Tổng hợp phan tich 15 cau dau nghia si can giuoc

Tổng hợp phan tich 15 cau dau nghia si can giuoc | Bán Máy Nước Nóng

“Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” là bài văn thành công nhất cho thể loại văn tế của Nguyễn Đình Chiểu. Bài văn đã có những đóng góp mới mẻ nền văn học dân tộc cùng với nghệ thuật đắt giá được sử dụng tài tình.

Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc bao gồm dàn ý chi tiết kèm theo 10 bài văn mẫu được tổng hợp từ bài làm hay nhất của học sinh trên toàn quốc. Hy vọng tài liệu giúp các bạn học sinh lớp 11 có thêm nhiều ý tưởng hay và mới cho bài viết của mình. Sau đây, mời quý thầy cô giáo và các bạn cùng tham khảo

Bạn đang xem: phan tich 15 cau dau nghia si can giuoc

Dàn ý phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

I. Mở bài

– Vài nét về Nguyễn Đình Chiểu : một tác giả mù nhưng nhân cách vô cùng cao đẹp, là một ngôi sao 5 cánh sáng trên khung trời văn học dân tộc bản địa và “ càng nhìn càng thấy sáng ” ( Phạm Văn Đồng )
– Đôi nét về Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc : Bài văn tế là tiếng khóc bi tráng cho một thời kì lịch sử dân tộc đau thương nhưng vĩ đại của dân tộc bản địa

II. Thân bài

1. Phần lung khởi : khái quát toàn cảnh thời đại và lời khẳng định chắc chắn sự bất tử của người nông dân nghĩa sĩ
+ “ Hỡi ôi ! ” : Câu cảm thán biểu lộ niềm tiếc thương chân thành, thiết tha, thương tiếc
+ “ Súng giặc đất rền ” : sự tàn phá nặng nề, giặc xâm lược bằng vũ khí tối tân
+ “ Lòng dân trời tỏ ” : đánh giặc bằng tấm lòng yêu quê nhà quốc gia ⇒ Trời chứng giám
– NT trái chiều nhằm mục đích biểu lộ khung cảnh bão táp của thời đại, những biến cố chính trị lớn lao .
⇒ Lời khẳng định chắc chắn tuy thất bại những người nghĩa sĩ hi sinh nhưng tiếng thơm còn lưu truyền mãi .
2. Phần thích thực : Hình ảnh người nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc
a. Nguồn gốc xuất thân
– Từ nông dân nghèo khó, những dân ấp, dân lân ( những người bỏ quê đến khai khẩn đất mới để kiếm sống )
+ “ cui cút làm ăn ” : thực trạng sống đơn độc, thiếu người lệ thuộc
– NT tương phản “ chưa quen > < chỉ biết, vốn quen > < chưa biết . ⇒ tác giả nhấn mạnh vấn đề việc quen và chưa quen của người nông dân để tạo ra sự trái chiều về tầm vóc của người anh hùng b. Lòng yêu nước nồng nàn – Khi TD Pháp xâm lược người nông dân cảm thấy : Ban đầu lúng túng ⇒ trông chờ tin quan ⇒ ghét ⇒ căm thù ⇒ đứng lên chống lại . ⇒ Diễn biến tâm trạng người nông dân, sự chuyển hóa khác thường trong thái độ – Thái độ so với giặc : ghét bỏ, căm thù đến tột độ – Nhận thức về tổ quốc : Họ không dung tha những quân địch lừa dối, bịp bợm ⇒ họ chiến đấu một cách tự nguyện : “ nào đợi đòi ai bắt … ” c. Tinh thần chiến đấu hi sinh của người nông dân – Tinh thần chiến đấu tuyệt với : Vốn không phải lính diễn binh, chỉ là dân ấp dân lân mà “ mến nghĩa làm quân chiêu mộ ” – Quân trang rất thô sơ : một manh áo vải, ngọn tầm vông, lưỡi dao phay, rơm con cúi đã đi vào lịch sử vẻ vang . – Lập được những chiến công đáng tự hào : “ đốt xong nhà dạy đạo ”, “ chém rớt đầu quan hai nọ ” - “ đạp rào ”, “ xô cửa ”, “ liều mình ”, “ đâm ngang ”, “ chém ngược ” … : động từ mạnh chỉ hành vi can đảm và mạnh mẽ với tỷ lệ cao nhịp độ khẩn trương sôi sục ⇒ Tượng đài nghệ thuật và thẩm mỹ sừng sững về người nông dân nghĩa sĩ đánh giặc cứu nước . 3. Phần Ai vãn : Sự tiếc thương và cảm phục của tác giả trước sự hi sinh của người nghĩa sĩ – Sự hi sinh của những người nông dân được nói đến một cách hình ảnh với niềm tiếc thương chân thành – Hình ảnh mái ấm gia đình : tang tóc, đơn độc, chia lìa, gợi không khí đau thương, buồn bã sau đại chiến . – Sự hi sinh của những người nông dân nghĩa sĩ để lại xót thương đau đớn cho tác giả, mái ấm gia đình thân quyến, nhân dân Nam Bộ, nhân dân cả ⇒ Tiếng khóc lớn, tiếng khóc mang tầm vóc lịch sử dân tộc ⇒ Bút pháp trữ tình, nhịp câu trì trệ dần, gợi không khí lạnh lẽo, hiu hắt sau cái chết của nghĩa quân . 4. Phần kết : ca tụng linh hồn bất tử của người nghĩa sĩ – Tác giả chứng minh và khẳng định : “ Một trận khói tan, nghìn năm tiết rỡ : Danh tiếng nghìn năm còn lưu mãi – Ông cũng nêu cao ý thức chiến đấu, lao vào vì nghĩa lớn của nghĩa quân – Đây là cái tang chung của mọi người, của cả thời đại, là khúc bi tráng về người anh hùng thất thế . ⇒ khẳng định chắc chắn sự bất tử của những người nghĩa sĩ .

III. Kết bài

– Khái quát những nét rực rỡ tiêu biểu vượt trội về thẩm mỹ và nghệ thuật làm ra thành công xuất sắc về nội dung của tác phẩm
– Trình bày tâm lý bản thân

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 1

Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc như một “ bức tượng đài nghệ thuật và thẩm mỹ sừng sững hiên ngang ” mà lạ thay gót thời hạn không hề tàn phá nổi. Nguyễn Đình Chiểu – con người ấy đã đi xa tất cả chúng ta từ lâu lắm rồi nhưng những áng văn thơ của người còn trẻ mãi, đỏ mãi .
Hỡi ơiSúng giặc đến rền Lòng dân trời tỏ .
Câu thơ tứ tự khởi đầu tách đôi ra làm hai vế gãy gọn nhưng sức khái quát của nó thật lớn. Chỉ ngần ấy câu chữ đã vẽ lên một cách, tổng lực về những điều mà người viết muôn gửi gắm : tội ác và nghĩa cả, cái đau thương tang tóc và cái to lớn đẹp tươi, một bên là súng giặc xích míc với lòng dân .
Mười năm công vỡ ruộng, chưa chắc còn mà danh nổi tợ phaMột trận nghĩa đánh Tây tuy là mất mà tiếng vang như mỏ .
Đã rõ hơn rồi, tác giả muốn nói điều gì. Câu thơ phản ánh sự tương phản, giữa “ mười năm công vỡ ruộng ” và “ một trận nghĩa đánh Tây ” – sức vùng lên can đảm và mạnh mẽ, kinh khủng, mau lẹ của những người nông dân. Mười năm vỡ ruộng ít ai biết đến, thế mà một trận nghĩa đánh Tây, những con người nghĩa sĩ đã gây được “ tiếng vang như mỏ ”. Tứ thơ như báo trước cái anh hùng của họ, sức mạnh của họ và cả cái bi thương tất yếu nữa .
Nhớ linh xưa Cui cút làm ănRiêng lo nghèo khó .
Hình ảnh những con người thông thường hiện lên, những con người sẽ làm ra lịch sử dân tộc ấy, họ chẳng phải là ai cả, chỉ là những con người sống sau lũy tre làng, sau rặng dừa, bụi chuối vì nghĩa lớn mà hi sinh. Họ hi sinh khi “ Tổ quốc cần ”. Và hình ảnh của họ trở nên cao đẹp từ đó. Họ chỉ là những người quen lấm láp với việc làm cấy cày .
Chưa quen cung ngựa đâu tới trường nhưng, chỉ biết : Ruộng trâu ở trong làng bộ. Việc cuốc việc cày, việc bừa, việc cấy tay vốn quen làm. Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ mắt chưa từng ngó .
Cuộc sống của họ lặng thầm, ngày ngày chỉ biết lăn lộn cùng miếng cơm manh áo nhưng đời sống nghèo khó vẫn ghì sát đất. Họ chưa khi nào tưởng tượng nổi việc binh đao. Lần đầu nghe tin giặc Pháp giày xéo họ cũng có tâm lí chung của những người “ dân đen ” “ con đỏ ”, thấp thỏm, trông đợi rồi tuyệt vọng .
Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng Trông tin quan như trời hạn trông mưa Mùi tinh chiên vấy vá đã ba năm Ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ. Chờ mong “ tin nhạn ” nhưng rồi nhạn vắng bóng. Họ đi từ thắc thỏm hy vọng đến vô vọng, từ lo ngại, bồn chồn đến ghét bỏ – cái chán ghét trong mơ hồ .
Bữa thấy bòng bong che trắng lốp muốn tới ăn ganNgày xem ống khói chạy đen sì muốn ra cắn cổ .
Cho dù sự thù ghét chỉ được phôi thai qua ý niệm mơ hồ nhưng sự phẫn nộ đã dâng lên ngùn ngụt. Họ muốn lao ra bằng tay không để “ ăn tươi nuốt sống kẻ đã gây bao tội ác ”. Đọc tới đây, ta chợt nhớ lại lời hịch sang sảng, vang vọng một thời của Trần Quốc Tuấn “ Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa ” ( Hịch tướng sĩ ). Sự day dứt, đau đớn vò xé tâm can thôi thúc con người hành vi, thôi thúc con người muốn “ nuốt gan uống máu quân địch ” cho hả dạ. ở Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc cũng vậy. Họ mở màn nghĩ tới tổ quốc quốc gia và cảm thấy nhục nhã nếu như cứ để cho lũ “ chó má ” ấy giày xéo lên những giá trị ý thức của dân tộc bản địa ngàn thu văn hiến .
Một mối xa thư đồ sộ, há để ai chém rắn đuổi hươuHai vầng nhật nguyệt chói lòa, đâu dung lũ treo dê bán chó .
Ý thức được như vậy, họ đã đi đến quyết tâm làm một cuộc nổi dậy. Họ vùng lên niềm tin chuẩn bị sẵn sàng tự nguyện .
Nào đợi ai đòi ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kìnhChẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ .
Họ đã tưởng tượng ra một cuộc cuộc chiến tranh chính nghĩa. Họ chẳng cần phải trốn tránh khi tiếng gọi của quê nhà tha thiết đến thế. Họ biết phải chiến đấu, lao vào để giữ lấy bờ ao bụi chuối, giữ lấy mảnh đất biết mấy thân yêu gắn bó, giữ lấy những điều thiêng liêng mà họ cho là không tương quan gì đến “ cha ông nó ” cả. Hình ảnh của họ thật đẹp, những tấm lòng của họ thật cao quý. Hình ảnh ấy thật khác xa với người lính trước kia khi phải đương đầu với tiếng trống giục quân bắt bớ “ bước chân xuống thuyền nước mắt như mưa ” .
Người nghĩa sĩ của Nguyễn Đình Chiểu bước vào cuộc chiến đấu vẫn mang một màu bình dị sáng trong. Họ là những người “ dân ấp dân lân ” với những vũ khí thô sơ, chỉ là một ngọn tầm vông, một nùi rơm, con cúi, thế nhưng họ đã dệt nên những trang sử hào hùng, vẻ vang. Họ thật cao đẹp, thật anh hùng và tràn trề dũng khí. Bên trong “ manh áo chật ” đáng thương, nhỏ bé lại tiềm ẩn bao điều lớn lao, cao quý .
Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi cũng đốt xong nhà dạy đạo kia Gươm đeo dùng hằng lưỡi dao phay cũng chém rớt đầu quan hai họ .
Họ là những con người bình dị nhưng anh hùng. Khi cầm cuốc làm ruộng họ là những con người hiền như đất, như khoai tuy nhiên khi đương đầu với quân địch, họ không kém phần dữ tợn. Họ hòa hợp bằng niềm tin đoàn kết của người dân áo vải đất Việt. Cái ý thức đoàn kết mà trước đây Nguyễn Trãi từng ngợi ca trong Cáo bình Ngô .
Nhân dân bốn cõi một nhà dựng cần trúc ngọn cờ phấp phới .
Nguyễn Đình Chiểu đã vẽ lên hình ảnh của họ – của những con người đơn cử trong công cuộc đánh Tây bằng một tâm trạng nô nức, mừng cuống .
Chi nhọc quan quản gióng, trống kỳ, trống giục đạp rào lướt tới coi giặc cũng như khôngNào đợi thằng Tây bắn đạn nhỏ đạn to, xô cửa xông vào liều mình như chẳng cóKẻ đâm ngang, người chém ngược làm cho mã tà ma ní hồn kinhBọn hè trước lũ ó sau, trối kệ tàu thiếc, tàu đồng súng nổ .
Ngòi bút của Nguyễn Đình Chiểu sung sướng vung lên như một thanh gươm trên mặt trận trước sức mạnh ồ ạt, tiến công dồn dập như vũ bão của những người nghĩa sĩ. Cách ngắt nhịp ngắn gọn đã tạo nên một khí thế xông trận tưng bừng, mang hơi thở gấp gáp của cuộc hỗn chiến. Trong khung cảnh ấy, tung hoành giữa chiến địa chỉ còn có người nông dân mộ nghĩa quả cảm, oai phong lẫm liệt. Giọng thơ có khác nào hồn cáo của Nguyễn Trãi mấy trăm năm về trước .
Ngày mười tám trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thếNgày hai mươi trận Mã Yên, Liễu Thăng cụt đầuNgày hăm lăm, bá tước Lương Minh bại trận tử vongNgày hăm tám, thượng thư Lí Khánh cùng kế tự vẫn
Nguyễn Đình Chiểu có lẽ rằng cũng muốn lắm, để viết được những sự thất bại chồng chất của quân địch. Nhưng ở đây ta thấy trận đánh dù có rầm rộ đến đâu đi nữa nó cũng mang đặc thù của người dân cầm cuốc, cầm cày đã quen. Họ thất bại là phải, bởi lẽ :
Mười ban võnghệ nào đợi tập rènChín chục trận binh thư không chờ bày bố .
Đấy là những cơn người anh hùng nhưng rất đáng thương. Nhìn thực trạng đánh giặc của họ, ai mà không xót xa cho những con người đơn cử và xót xa cho cả toàn quốc gia. Bởi thế âm điệu thơ như mặt hồ đang nổi sóng bỗng dưng lắng xuống, đang hừng hực lửa chiến trận bỗng chốc trở nên hoang vắng hờ hững, mang sắc tố bi thương não nuột .
Những lăm lòng nghĩa lâu dùng, đâu biết xác phàm vội bỏ … Đoái sông Cần Giuộc cỏ cây mấy dặm sầu giăng. Nhìn chợ Trường Bình già trẻ hai hàng lụy nhỏ .
Những câu thơ như câm lặng trôi trong niềm kí ức của tác giả. Nhà thơ gửi một nỗi tiếc thương vô hạn cho những người đã khuất. Cái chết của họ làm cho cả trời đất, cây xanh tang thương, nhỏ lệ, cái chết nhuốm màu sầu ải lên vạn vật. Cả một khung trời âm u, tối tăm trước sự hi sinh mất mát của những người nghĩa sĩ .
Chùa Tông Thạnh năm canh ưng đóng lạnh, tấm lòng son gửi lại bóng trăng rằm. Đồng lang sa một khắc đặng trả hờn, tủi phận bạc trôi theo dòng nước đổ. Đau đớn bấy mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều. Não nùng thay vợ yếu chạy tìm chồng, cơn bóng xế dật dờ trước ngõ .
Những hình ảnh thương tâm ấy gặm nhấm tâm can ta, linh hồn ta đau nhức. Nguyễn Đình Chiểu đã nhân danh lịch sử dân tộc mà cất tiếng khóc cho những người anh hùng hi sinh vì Tổ quốc. Từ những âm thanh sầu thảm vang vọng lên qua đoạn văn, tất cả chúng ta không phân biệt được đâu là tiếng khóc của tác giả, của nhân dân, mái ấm gia đình mà như nghe thấy một tiếng khóc chung của quốc gia. Ngòi bút của Nguyễn Đình Chiểu đã quy tụ lại mọi nỗi đau để cất lên tiếng khóc cao quý .
Sau phút giây đau thương, nức nở, lời ván đang đắm chìm trong thảm đạm bỗng tỉnh táo hẳn lên, nêu bật một ý niệm tuyệt vời về nhân sinh, về lẽ sống và cái chết .
Sống làm chi theo quân tả đạo, quăng vùa hương, xô bàn độc, thấy lại thêm buồn. Sống làm chi ở lính mã tà, chia rượu lạt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ. Thà thác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ củng vinh. Hơn còn mà chịu chữ đầu tây, ở với man di rất khổ .
Nguyễn Đình Chiểu đã đưa ra một quan điểm mang tính nhân văn thâm thúy : Thà chết chứ nhất định không chịu làm nô lệ, làm những điều nhơ bẩn, ô danh. Câu thơ “ sống đánh giặc thác cũng đánh giặc ” dược nêu cao như một chân lí sống tỏa nắng rực rỡ, chói ngời. Chân lí ấy đã xua tan bao cảm xúc bi thương, mất mát của người nghĩa sĩ đã dâng trọn tấm thân mình cho quốc gia, quê nhà .
Thác mà trả nước non rồi nợ, sánh thơm đồn sáu tỉnh chúng đều banmaynuocnong. comác mà ưng đình miếu để thờ, tiếng hay trải muôn đời ai cũng mộ .
Họ là những tấm gương sáng cho muôn đời con cháu tương lai. Linh hồn người nghĩa sĩ trong tưởng niệm tôn kính của tác giả vẫn níu lấy đời sống để theo đuổi đến cùng sự nghiệp giết giặc cứu nước, Với Nguyễn Đình Chiểu, họ vẫn sống và được ngưỡng mộ .
Ôi chết thế không thể nào chết đượcKhông thể chết những người dân yêu nướcNhững con người không chịu ô danh .
( Tố Hữu )
Họ đã vui tươi hoàn thành xong nghĩa cả cao đẹp như một người nông dân “ cày xong thửa ruộng ”. Cái chết của họ như một giấc ngủ trưa yên lành, bình thản. Nhưng cái yên lành, bình thản ấy lại gợi nỗi đau nhức nhối trong tâm tưởng của bao kiếp người .
Với lối văn tầm trung, đơn giản và giản dị, dùng nhiều thành ngữ, lời ăn lời nói đời thường, Nguyễn Đình Chiểu đã kiến thiết xây dựng lên hình tượng người nghĩa sĩ vừa bi thương vừa hùng tráng. Qua “ Bức tượng đài thẩm mỹ và nghệ thuật ” ấy tác giả gửi gắm một ý niệm sống tốt đẹp. Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là tiếng khóc cao quý của một tấm lòng giàu tình dân, nghĩa nước .
Tham khảo : Tụ Điện Là Gì ? Cấu Tạo Và Nguyên Lý Hoạt Động Của Các Loại Tụ Điện
Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc đã khép lại nhưng lịch sử vẻ vang dân tộc bản địa vẫn được mở ra. Và tất cả chúng ta – những người con của quốc gia phải nhớ giữ lấy giá trị ngàn đời mà bao thế hệ, bao lớp người từng thiết kế xây dựng nên giang sơn, gấm vóc của ngày ngày hôm nay. Điều mà Nguyễn Khoa Điềm đã xúc động viết lên những lời thơ xiết bao ân huệ .
Có biết bao người con gái con traiTrong bốn nghìn lớp người giống ta lứa tuổiHọ đã sống và chếtGiản dị và bình tâmNhưng họ đã làm nên Đất Nước .
( Đất Nước )

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 2

Nguyễn Đình Chiểu ( 1822 – 1888 ) một nhà nho yêu nước nồng nàn, căm thù giặc thâm thúy. Cuộc đời ông phải trải qua nhiều thảm kịch đau khổ và xấu số. Có lẽ thế cho nên mà hơn ai hết ông càng cảm nhận được nỗi đau mất nước khi thực dân Pháp sang xâm lược nước ta. Năm 1859 giặc Pháp tràn vào sông Bến Nghé chiếm thành Gia Định, ông phải vào quê vợ ở Thanh Ba, Cần Giuộc lánh tạm. Về phía thực dân Pháp sau khi chiếm được thành Gia Định chúng mở màn triển khai quy trình lan rộng ra cuộc tiến công ra những vùng lân cận. Cần Giuộc chẳng mấy chốc đã bị giặc Pháp tràn đến. Những người nông dân áo vải, chân lấm, tay bùn đã đứng dậy đấu tranh. Họ gia nhập nghĩa binh, sẵn sàng chuẩn bị hi sinh vì nghĩa lớn. Trong số họ nhiều nghĩa sĩ đã hi sinh oanh liệt. Những tấm gương hi sinh đó đã gây nên niềm cảm kích lớn trong nhân dân. Đỗ Quang, tuần phủ Gia Định giao cho Nguyễn Đình Chiểu làm bài văn tế đọc tại buổi truy điệu hơn hai mươi nghĩa sĩ đã hi sinh trong trận đêm ngày 16-12-1861. Với lòng cảm phục và tình cảm xót thương vô hạn, Nguyễn Đình Chiểu đã viết bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Bài văn tế không những bộc lộ được tình cảm xót thương vô hạn của tác giả và của nhân dân so với những nghĩa sĩ cần Giuộc mà còn khắc họa lên vẻ đẹp chân thực, bi tráng mà rất đỗi hào hùng của những người nông dân yêu nước đánh Tây .
Hỡi ôi ! Súng giặc đất rền ; lòng dân trời tỏ …
Khi Tổ quốc lâm nguy, khắp quốc gia đều rền vang tiếng súng. Chính từ sự nguy khốn, đau thương đó, tình yêu quốc gia của những người nông dân thông thường mới được bộc lộ, vẻ đẹp thực sự của tâm hồn trong họ mới được bày tỏ cùng trời đất .
Tấm lòng, tình yêu giang sơn, tổ quốc của những người nông dân bình dị càng được biểu lộ một cách rõ ràng và thâm thúy hơn khi tác giả đã liên tục dùng giải pháp so sánh trái chiều trong những câu văn tiếp sau .
Nhớ lính xưa :
Cui cút làm ăn ; toan lo nghèo khó, Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung ; Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ. Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm ; Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó …
Trước đây họ vẫn sống, vẫn sống sót nhưng chỉ là “ cui cút làm ăn ”. Họ vẫn sống, vẫn sống sót nhưng chỉ trong thầm lặng. Trong đời sống, họ có nỗi lo toan “ miếng cơm manh áo ” đơn giản và giản dị đời thường ; họ chỉ quen làm lụng việc nhà nông : cày, bừa, cấy, hái, làm bạn với con trâu, với ruộng đồng. Họ chưa biết đến “ cung ngựa ”, “ trường nhung ”, chưa quen với “ tập mác, tập cờ ”. Những người nghĩa sĩ ở đây chỉ là những nông dân áo vải, chưa quen chiến trận, chưa được luyện rèn, chỉ vì lòng yêu chính ghét tà mà đứng lên đánh giặc .
Khi mà “ tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng ”, họ ngóng trông mệnh lệnh của triều đình : “ trông tin quan như trời hạn trông mưa ” .
Thì ra cái thảm kịch xót xa là ở chỗ này : triều đình nhu nhược, không hiểu được lòng dân yêu nước. Lòng căm thù giặc của những người nông dân thì không hề kiềm chế :
Mùi tinh chiên vấy vá đã ba năm, ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ. … Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan ; ngày xem ống khói chạy đen xì, muốn ra cắn cổ .
Hình tượng người nông dân, những người nghĩa sĩ yêu nước hiện lên thật quả cảm hào hùng. Lòng yêu quốc gia tha thiết xuất phát từ chính trái tim của họ đã khiến cho họ trở nên đẹp tươi, lấp lánh lung linh. Vẻ đẹp của những người nghĩa sĩ nông dân yêu nước được toát ra chính từ lòng căm thù giặc sục sôi. Chính lòng căm thù giặc đã biến thành hành vi vùng lên quật khởi rất hào hùng .
Nào đợi ai đòi, ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình : Chẳng thèm trốn ngược, trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ .
Nhưng cũng chính từ cái tấn thảm kịch này mà đà làm sáng ngời lên vẻ đẹp hình tượng của những người nghĩa sĩ nông dân yêu nước. Bằng sự ngoan cường, lòng yêu nước nồng nàn, họ đã làm nên được những điều khác thường, chính họ đã cất lên được bản anh hùng ca cuộc chiến tranh của dân tộc bản địa. Bất chấp sự nguy hiểm, bất chấp sự chênh lệch, sự trái chiều của thực trạng chiến đấu, họ vẫn quyết chiến và quyết thắng, lấy niềm tin lao vào vì nghĩa để bù đắp lại sự thiếu vắng, chênh lệch của mình với quân địch. Hoàn cảnh chiến đấu chênh lệch là vậy nhưng vì những người nghĩa sĩ chiến đấu bằng chinh niềm tin sự quyết chiến không sợ hi sinh nên hiệu suất cao chiến đấu lại vô cùng lớn .
Chỉ với những vũ khí thô sơ như :
Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi, cũng đốt xong nhà dạy đạo kia, Gươm đeo dùng bằng lười dao phay, cũng chém rớt đầu quan hai nọ. Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho mã tà ma ní hồn kinh ..
Chỉ với những vũ khí thô sơ, nhưng lòng yêu nước, niềm tin dân tộc bản địa đã tạo nên được những điều kì diệu. Hình ảnh người nghĩa sĩ nông dân hiện lên với một vẻ đẹp rực rỡ tỏa nắng hào quang của chủ nghĩa yêu nước, có vẻ như đã làm lu mờ đi cái thời kì đen tối của lịch sử dân tộc mất nước hồi nửa cuối thế kỉ XIX .
Cảm xúc chủ yếu của bài Văn tế là cảm hứng bi tráng, lời văn rắn rỏi, âm điệu sôi sục, dồn dập. Nghệ thuật đối đã phát huy hiệu quả cao nhất của nó. Tất cả hợp thành một âm hưởng chiến trận hào hùng, phấn khích của một thiên anh hùng ca tuyệt diệu. Ngòi bút tác giả trọn vẹn xứng danh với hành vi cao quý của người nghĩa sĩ nông dân, với những tư tưởng cực kỳ lớn lao mà tác giả đã phát hiện ra trong hành vi tự nguyện giết giặc cứu nước của họ .
Bài văn tế như bức tượng đài bằng ngôn từ, tạc khác nên hình tượng những người nghĩa sĩ nông dân hào hùng mà bi tráng, tượng trưng cho ý thức yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm của cha ông ta. Bức tượng đài ấy là dấu mốc bộc lộ cả một thảm kịch lớn của dân tộc bản địa – thảm kịch mất nước, và báo hiệu một thời kì lịch sử dân tộc đen tối của dân tộc bản địa ta – thời kì một trăm năm Pháp thuộc. Nhưng thật hào hùng, trong cái thảm kịch lớn ấy, niềm tin quật cường của nhân dân Nam Bộ nói riêng và nhân dân Nước Ta nói chung vẫn ngời sáng bởi cái lí tưởng cao đẹp của nghĩa sĩ cần Giuộc họ sẵn sàng chuẩn bị hi sinh vì nghĩa lớn, vì dân tộc bản địa .

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 3

Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ, nhà văn số 1 ở Nam Bộ thời kì văn học Trung đại, là ngôi sao 5 cánh sáng của văn học dân tộc bản địa. Ông để lại sự nghiệp sáng tác đồ sộ, biểu lộ lí tưởng nhân nghĩa và lòng yêu nước thâm thúy. Trong mạng lưới hệ thống tác phẩm đó ta không hề không nhắc đến Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông .
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sáng tác trong thực trạng thực dân Pháp nổ súng xâm lược ta, cuộc khởi nghĩa của nghĩa quân Cần Giuộc nổ ra và giành thắng lợi trong bước đầu. Sau đó giặc phản công kinh hoàng, 20 nghĩa sĩ bị giết chết. Bấy giờ, tuần phủ Gia Định là Đỗ Quang đã nhu yếu Nguyễn Đình Chiểu viết 1 bài văn tế để đọc trong lễ truy điệu của những nghĩa sĩ Cần Giuộc .
Mở đầu tác phẩm, Nguyễn Đình Chiểu luận bàn về lẽ sống chết : “ Súng giặc đất rền ; lòng dân trời tỏ / Mười năm công vỡ ruộng, chưa ắt còn danh nổi như phao ; một trận nghĩa đánh Tây, tuy là mất tiếng vang như mõ ”. Tác giả vẽ ra toàn cảnh thời đại với nhiều biến cố, bão táp : giặc được trang bị vũ khí tối tân, đã tàn sát biết bao người dân Nam Bộ. Chính trong thực trạng ấy đã thử thách tấm lòng của con người so với quốc gia. Người dân Nam Bộ đã không nề hà sống chết, đem thân mình chiến đấu chống lại quân địch. Họ sẵn sàng chuẩn bị từ bỏ, quyết tử những gì quý giá nhất ( gia tài, tính mạng con người ) để đổi lại khét tiếng, tiếng thơm lưu truyền với muôn đời. Qua đó đã làm sáng tỏ chân lí của thời đại : Chết vinh còn hơn sống nhục .
Phần tiếp theo của tác phẩm, chân dung hình tượng người nghĩa sĩ nông dân hiện lên vừa mộc mạc, đơn giản và giản dị nhưng đồng thời cũng vô cùng can đảm kiên cường. Trước khi giặc ngoại xâm đến họ vốn chỉ là những người nông dân vô cùng thuần phác, họ sống cuộc sống bình dị, “ cui cút làm ăn ” với biết bao lo toan, bộn bề của đời sống. Họ chỉ biết đến nơi làng quê nghèo, mà chưa từng biết đến quốc tế ngoài kia. Quanh năm suốt tháng những người nông dân ấy bận rộn với việc làm nhà nông : “ việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm ” còn những việc “ tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ mắt chưa từng ngó ”. Nhưng khi giặc xâm lược đến bờ cõi, đến sự bình yên vốn có, họ chuẩn bị sẵn sàng đứng lên, trong họ có sự chuyển biến lớn về nhận thức và tình cảm. Trước hết đó là sự chuyển biến trong tình cảm. Họ đã nghe ngóng “ tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng ” – tin giặc đến phong thanh họ đã nghe từ lâu. Không chỉ nghe họ còn ngửi thấy cả mùi đấu tranh : “ Mùi tinh chiên vấy vá đã ba năm ” và sau cuối họ đã nhìn thấy tận mắt sự xâm lược, gian ác của quân địch : “ Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan ; ngày xem ống khói chạy đen sì, muốn ra cắn cổ ”. Đến lúc này họ đã có những chuyển biến rõ ràng về nhận thức, nếu khởi đầu trong những người nông dân ấy vẫn còn có niềm tin vào triều đình, trông chờ vào quân đội “ như trời hạn trông mưa ” thì đến đây họ đã có nhận thức rõ ràng về nền độc lập và danh dự của tổ quốc ; về quân địch – những kẻ đi xâm lăng thì không có lí do để sống sót dưới ánh sáng chính nghĩa và hơn thế họ nhận thấy nghĩa vụ và trách nhiệm của bản thân với quốc gia : “ Nào đợi ai đòi ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình, chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ ”. Sự dữ thế chủ động của họ thật oai phong, lẫm liệt đầy dũng khí .
Trong trận đánh Tây họ không được trang bị binh pháp, chưa một ngày được rèn luyện võ nghệ, trang bị của họ rất là thô sơ chỉ là những đồ vật hoạt động và sinh hoạt và lao động hàng ngày : “ Ngoài cật có một manh áo vải ” “ trong tay cầm một ngọn tầm vông ” “ hỏa mai đánh bằng rơm con cúi ”, … trái lại, địch được trang bị vũ khí tối tân, không chỉ có vậy chúng còn được rèn luyện vô cùng tinh luyện : “ đạn nhỏ đạn to ” “ tàu đồng súng nổ ”. Sự tương quan lực lượng hai bên đã thấy rõ, nhưng người nghĩa sĩ nông dân vẫn “ Đạp rào lướt tới ”, “ coi giặc cũng như không ”, “ Xô cửa xông vào liều mình như chẳng có ”, “ Đâm ngang chém ngược làm cho mã tà ma ní hồn kinh ”, … Không hề sợ hãi trước uy lực của quân địch. Bằng việc sử dụng liên tục những động từ mạnh, nhịp điệu nhanh, gấp gáp tác giả đã vẽ lên khung cảnh mặt trận ác liệt, đồng thời cũng ánh lên vẻ đẹp của người nông dân nghĩa sĩ : hiên ngang, kiên cường, dũng mãnh, quật cường .
Những vũ khí văn minh của quân địch đã khiến biết bao nghĩa sĩ ngã xuống, gây nên niềm tiếc thương cho toàn thể dân tộc bản địa. Tiếng khóc của tác giả, của người thân trong gia đình và của toàn thể giang sơn dân tộc bản địa cho sự hi sinh gan góc của những con người quả cảm, đó cũng là sự khóc thương cho số phận của người nhà, từ nay sẽ rơi vào vòng nô bộc của quân địch. Đồng thời tác giả cũng thể hiện niềm cảm phục thâm thúy đến những người nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc : “ Thà thác mà đặng câu địch khái, về theo tổ phụ cũng vinh ; hơn còn mà chịu chữ đầu Tay, ở với man di rất khổ ”. Đoạn thơ không chỉ bày tỏ lòng tiếc thương trước những người đã mất mà còn khẳng định chắc chắn những điều bất tử với thời hạn và hướng tới sự tiếp nối của thế hệ tương lai. Bởi vậy câu thơ có bi thương, xót xa nhưng không phải là bi lụy, yếu ớt .
Những vần thơ ở đầu cuối đã khẳng định chắc chắn sự bất tử của những nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc trong sự tiếc thương và cảm phục của những người còn lại. Đồng thời biểu dương công trạng lao vào vì nghĩa lớn của những nghĩa sĩ. Đặc biệt trong câu : “ Nước mắt anh hùng lau chẳng ráo, thương vì hai chữ thiêng dân ; cây hương nghĩa sĩ thắp thêm thơm, cám bởi một câu vương thổ ” vừa bộc lộ được nỗi xót thương và lòng tưởng niệm những người đã mất vừa tôn vinh công trạng của họ trong sự so sánh ngầm với triều đình .
Ngôn ngữ mộc mạc, đơn giản và giản dị, thân thiện với lời ăn lời nói hàng ngày, đặc biệt quan trọng ngôn từ đậm sắc tố Nam Bộ. Xây dựng hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ – nghĩa sĩ nông dân chân thực, cụ thể, sinh động, lần tiên phong người nông dân được Open đầy đẹp tươi, sang trọng và quý phái đến vậy. Kết hợp hài hoà những cụ thể bộc lộ tình cảm cảm hứng của người viết, tăng chất trữ tình cho bài văn tế, đồng thời giúp thuận tiện đi vào lòng người đọc .
Bằng ngôn từ giản dị và đơn giản, giàu cảm hứng Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc đã khắc họa thành công xuất sắc bức tượng đài bi tráng, bất tử về người nghĩa sĩ nông dân. Đồng thời qua tác phẩm, Nguyễn Đình Chiểu đã bày tỏ lòng cảm phục cũng như nỗi tiếc thương trước những công trạng và sự hi sinh quật cường của họ .

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 4

“ Trên trời có những vì sao có ánh sáng khác thườbanmaynuocnong. com mắt tất cả chúng ta phải chú ý nhìn thì mới thấy và càng nhìn thì mới càng thấy sáng ” đó là lời nhận xét của cố thủ tướng Phạm Văn Đồng dành cho cuộc sống và thơ văn Đồ Chiểu. Nguyễn Đình Chiểu nhà thơ mù lòa nhưng tâm ông vẫn luôn sáng. Nhắc đến ông người ta không quên nhắc đến “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” tác phẩm tiêu biểu vượt trội và thành công xuất sắc nhất cho thể loại văn tế để lại ấn tượng thâm thúy trong lòng fan hâm mộ. Tác phẩm biểu lộ lòng biết ơn, sự xót thương, cảm phục của tác giả dành cho những người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc quả cảm, quả cảm quên mình vì nước. Để phân tích bài văn một cách bao quát và độc lạ nhất ta chọn con mắt nhìn và điểm nhìn từ niềm tin yêu nước của người nông dân .
Những người nông dân họ vốn là những con người thuần phác của nhà nông nhưng nay vì lòng yêu nước thương nòi, lòng căm thù giặc thâm thúy mà họ trở thành những chiến binh quả cảm đã quyết tử trong trận chiến rằm tháng 11 năm 1861 _ thời gian gay cấn của những ngày đầu chống Pháp .
Tại vì sao mà lại như vậy ? Bởi “ Súng giặc đất rền ; lòng dân trời tỏ ” câu tứ tự hai vế tuy ngắn gọn nhưng khái quát được thực trạng, tình thế của quốc gia lúc bấy giờ. Năm 1858 thực dân Pháp xâm lược nước ta chúng đánh chiếm, thi hành những chủ trương áp bức bóc lột nặng nề đẩy nhân ta vào cảnh lầm than cùng cực. Câu văn trên đã cho ta thấy sự dã man của thực dân. Chúng có vũ khí tối tân, sức công phá kinh hoàng, súng nổ vang rền mặt đất. Điều đó khiến cho ta nhớ tới tội ác của giặc Pháp được nhà thơ tố cáo trong bài “ Chạy giặc ” :
“ Tan chợ vừa nghe tiếng súng TâyMột bàn cờ thế phút sa tayBỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạyMất ổ bầy chim dáo dác bayBến Nghé cửa tiền tan bọt nướcĐồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây ”
Tiếng súng vô tâm vô tình của quân giặc không bỏ sót một ai, không trừ một cảnh vật nào. Tất cả trở nên hoang tàn, xơ xác, lũng loạn sau “ tiếng súng Tây ”. Giặc thì như vậy chúng tân tiến hơn ta rất nhiều về trang thiết bị, về vật chất, số lượng binh lính còn ta chỉ có một tấm lòng, một truyền thống cuội nguồn yêu nước mãnh liệt của người nông dân, của những con người Nước Ta. Nghệ thuật tiểu đối được sử dụng rất thành công xuất sắc đối rất chỉnh, rất chuẩn : Mười năm < > một trận, công ( vật chất ) < > nghĩa ( niềm tin ), chưa ắt còn danh nổi như phao < > tuy là mất tiếng vang như mõ đã chứng minh và khẳng định ý thức quyết tâm đánh giặc, làm nền để người nông dân Open. Tiếng khóc “ hỡi ôi ” quen thuộc mở màn cho bài tế. Tiếng khóc lớn bày tỏ nỗi niềm đau xót, khóc thương cho linh hồn của những nghĩa sĩ đã quyết tử oanh liệt .
Nhà thơ đã hồi tưởng và khắc họa lại hình ảnh những người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc những người nông dân thuần phác thôn quê có một ý thức yêu nước quật khởi với cụm từ “ Nhớ linh xưa ”. Trước tiên họ là con người của ruộng đồng, của nông nghiệp, lam lũ mưu sinh “ Cui cút làm ăn, toan lo nghèo khó ” đúng như Hoài Thanh nhận xét “ Biết bao yêu thương trong một chữ cui cút ”. Nhà thơ bày tỏ lòng thương cảm so với con người hiền lành, dáng dấp khó khăn vất vả đến tội nghiệp. Họ là những con người chất phác, thuần nông ngoài việc đồng áng “ chỉ biết ruộng trâu ”, khoảng trống tiếp xúc bó hẹp “ ở trong làng bộ ” với việc làm của nhà nông “ Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy tay vốn quen làm ”. Nào họ có biết chi đến việc binh đao, giáo mác “ Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhưng ” rồi “ tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ mắt chưa từng ngó ”. Biết bao cái chưa biết ấy thế mà khi giặc xâm lăng nhũng nhiễu, triều định chống cự yếu ớt họ can đảm và mạnh mẽ bỗng chốc trở thành những người nghĩa sĩ anh hùng cứu nước .
Lúc đầu họ cũng trông cũng mong vào sự phản công của triều đình. Nhưng trước toàn cảnh nguy kịch, triều đình bạc nhược để cho con dân của mình thốt lên “ Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng, trông tin quan như trời hạn trông mưa ”. Điển tích “ tiếng phong hạc ” lấy ở câu “ Phong thanh hạc lệ, thảo mộc giai binh ” để chỉ nỗi lo âu, hoảng sợ, sợ hãi trước sự tiến công hung bạo của quân địch. Là con là dân họ chỉ biết mong đợi vào quan phụ mẫu của mình mong cho quốc gia được bình yên để họ yên tâm lập nghiệp nhưng chỉ là mòn mỏi trong chờ đón mươi tháng vời vợi. Và tất yếu họ không hề dương con mắt nhìn quốc gia rơi vào tay giặc. Trước đó họ chỉ ghét chúng bởi “ mùi tinh chiên vấy vá ” tức chỉ mùi hôi tanh của giặc Pháp với hình ảnh so sánh rất độc lạ “ ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ ”. Đó là một cái lẽ tự nhiên. Cách dùng từ thật sáng giá tương thích tâm lí và tâm lý của người nông dân. Sự chán ghét được đẩy lên mức độ cao hơn khi “ Bữa thấy bòng bong che trắng lốp ”, “ Ngày xem ống khói chạy đen sì ” mà “ muốn tới ăn gan ”, “ muốn ra cắn cổ ”. Sự nhức nhối đến tận cùng, sự căm thù đến tột độ phải đến câu sau mới lên đến đỉnh điểm “ Một mối xa thư đồ sộ, há để ai chém rắn đuổi hươu ; Hai vầng nhật nguyệt chói lòa, đâu dung lũ treo dê bán chó ”. Điển tích, điển cố, từ ngữ Hán Việt đặc biệt quan trọng thành ngữ “ treo dê bán chó ” được tập trung chuyên sâu để biểu lộ ý chí quyết tâm chống giặc, con mắt tinh tường của nhân dân. Mặt nạ “ khai hóa ”, “ truyền đạo ” của giặc Pháp bị bóc trần trình diện dã tâm cướp nước ta của chúng .
Truyền thống và ý thức của dân tộc bản địa cùng với tội ác của giặc Pháp đã thôi thúc họ đứng lên đấu tranh với tổng thể tấm lòng của người con Việt. Nhà thơ cảm phục trước niềm tin và việc làm của họ điều đó trái chiều trọn vẹn với tiềm năng của người nông dân. Họ không đợi ai đòi ai bắt mà tự nguyện chiến đấu “ phen này ra sức đoạn kình, chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ ” hàng loạt những động từ vị ngữ chỉ hành vi biểu lộ quyết tâm hăm hở, khí thế hào hùng tiếp nối hào khí Đông A của thời đại nhà Trần. Họ “ Rũ bùn đứng dậy sáng lòa ” chiến đấu khi trong tay là những đồ vật thô sơ, là những công cụ lao động thường ngày của nhà nông là manh áo vải, ngọn tầm vông, rơm con cúi, lưỡi dao phay … Họ không phải dòng dõi nhà binh, không được tập luyện, không có tổ chức triển khai, không có tín hiệu lệnh, đội ngũ, kỷ luật, vũ khí lại thô sơ. Chính những “ cái không ” ấy làm điển hình nổi bật lên “ cái có ” vô giá tiềm ẩn trong con người Cần Giuộc. Bởi họ có ý thức quyết tâm đánh giặc, có một niềm tin yêu nước không đổi, có một lòng căm thù giặc đến vô cùng. Điều đó đã làm nên sức mạnh vô song để họ đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không, không sợ đạn to đạn nhỏ mà liều mình xông vào như chẳng có, rồi kẻ đâm ngang, người chém ngược làm cho quân giặc lo âu. Giọng điệu hào hùng, sục sôi qua cách ngắt nhịp, nhịp điệu gấp, dồn dập cùng với những động từ mạnh “ đạp rào lướt tới ”, “ xô cửa xông vào ”, “ đâm ngang chém ngược ” và một giọng văn đanh thép, hùng tráng để biểu lộ cái hiên ngang, quật cường với thái độ căm thù giặc như muốn ăn gan, uống máu quân địch .
Niềm thương tiếc của nhà thơ dành cho những người nghĩa sĩ đã khuất được bộc lộ bằng cụm từ mở màn “ Khá thương thay ” ở đoạn ba. Sang đoạn kết từ “ Ôi ” Open bày tỏ lòng xót thương và lời cầu nguyện của người đứng tế. Giọng điệu bi ai trùng xuống đến thống thiết đau buồn. Tác giả thương xót cho những người dân phải chịu khó, chịu khổ “ ăn tuyết nằm sương ” làm “ xiêu mưa ngã gió ”. Ông khẳng định chắc chắn ý chí quyết tâm của dân tộc bản địa thà “ về theo tổ phụ cũng vinh ” chứ chẳng chịu khom sống lưng uốn gối làm nô lệ. Đằng sau tiếng khóc lớn, tiếng khóc ròng xót thương là mong ước, ước nguyện của tác giả. Ông mong cho quốc gia được thái bình, dân đen thoát cảnh lầm than cơ cực, mong cho dân tộc bản địa sạch bóng quân địch. Dù bị mù không hề ra trận chinh chiến nhưng Nguyễn Đình Chiểu vẫn cùng với những lãnh tụ nghĩa quân họp bàn bày mưu đánh giặc. Đến khi giặc đánh chiếm Nam Kì ông ở lại Ba Tri chúng ra sức dụ dỗ, mua chuộc ông nhưng con người kiên trung ấy khảng khái chối từ, giữ trọn tấm lòng son với dân tộc bản địa .
“ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” là bài văn thành công nhất cho thể loại văn tế của Nguyễn Đình Chiểu. Bài văn đã có những góp phần mới lạ nền văn học dân tộc bản địa cùng với nghệ thuật và thẩm mỹ đắt giá được sử dụng tài tình. Thứ nhất những góp phần mới : hình tượng người nông dân Nước Ta lần tiên phong đi vào trong văn học với những nét thuần phác nhất có điệu bộ, dáng dấp, tính cách, xúc cảm và tình cảm rõ ràng. Đề tài gắn liền với trong thực tiễn mang tính thời sự lúc bấy giờ của quốc gia. Đáng chú ý quan tâm là sự chuyển biến của tư tưởng trung quân theo hướng ngày càng tăng chất hiện thực, giảm bớt “ khẩu khí ” lí tưởng. Tác phẩm đã đưa văn học quy trình tiến độ này trở thành vũ khí đấu tranh chống quân địch, chống tư tưởng đầu hàng và bọn phản động tay sai bán nước. Thứ hai là những thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ đắt giá được sử dụng thành công xuất sắc. Bài văn tế được viết theo thể phú Đường luật có vần, có độc vận. Từ ngữ biểu cảm trực tiếp, gọi tên những trạng thái phong phú như buồn thương, sầu tủi khi thì tự hào. Hệ thống những từ láy gợi hình quyến rũ được dùng linh động : Cui cút, leo lét, não nùng, dật dờ. Ngôn ngữ bình dị, đậm sắc tố thôn dã của vùng đất Nam Bộ : Cui cút, vấy vá, rơm con cúi, dao phay. Kết hợp tài tình những điển tích điển cố, ước lệ tượng trưng như : Tiếng phong hạc, mùi tinh chiên, mối xa thư, chém rắn đuổi hươu. Nghệ thuật tiểu đối đặc trưng của thể loại văn tế được biểu lộ rõ nét qua những câu văn cùng với cấu trúc ngôn từ phủ định trùng điệp : “ Nào đợi / chẳng thèm / nào phải / chẳng qua / chẳng đợi / không chờ … ” thẩm mỹ và nghệ thuật tương phản hai Lever được sử dụng thành công xuất sắc là “ Hỏa mai … gươm đeo … / Chi nhọc quan quản chẳng sợ thằng Tây … / Kẻ đâm ngang bọn hè trước … súng nổ. ” Giọng điệu linh động lúc thì hùng oai, sục sôi khi diễn đạt cái hiên ngang, lúc thì bi ai, thống thiết khi nói về sự mất mát, đau buồn .
Chính những điều đó đã khắc họa được hình tượng người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc những con người dũng mãnh dám quyết tử vì nghĩa lớn với một lòng nồng nàn yêu nước “ Nó kết thành một làn sóng vô cùng can đảm và mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hại, khó khăn vất vả, nó nhấn chìm toàn bộ lũ bán nước và lũ cướp nước ”. Tinh thần ấy, con người ấy trở thành hình tượng đẹp, đáng nể phục và là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ Nước Ta. Nếu như trước khi thực dân Pháp xâm lược thơ văn của Đồ Chiểu đa phần là thể loại truyện thơ dài với nhân vật tiêu biểu vượt trội là Lục Vân Tiên để truyền bá đạo lí và tư tưởng làm người thì ở quy trình tiến độ sau năm 1858 thơ văn Đồ Chiểu là lá cờ đầu cho văn thơ chống Pháp đầu thế kỉ XIX, cổ vũ lòng yêu nước. Bài văn tế đã góp thêm phần để Nguyễn Đình Chiểu ngôi sao 5 cánh sáng thực sự tỏa sáng theo cách của riêng mình trong khung trời văn nghệ của dân tộc bản địa .

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 5

Nguyễn Đình Chiểu là một trong những nhà văn, nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam. Song cuộc đời ông không hề êm đẹp, năm 1849 ông phải bỏ thi để về chịu tang mẹ. Trên đường đi ông bị đau mắt rồi bị mù, về sau ông ra dạy học và bốc thuốc cho dân, cuối cùng tham gia chống Pháp. Chắc bởi có nhiều thời gian ở gần người dân nói chung và nông dân nói riêng nên ông thấu hiểu sự khổ cực, vất vả nhưng lại mang vẻ đẹp bi tráng, sẵn sàng hi sinh vì dân tộc của nông dân Nam Bộ mà ông đã viết nên một trang văn hào kiệt “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc” theo yêu cầu của Đỗ Quang.

Bài tế gồm bốn phần : Lung khởi, thích thực, ai vãn và kết. Với bố cục tổng quan như vậy, Nguyễn Đình Chiểu dựng lên trong mắt người đọc, người nghe một bức tượng đài bất tử về người nông dân .
Ở phần lung khởi, Nguyễn Đình Chiểu đã nêu lên lí lẽ sống chết. Đó là đứng lên chống lại ngoại xâm bởi súng giặc làm đất rền, còn lòng dân thì trời sẽ tỏ. Bằng phép đối, ông đã nói lên sự phẫn nộ của nhân dân trước việc nước nhà bị xâm lăng. Bên cạnh đó, ông còn so sánh cái danh về việc làm ruộng và đánh giặc việc bỏ sức mười năm dỡ công vỡ ruộng, so với một trận đánh tây, và cái danh mang lại của mười năm chưa thể nào nổi như phao của trận đánh tây đó, khét tiếng hào hùng vang xa như tiếng mõ vang hào hùng, khí thế .
Cũng bởi lẽ sống chết đó, cùng với lòng yêu nước và sự căm thù giặc, căm thù những thói mọi nó giống như kiểu nhà nông ghét cỏ và sự phẫn nộ đó tột độ đến mức muốn ăn gan, muốn cắn cổ bọn giặc ngoại và một nỗi đồng cảm “ nước mất, nhà tan ” làm sục sôi và giai cấp nông dân đã đứng lên khởi nghĩa. Đó là những người nông dân côi cút làm ăn trước giờ chuyên cuốc, chuyên cày, bừa, còn việc quân sự chiến lược như tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, họ chưa từng ngó lấy, chưa từng nhìn ấy thế mà nào phải đợi ai đến, ai bắt, họ đã tự xin ra sức đoạn kình đấu tranh tự nguyện ngay cả khi chưa trở thành người lính. Họ là những người nông dân gan góc, chiến đấu không màng sống chết với hình ảnh hùng dũng không ngại sắt thép đang chĩa ra mà đạp rào lướt tới, coi giặc như không hiện hữu ; không biết sợ thằng Tây nào đang bắn những đạn nhỏ đạn to, mà xô cửa xông vào liều mình với toàn bộ nhưng như chẳng có. Mặc dù vũ khí của họ rất thô sơ chỉ là ngọn tầm vông, những chi nài, dao tu, nón gõ nhưng vẫn lao vào địch mà đâm ngang, chém ngược, làm cho mã tà ma ní hồn kinh ; bọn hè trước, lũ ó sau, trối kêu tàu thiếc, tàu đồng súng nổ. Họ chiến đấu vì tổ quốc, vì dân tộc bản địa nên chuẩn bị sẵn sàng bỏ lại mái ấm gia đình của riêng. Đây chính là nội dung của phần thích thực .
Trong phần ai vãn, Nguyễn Đình Chiểu bộc lộ lòng tiếc thương so với những người nông dân mang vẻ đẹp bi tráng và lòng yêu nước quật cường không sợ hi sinh, trong đại chiến Cần Giuộc. “ Một giấc sa trường rằng chữ hạnh, nào hay da ngựa bọc thây ; trăm năm âm ti ấy chữ quy, nào đợi gươm hùm treo mộ ”, bởi vậy “ già, trẻ hai hàng lụy nhỏ ”, “ mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn kia leo lét trong lều ”, “ vợ yêu chạy tìm chồng ”. Đó là sự xót xa, đau khổ, thương tình so với những chiến sỹ của Nguyễn Đình Chiểu nói riêng và toàn thể nhân dân Cần Giuộc nói chung .
Đối với phần kết, một lần nữa tác giả nhấn mạnh vấn đề việc sống ở đời thì phải thờ vua, giặc đến thì phải ra sức bảo vệ nước nhà như những nghĩa sĩ Cần Giuộc. Những nghĩa sĩ dù đã hi sinh vẫn sẽ mãi tiếp bước cùng dân tộc bản địa trong công cuộc gìn giữ quốc gia .
Tóm lại, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu là tiếng khóc bi tráng của một thời kì lịch sử vẻ vang đau thương nhưng vĩ đại của dân tộc bản địa, là bức tường đai bất tử về những người nông dân Cần Giuộc nói riêng và toàn thể người dân Nam Bộ nói chung đã dũng mãnh chiến đấu hi sinh vì quốc gia trong thời chiến. Bài văn cũng là một thành tựu xuất sắc về thẩm mỹ và nghệ thuật tạo hình tượng nhân vật tích hợp thuần thục chất trữ tình và tính hiện thực ; ngôn từ bình dị, trong sáng, và sinh động .

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 6

Nguyễn Đình Chiểu xuất thân trong một mái ấm gia đình nhà nho. Năm 1846 ông về Gia Định mở trường dạy học bốc thuốc chữa bệnh cho nhân dân và làm thơ. Khi giặc Pháp dụ dỗ ông vẫn giữ trọn lòng mình thủy chung son sắc với quốc gia và nhân dân. Thơ văn của ông thấm nhuần lý tưởng đạo đức cao đẹp nhân nghĩa với những con người sống cao đẹp nhân hậu thủy chung biết giữ gìn nhân cách ngay thật cao quý dám đấu tranh và có đủ sức mạnh để thắng lợi những thế lực bạo tàn cứu nhân độ thế .
Bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” là một tác phẩm như vậy. Bài văn là tiếng khóc từ đáy lòng của tác giả và tiếng khóc lớn của nhân dân trước sự hi sinh của những anh hùng. Văn tế là một loại văn thường dùng trong khi đọc tế cúng người chết nó có hình thức tế – tưởng. Bài văn tế có những phần : Lung khởi là cảm hứng khái quát về người chết, Thích thực hồi tưởng về công đức của người chết, Ai vãn than tiếc người chết và phần kết nêu ý nghĩa và lời mời của người cúng tế so với linh hồn người chết. Bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc có đủ bốn phần như vậy .
Mở đầu bài thơ là một lời than :
“ Hỡi ôi ! Súng giặc đất rền lòng dân trời tỏ ”
Tiếng than vang lên mà nghe sao đau thương đến thế. Tiếng than ấy cho ta một ý nghĩ về một cảnh tang thương chết chóc là cảnh cuộc chiến tranh quyết liệt với những người đã bị tử trận trên mặt trận. Ông trời có đồng cảm lòng người, có đồng cảm được nỗi tang thương đau xót trong lòng những người thân nhân của những người dân đã tử trận. Tiếng khóc bi tráng của tác giả xuất phát từ rất nhiều nguồn xúc cảm. Đó là thái độ cảm phục và niềm thương xót vô hạn của tác giả so với người nông dân nghĩa sĩ. Các cụ thể ” xác phàm vội bỏ ” ; “ nào đợi gươm hùm treo mộ ” ; ” tấc đất ngọn rau ơn Chúa ”, “ tài bồi cho nước nhà ta ” ; “ quan quân khó nhọc ”, ” ăn tuyết nằm sương ” ; “ đồn lũy tan tành ” bộc lộ niềm thương cảm và xót thương ấy một lần nữa khẳng định nghĩa binh chỉ là những người dân thường, nhưng sẵn sàng chuẩn bị dấy binh vì một lòng yêu nước .
Bên cạnh đó tác giả miêu tả hình tượng người chiến sỹ với vẻ đẹp của hình thức bên ngoài “ chẳng qua là dân ấp dân làng ”, “ ngoài cật có một manh áo vải ”, “ trong tay cầm một ngọn tầm vông ”. Đó là những hình ảnh của những người dân chân lấm tay bùn cơm không đủ no áo không đủ ấm. Còn đời sống hàng ngày của họ thì được tác giả miêu tả bằng những câu văn mộc mạc dễ hiểu không mấy cầu kì về câu chữ, họ hiện lên là những người “ cui cút làm ăn toan lo nghèo khó ”, “ chưa quen cung ngựa ”, “ việc cuốc việc cày việc bừa việc cấy tay vốn quen làm ; tập khiên tập súng tập mác tập cờ mắt chưa từng ngó ”. Từ đó cho ta một cái nhìn tổng lực rất đầy đủ nhất về người nông dân. Họ vốn là những người dân lao động thông thường và họ cực kỳ lương thiện không khi nào muốn xảy ra cuộc chiến tranh, họ không đi cướp bóc không muốn đi lấn chiếm nước khác để làm giàu cho mình mà họ mãn nguyện về đời sống khốn khó nhưng tự do của mình. Có chăng tham vọng to lớn nhất của họ chính là đủ cơm ăn áo mặc. Thế nhưng khi tổ quốc lâm nguy súng giặc nổ vang rền trời đất và quê nhà xứ xở thì họ lại có một ý thức kháng chiến sục sôi. “ Súng rền ” cho thấy bọn giặc đã sử dụng những vũ khí rất tối tân chứ không phải là gậy gộc, là khiên là mác nữa cho thấy ở đây có một khoảng cách xa về vũ trang của cả hai bên. Nhà văn đã miêu tả được vẻ đẹp của người dân yêu nước sao mà đơn giản và giản dị đến thế : “ Tiếng phong hạc phập phồng hơn mười tháng trông tin quan trường như trời hạn trông mưa mùa chinh chiến vấy vá đã ba năm ghét thói mọi như nhà hồn ghét cỏ ” .
“ Bữa thấy bòng bong che trắng lốp muốn tới ăn gan ngày xem ống khói chạy đen sì muốn ra cắn cổ ”. Chính do đó mặc dầu dân ấp dân làng, ngoài cật có một manh áo vải trong tay cầm một ngọn tầm vông nhưng họ vẫn sẵn sàng chuẩn bị tự nguyện lao vào vì nghĩa lớn “ hỏa mai đánh bằng rơm con cúi cũng đốt xong nhà dạy đạo kia gươm đeo dùng bằng lưỡi dao phay cũng chém rớt đầu quan hai họ ”, “ chi nhọc quan quản gióng trống kỳ trống giục đạp rào lướt tới coi giặc cũng như không nào sợ thằng tây bắn đạn nhỏ đạn to xô cửa xông vào liều mình như chẳng có ” và thế là “ kẻ đâm ngang người chém ngược làm cho tà mã ma ní hồn kinh bọn hè trước lũ ó sau trối kệ tàu sắt tàu đồng súng nổ .
Nhà văn đã thành công xuất sắc trong khi khắc họa hình tượng nghĩa quân Cần Giuộc. Các từ miêu tả nguồn gốc xuất thân ngoại hình và hành vi của người nghĩa sĩ nông dân cho thấy họ chỉ là những dân thông thường chất phác chịu khó nhưng khi nước nhà có giặc họ tự nhận về mình nghĩa vụ và trách nhiệm phải bảo vệ quốc gia chuẩn bị sẵn sàng hi sinh vì nước. Cách bộc lộ hình tượng người nghệ sĩ rất tỉ mỉ từ trang bị thô sơ hành vi dũng mãnh nguyện lao vào mình để bảo vệ quốc gia .

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 7

Có lẽ với những người yêu quý văn chương, đề tài người nông dân đã quá đỗi quen thuộc và trở thành chủ đề “ chọn mặt gửi vàng ” của không ít “ cây bút ”. Chúng ta đã có một anh nông dân mất hết “ nhân hình lẫn nhân tính ” khi bị xã hội đẩy đến bờ vực trong “ Chí Phèo ” – Nam Cao. Hay là hình ảnh chị Dậu “ vùng chạy ra ngoài giữa lúc trời tối đen như mực, đen như cái tiền đồ của chị vậy ! ” trong “ Tắt đèn ” của Ngô Tất Tố. Thế nhưng, lần tiên phong trong văn học Nước Ta một tượng đài sừng sững, hùng tráng về người nông dân đã được Nguyễn Đình Chiểu chắp bút qua “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ”. Bên cạnh việc khắc họa hình ảnh bi tráng, đầy hi sinh của người nông dân chống Pháp thì bài tế còn là nỗi lòng, nỗi xót thương của tác giả cho “ những anh hùng áo vải ” .
Bài tế sinh ra trong thực trạng thực dân Pháp đang “ tung hoành ” ở nước ta. Sau khi chiếm được thành Gia Định, Pháp khởi đầu đánh chiếm ra những vùng gần đó như Tân An, Cần Giuộc, Gò Công … Ngày 16/12/1861 do quá phẫn nộ, những người nông dân Cần Giuộc đã đứng lên tập kích đồn Pháp tàn phá được 1 số ít quân của Pháp. Nhưng xót xa thay, có khoảng chừng mười lăm nghĩa sĩ đã dũng mãnh quyết tử. Xúc động trước sự ra đi này, Nguyễn Đình Chiểu đã sáng tác nên bài “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” nhằm mục đích đọc truy điệu lần cuối cho những anh hùng gan góc .
Mở đầu bài tế, tác giả đã lên tiếng tố cáo tội ác của thực dân :
“ Hỡi ôi ! Súng giặc đất rền ; lòng dân trời tỏ … ”
Xung quanh đâu đâu cũng có tiếng súng, âm thanh ấy làm rung động cả một vùng đất. Nhưng từ trong nguy khốn người ta mới thấy được bản lĩnh, đức tính của những người nông dân bình dị. Cái họ làm đã được trời đất “ chứng giám ” và được lịch sử dân tộc ghi công với hành vi “ một trận nghĩa đánh Tây, thân tuy mất tiếng vang như mõ ”. Chỉ với mấy dòng tiên phong, tác giả đã trực tiếp lên tiếng ngợi ca cho những hành vi anh hùng của người nông dân. Họ chuẩn bị sẵn sàng hi sinh bản thân mình những mong đánh đuổi quân địch xâm lược .
Từ việc chứng minh và khẳng định ý nghĩa trong sự hi sinh của những người nông dân Cần Giuộc. Tác giả chuyển sang miêu tả hình ảnh của họ trong đời sống hoạt động và sinh hoạt, thao tác đời thường và đến lúc họ đã trở thành những anh hùng đánh giặc, lập công :
Nhớ linh xưa :
Côi cút làm ăn ; toan lo nghèo khó ”
Họ chỉ là những người nông dân chân chất, hiền lành, quanh năm “ bán mặt cho đất, bán sống lưng cho trời ” suốt ngày quanh quẩn với con trâu con bò, với rặng tre làng. Những người nông dân ấy trước giờ chỉ chăm sóc đến việc làm làm ăn, chỉ mong “ kiếm kế sinh nhai ”. Họ chỉ biết “ việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm ; ” vì đó là những việc làm gắn bó với người nông dân từ ngày này qua ngày khác. Chứ còn việc binh đao “ chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung ” và so với họ việc “ Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ngó ”. Có thể thấy những người nông dân của Nguyễn Đình Chiểu chỉ quen với việc làm đồng áng, chưa hề có sự “ quen tay ” với súng đao. Dù bản thân không hề là những binh lính rành nghề, cũng không phải là người hoàn toàn có thể tinh chỉnh và điều khiển vũ khí tốt. Thế nhưng, những anh hùng ấy vẫn hiên ngang tôi luyện, đứng lên chống giặc. Tất cả những hành vi của họ đều xuất phát từ sự phẫn nộ tội ác của giặc .
Tác giả cũng rất tinh xảo khi nêu ra một trong những nguyên do khác thôi thúc những người nông dân đứng lên là vì “ Tiếng phong hạc phập phồng hơn mươi tháng, trông tin quan như trời hạn mong mưa ”. Sự yếu ớt, nhu nhược của triều đình khi không có bất một hành vi nào bộc lộ sự phản kháng so với tội ác của giặc đã buộc lòng nông dân Cần Giuộc “ Nào đợi ai đòi, ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình ; Chẳng thèm trốn ngược, chốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ ”. Với giải pháp liệt kê, tác giả đã cho thấy ý chí chiến đấu quật cường của người nông dân. Họ chuẩn bị sẵn sàng vùng dậy đấu tranh chứ không hèn nhát chạy “ trốn chui trốn lủi ”. Nếu như với hình ảnh của những người nông dân trước đây “ bước chân xuống thuyền, nước mắt như mưa ” – có phần yếu ớt và niềm tin bị bắt buộc thì ở đây ta phát hiện hình ảnh những người nông dân trọn vẹn tự nguyện, tự giác đấu tranh chứ không có bất kể một thế lực nào khác điều khiển và tinh chỉnh. Đây là một trong những lí do làm cho vẻ đẹp của người nông dân Cần Giuộc khác với những người nông dân còn lại .
Có thể thấy những người nông dân trong “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” không những phải rèn luyện binh đao để ra trận, mà ở họ sự quyết tử còn bộc lộ trong cách vượt lên thực trạng ngặt nghèo. Độc “ manh áo vải ” nhưng họ nào đợi được trang bị mọi thứ bảo lãnh, cứ thế mà lên đường chiến đấu :
“ Ngoài cật có một manh áo vải, nào đợi đeo bao tấu bầu ngòi ; Trong tay cầm một ngọn tầm vông, chị nài sắm dao tu nón gõ. ”
Tác giả Nguyễn Đình Chiểu dẫn người đọc từ từ tò mò những tính cách bên trong con người nông dân. Nếu ở trên ta cảm phục trước ý chí sắt đá, niềm tin tôi luyện để lên đường chiến đấu của người nông dân thì phần tiếp theo tác giả tái hiện chân thực cái hào khí sôi sục khi chiến đấu với giặc như thể ý thức “ nó nhấn chìm tổng thể lũ bán nước và lũ cướp nước ”. ( “ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta ” – Hồ Chí Minh ) .
“ Chi nhọc quan quản trống kỳ, trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không ; Nào sợ thằng Tây bắn đạn nhỏ, đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như chẳng cóKẻ đâm ngang, người chém dọc, làm cho mã tà ma ní hồn kinh ; Bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu thiếc tàu đồng súng nổ .
Tác giả sử dụng phép liệt kê, liên tục đưa ra những hành vi chống giặc của người nông dân “ trống kỳ, trống giục, đạp rào lướt tới ” rồi “ đâm ngang, chém dọc ” làm cho nhịp bài tế nhanh, khẩn trương, khấp rút như chính những thao tác mà nghĩa sĩ đánh giặc. Âm điệu bài thơ dần trở nên hào hùng, dồn dập như trận cuồng phong làm rung chuyển cả một bãi chiến. Tinh thần chiến đấu ngày càng sôi sục và dâng cao hơn .
Nhìn lại tình hình lịch sử vẻ vang lúc bấy giờ, khi thực dân tiến đánh nước ta, triều đình Huế nhu nhược, yếu hèn không có bất kể thái độ nào để đối phó với giặc. Mặc nhiên đầu hàng, bám víu vào cái ngôi vua của mình, không màng tới trách nhiệm giữ gìn quốc gia. Nông dân cả nước nói chung và những “ chiến sỹ ” Cần Giuộc nói riêng đã tự mình đứng lên đòi lại quyền tự do, tự mình bảo vệ lấy tấc đất của mình. Tuy nhiên, sự bất phù hợp về lực lượng giữa ta và địch đã làm cho một phần nghĩa sĩ ngã xuống. Dẫu thế, cái “ ngã ” của họ chính là tư thế của những anh hùng đã gan góc, quyết tâm đuổi giặc xâm lăng bảo vệ tổ quốc. Đoạn tế này chính là nỗi xót thương mà Nguyễn Đình Chiểu không chỉ dành cho những người đã khuất mà cùng với đó là sự cảm thông, san sẻ cho những mái ấm gia đình có “ vị anh hùng ” buộc phải “ dừng chân ”
“ Đau đớn bấy ! mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều ; Não nùng thay ! vợ yếu chạy tìm chồng, cơn bóng xế dật dờ trước ngõ. ”
Còn gì đau đớn hơn khi mẹ xa con, chồng xa vợ ! Có nỗi đau nào bằng khi mất đi người thân trong gia đình. Những nghĩa sĩ Cần Giuộc càng anh hùng, quả cảm bao nhiêu thì người đọc lại xót thương, phẫn nộ Pháp bấy nhiêu. Những câu cảm thán mà tác giả sử dụng như xé toạc khung trời ấy, là tiếng hét ai oán cho những con người vì độc lập dân tộc bản địa. Nguyễn Đình Chiểu có cách so sánh rất hay khi “ mẹ già ” giờ đây như “ ngọn đèn khuya leo lét ”. Ở tuổi xế chiều mỗi người mẹ đều có đứa con chăm nom, bảo vệ thì những người mẹ Cần Giuộc chỉ biết khóc con. Những người mẹ ấy leo lắt, đói hôm cũng không biết phụ thuộc vào ai vì con còn đâu nữa mà trông. Những người “ vợ yếu ” thì như “ cơn bóng xế dật dờ trước ngõ ” vì tìm đâu ra trụ cột để mà dựa vào. Họ lao đao, chao đảo vì tự nhiên mất đi một phần rất quan trọng trong đời sống. “ Dật dờ ” cũng hoàn toàn có thể là sự ngóng trông, mong đợi chồng về nhưng nào đâu nữa ! Những người anh hùng ấy đã ngã xuống cho sự nghiệp đánh đuổi giặc Pháp, cho lí tưởng bảo vệ giang sơn. Hai câu thơ trên nghe sao mà ai oán, nghe sao chua xót cho những nghĩa sĩ Cần Giuộc !
Cảm phục, xót thương cho những linh hồn của nghĩa sĩ tác giả đã có những tích tắc ngọt ngào khi đọc bài tế. Đến sau cuối tác giả vẫn không nguôi về những hành vi quả cảm mà những nghĩa sĩ đã làm cho mảnh đất của mình, cho người dân của họ .
“ Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia ; Sống thờ vua, thác cũng thờ vua, lời dụ dạy đã rành rành, một chữ ấm đủ đền công đó. Nước mắt anh hùng lau chẳng ráo, thương vì hai chữ thiên dân ; Cây hương nghĩa sĩ thắp nến thơm, cám bởi một câu vương thổ. ”
Bắt đầu bài tế cũng là những anh hùng hào kiệt, đến cuối bài tế vẫn sống mãi với giang sơn. Những “ chiến sỹ Cần Giuộc ” quả là bức tượng sống cho hình ảnh những con người đời thường nhưng chuẩn bị sẵn sàng đứng lên cho sự an nguy của tổ quốc. Hình ảnh “ chết vinh còn hơn sống nhục ” là hình tượng vàng son cho khí tiết hào hùng, oanh liệt của người nông dân .
Bằng cách sử dụng thể loại tế, cùng với việc sử dụng ngôn từ bình dị, dân dã tích hợp giọng điệu xót thương, Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa nên bức chân dung về những người “ chiến sỹ Cần Giuộc ” gan góc quên mình. Ở họ sự thiếu thốn khắc khổ, cái khó khăn vất vả trong lúc rèn luyện vũ khí không làm chùn bước chân của những nghĩa sĩ mà trái lại ý thức sôi sục, ý chí tự nguyện cùng quyết tâm đánh đuổi quân địch đã đúc rút lại tạo ra sự những trang anh hùng. Dù kết thúc, tất cả chúng ta đã có một phần nghĩa sĩ ngã xuống nhưng chính cái hi sinh ấy lại là lời nói cao quý cho những con người dù “ thấp cổ bé họng ” vẫn có quyền lên tiếng cho chính bản thân mình .

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 8

Nguyễn Đình Chiểu là nhà văn tài ba khi đã nêu lên hình tượng người nông dân trong văn học mà trong suốt những thời hạn qua chưa được nhắc đến trải qua bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc. Trong bài văn tế, hình tượng người nông dân được khắc họa rõ ràng. Hình ảnh người nông dân nghèo nàn chỉ biết làm ăn một cách thầm lặng, quanh năm chỉ biết ruộng trâu, cần mẫn lao động. Họ là những người nông dân yêu ghét rõ ràng, căm thù quyết không đội trời chung với giặc khi thực dân Pháp xâm lược. Họ đã gan góc chiến đấu và gan góc hi sinh, trong lời văn là những lời lẽ bi thương đầy nước mắt nhưng không hề rơi nước mắt. Đó chính là cái hay của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu .
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc sinh ra vào năm 1858, khi thực dân Pháp nổ súng vào Thành Phố Đà Nẵng, Nước Ta. Sau khi chiếm được thành Gia Định vào đầu năm 1859, quân Pháp khởi đầu một quy trình lan rộng ra tiến công ra những vùng lân cận như Tân An, Cần Giuộc, Gò Công … Ngày 15 tháng 11 năm Tân Dậu, những nghĩa sĩ mà là nông dân, vì quá phẫn nộ kẻ ngoại xâm, đã gan góc đứng lên chiến đấu tập kích đồn Pháp ở Cần Giuộc, tàn phá được 1 số ít quân của đối phương và viên tri huyện người Việt đang làm tập sự cho Pháp. Khoảng mười lăm nghĩa sĩ bỏ mình. Những tấm gương đó đã gây nên niềm xúc động lớn trong nhân dân. Theo nhu yếu của tuần phủ Gia Định là Đỗ Quang, Nguyễn Đình Chiểu làm bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, để đọc tại buổi truy điệu những nghĩa sĩ đã hi sinh trong trận đánh này .
Như tất cả chúng ta biết thì Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là một tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ hiếm có. Bi tráng là tầm vóc và đặc thù của tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ ấy : vừa hoành tráng, hùng tráng, vừa thống thiết, bi ai. Hùng tráng ở nội dung chiến đấu vì nghĩa lớn. Hùng tráng ở phẩm chất anh hùng, ở đức hi sinh quyết tử. Hùng tráng ở chỗ nó dựng lên một thời đại sóng gió kinh hoàng, kinh khủng của quốc gia và dân tộc bản địa .
Mở đầu bài văn tế là hai tiếng “ Hỡi ôi ! ” vang lên thống thiết, đó là tiếng khóc của nhà thơ so với nghĩa sĩ, là tiếng nấc đau thương cho thế nước hiểm nghèo : “ Súng giặc, đất rền ; lòng dân trời tỏ ” có ý nghĩa là Tổ quốc lâm nguy, súng giặc nổ vang rền trời đất và quê nhà .
Trong cảnh nước mất nhà tan, chỉ có nhân dân đứng lên gánh vác thiên chức lịch sử dân tộc, đánh giặc cứu nước cứu nhà. Và người nông dân chỉ biết cui cút làm ăn một cách tội nghiệp đã dũng mãnh đứng lên đánh giặc giành lại nền độc lập cho Tổ quốc thân yêu mà sự quả cảm đó xuất phát từ tấm lòng yêu nước có trong mỗi con người. Tấm lòng yêu nước, căm thù giặc của những người nông dân, của những người áo vải mới tỏ cùng trời đất và sáng ngời chính nghĩa. hình tượng chính của bài văn tế chính là những chiến sỹ nghĩa quân Cần Giuộc .
Nguồn gốc của họ là nông dân nghèo sống cuộc sống “ côi cút ” sau luỹ tre làng. Chất phác và hiền lành, cần mẫn là chịu khó trong làm ăn, quanh quẩn trong xóm làng, làm bạn với con trâu, đường cày, sâu bừa, rất lạ lẫm với cung ngựa trường nhung :
Xem thêm : Cách nuôi dạy một người con trai | Banmaynuocnong
Nhớ linh xưa : Cui cút làm ăn ; toan lo nghèo khó .
Cui cút làm ăn có nghĩa là làm ăn một mình, thầm lặng một cách tội nghiệp. Dù căng thẳng mệt mỏi hay khó khăn vất vả thì họ vẫn bí mật, lặng lẽ chịu đựng một mình mà chẳng nói với ai. “ Cui cút làm ăn ; toan lo nghèo khó ” đã hiện lên không thiếu một vòng đời không lối thoát của người nông dân Việt, người “ dân ấp dân lân ” Nam Bộ. Bắt đầu bằng cui cút, vật lộn làm ăn, toan lo để ở đầu cuối kết thúc trong nghèo khó. Họ là những người nông dân mà quanh năm chỉ biết làm với làm, chưa hề biết đến cái gì gọi là cung, cái gì gọi là ngựa .
Chưa quen cung ngựa đâu tới trường nhung ; Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ .
Họ là lớp người phần đông, sống thân thiện quanh ta. Quanh năm chân lấm tay bùn với nghề nông, “ chưa hề ngó tới ” việc binh và vũ khí đánh giặc :
Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm ; Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ mắt chưa từng ngó .
Thế nhưng khi quốc gia quê nhà bị giặc Pháp xâm lược, những người dân chân lấm tay bùn ấy đã đứng lên tình nguyện làm quân tự nguyện đánh giặc cứu nước cứu nhà, bảo vệ cái nghề làm lụng mà họ coi là bát cơm manh áo của họ là cái nghĩa lớn mà họ “ mến ” là đeo đuổi :
Bữa thấy bòng bong che trắng lốp, muốn tới ăn gan ; Ngày xem ống khói chạy đen sì, muốn ra cắn cổ .
Đối với giặc Pháp và lũ tay sai bán nước, họ chỉ có một thái độ : “ ăn gan ” và “ cắn cổ ”, chỉ có một chí hướng : “ phen này xin ra sức đoạn kình …, chuyến này dốc ra tay bộ hổ ” .
Trong tác bài Văn Tế Nguyễn Đình Chiểu đã có khắc nên sự trái chiều giữa đoàn dũng sĩ của quê nhà và giặc Pháp xâm lược. Giặc xâm lược được trang bị tối tân, có “ tàu thiếc, tàu đồng ”, “ bắn đạn nhỏ, đạn to ”, có bọn lính đánh thuê “ mã tà, ma ní ” thiện chiến. Trái lại, trang bị của nghĩa quân lại rất là thô sơ. Quân trang chỉ là “ một manh áo vải ”. Vũ khí chỉ có “ một ngọn tầm vông ”, hoặc “ một lưỡi dao phay ”, một súng hoả mai khai hoả “ bằng rơm con cúi ”. Thế mà họ vẫn lập được chiến công : “ đốt xong nhà dạy đạo kia ” và “ chém rớt đầu quan hai nọ ” .
Bài Văn tế đã tái hiện lại những giờ phút giao tranh ác liệt của những chiến sỹ nghĩa quân với giặc Pháp :
Chi nhọc quan quản gióng trống kì, trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không ; Nào sợ thằng Tây bắn đạn nhỏ đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như chẳng có. Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho ma ní, mã tà hồn kinh ; Bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu thiếc, tàu đồng súng nổ .
Không khí chiến trận có tiếng trống thúc quân giục giã, “ có bọn hè trước, lũ ó sau ” vang dậy đất trời cùng tiếng súng nổ. Các nghĩa sĩ của ta coi cái chết như không, tiến công như vũ bão, tung hoành giữa đồn giặc : “ đạp rào lướt tới ”, “ xô cửa xông vào ”, “ đâm ngang chém ngược ”, “ hè trước, sau ”. Giọng văn của Nguyễn Đình Chiểu đã tô đậm niềm tin quả cảm, kiên cường quật cường của những nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc. Ông cũng biểu lộ rõ lòng khâm phục so với người nghĩa sĩ nông dân. Từ trước đến nay, đây là tác phẩm tiên phong có đưa hình ảnh của nghĩa sĩ nông dân
Trong bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc còn có tiếng khóc của mẹ già nơi quê nhà trông chờ con về, vợ thương nhớ về chồng, con ngóng cha về nghề thống thiết, bi ai. Nhiều nghĩa sĩ đã ngã xuống trên mặt trận trong tư thế người anh hùng :
Những lăm lòng nghĩa lâu dùng ; Đâu biết xác phàm vội bỏ. Đất nước, quê nhà vô cùng thương tiếc. Một khoảng trống to lớn bùi ngùi, đau đớn : Đoái sông Cần Giuộc, cỏ cây mấy dặm sầu giăng ; Nhìn chợ Trường Bình, già trẻ hai hàng luỵ nhỏ. Tiếng khóc của người mẹ già, nỗi đau đớn của người vợ trẻ, nỗi nhớ thương của con cháu được nói đến vô cùng xúc động : Đau đớn bấy mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều ; Não nùng thay vợ yếu chạy tìm chồng, cơn bóng xế dật dờ trước ngõ .
Các nghĩa sĩ đã sống can đảm chiến đấu, và hi sinh rất vẻ vang. Tấm gương chiến đấu và hi sinh của họ là để ta biết rằng quốc gia nào cũng là độc lập, tự chủ. Không ai được quyền lấn chiếm. Họ là tấm gương sáng rất đáng tự hào :
Ôi ! Một trận khói tan ; nghìn năm tiết rỡ .
Sự hi sinh của những người nghĩa sĩ Cần Giuộc là bài học kinh nghiệm quý báu mà họ đã để lại. Thà chết vinh còn hơn sống nhục. Họ là tấm gương sáng để dân tộc bản địa Nước Ta noi theo mà làm, là ngọn đèn soi sáng cho dân tộc bản địa Nước Ta .
Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh, muôn kiếp nguyện được trả thù kia ; …
Công lao của người nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc sẽ đời đời nằm trong lòng mỗi người dân Nước Ta về tấm gương quả cảm, chuẩn bị sẵn sàng lao vào vì độc lập Tổ Quốc .
Nước mắt anh hùng lau chẳng ráo, thương vì hai chữ thiên dân ; Cây hương nghĩa sĩ thắp thêm thơm, cám bởi một câu vương thổ .
Tóm lại, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc chứng minh và khẳng định tấm lòng yêu thương dân thiết tha của Nguyễn Đình Chiểu. Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là niềm tự hào và biết ơn thâm thúy của nhân dân ta so với người nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc đã quả cảm chiến đấu chống giặc ngoại xâm bảo vệ nền độc lập vững chãi của quê nhà, nơi họ đã sinh ra và lớn lên hay đó là Tổ quốc mà so với họ “ nó ” rất quan trọng trong cuộc sống. Nghĩa sĩ nông dân Cần Giuộc chính là tấm gương về niềm tin quả cảm, lòng yêu nước thâm thúy để cho những thế hệ đi sau khi đọc được bài văn tế này mà noi theo để thiết kế xây dựng quốc gia càng ngày giàu mạnh hơn .

Phân tích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 9

Sôi sục trong mạch chảy văn học hàng nghìn năm chinh là niềm tin yêu nước của dân tộc bản địa Nước Ta. Ở mỗi quy trình tiến độ niềm tin yêu nước và đặc biệt quan trọng là hình ảnh người chiến sỹ yêu nước lại được bộc lộ khác nhau. Đến với “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ”, ta lại càng cảm khái và xúc động nghẹn ngào trước sự hi sinh và tấm lòng yêu nước của người lính nông dân xưa .
Trước hết, khởi đầu tác phẩm, Nguyễn Đình Chiểu tái hiện lại sục sôi không khí thời đại lịch sử vẻ vang lúc bấy giờ : “ Súng giặc đất rền, lòng dân trời tỏ ”. Câu văn ngắn, nhịp nhanh càng phần nào thấy được cái không khí sục sôi, lửa cháy của thời đại gửi gắm vào trong đó. Giữa toàn cảnh nghìn cây treo sợi tóc ấy, vẻ đẹp người lính nông dân xưa như càng được đậm tô rõ nét :
“ Nhớ linh xưa : Cui cút làm ăn ; toan lo nghèo khó, Chưa quen cung ngựa, đâu tới trường nhung ; Chỉ biết ruộng trâu, ở trong làng bộ. Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn quen làm ; Tập khiên, tập súng, tập mác, tập cờ, mắt chưa từng ”
Không phải là những người lính đã quen với việc binh đao, họ đều là những người dân nghèo lương thiện, cui cút làm ăn, ấy thế nhưng một khi tổ quốc cần, thì trái tim họ một lòng hướng về dân tộc bản địa. Họ đồng ý hi sinh, thậm chí còn cả tính mạng con người, sự sống của mình để hi sinh vì nghĩa lớn, vì tiếng gọi thiêng liêng của dân tộc bản địa. Thậm chí biết là nguy hiểm, nhưng họ không ngần ngại lao vào, không cần một kẻ thủ lĩnh, vẫn tự đứng lên ra mặt trận, vẫn hào hùng hào sảng với khí thế quật cường của chính mình :
“ Nào đợi ai đòi ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình – Chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ ” .
“ Chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi ”, câu văn của Nguyễn Đình Chiểu phải chăng đang muốn nhắc lại một thực tiễn đau buồn thời xưa, đó là người lính đi mặt trận, không hẳn lo tự nguyện, mà là họ bị ép vào cuộc cuộc chiến tranh phi nghĩa, vậy nên khi giã từ mái ấm gia đình “ chân bước xuống thuyền nước mắt như mưa ”. Hai câu văn của Nguyễn Đình Chiểu phần nào cho thấy sự trái chiều trọn vẹn giữa tư thế và tâm thế của người lính khi tham gia những cuộc cuộc chiến tranh vì độc lập và tương lai thiên thu vạn đại của dân tộc bản địa, với những cuộc cuộc chiến tranh phi nghĩa đầy bạo tàn, tiêu diệt đã tàn phá bao nhiêu đời sống của người dân lầm than khốn khổ .
Dẫu trong thực trạng thời chiến xưa, lực lượng của ta và địch là một sự chênh lệch vô cùng lớn, là đối sánh tương quan đầy trái chiều và không cân sức. Nhưng những người lính nông dân áo vải chân lấm tay bùn, chất phác thô sơ ấy vẫn xông lên, vẫn chiến đấu bằng toàn bộ sức bình sinh của mình. Thậm chí còn lập những chiến công lừng lẫy :
“ Chỉ với những vũ khí thô sơ như : Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi, cũng đốt xong nhà dạy đạo kia, Gươm đeo dùng bằng lười dao phay, cũng chém rớt đầu quan hai nọ. Kẻ đâm ngang, người chém ngược, làm cho mã tà ma ni hồn kinh. ”
Đó là những chiến tích huy hoàng, đánh đổi bằng biết bao xương máu của người lính nông dân, đồng thời, hình ảnh của họ cũng là đại diện thay mặt cho sức mạnh của dân tộc bản địa, một dân tộc bản địa quật cường, vượt mặt cả những đối thủ cạnh tranh sừng sỏ nhất. Có thể thấy, trước Nguyễn Đình Chiểu, Nguyễn Trãi cũng đã từng ca tụng và chứng minh và khẳng định sức mạnh của nhân dân trong Bình ngô đại cáo, tuy nhiên ở đó, nhà thơ Nguyễn Trãi vẫn nhìn người nông dân là những “ dân đen con đỏ ”, những người dân manh lệ cần được bảo vệ. Đến Nguyễn Đình Chiểu, cái mới ở đây là ông đã cho người đọc thấy được sức mạnh thực sự của nhân dân, họ không chỉ yếu mềm cần được bảo vệ, mà họ đầy dũng mãnh, cao quý .
Bằng tấm lòng của một cá thể yêu nước, những vần thơ của Nguyễn Đình Chiểu trong “ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” vẫn sẽ sáng mãi trên khung trời văn học Nước Ta, cùng niềm tin yêu nước và sự hi sinh vĩ đại của họ .

Phân tích Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc – Mẫu 10

Văn tế nghĩa sĩ cần giuộc được xem như thể tấm lòng trung nghĩa của Nguyễn Đình Chiểu so với những nghĩa sĩ của anh hùng của nhân dân ta trong buổi đầu chống Pháp xâm lược. Nhà thơ lỗi lạc của nền văn học Nước Ta đã dựng lên “ một tượng đài nghệ thuật và thẩm mỹ ” bi tráng về những người nông dân yêu nước dám đứng lên chống giặc ngoại xâm. Họ là những người nông dân căm thù kinh khủng, không đội trời chung với thực dân Pháp xâm lược, chuẩn bị sẵn sàng hi sinh tổng thể vì độc lập tự do của dân tộc bản địa .
“ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” là một “ Tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ ” hiếm có được sinh ra năm 1858, khi thực dân Pháp nổ súng vào TP. Đà Nẵng. “ Bi tráng ” là tầm vóc và đặc thù của tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ ấy, hùng tráng, vừa thắm thiết, bi ai. Hùng tráng ở nội dung chiến đấu vì nghĩa lớn. Hùng tráng ở phẩm chất anh hùng, ở đức hi sinh quyết tử. Hùng tráng ở chỗ nó dựng lên một thời đại sóng gió kinh hoàng, kinh khủng của quốc gia và dân tộc bản địa .
Mở đầu bài văn tế là hai tiếng “ Hỡi ôi ! ” cất lên như tiếng khóc ai oán của nhà thơ so với nghĩa sĩ, là tiếng nấc nghẹn ngào, đau xót cho quốc gia lâm nguy lúc bấy giờ .
Súng giặc đất rền, Lòng dân trời tỏ .
Hai câu thơ miêu tả Tổ quốc lúc bấy giờ đang trong kì lâm nguy, súng đạn nổ vang cả đất trời, mọi miền ở những vùng quê. Trong cảnh nước mất nhà tan, chỉ có sức mạnh đồng lòng của những người nông dân đứng lên gánh vác thiên chức lịch sử dân tộc, đánh giặc cứu nước cứu nhà. Trong thực trạng ấy, người nông dân đã quả cảm đứng lên đánh giặc để đòi lại nền độc lập dân chủ cho Tổ quốc. Tất cả đều bắt nguồn từ tình yêu nước lớn lao và lòng căm thù giặc thâm thúy. Họ đều xuất thân từ những người nông dân nghèo chân chất, mộc mạc, chịu khó suốt ngày bán mặt cho đất, bán sống lưng cho trời, quanh năm suốt tháng chỉ biết đến cày bừa, làm bạn với con trâu, lạ lẫm với cung ngựa trường nhung nhưng
Nhớ linh xưaCôi cút làm ăn, Riêng lo nghèo khó, Chưa quen cung ngựa đưa tới trường nhungChỉ biết ruộng trâu ở theo làng hộ ;
“ côi cút làm ăn ” bộc lộ rõ sự khắc khổ, khó khăn vất vả quanh năm suốt tháng, không có lỗi thoát của người nông dân. Họ là những người nông dân chỉ biết làm và làm, không hề biết gì đến “ cung ngựa ” hay “ thường nhung ” .
Họ là lớp người phần đông, quanh năm chỉ biết đến đồng ruộng, lưỡi cày, chứ “ chưa từng ngó ” tới binh khí và vũ khí đánh giặc
Việc cuốc, việc cày, việc bừa, việc cấy, tay vốn làm quen ;
Tập khiên, tập mác, tập giáo, tập cơ, mắt chưa từng ngó .
Công việc cày, cuốc, bừa là việc làm chính của họ, là việc làm nuôi sống họ nên gắn liền quen thuộc với những người nông dân. Còn giáo, mác, hay tập cờ là việc gì đó trọn vẹn lạ lẫm, chưa khi nào họ “ ngó ” tới. Thế nhưng khi giặc Pháp tràn vào xâm lược nước ta, nhwungx người nông dân chân lấm tay bùn đã đứng lên làm quân tự nguyện đánh giặc cứu nước, bảo vệ từng tất đất, thuwor ruộng như bảo vệ chính miếng cơm, manh ao, bình yên của họ
Tiếng phong hạc phập phồng hơn mười tháng, trông tin quan như nắng hạn trông mưa .
Mùi tinh chiên vấy vá đã ba năm, ghét thói mọi như nhà nông ghét cỏ .
Đối với giặc Pháp và bọn tay sai xâm lược, họ chỉ có 1 thái độ “ ăn gan ” và “ cắn cổ ”
Đêm thấy bòng bong che trắng lớp, những muốn ăn gan ;
Ngày xem ống khói chạy đen xì, toan ra cắn cổ .
Một mối xa thư đồ sộ, há để ai chém rắn đuổi hươu ;
Hai vầng nhật nguyệt chói lòa, đâu dung lũ treo dê bán chó .
Ý thức được như vậy, họ đã đi đến quyết tâm để làm một cuộc nổi dậy. Họ sẵn sàng chuẩn bị vùng lên khi thiết yếu
Nào đợi ai đòi ai bắt, phen này xin ra sức đoạn kình .
Chẳng thèm trốn ngược trốn xuôi, chuyến này dốc ra tay bộ hổ .
Họ đã tưởng tượng ra một cuộc cuộc chiến tranh chính nghĩa. Họ sẵn sàng chuẩn bị đi theo tiếng gọi của tổ quốc. Họ chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, lao vào để giữ lấy từng tấc đất, tấc vàng, giữ lấy những gì thuộc về quốc gia Nước Ta. Hình ảnh họ đẹp, đẹp một cách cao quý, can đảm .
Nguyễn Đình Chiểu đã vẽ lên hình ảnh những người chiến sỹ nghĩa quân ra trận là những nét vẽ, nét khắc, hùng tráng nhất để khắc họa “ tượng đài nghệ thuật và thẩm mỹ ” bài văn tế. Tác giả đã kiến thiết xây dựng với hai hình ảnh tương phản đối lập là đoàn dũng sĩ của quê nhà và giặc Pháp xâm lược. Nếu quân Pháp xâm lược được trang bị vũ khí tân tiến tối tân như “ tàu thiếc, tàu đồng ”, “ đạn nhỏ ”, “ đạn to ”, “ mã từ ”, “ mã ni ” thì quân ta chỉ có những trang vũ khí thô sơ, đơn thuần “ một manh áo vải ”, “ ngọn tầm vông ”, “ lưỡi dao phay ”. Tuy đơn sơ thế, bình dị thế nhưng họ đã dệt nên những trang sử hào hùng, vẻ vang cho dân tộc bản địa ta. Bên trong những “ manh áo chật ” đáng thương là sự tiềm ẩn cả một điều lớn lao, cao quý .
Ngoài cật có một manh áo vải, nào đợi mang bao tấu, bao ngòi ,
Trong tay dùng một ngọn tầm vông, chị nài sắm dao tu, nón gỗ .
Hỏa mai đánh bằng rơm con cúi, cũng đốt xong nhà dạy đạo kia ;
Gươm đeo dùng một ngọn dao phay, cũng chém đặng đầu quan hai nọ
Họ là những con người bình dị nhưng anh hùng. Khi cày cuốc làm ruộng thì họ là những con người hiền lành nhưng khi đối lập với quân địch, họ là một con người khác, mặc kệ toàn bộ đứng lên bảo vệ nền độc lập của dân tộc bản địa .
Không khí ra trận hừng hực khí thế, những chiến sỹ gan góc của ta coi cái chết nhẹ tựa lông hồng, không ngần ngại tiến lên giữa đồn giặc “ đạp rào lướt tới ”, “ xô cửa xông vào ”, “ đâm ngang chém ngược ”, “ hè trước, ngó sau ” …. Giọng văn hùng tráng, sử dụng linh động những động từ mạnh bộc lộ sự quyết tâm, can đảm và mạnh mẽ để tô đậm niềm tin chiến đấu quả cảm, không ngại cái chết của những chiến sỹ Cần Giuộc. Qua đó, tác giả cũng biểu lộ sự tự hào, khâm phục những người nông dân hóa thân là những người chiến sỹ .
Chi nhọc quan Quản gióng trống kỳ trống giục, đạp rào lướt tới, coi giặc cũng như không .
Mặc kệ thằng Tây bắn đạn nhỏ, đạn to, xô cửa xông vào, liều mình như chẳng có .
Kẻ đâm ngang, người chém dọc, làm cho mã tà, mả ái hồn kinh .
Bọn hè trước, lũ ó sau, trối kệ tàu thiếc, tàu đồng súng nổ .
Trong bìa văn tế, xen ngang vào đó còn là tiếng khóc, những giọt nước mắt thương cảm bộc lộ ở phần ai vãn. Có nhiều nghĩa sĩ đã ngã xuống vì cuộc đấu tranh của dân tộc bản địa “ những lăm lòng nghĩa sau dùng, đâu biết xác phàm vội bỏ ”, giọng điệu bài thơ chuồng xuống trong đau đớn, ngậm ngùi .
Sau những khoảng thời gian ngắn đau thương, tác giả đã nêu bật lên một ý niệm nhân sinh cao quý về lẽ sống và cái chết .
Sống làm chi theo quân tả đạo, quăng vùa hương, xô bàn độc nghĩ lại thêm buồn ;
Sống làm chi ở lính mã tà, chai rượu ngọt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ .
Thà thác mà đặng câu địch khái, về sau tổ phụ cũng vinh ,
Hơn còn mà chịu chữ đầu Tây, ở với man di rất khổ .
Ông đã đưa ra ý niệm mang tính nhân văn thâm thúy, dù có chết nhưng nhất định không chịu làm nô lệ, làm tay sai cho bọn bán nước và bọn cướp nước. Sống mà phải đi theo quân Pháp thì thà chết còn hơn, so với những nghĩa sĩ thì sống đánh giặc và chết cũng đánh giặc. Chân lí rõ ràng bộc lộ sự quyết tâm, can đảm và mạnh mẽ của dân ta như một chân lý sống rực rỡ tỏa nắng, sáng chói làm khuyến khích thêm ý thức đấu tranh của dân tộc bản địa. Những người nghĩa sĩ nguyện dâng mình cho quốc gia, cho quê nhà .
Xen sau giọng ca tự hào ấy, tác giả lại chen vào tiếng khóc lòng của những người mẹ có con, người vợ có chồng đang ngày đêm ngóng trông, đợi chờ ngày quốc gia yên bình và những người thân yêu trở về. Nhưng nhiều nghĩa sĩ anh hùng đã ngã xuống trong tư thế hiên ngang
Đau đớn mấy, mẹ già ngồi khóc trẻ, ngọn đèn khuya leo lét trong lều ,
Não nùng thay, vợ yếu chạy tìm chồng, con bóng xế vật vờ trước ngõ .
Các nghĩa sĩ đã sống một đời sống quả cảm, chết cũng hết vẻ vang. Tấm gương chiến đấu và hi sinh dũng mãnh của họ đời đời tỏa sáng, rực rỡ tỏa nắng, vĩnh cửu cùng sông núi. Nguyễn Đình Chiểu đã phải cất lên cảm than “ ôi ” để thể hiện sự tự hào mãnh liệt .
Ôi !
Một trận khói tan ,
Nghìn năm tiết rỡ .
Sự hi sinh của những người nghĩa sĩ Cần Giuộc là bài học kinh nghiệm quý báu mà họ đã để lại cho thế hệ sau là “ Thà chết vinh còn hơn sống nhục ”. Bài học về sống và chết, sống hiên ngang còn chết cũng phải quật cường, tư thế ngẩng cao đầu. Chính tâm thế đó đã tô đậm thêm chất bi tráng về tượng đài thẩm mỹ và nghệ thuật những người nông dân dũng mãnh vì tự do của quốc gia, vì độc lập của dân tộc bản địa. Công lao to lớn mà những người nghĩa sĩ đã đổ nước mắt, mồ hôi và cả máu thịt của mình sẽ luôn được khắc ghi trong trái tim mỗi người dân Nước Ta. Họ là tấm gương sáng để noi theo mà làm, là ngọn đèn soi sáng cho dân tộc bản địa Nước Ta
Sống đánh giặc, thác cũng đánh giặc, linh hồn theo giúp cơ binh muôn kiếp nguyện được trả thù kia

Sống thờ vua, thác cũng thờ vua, lời dụ dạy đã rành rành một chữ ấm đủ đền công đó.

Nước mắt anh hùng lau chẳng ráo, thương vì hai chữ thiên dân .
Cây nhang nghĩa khí thắp nên thơm, cám bởi một câu vương thổ .
Bài “ văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ” đã biểu lộ được hết tấm lòng yêu nước thương dân của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu. Bài văn tế như thể niềm tự hào bày tỏ sự biết ơn thâm thúy của nhân dân ta so với những người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc đã quả cảm chiến đấu vì độc lập tự do của dân tộc bản địa. Họ là tấm gương sáng cho những thế hệ tương lai học tập, noi theo .

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức