây ấn tượng mạnh :Từ “ trơ ” được nhấn mạnh vấn đề : nỗi đau, thực trạng “ trơ trọi ”, tủi hờn, đồng thời bộc lộ bản lĩnh thử thách, cạnh tranh đối đầu với những bất công ngang trái .Cái hồng nhan : Kết hợp từ lạ biểu lộ sự rẻ rúng⇒ Hai vế trái chiều : “ cái hồng nhan ” so với “ với nước non ”⇒ Bi kịch người phụ nữ trong xã hội2. Hai câu thực : Diễn tả rõ nét hơn tình cảnh một mình và nỗi niềm buồn tủi• Câu 3 : Hình ảnh người phụ nữ đơn độc trong đêm khuya tĩnh mịch với bao xót xaChén rượu hương đưa : Tình cảnh một mình, mượn rượu để giải sầuSay lại tỉnh : vòng luẩn quẩn không lối thoát, cuộc rượu say rồi tỉnh cũng như cuộc tình vương vít cũng nhanh tàn, để lại sự rã rời⇒ Vòng luẩn quẩn ấy gợi cảm nhận duyên tình đã trở thành trò đùa của số phận• Câu 4 : Nỗi chán chường, đau đớn ê chề– Hình tượng thơ chứa hai lần thảm kịch :Vầng trăng bóng xế : Trăng đã sắp tàn ⇒ tuổi xuân đã trôi quaKhuyết chưa tròn : Nhân duyên chưa toàn vẹn, chưa tìm được niềm hạnh phúc viên mãn, tròn đầy ⇒ sự muộn màng dở dang của con người– Nghệ thuật đối → tô đậm thêm nỗi sầu đơn lẻ của người muộn màng lỡ dở⇒ Niềm mong mỏi thoát khỏi thực trạng thực tại nhưng không tìm được lối thoát .3. Hai câu luận : Nỗi niềm phẫn uất, sự phản kháng của Xuân Hương– Cảnh vạn vật thiên nhiên qua cảm nhận của người mang niềm phẫn uất và thể hiện đậm chất ngầu :Rêu : sự vật yếu ớt, hèn mọn mà cũng không chịu mềm yếuĐá : im lìm nhưng nay phải rắn chắc hơn, phải nhọn hoắt lên để “ đâm toạc chân mây ”Động từ mạnh xiên, đâm phối hợp với bổ ngữ ngang, toạc : bộc lộ sự bướng bỉnh, ngang ngạnhNghệ thuật đối, hòn đảo ngữ ⇒ Sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ kinh hoàng, kinh khủng⇒ Sức sống đang bị nén xuống đã khởi đầu bật lên can đảm và mạnh mẽ vô cùng⇒ Sự phản kháng của vạn vật thiên nhiên hay cũng chính là sự phản kháng của con người4. Hai câu kết : Quay trở lại với tâm trạng chán trường, buồn tủi• Câu 7 :Ngán : chán ngán, ngán ngẩmXuân đi xuân lại lại : Từ “ xuân ” mang hai ý nghĩa, vừa là mùa xuân, đồng thời cũng là tuổi xuân⇒ Mùa xuân đi rồi trở lại theo nhịp tuần hoàn còn tuổi xuân của con người cứ qua đi mà không khi nào trở lại ⇒ chua chát, chán ngán .• Câu 8 :Mảnh tình : Tình yêu không toàn vẹnMảnh tình san sẻ : Càng làm tăng thêm nỗi chua xót ngậm ngùi, mảnh tình vốn đã không được toàn vẹn nhưng ở đây còn phải san sẻTí con con : tí và con con đều là hai tính từ chỉ sự nhỏ bé, đặt hai tính từ này cạnh nhau càng làm tăng sự nhỏ bé, hèn mọn⇒ Mảnh tình vốn đã không được toàn vẹn nay lại phải san sẻ ra để sau cuối trở thành tí con con⇒ Số phận éo le, ngang trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, phải chịu thân phận làm lẽ5. Nghệ thuật– Ngôn ngữ thơ điêu luyện, thể hiện được kĩ năng và phong thái của tác giả :+ Sử dụng từ ngữ, hình ảnh giàu sức tạo hình, giàu giá trị biểu cảm, đa nghĩa– Thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật hòn đảo ngữ : câu hỏi 2, câu 5 và câu 6– Sử dụng động từ mạnh : xiên ngang, đâm toạc .

III. Kết bài

Khẳng định lại những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm
Thông qua bài thơ thể hiện giá trị hiện thực và bộc lộ tấm lòng nhân đạo sâu sắc của một nhà thơ “phụ nữ viết về phụ nữ”

2. Phân tích bài thơ Tự tình

“ Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôiNày của Xuân Hương đã quệt rồi ”Hồ Xuân Hương – bà chúa thơ Nôm, một hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng của thơ ca trung đại Nước Ta. Nữ thi sĩ có số phận éo le, ngang trái nên hồn thơ của bà là lời nói đại diện thay mặt cho những người phụ nữ sống trong xã hội phong kiến với một khát vọng tình yêu, niềm hạnh phúc lứa đôi. Chùm thơ Tự tình của bà gồm ba bài là sự phản ánh rực rỡ tâm tư nguyện vọng, tình cảm của nhà thơ_ một người phụ nữ “ hồng nhan bạc phận ” đường tình duyên không toàn vẹn, quá lứa lỡ thì. Trong đó Tự tình bài II được coi là bài thơ hay nhất, giàu xúc cảm và ngọt ngào nhất .“ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn… Mảnh tình san sẻ tí con con ! ”Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng cái rực rỡ không phải viết bằng chữ Hán mà được viết bằng ngôn từ dân tộc bản địa chữ Nôm. Phải đến thời kì Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du thì trào lưu làm thơ Nôm mới đạt đến đỉnh điểm thực sự. Hồ Xuân Hương là người phụ nữ đa tài, đa tình mà số phận truân chuyên. Bà là con vợ lẽ, lại đã từng muộn màng đường tình duyên, từng mang thân đi làm lẽ và sống trong cảnh góa bụa. Chính thực trạng ấy là cảm hứng cho bà sáng tác chùm thơ Tự tình. Bài thơ Tự tình II là hình ảnh người phụ nữ đơn độc, một mình trong đêm khuya thanh vắng than ngẫm, đau xót cho thân phận của mình .Phân tích bài thơ theo bố cục tổng quan đề thực luận kết của thể thơ Đường luật. Với hai câu thơ đầu là khoảng trống, thời hạn cùng với tâm trạng tê tái của người phụ nữ .“ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước non ”Thời gian ở đây là lúc đêm khuya khi mà con người chìm sâu vào trong giấc ngủ để nghỉ ngơi sau một ngày lao động stress, thì nhân vật trữ tình ở đây lại thao thức, trằn trọc không ngủ được. Không gian là khoảng chừng không bát ngát, to lớn yên tĩnh, tĩnh mịch nghe thấy “ văng vẳng trống canh dồn ” báo hiệu thời hạn trôi qua rất nhanh. Nghệ thuật lấy động tả tĩnh lấy cái âm thanh “ văng vẳng ” của tiếng trống canh để nói cái khoảng trống yên bình về đêm. Lấy cái ngoại cảnh để nói tâm cảnh. Là cảnh vật ảnh hưởng tác động đến con người hay là vì “ người buồn cảnh có vui đâu khi nào ”. Đêm khuya thanh vắng là lúc con người ta trở nên nhỏ bé và lạc lõng vô cùng khi giường đơn gối chiếc đối lập với chính mình mà cảm thấy “ trơ ”. “ Trơ ” ở đây là trơ trọi, là cô độc chỉ có một mình, được đặt ở đầu câu càng nhấn mạnh vấn đề nỗi đau, sự xấu số của một người phụ nữ có “ hồng nhan ”. Ấy là chỉ cái vẻ đẹp nhan sắc bên ngoài của người con gái “ Thân em vừa trắng lại vừa tròn ” nhưng cũng là để nói đến cái phẩm hạnh “ Tấm lòng son ” bên trong. Chữ “ cái ” nhằm mục đích cụ thể hóa đối tượng người dùng miêu tả “ cái hồng nhan ” cho thấy sự tủi hổ, bẽ bàng khi nhan sắc, đức hạnh của người phụ nữ bị coi rẻ, bị mỉa mai. “ Nước non ” chỉ cả quốc tế tự nhiên và xã hội bên ngoài. “ Trơ ” phải chăng cũng là sự thử thách “ nước non ” của một con người có đậm cá tính can đảm và mạnh mẽ, táo bạo. Nó có cùng hàm nghĩa với chữ trơ trong câu thơ sau của Bà Huyện Thanh Quan : “ Đá vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt ”. Vì lắm đau buồn mà nét mặt con người như trơ ra trước cảnh vật, trước mọi người như hóa đá không còn cảm xúc. Người đọc tưởng như nghe được cả tiếng thở dài, ngao ngán của người phụ nữ trước duyên phận bẽ bàng .Hai câu thực là lựa chọn của tác giả khi sầu tìm đến rượu, bà muốn mượn chút hương nồng để quên đi nỗi buồn nhưng càng uống lại càng tỉnh lại càng đau, nỗi buồn không nguôi trong vòng xoáy luẩn quẩn .“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnhVầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn ”Ngẩng đầu lên ngắm trăng mà trăng đã xế khi chưa khi nào tròn. Vầng trăng ở đây vừa là hình ảnh vạn vật thiên nhiên vừa là hình ảnh tượng trưng cho tuổi xuân của thi sĩ sắp qua đi mà tình yêu vẫn chưa khi nào được toàn vẹn, được ắp đầy. Nghệ thuật đối trong hai câu thơ thật tài tình, đăng đối, hô ứng nhau cùng nhau làm điển hình nổi bật lên thân phận của một khách hồng nhan bạc mệnh tài hoa mà phải chịu cảnh dang dở. Nguyên do ấy là vì đâu ? Phải chăng như Nguyễn Du đã từng nói về “ Tài mệnh tương đố ”, vì “ Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen ” .Nếu như bốn câu thơ đầu là thực trạng và tâm trạng đơn độc, lẻ bóng của tác giả thì bốn câu thơ sau là ý thức phản kháng can đảm và mạnh mẽ, là tâm thế muốn cải tiến vượt bậc, muốn đổi khác số phận của mình nhưng càng nỗ lực, càng kỳ vọng, càng mong ước bao nhiêu thì lại càng tuyệt vọng, xót xa bấy nhiêu khi “ Mảnh tình san sẻ tí con con ”. Đó chính là thảm kịch của người phụ nữ có duyên phận hẩm hiu .Hai câu luận là hai câu thơ tả cảnh ngụ tình, mượn ngoại cảnh để nói cái “ chí ”, cái “ tình ” bên trong của mình .“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hòn ”Rêu và đá là hai sự vật nhỏ bé nhưng không hề yếu mềm mà mang một sức sống mãnh liệt hoàn toàn có thể “ xiên ngang mặt đất ” và “ đâm toạc chân mây ”, phối hợp với nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo ngữ, sử dụng những động từ mạnh “ xiên ”, “ đâm ” cộng với bổ ngữ “ ngang ”, “ toạc ” vừa nhấn mạnh vấn đề trạng thái của vạn vật thiên nhiên nhưng cũng là để nhấn mạnh vấn đề tâm trạng của con người phẫn uất, phản kháng không chịu đồng ý số phận. Bà ghét bỏ cái kiếp làm lẽ mà thốt lên rằng : “ Chém cha cái kiếp lấy chồng chung / Kẻ đắp chăn bông kẻ lãnh đạm ”Phản ứng của bà tuy can đảm và mạnh mẽ, kinh hoàng nhưng thực tại vẫn đắng cay, chua chát. Hồ Xuân Hương sống vào tầm thời hạn cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Đây là thời kì mà chính sách phong kiến Nước Ta rơi vào thực trạng khủng hoảng cục bộ trầm trọng, xích míc xã hội ngày càng trở nên thâm thúy. Sống trong một xã hội “ trọng nam khinh nữ ” với chính sách đa thê nhà thơ muốn cất lên tiếng nói nhằm mục đích đấu tranh cho phái đẹp, đòi quyền bình đẳng, muốn được sống, được yêu thương và có được cuộc sống niềm hạnh phúc. Nhưng việc ấy không hề thuận tiện bởi chính bản thân bà vẫn đang phải chịu số phận éo le, ngang trái .Số phận của thi sĩ cũng chính là số phận của biết bao những người phụ nữ trong xã hội xưa. Chính điều đó đã khiến cho Nguyễn Du phải khóc than cho thân phận của nàng Tiểu Thanh, nàng Kiều và những người phụ nữ như Hồ Xuân Hương :“ Đau đớn thay thân phận đàn bà

Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung”

Hai câu kết nói về tận cùng của sự đau khổ, chán chường, buồn tủi tác giả thương cho thân cho phận của chính mình :“ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con ! ”“ Ngán ” ở đây là tâm trạng, cảm hứng ngao ngán, chán nản cuộc sống ngang trái. Xuân chỉ mùa xuân của đất trời, mùa của muôn hoa đua nở khoe sắc khoe hương, mùa của đoàn viên nhưng còn có hàm ý chỉ tuổi trẻ, tuổi xuân thì của người phụ nữ. Từ “ Lại ” cho thấy sự tuần hoàn lặp đi lặp lại. Mùa xuân của vạn vật thiên nhiên, đất trời qua đi rồi trở lại, nó đến mang đi mùa xuân của con người mùa xuân ấy thì chỉ một đi để rồi “ Ngày xanh mòn mỏi, má hồng phôi pha ” ( Truyện Kiều ) .Đáng lẽ mùa xuân tươi đẹp căng tràn nhựa sống quay trở lại con người phải cảm thấy hớn hở, vui mừng thì thi sĩ lại càng cảm thấy thêm ê chề, ngao ngán bởi lẽ xuân đến là một lần tuổi đời lại thêm, tuổi trẻ dần qua đi mà bản thân mình vẫn đơn độc, thiếu thốn yêu thương khi “ Mảnh tình san sẻ tí con con ! ” mảnh tình đã nhỏ bé lại còn san sẻ “ Tí con con ” tạo nên xúc cảm xót thương, đau đớn, ngậm ngùi và ấm ức. Nghệ thuật tăng tiến nhấn mạnh vấn đề vào những điều nhỏ bé càng làm cho nghịch cảnh càng trở nên éo le hơn .Tự tình II là bài thơ tự than thân, tự thể hiện, tự nói lên nỗi lòng của một người phụ nữ lận đường tình duyên nhưng luôn khao khát có được một tình yêu toàn vẹn xứng danh với tấm chân tình của mình. Đặc sắc thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ cho thấy năng lực thi ca của tâm hồn thi sĩ với việc sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật lấy động tả tĩnh, thủ pháp tả cảnh ngụ tình, dùng động từ mạnh phối hợp nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo ngữ và những từ láy “ văng vẳng ”, “ con con ” với thẩm mỹ và nghệ thuật tăng tiến càng làm cho bài thơ trở nên thâm thúy, thẫm đượm cái ý cái tình của người phụ nữ có nhiều nét độc lạ, mới lạ trong nền thơ ca văn học dân tộc bản địa .Những hình ảnh đơn giản và giản dị với tâm trạng vừa buồn tủi, xót xa lại vừa uất ức cho thân kiếp làm lẽ của người phụ nữ đồng thời cũng là thảm kịch và khát vọng niềm hạnh phúc cá thể của Hồ Xuân Hương. Bài thơ truyền tải ý nghĩa nhân văn thâm thúy tới fan hâm mộ dù sống trong thực trạng khắc nghiệt nhưng con người vẫn cố gắng nỗ lực vươn lên muốn biến hóa số phận, biến hóa nghịch cảnh mong ước có một đời sống tốt đẹp hơn với niềm hạnh phúc lứa đôi và tình duyên toàn vẹn .

3. Sơ đồ tư duy phân tích Tự tình

4. Phân tích Tự tình 2 – mẫu 1

Thân phận lẽ mọn của người phụ nữ trong xã hội phong kiến là một đề tài khá phổ cập trong văn học dân gian và văn học viết thời văn minh. Tình yêu và niềm hạnh phúc mái ấm gia đình là một trong những mối chăm sóc lớn của văn học từ xưa đến nay. Nó góp thêm phần bộc lộ rõ tinh thần nhân đạo trong văn học. Chùm thơ Tự tình là một trong những tác phẩm tiêu biểu vượt trội viết về người phụ nữ trong văn học Nước Ta – Hồ Xuân Hương .Người phụ nữ đơn độc trong đêm khuya im re nghe tiếng trống cầm canh báo thời gian đi qua. Canh khuya là thời hạn từ nửa đêm cho đến sáng. Nàng cảm thấy tiếng trống canh báo hiệu thời hạn khắc khoải mong ngóng một điều gì. Nhưng càng mong lại càng không thấy. Tiếng trống canh đang dồn dập kia chính là thông tin về thời hạn tâm trạng của nàng. Nó bộc lộ nỗi chờ mong khắc khoải, thảng thốt thiếu tự tin, đầy lo âu và vô vọng của người đàn bà .Hồ Xuân Hương diễn đạt tâm trạng bẽ bàng của người vợ đơn độc chờ mong chồng mà chồng không đến bằng một chữ trơ – trơ trọi, trơ cái hồng nhan, cái thân phận phụ nữ với nước non, với đời, với tình yêu .Hai câu tiếp theo, Hồ Xuân Hương miêu tả tâm trạng vô vọng của người vợ chờ chồng .Câu thơ ẩn chủ từ, chỉ thây hành vi và trạng thái diễn ra. Chén rượu hương đưa nghĩa là uống rượu giải sầu cho quên sự đời, nhưng say rồi lại tỉnh, tức là uống rượu vẫn không quên được mối sầu !Vầng trăng bóng xế trong câu bốn có nghĩa là đêm đã gần tàn, nhưng trăng chưa tròn mà đã xế, biểu lộ xúc cảm về niềm hạnh phúc chưa tròn đầy. Vầng trăng bóng xế cũng hoàn toàn có thể có hàm ý chỉ tuổi người đã luống mà niềm hạnh phúc chưa đầy .Nếu như bốn câu thơ tiên phong miêu tả cái tâm trạng chờ đón mòn mỏi có phần vô vọng, buông xuôi, thì ở hai câu năm và sáu, Hồ Xuân Hương đã giật mình vẽ ra hình ảnh một sự cảm khái. Cái đám rêu kia còn được bóng trăng xế xiên ngang mặt đất soi chiếu tới. Ta hoàn toàn có thể tưởng tượng : mấy hòn đá kia còn được ánh trăng đâm toạc chân mây để soi đến. Hoá ra thân phận mình đơn độc không bằng được như mấy thứ vô tri vô giác kia ! Đây không nhất thiết phải là cảnh thực, mà hoàn toàn có thể chỉ là hình ảnh trong tâm tưởng. Mấy chữ xiên ngang, đâm toạc có ý tiếp cái mạch văn trũng bóng xế ở câu trên. Nhưng những sự vật, hình ảnh vạn vật thiên nhiên ở đây diễn ra trong hình dáng khác thường, do việc tác giả sử dụng những từ ngữ chỉ hành vi có đặc thù can đảm và mạnh mẽ, kinh hoàng :

Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.

Hai câu thơ này cũng hoàn toàn có thể hiểu là hòn đảo ngữ : rêu từng đám xiên ngang mặt đất, còn đá mấy hòn vươn lên đâm toạc chân mây. Và đó không phải là hình ảnh của ngoại cảnh, mà là hình ảnh của tâm trạng, một tâm trạng bị dồn nén, bức bối muốn đập phá, muốn làm loạn, muốn được giải thoát khỏi sự đơn độc, chán chường. Nó biểu lộ đậm chất ngầu can đảm và mạnh mẽ, táo bạo của chính Hồ Xuân Hương .Những dồn nén, bức bôi, đập phá của tâm trạng nhà thơ giật mình bộc phát, và cũng giật mình lắng dịu, nhường chỗ cho sự trở lại của nỗi buồn chán và bất lực, đồng ý và cam chịu. Câu thơ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại tiềm ẩn biết bao nhiêu là thời hạn và sự chán nản lê dài. Cuộc đời cứ trôi đi, thời hạn cứ trôi đi, tình yêu và niềm hạnh phúc thì chỉ được hưởng tí chút. Tác giả đã đi, tình yêu mà niềm hạnh phúc thì chỉ được hưởng tí chút. Tác giả đã dùng từ mảnh tinh để nói cái tình bé như mảnh vỡ. Lại nói san sẻ – Chắc là san sẻ với chồng, san sẻ với vợ cả chăng ? Hai câu thơ cuối khép lại bài thơ, như một tổng kết, như một lời than phiền thầm kín của người phụ nữ có số phận lẽ mọn về tình yêu và niềm hạnh phúc lứa đôi không toàn vẹn trong xã hội xưa .Bài thơ là lời than vãn cho số phận hẩm hiu của người phụ nữ chịu cảnh lẽ mọn, biểu lộ thái độ bi quan, chán nản của tác giả và thân kiếp thiệt thòi của con người .Đặc sắc nhất về thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ là sử dụng những từ ngữ và hình ảnh gây ấn tượng mạnh. Tác giả đa phần sử dụng những từ thuần Việt giàu hình ảnh, sắc tố, đường nét với sắc thái đặc tả mạnh, bằng những động từ chỉ tình thái : dồn, trơ, xế, xiên ngang, đâm toạc, đi, lại lại, san. sẻ, … và tính từ chỉ trạng thái : say, tỉnh, khuyết, tròn … để miêu tả những cảm nhận về sự đời và số phận .Hình ảnh trong bài thơ gây ấn tượng rất mạnh bởi thẩm mỹ và nghệ thuật đặc tả. Nhà thơ thường đẩy đối tượng người tiêu dùng miêu tả tới độ cùng cực của thực trạng mang tính tạo hình cao. Nói về sự đơn độc, trơ trọi đến vô duyên của người phụ nữ thì : Trơ cái hồng nhan với nước non. Mấy chữ xiên ngang, đâm toạc đều là những hành vi can đảm và mạnh mẽ như muốn tung phá, đầy sức sống biểu lộ những cảm hứng tươi tắn .Tác phẩm trình diễn một cách nghệ thuật và thẩm mỹ mối xích míc giữa khát vọng niềm hạnh phúc lứa đôi toàn vẹn của người phụ nữ trong cảnh lẽ mọn với hiện thực phũ phàng là sống trong đơn độc, mòn mỏi mà họ phải chịu đựng, giữa mong ước chính đáng được sống trong niềm hạnh phúc vợ chồng với việc đồng ý thân phận thiệt thòi do đời sống đem lại .Bài thơ bày tỏ sự cảm thông thâm thúy của tác giả so với nỗi xấu số của người phụ nữ, phê phán nóng bức chính sách đa thê trong xã hội phong kiến, đồng thời biểu lộ rõ sự bất lực và cam chịu của con người trước đời sống hiện tại .Bài thơ diễn đạt một tình cảm đáng thương, một số phận đáng cảm thông, một khát vọng đáng trân trọng, một tâm trạng đáng được san sẻ của người phụ nữ trong xã hội xưa. Những mơ ước niềm hạnh phúc đó là trọn vẹn chính đáng nhưng không hề triển khai được trong điều kiện kèm theo xã hội lúc bấy giờ, đó là thảm kịch không hề giải tỏa. Vì thế giọng điệu của bài thơ vừa ngậm ngùi vừa ai oán. Yêu cầu giải phóng con người, giải phóng tình cảm chỉ hoàn toàn có thể tìm được lời giải đáp dựa trên cơ sở của những điều kiện kèm theo lịch sử dân tộc – xã hội mới mà thôi .

5. Phân tích bài thơ Tự tình 2 – mẫu 2

Hồ Xuân Hương một nữ sĩ đại tài của văn học Nước Ta, bà được ca tụng là Bà chúa thơ Nôm. Các vần thơ của bà tập trung chuyên sâu nói về người phụ nữ với sự ý thức cao độ về vẻ đẹp hình thức và nhân cách. Nhưng đằng sau những vần thơ ấy còn là nỗi đau thân phận bị rẻ rúng. Nỗi niềm đó được bộc lộ trong rất nhiều bài thơ của bà, và một trong những bài thơ đó không hề không nhắc đến bài Tự tình II .Văn bản nằm trong chùm thơ Tự tình gồm có ba bài. Cả ba bài đều biểu lộ đồng nhất nỗi tự thương mình trong tình cảnh đơn độc, một mình và khao khát niềm hạnh phúc lứa đôi mãnh liệt. Những vần thơ còn bộc lộ sự vùng vẫy, cải tiến vượt bậc để dành niềm hạnh phúc cho chính mình, nhưng ở đầu cuối vẫn phải nhận về thất bại cay đắng .Trước hết thân phận người phụ nữ trong bài thơ được bộc lộ đầy cay đắng xót xa, họ ý thức về thân phận mình, ý thức về tuổi thanh xuân trôi nhanh mà niềm hạnh phúc lứa đôi chưa được toàn vẹn :Đêm khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước non .Chén rượu đưa hương say lại tỉnhVầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn .Trong đêm khuya tĩnh mịch, cái sự vật đều trở về trạng thái lặng thì tiếng trống “ vắng vẳng ” nghe càng trở nên da diết, dồn dập hơn, nó như thúc giục người phụ nữ về sự chảy trôi của thời hạn, của thanh xuân. Câu thơ thứ hai diễn đạt nỗi niềm trơ trọi, đơn độc của những người phụ nữ trong khoảng trống quạnh hiu đó. Từ “ trơ ” được hòn đảo lên đầu câu càng nhấn mạnh vấn đề hơn nữa vào thân phận xấu số của họ. Từ “ hồng nhan ” vốn được hiểu là người con gái xinh đẹp, có nhan sắc. Nhưng đến đầu thế kỉ XVIII chữ “ hồng nhan ” thường gắn liền với yếu tố “ bạc mệnh ” : để nói lên số phận xấu số của người phụ nữ trong xã hội phong kiến : “ Rằng hồng nhan tự thuở xưa / Cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu ” hay “ Hồng nhan quen thói má hồng đánh ghen ”. Trong bài thơ này, Hồ Xuân Hương dùng từ “ hồng nhan ” với ý nghĩa hồng nhan bạc mệnh, miêu tả nỗi niềm chua xót trước thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Trong nỗi đau của kẻ hồng nhan bạc mệnh, nhân vật trữ tình tìm đến rượu để quên, đến trăng để bầu bạn nhưng chén rượu uống vào muốn say và lại càng tỉnh, ngắm trăng lại càng nhận rõ thân phận xấu số của bản thân. Trăng sắp tàn mà vẫn khuyết, cũng như con người thanh xuân sắp qua mà tình duyên vẫn còn lận đận, lỡ dở .Bốn câu thơ đầu, khung cảnh nhuốm màu tâm trạng của nhân vật trữ tình, tích hợp với thủ pháp tương phản : một bên là con người đơn độc, nhỏ bé với một bên là khoảng trống to lớn của vạn vật thiên nhiên, thiên hà ( hồng nhan / nước non ), thời hạn đêm bát ngát, quạnh vắng, lạnh nhạt với sự nhỏ bé của người phụ nữ ( vầng trăng, trống canh ) ; rượu không hề làm con người khuây khỏa, say lại tỉnh, … toàn bộ những yếu tố đó đã góp thêm phần làm điển hình nổi bật sự đơn độc, buồn chán của nhân vật trữ tình – người phụ nữ .Không chỉ vậy, người phụ nữ còn ý thức về niềm hạnh phúc và nỗi đau thân phận. ý thức về niềm hạnh phúc ngày càng rời xa, nhân vật trữ tình có những phản ứng rất là kinh khủng :Xiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hòn .Hai câu thơ biểu lộ một sức sống can đảm và mạnh mẽ, mạnh khỏe bằng những hình ảnh thơ rất là độc lạ : rêu, đá. Rêu vốn là loài cây mềm mại và mượt mà, nhỏ bé nhưng dưới con mắt của tác giả những đám rêu tưởng nhỏ bé, yếu ớt đó lại “ xiên ngang mặt đất ” mà trỗi dậy tìm sự sống ; hòn đá tưởng chừng như chỉ đứng bất động trước sự chảy trôi của thời hạn lại hoàn toàn có thể “ đâm toạc chân mây ”. Dưới con mắt của Hồ Xuân Hương toàn bộ những sự vật tưởng như bất động, không có sự sống lại được tác giả cấp cho sức sống tràn ngập, can đảm và mạnh mẽ. Nhưng không dừng lại ở đó hình ảnh những sự vật đó tích hợp với cụm từ “ xiên ngang ” “ đâm toạc ” đã cho thấy sự cải tiến vượt bậc, không cam chịu số phận đau khổ, tủi hèn của nhân vật trữ tình. Đặt trong toàn cảnh xã hội lúc bấy giờ khi người phụ nữ luôn được giáo dục với niềm tin cam chịu, nhẫn nhục, an phận thủ thường thì câu thơ mang nhiều ý nghĩa tích cực, văn minh. Người phụ nữ trong bài thơ không gật đầu số phận mà thể hiện niềm khao khát tình yêu, niềm hạnh phúc, mở ra năng lực đấu tranh để đạt được tình yêu niềm hạnh phúc về cho chính mình. Ý thơ này thống nhất với những bài thơ khác trong chùm thơ Tự tình của bà : “ Thân này đâu đã chịu già tom ” – khát vọng tình yêu được bộc lộ đồng nhất .Nhưng trước thực tại quá đỗi phũ phàng, có vẻ như người phụ nữ cũng phải đồng ý : “ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại / Mảnh tình san sẻ tí con con ”, câu thơ cất lên đầy ai oán chua xót. Trong một bài thơ khác Hồ Xuân Hương đã từng viết : “ Chém cha cái kiếp lấy chồng chung / Kẻ đắp chăn bông kẻ lãnh đạm ” để cho thấy rõ hơn số phận xấu số của người phụ nữ trong xã hội cũ. Tuổi xuân người con gái có được là bao nhiêu, xuân “ lại lại ” đồng nghĩa tương quan với thanh xuân người con gái ngày một ngắn lại, vậy mà mảnh tình cũng phải san sẻ, chia năm sẻ bảy. Câu thơ với cách dùng từ độc lạ, cho thấy sự nhỏ dần, ít dần của tình duyên : mảnh tình – nhỏ bé, san sẻ – càng ít hơn và sau cuối phần nhận được chỉ còn lại “ tí con con ” .Bằng năng lực điều khiển và tinh chỉnh ngôn từ tài tình, Hồ Xuân Hương đã cho người đọc phần nào thấy được thân phận xấu số của người phụ nữ trong xã hội cũ, tình yêu bị san sẻ, niềm hạnh phúc không hề với đến. Nhưng đồng thời còn thấy được khát khao niềm hạnh phúc mãnh liệt của họ. Qua những vần thơ đó Hồ Xuân Hương cũng lên án xã hội phong kiến đã kìm kẹp nhu yếu niềm hạnh phúc chính đáng của con người .

6. Phân tích bài Tự tình 2 – mẫu 3

Hồ Xuân Hương là một trong những nữ thi sĩ xuất sắc của Nước Ta, số lượng tác phẩm bà để lại khá nhiều, và phong thái sáng tác thơ đa phần của bà là tả cảnh ngụ tình. Bà còn được biết đến với hình ảnh của một nữ nhà thơ viết nhiều về thân phận người phụ nữ, là người dũng cảm đề cao vẻ đẹp, sự hi sinh và đức hạnh của người phụ nữ, đồng thời lên tiếng bênh vực cho họ và phê phán lên án nóng bức chính sách xã hội cũ. Tự tình 2 là một trong những bài thơ hay, tiềm ẩn nhiều cung bậc xúc cảm của chính tác giả và cũng là của người phụ nữ nói chung .Bài thơ mở màn với hai câu thơ vừa tả cảnh nhưng cũng tả hình ảnh của một người phụ nữ hay hoàn toàn có thể gọi là hồng nhan. Nhưng tiếc thay, hồng nhan đó lại rơi vào thực trạng đơn độc trống vắng, giữa đêm khuya u tịch .“ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước non ”Từ láy “ văng vẳng ” được tác giả sử dụng để miêu tả thứ âm thanh từ xa vang lại, mặc dầu không biết nó xuất phát từ đâu hoặc dù ở xa nhưng nghe mỗi lúc một gần một rõ hơn. Thời gian được nhắc tới là “ đêm khuya ” – thời gian khiến con người dễ rơi vào những cung bậc cảm hứng trạng thái khó tả nhất, cũng chính thời hạn này có một người phụ nữ vẫn ngồi đó, không yên lòng mà ngủ được vẫn ngồi đó nghĩ ngợi về mọi thứ xung quanh đặc biệt quan trọng về con người cuộc sống của mình. Là một người phụ nữ có nhan sắc, nhưng lại được miêu tả “ trơ với nước non ”. Trước cuộc sống to lớn, người phụ nữ đó nhận ra thân phận của mình một mình đơn chiếc, và âm thanh của trống cầm canh lại càng điểm thêm một nỗi buồn, trống vắng khó tả. Người phụ nữ ấy đã tìm đến rượu để giải sầu :“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnhVầng trăng xế bóng khuyết chưa tròn ”Mỗi khi có chuyện gì đó sầu muộn, người xưa thường tìm đến trăng đến rượu để trút bầu tâm sự. Chỉ muốn uống thật say, hương rượu thật nồng để quên đi toàn bộ, nhưng nghịch lí thay, chén rượu đưa lên mũi, hương nồng vào mũi người muốn say nhưng tâm và tâm lý vẫn đang rất tĩnh. Không có nỗi buồn nào biến mất ở đây mà càng làm hiện hữu rõ nỗi lòng của người phụ nữ lúc này. Hình ảnh vầng trăng Open nhưng khuyết chưa tròn phải chăng ý niệm cho thân phận, cho niềm hạnh phúc của chính tác giả. Là người tài năng nhưng duyên phận hẩm hiu chưa một lần toàn vẹn. Tuổi xuân dần đi qua mà niềm hạnh phúc vẫn chưa tới bến đỗ :“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hòn ”Hình ảnh rêu được đưa ra đây nhưng mang những dụ ý sâu xa của tác giả Hồ Xuân Hương. Rêu là loài mỏng mảnh nhỏ bé nhưng lại có sức sống vô cùng can đảm và mạnh mẽ, không dừng lại đó, ở bất kể một điều kiện kèm theo nào thì nó vẫn hoàn toàn có thể xanh tươi, dù là điều kiện kèm theo sống như thế nào đi chăng nữa. Hình ảnh “ rêu từng đám ” đâm xuyên ngang mặt đất gợi ra cho tất cả chúng ta những liên tưởng can đảm và mạnh mẽ về sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ cũng như sự chống đối của nó với thứ hoàn toàn có thể mạnh hơn nó. Hình ảnh “ đá mấy hòn ” cũng vậy, trái chiều với sự nhỏ bé của những viên đá với sự to lớn của trời đất, nó lại càng làm điển hình nổi bật sức mạnh của những viên đá, quả thực nó không tầm thường một tí nào. Sự đồng điệu của người và vạn vật thiên nhiên, luôn đương đầu với khó khăn vất vả thử thách nhưng chưa khi nào đi đến thành công xuất sắc. Kiếp làm vợ lẽ, dù cố thoát ra nhưng vẫn không được. Cho nên mới có hai câu cuối :“ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con ”Thiên nhiên thuận theo đất trời, xuân đi rồi xuân lại tới, nhưng con người lại khác, với người phụ nữ tuổi xuân trôi đi nhưng chẳng khi nào quay lại thêm một lần nào nữa. Lại càng đáng buồn hơn cho những số phận hẩm hiu, chờ mong cả tuổi xuân, chờ có một niềm niềm hạnh phúc toàn vẹn nhưng nào đâu có được. Trước sự một mình, chán chường mà Hồ Xuân Hương đã sử dụng ” ngán ” phần nào nói lên được nỗi lòng của thi sĩ giờ đây. Mảnh tình đã bé lại còn phải san sẻ, chia nhỏ ra. Không được hưởng một tình yêu một niềm hạnh phúc toàn vẹn, tới khi tìm đến với niềm hạnh phúc lại phải san sẻ, thật quả là đáng thương. Qua đây cũng ngầm ẩn ý về những số phận của người phụ nữ, chịu cảnh thê thiếp, dưới chính sách cũ không được coi trọng và không có quyền lên tiếng .Tự tình 2 là một bài thơ tiêu biểu vượt trội cho hồn thơ và phong thái cũng như tư tưởng của Hồ Xuân Hương đặc biệt quan trọng là những yếu tố xoay quanh người phụ nữ. Qua đây tất cả chúng ta cũng thấy được một Hồ Xuân Hương vừa yếu mềm nhưng cũng thật ngang tàng can đảm và mạnh mẽ khi dám thể hiện những tâm lý của chính mình .

7. Tâm sự của Hồ Xuân Hương trong bài Tự tình

Trong mạng lưới hệ thống những bài thơ mang chứa tâm sự của Hồ Xuân Hương, “ Tự Tình ” là một trong những bài thơ hay nhất. Bài thơ bộc lộ nỗi buồn, nỗi đơn độc thầm thía của người yêu đời, tràn trề sức sống nhưng gặp những cảnh ngộ éo le, một con người luôn khao khát tình yêu nhưng gặp toàn dang dở xấu số. Đó là sự xấu số của một tham vọng không thành .Sinh ra và lớn lên trong một quá trình lịch sử vẻ vang đầy sóng gió ( nửa cuối thế kỷ XVIII đến nửa đầu thế kỷ XIX ), Hồ Xuân Hương là người tận mắt chứng kiến và phần nào chịu ảnh hưởng tác động của không khí sôi sục của trào lưu quần chúng đòi quyền sống, quyền niềm hạnh phúc của con người. Không khí ấy ảnh hưởng tác động đến tâm hồn vốn mưu trí và giàu lòng trắc ẩn của bà. Bà uy nghiêm, thức tỉnh, trắc trở về đời mình, một cuộc sống đầy éo le, bạc phận, lấy chồng hai lần, hai lần làm lẻ và hai lần chồng đều chết sớm. Điều đó, với bà là những biểu lộ đơn cử, đầy nước mắt của nỗi đau “ hồng nhan bạc phận ” .Mở đầu bài thơ Tự tình, tác giả gợi ra một khoảng chừng thời hạn, một góc xao xác tiếng gà. Đây là một thứ khoảng trống, thời hạn nghệ thuật và thẩm mỹ được vận dụng làm cho sự thổ lộ tâm trạng tác giả : ” canh khuya văng vẳng trống canh dồn ”. “ Văng vẳng ” chính là từ tượng thanh nhưng ở đây nó biểu lộ tâm trạng, không khí, cái không khí buồn yên lặng của một người thao thức giữa đêm khuya thanh vắng. Câu thứ hai nhức nhói một tâm sự :“ Trơ cái hồng nhan với nước non ”Hay nhất của câu thơ thứ hai là từ “ trơ ”. Trơ là trơ trọi, đơn độc, một mình. Nhà thơ cảm nhận nỗi buồn hồng nhan. Một nỗi buồn thành viên càng kinh điển hơn khi cọ xát với toàn xã hội, toàn cuộc sống : “ nước non ”. Một nỗi buồn đè nặng lên tâm sự bà, lên số phận của người phụ nữ. Không chịu đựng nổi, bà muốn chống lại, thoát khỏi. ” Chén rượu hương đưa ” là một phương tiện đi lại. không phải là phương tiện đi lại duy nhất mà phần nhiều là ở đầu cuối cho một đè nén quá mức. Thế nhưng, thảm kịch vẫn cứ là thảm kịch :“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnh ”Câu thơ nữ sĩ gợi nhớ một câu thơ đầy trầm tư của Lý Bạch :

“Dùng gươm chém nước, nước chẳng dứt
Uống rượu tiêu sầu, sầu vẫn sầu”.

Bất lực, câu thơ chuyển sang một sự cám cành si tình. Hồ Xuân Hương nói :“ Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn ” .Trong quan điểm thẩm mỹ và nghệ thuật xưa, vầng trăng tượng trưng cho cuộc sống, tuổi tác của người phụ nữ. Câu “ vầng trăngbóng xế khuyết chưa tròn ” vừa là hình ảnh đẹp, có thực nhưng đượm buồn. Cái buồn của một “ vầng trăng khuyết ”. Đối với thơ xưa cảnh là tình, cảnh trăng khuyết man mác, gợi nhớ cuộc sống bà. Trong “ mời trầu ” bà đã ẩn ý như vậy .Sang câu 5, 6 tứ thơ như bất thần chuyển biến. sự đơn cử trong miêu tả khiến việc tả cảnh trở nên thuần khuyết. Một cảnh thực trọn vẹn :“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đám ,Nghệ thuật hòn đảo ngữ và đối tạo nên sự sinh động và cảnh đầy sức sống. Một sức sống của bà như vẫy đạp, cựa mình. Cảnh này chỉ hoàn toàn có thể là cảnh của “ bà chúa thơ Nôm ” chứ không phải của ai khác. Rò ràng, dẫu đang rất buồn, rất đơn độc nhưng điều đó vẫn không làm suy giảm chất riêng của Hồ Xuân Hương. Bản lĩnh, sức sống mãnh liệt, sự khát khao với cuộc sống khiến cho lòng đầy cám cảnh bà vẫn nhìn cảnh vật với con mắt yêu đời, tha thiết, chứa chan sức sống. Đó là lý giải về những phản kháng, đối nghịch trong thực chất của bà, tạo nên những vần thơ châm biến trái chiều. Vũ khí ấy hơn hẳn chén rượu “ say rồi tỉnh ”. Đó là phương tiên kỳ diệu nâng đỡ tâm hồn bà. Chỉ như thế mới hoàn toàn có thể hiểu tâm trạng, tiếng thở dài của Hồ Xuân Hương, ở hai câu kết :“ Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại ,Mảnh tình san sẻ tí con con ! ” .

Yêu đời là thế, sức sống mãnh liệt là thế, mà cuộc đời riêng thì vẫn:”xuân đi xuân lại lại.”, điệp từ chỉ cái vòng luẩn quẩn đáng ghét, vô vị của ngày tháng, cuộc đời. Điều này khiến bà không tránh khỏi một tiếng thở dài chua xót. Càng chua xót hơn khi giữa cái tuần hoàn thời gian ấy là một “mảnh tình” đang bị san đi, sẻ lại… chia xới. Đối với trái tim thiết tha với đời kia, điều đó như một vết thương, nhức nhối.

Người ta nói rằng thơ là tâm trạng, là một bức thông điệp thẩm mĩ. Đọc “ tự tình ”, ta đồng cảm tâm sự chứa đựng thảm kịch của Hồ Xuân Hương. Là một nhân cách luôn khát khao niềm hạnh phúc, là một tâm hồn tràn trề sức sống, yêu đời lại phát hiện toàn những dang dở, xấu số, điều đó tạo nên thơ bà có khi là một tiếng thở dài. Một tiếng thở đáng quý của một người có tham vọng nhưng không hề triển khai được, nghĩa vụ và trách nhiệm là ở phía xã hội phong kiến, một xã hội mà niềm hạnh phúc riêng đã trái chiều nóng bức với cơ cấu tổ chức chung, trong khunh hướng ấy, “ tự tình ” là một bà thơ đòi quyên niềm hạnh phúc, một lời phản kháng độc lạ lại chứa chan lời nói bênh vực của người phụ nữ, tạo được sự đồng cảm, đồng cảm với cảnh ngộ éo le, trắc trở .

8. Cảm nhận về bài thơ Tự tình 2

Mời những bạn xem thêm bài văn mẫu cảm nhận về bài thơ Tự tình 2 tại đây .

Mời các bạn tham khảo thêm các thông tin hữu ích khác trên chuyên mục Tài liệu của Mobitool VN.

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức