Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

Hướng dẫn phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân, lập dàn ý kèm 1 số ít bài văn hay phân tích đoạn thơ Cảnh ngày xuân trích trong Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du .

Phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân – Nội dung soạn bài Cảnh ngày xuân đã hệ thống lại cho các em những ý chính phân tích nội dung, nghệ thuật của bài thơ. Trong bài văn mẫu này, chúng ta sẽ cùng nhau đi vào phân tích sâu hơn nội dung của đoạn trích từ đó đánh giá, nhận xét về tài năng nghệ thuật của Nguyễn Du.

Hướng dẫn phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

Đề bài: Phân tích đoạn trích “Cảnh ngày xuân” trích trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du.

1. Phân tích đề

– Yêu cầu : phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật bài thơ Cảnh ngày xuân .- Đối tượng, khoanh vùng phạm vi đề bài : những câu thơ, từ ngữ, cụ thể tiêu biểu vượt trội trong bài thơ Cảnh ngày xuân của Nguyễn Du .- Phương pháp lập luận chính : phân tích .

2. Hệ thống vấn đề

– Luận điểm 1: Khung cảnh thiên nhiên mùa xuân sinh động, giàu sức sống

– Luận điểm 2: Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh rộn ràng, náo nức.

– Luận điểm 3: Cảnh chị em Kiều du xuân trở về trong tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến.

3. Lập dàn ý cụ thể

a) Mở bài

– Giới thiệu tác giả Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều

+ Nguyễn Du ( 1766 – 1820 ), là tác gia lớn của nền văn học Nước Ta .

+ Truyện Kiều viết về cuộc đời của nhân vật Thúy Kiều, là sáng tác viết bằng chữ Nôm xuất sắc nhất của Nguyễn Du.

– Giới thiệu đoạn trích Cảnh ngày xuân

+ Đoạn trích là phần sau của đoạn tả tài sắc của chị em Thúy Kiều, nội dung chính là tả cảnh ngày xuân trong tiết Thanh minh và cảnh du xuân của chị em Thúy Kiều .

b) Thân bài

* Luận điểm 1: Khung cảnh thiên nhiên mùa xuân sinh động, giàu sức sống

– Hai câu thơ đầu vừa nói đến thời hạn, vừa gợi được khoảng trống :+ Chim én đưa thoi+ Thiều quang chín chục, đã ngoài sáu mươi -> Thời gian của mùa xuân trôi mau .+ Màu cỏ non xanh rợn đến chân trời -> gợi lên khoảng trống khoáng đạt .+ Cành lê trắng -> gợi sự thanh khiết, trong trẻo .=> Bức tranh mùa xuân hiện ra với khoảng trống khoáng đạt, cảnh ngày xuân trong trẻo, tinh khôi và tràn trề sức sống .

* Luận điểm 2: Cảnh lễ hội trong tiết thanh minh rộn ràng, náo nức

– Lễ tảo mộ : ngày tựu trung đến viếng, quét dọn, sửa sang và thắp hương phần mộ của người thân trong gia đình .- Hội đạp thanh : hội chơi mùa xuân ở làng quê .- Sử dụng những từ ngữ gợi tả :+ Gần xa, nô nức ( tính từ ) : tâm trạng náo nức .+ Yến anh, tài tử, giai nhân, chị em ( danh từ ) : gợi sự đông vui náo nhiệt .+ Sắm sửa, dập dìu ( động từ ) : không khí rộn ràng, sinh động .-> Không khí cảnh liên hoan rộn ràng, náo nức, cùng những nghi thức trang nghiêm khi viếng mộ .=> Thông qua cuộc du xuân của chị em Thúy Kiều, tác giả khắc họa hình ảnh một truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống tiệc tùng của dân tộc bản địa .=> Sự giao thoa hòa giải giữa lễ và hội biểu lộ sự yêu quý, trân trọng những vẻ đẹp quá khứ dân tộc bản địa của tác giả .

* Luận điểm 3: Cảnh chị em Kiều du xuân trở về trong tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến.

– ” Bóng ngả về tây ” : thời hạn, khoảng trống chuyển sang chiều tối tĩnh mịch .- “ Chị em thơ thẩn dan tay ra về ” : hội vui đã kết thúc, con người “ thơ thẩn ” quay trở về- “ thanh thanh ”, “ nao nao ”, “ nho nhỏ ” -> gợi cảnh sắc và tâm trạng con người với nét buồn thương, nuối tiếc .-> Bức tranh mùa xuân trong buổi chiều tà vẫn rất đẹp, rất êm đềm nhưng đã thấm đẫm tâm trạng của con người. Cảnh vật và người trở nên thưa vắng, cảm xúc bâng khuâng, xao xuyến, hụt hẫng, lặng buồn và dự cảm một điều sắp xảy ra .=> Cảnh chiều tà không còn ồn ào náo nhiệt mà cứ nhạt dần, lặng dần, tâm trạng buồn lưu luyến bâng khuâng khi trở lại .

* Đặc sắc nghệ thuật

– Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình- Kết cấu hợp lý, vừa gợi, vừa tả- Bút pháp chấm phá, từ ngữ phong phú, linh động- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp điệu- Diễn tả tâm trạng nhân vật tinh xảo .

c) Kết bài

– Khẳng định lại giá trị nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật của đoạn trích .- Cảm nhận về kĩ năng miêu tả tài tình của Nguyễn Du .

4. Sơ đồ tư duy phân tích Cảnh ngày xuân

5. Kiến thức lan rộng ra

– Một số nhận định và đánh giá về kĩ năng thẩm mỹ và nghệ thuật của Nguyễn Du :” … Một tâm hồn cảm nhận được sự diễm lệ đa dạng và phong phú của vạn vật thiên nhiên, một mối đồng cảm với số phận và tâm tư nguyện vọng con người, đó là những yếu tố nhân văn tích hợp với bút lực tài hoa đã phát minh sáng tạo nên một trong những đoạn thơ nổi tiếng nhất trong Truyện Kiều ” .( Đặng Thanh Lê )” Cái đẹp ở Đoạn trường tân thanh, cái chất thơ bàng bạc trong Truyện Kiều cũng cần phải được cảm thấy một cách hồn nhiên. Cứ phân tích, cứ giảng giải, nó sẽ tan đi. Đến đây phải im hơi, phải nhẹ bước mới hòng nhận thấy cái đẹp khi dịu dàng êm ả, thùy mị, khi trang trọng, huy hoàng. “( Hoài Thanh )

Top 3 bài văn hay  phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân

Phân tích Cảnh ngày xuân bài số 1:

Nếu như trong đoạn trích “Chị em Thúy Kiều“, người đọc thấy được tài năng nghệ thuật tả người của Nguyễn Du trong việc khắc họa bức chân dung duyên dáng, sắc tài toàn vẹn của hai chị em Vân – Kiều thì đến với đoạn trích “Cảnh ngày xuân“, người đọc một lần nữa lại thấy được nghệ thuật tả cảnh, tả tình độc đáo của Nguyễn Du trong bức tranh mùa xuân thấm đượm tâm hồn con người.

Đoạn trích “Cảnh ngày xuân” nằm ngay sau đoạn tả tài, tả sắc của chị em Thúy Kiều. Qua đoạn thơ, Nguyễn Du dựng lên bức tranh thiên nhiên và lễ hội mùa xuân trong tiết Thanh minh thật tươi sáng, sống động. Đây là đoạn thơ tiền đề, dẵn dắt hoàn cảnh để rồi trong cuộc du xuân của Kiều, Kim – Kiều đã gặp nhau rồi tự do đính ước…

Trước hết, bốn câu thơ khởi đầu, với nghệ thuật và thẩm mỹ chấm phá độc lạ tả ít gợi nhiều, Nguyễn Du đã tạo nên một bức tranh vạn vật thiên nhiên mùa xuân tươi đẹp, giàu sức xuân :Ngày xuân con én đưa thoiThiều quang chín chục đã ngoài sáu mươiCỏ non xanh tận chân trờiCành lê trắng điểm một vài bông hoa .Hai câu thơ đầu vừa có sức gợi về thời hạn, lại vừa có sức gợi về khoảng trống. Ngày xuân thấm thoát trôi qua thật nhanh như thoi đưa. Cả mùa xuân có chín mươi ngày thì nay đã qua tháng giêng, tháng hai và bước sang tháng thứ ba. Ánh sáng của ngày xuân nhẹ nhàng, trong veo, lan tỏa, trải dài khắp muôn nơi. Trên nền trời cao là những đàn chim én mùa xuân đang chao nghiêng bay lượn. Dưới mặt đất là một thềm cỏ xanh non bất tận chạy ra xa tít tắp. Động từ “ tận ” làm cho khoảng trống mùa xuân như đang co và giãn, ngày càng lan rộng ra ra biên độ và bao trùm cả khoảng trống xuân là một màu xanh tươi của cỏ lá. Trên nền cỏ xanh tươi ấy là những bông hoa lê điểm vài sắc trắng gợi lên sự tinh khôi, mới mẻ và lạ mắt. Biện pháp hòn đảo ngữ có tính năng tô đậm thêm và làm điển hình nổi bật hơn sức trắng của hoa lê trên nền cỏ mùa xuân. Chỉ bằng bốn câu thơ ngắn gọn nhưng dưới ngòi bút và cách miêu tả thần tình, Nguyễn Du đã tạo nên một bức tranh xuân tinh khôi, trong trẻo, thanh khiết và giàu sức sống, mang đậm hơi thở của hồn xuân đất Việt .Tám câu thơ tiếp theo, là khung cảnh lễ – hội trong tiết thanh minh mùa xuân. Ở hai câu thơ đầu, tác giả đã trình làng khái quát về hai hoạt động giải trí chính của mùa xuân : Lễ tảo mộ và hội đạp thanh trong tiết tháng ba mùa xuân .Thanh minh trong tiết tháng baLễ là tảo mộ, hội là đạp thanhLễ tảo mộ là một nét đẹp văn hóa truyền thống, biểu trưng cho đạo lí biết ơn, tri ân tiên tổ bằng việc sửa sang phần mộ của mái ấm gia đình người thân trong gia đình đã khuất. Sau khi liên hoan tảo mộ diễn ra xong thì đây cũng là thời cơ cho những trai tài gái sắc được gặp gỡ, hẹn hò, giao duyên trong tiệc tùng đạp thanh. Không khí tưng bừng, sinh động và sinh động trong những ngày tiệc tùng mùa xuân đã được Nguyễn Du miêu tả qua mạng lưới hệ thống những từ ngữ giàu tính tạo hình và biểu cảm :Gần xa nô nức yến anhChị em sắm sửa bộ hành chơi xuân

Dập dìu tài tử giai nhân

Ngựa xe như nước áo quần như nêm .Từ ghép ( gần xa, yến anh, chị em, ngựa xe, áo quần ) phối hợp với những từ láy ( nô nức, dập dìu, sắm sửa ) có công dụng gợi nên không khí hội xuân rất là đông vui, rộn ràng. Hình ảnh ẩn dụ : “ nô nức yến anh ” gợi lên hình ảnh từng đoàn người sinh động đi du xuân như chim én, chim oanh rối loạn, náo nức, tình tứ. Hình ảnh so sánh : “ Ngựa xe như nước ; áo quần như nêm ” miêu tả những đoàn người trong hội xuân rất sinh động ; từng đoàn, từng đoàn người chen vai ních cánh đi trẩy hội, đông vui, rộn ràng .Tóm lại : Bằng việc sử dụng những giải pháp tu từ ẩn dụ, so sánh, tích hợp với mạng lưới hệ thống những từ ngữ giàu đặc thù tạo hình và biểu cảm, nhà thơ đã gợi lên một không khí mùa xuân vừa đông vui, sinh động ; lại vừa tình tự và duyên dáng khi có sự góp mặt của những nam thanh nữ tú, trai tài, gái sắc .Trong ngày hội xuân ấy không chỉ có niềm vui mà còn có những khoảng chừng lặng của lễ tảo mộ trong hai câu thơ :Ngổn ngang gò đống kéo lênThoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay

Nếu Hội đạp thanh hiện lên với không khí hết sức tươi vui, rộn rã, náo nức thì Lễ tảo mộ lại gợi một chút đượm buồn và hướng tới đạo lí tốt đẹp ở đời qua hành động rắc thoi vàng và đốt vàng mã cho người đã khuất. Đó là truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và lối sông ân nghĩa, thủy chung tốt đẹp của văn hóa dân tộc.

Qua tám câu thơ, tác giả đã khắc họa thành công xuất sắc truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống liên hoan mùa xuân của dân tộc bản địa. Đồng thời, đây cũng là một dụng ý thẩm mỹ và nghệ thuật thâm thúy của tác giả : mượn ngày hội lớn làm toàn cảnh, tiền đề để miêu tả cuộc gặp gỡ đặc biệt quan trọng giữa Thúy Kiều và Kim Trọng .Đến sáu câu thơ cuối, bằng nghệ thuật và thẩm mỹ ” tả cảnh ngụ tình “, Nguyễn Du đã miêu tả thời gian kết thúc của ngày hội xuân thấm đượm hồn người một chút ít buồn xao xuyến. Đó là khung cảnh chị em Kiều du xuân quay trở lại :Tà tà bóng ngả về tâyChị em thơ thẩn dan tay ra vềBước dần theo ngọn tiểu khêLần xem cảnh sắc có bề thanh thanhNao nao dòng nước uốn quanhDịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang .Cảnh vẫn mang cái dịu nhẹ, êm đềm của ngày xuân nhưng bóng dương đã “ tà tà ngả về tây ”. Khung cảnh náo nức, tưng bừng của ngày hội xuân cũng đã kết thúc. Trong lòng người xen lẫn những xúc cảm bâng khuâng xao xuyến. Cảnh vật khoảng trống đã được co gọn lại trong bước chân của người ra về, của dòng nước tiểu khê và chiếc cầu nho nhỏ. Những từ láy : “ nao nao, tà tà, thơ thẩn, thanh thanh ” không chỉ có tính năng miêu tả trạng thái của cảnh vật mà còn biểu lộ tâm trạng của con người : lưu luyến, bịn rịn, bâng khuâng trọn vẹn trái chiều với không khí với ngày tiệc tùng mùa xuân vào buổi sáng sớm. Đồng thời gieo vào lòng người đọc những linh cảm về một điều sắp sửa xảy ra, như thể sự dự báo trước cuộc gặp gỡ nấm mồ Đạm Tiên và sự gặp gỡ của hai con người trai tài gái sắc : Thúy Kiều – Kim Trọng. Tóm lại, với bút pháp tả cảnh ngụ tình, phối hợp với việc sử dụng mạng lưới hệ thống những từ láy, hình ảnh giàu tính tạo hình và biểu cảm, tác giả đã khắc họa bức tranh chiều tà trong ngày hội xuân thấm đượm tâm trạng của con người nhân vật. Qua đó cho thấy được kĩ năng miêu tả tâm trạng con người của Nguyễn Du .

Nếu như trong “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân, tác giả chỉ có đúng một câu dẫn dắt “một hôm nhằm vào tiết Thanh minh…” để rồi sau đó kể về cuộc gặp gỡ nấm mồ Đạm Tiên và Kim Trọng nhưng Nguyễn Du đã dựa vào đó vẽ lên một bức tranh xuân thắm bằng thơ, với vẻ đẹp riêng, mang đậm cảnh xuân đất trời nước Việt. Như vậy, qua đoạn trích “Cảnh ngày xuân“, chúng ta thấy được tài năng nghệ thuật “tả cảnh ngụ tình” hết sức độc đáo của Đại thi hào Nguyễn Du. Dưới ngòi bút sáng tạo thần tình,cùng những dung cảm nghệ thuật độc đáo về mùa xuân, Nguyễn Du đã phác họa thành công một bức tranh thiên nhiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng và sống động, thấm đượm lòng người.

» Tham khảo thêm: Cảm nhận của em về trích đoạn Cảnh ngày xuân (Nguyễn Du)

Nghe bài văn phân tích đoạn trích cảnh ngày xuân hay nhất

Phân tích Cảnh ngày xuân bài số 2:

Trong thơ xưa, thiên nhiên không chỉ là trung tâm của cái đẹp mà còn là nơi gửi gắm tâm tình của con người. Và trong “Truyện Kiều” bất hủ đại thi hào Nguyễn Du đã dành tới 222 câu thơ miêu tả cảnh thiên nhiên. Trong đó đoạn trích “Cảnh ngày xuân” có thể coi là một bức tranh đẹp vào loại bậc nhất. Chỉ với 18 câu thơ hàm súc, Nguyễn Du đã gieo vào lòng người đọc sức sống tràn trề của mùa xuân. Đồng thời, giúp ta nhận được sự tinh tế trong bút pháp miêu tả giàu chất tạo hình của Nguyễn Du.

Đoạn thơ đã mở ra trước mắt ta một khung cảnh mùa xuân trong tiết thanh minh, qua bốn câu thơ đầu :” Ngày xuân con én đưa thoiThiều quang chín chục đã ngoài sáu mươiCỏ non xanh tận chân trờiCành lê trắng điểm một vài bông hoa ”Nguyễn Du vẽ lên bức tranh xuân thật đẹp, đặc biệt quan trọng nhà thơ đã lựa chọn chi tiết cụ thể tiêu biểu vượt trội mang nét đặc trưng của ngày xuân để khắc họa bức tranh ấy. Đọc hai câu thơ đầu, ta cảm nhận được cách tính thời hạn khá độc lạ, thẩm mỹ và nghệ thuật miêu tả ước lệ thể hiện rõ đã tái hiện hình ảnh báo hiệu mùa xuân ” chim én ”, ” thiều quang ” gợi sự ấm cúng, êm ả dịu dàng, chứng minh và khẳng định mùa xuân đang ở độ đẹp nhất, chín nhất, sung mãn nhất. Qua đó câu thơ thứ hai đã chỉ rõ ngày xuân trôi qua nhanh như con thoi dệt cửa, đã qua tháng giêng, tháng hai, giờ đây là tháng ba, tiết trời trong xanh, những con én rộn ràng chao liệng như nhịp thoi đưa trên khung trời, gợi ra một khoảng trống, thoáng đãng cao rộng gợi lên nhịp trôi chảy của thời hạn và nhịp điệu sôi động của mùa xuân, đồng thời còn tỏ ý hụt hẫng thời hạn trôi quá nhanh của Nguyễn Du, để rồi, vạn vật thiên nhiên đẹp hơn bởi sắc “ xanh ” của cỏ non, sắc ” trắng ” của ” một vài bông hoa ” lác đác .” Cỏ non xanh tận chân trờiCành lê trắng điểm một vài bông hoa ”Đây mới thực sự là bức tranh tuyệt mĩ. Tác giả sử dụng giải pháp chấm phá tái hiện bức tranh xuân tươi tắn, sôi động gợi liên tưởng về sự sinh sôi nảy mở. Màu xanh của cỏ non gợi sức sống can đảm và mạnh mẽ, bất diệt, khoảng trống bát ngát, thoáng đạt, trong trẻo. Trên nền xanh ấy có điểm xuyến một vài bông hoa lê trắng. Văn cổ thi Trung Quốc được Nguyễn Du học tập một cách phát minh sáng tạo ” Phương thảo niên bích / Lê chi sổ điểm hoa ”. Nếu hai câu thơ Trung Quốc dùng hình ảnh ” phương thảo ” ( cỏ thơm ) thiên về mùi vị thì Nguyễn Du thay bằng ” cỏ non ” thiên về sắc tố : màu xanh nhạt pha với màu vàng chanh tươi thắm hợp với màu xanh lam của nền trời làm thành gam nền cho bức tranh. Trên đó điểm xuyến sắc trắng thanh khiết, tinh khôi của hoa lê tạo thành bức tranh đẹp hòa giải, tươi mát, mới lạ. Chữ ” trắng ” được Nguyễn Du thêm vào và hòn đảo lên trước càng gây ấn tượng mạnh, Chữ ” điểm ” làm cho cảnh vật trở nên có hồn, sinh động chứ không tĩnh lại hay gợi lên bàn tay họa sỹ – thi sĩ vẽ lên thơ lên họa như bàn tay tạo hóa điểm tô cảnh xuân tươi khiến cho bức tranh càng trở nên sinh động. Ngòi bút của Nguyễn Du tài hoa, nghệ thuật và thẩm mỹ phối sắc tài tình, giàu chất tạo hình ngôn từ biểu cảm, gợi tả biểu lộ tâm hồn người vui tươi, mừng thầm qua cái nhìn vạn vật thiên nhiên trong trẻo hồn nhiên, nhạy cảm tha thiết với vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên. Bốn câu thơ lục bát nhẹ nhàng – một khoảng trống thoáng đãng mà ấm cúng của mùa xuân, một sắc tố tinh khôi mãi để lại dấu ấn trong lòng fan hâm mộ .Mùa xuân là mùa khởi đầu trong một năm là mùa cây cối đâm chồi nảy lộc, tâm hồn con người phơi phới, mùa xuân cũng là mùa có nhiều liên hoan diễn ra nhiều nhất, trong thơ của Nguyễn Du, đó là khung cảnh liên hoan trong tiết thanh minh, tám câu thơ tiếp theo tả cảnh trẩy hội tưng bừng, náo nhiệt :” Lễ là tảo mộ hội là đạp thanh ”Tác giả đã đưa ta về với lễ nghi phong tục tập quán của người phương Đông, lễ tảo mộ là hướng về cội nguồn, tổ tiên, truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống tâm linh tri ân với quá khứ. Đi tảo mộ là đi sửa sang, thắp hương để tưởng niệm người đã khuất, còn ” hội đạp thanh ” là cuộc du xuân là cuộc đi dạo trên đồng cỏ xanh của những trai tài, gái sắc, nam thanh nữ tú, hội đạp thanh còn là đời sống hiện tại và hoàn toàn có thể tìm đến những sợi tơ hồng cho tương lai. Ở bốn câu thơ tiếp theo, tác giả đã gợi tả không khí tiệc tùng bằng một loạt những từ ngữ giàu sắc thái biểu cảm như từ láy ” nô nức ”, ” dập dìu ” ” sắm sửa ” và từ ghép, từ Hán Việt : “ tài tử ”, ” giai nhân ”, “ bộ hành ”, “ ngựa xe ”, ” gần xa ”, ” yến anh ” phối hợp với những giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ như ẩn dụ, so sánh đã khắc họa thật sinh động cảnh đông vui, tưng bừng, náo nhiệt đang diễn ra ở khắp nơi nơi mọi miền quốc gia .” Dập dìu tài tử giai nhânNgựa xe như nước áo quần như nêm ”Lễ thanh minh – lễ hội điển hình vào tháng ba, từng đôi lứa ” tài tử giai nhân ” ” dập dìu ” du xuân, gặp gỡ hò hẹn. Trong dòng người “ nô nức ” đó có ba chị em Thúy Kiều cũng sắm sửa hòa nhập vào cái đẹp, cái tưng bừng của tuổi trẻ. Hình ảnh so sánh thật đơn giản và giản dị ” ngựa xe như nước, áo quần như nêm ”, gợi tả không khí náo nức của tiệc tùng, từng đoàn người sinh động đi chơi xuân trong bộ áo quần đẹp tươi, tươi thắm sắc tố, họ như từng đàn chim én, chim hoàng anh ríu rít bay về quy tụ trong tiệc tùng. Tác giả còn miêu tả một nét đẹp của nền văn hóa truyền thống truyền kiếp của Nước Ta tất cả chúng ta trong ngày Tết thanh minh. Đó là sắc thoi vàng, đốt giấy tiền để tưởng niệm người thân trong gia đình đã khuất :” Ngổn ngang gò đống kéo lênThoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay ”Nhịp điệu thơ 2/4 và 4/4 thoáng ra một nét buồn. Phải chăng đó là trái tim đầy tình thương sẻ chia của đại thi hào Nguyễn Du so với những người đã khuất. Cái tâm thánh thiện, niềm tin phác thực dân gian, đầy ắp nghĩa tình. Dưới ngòi bút miêu tả tinh xảo của nhà thơ, lễ và hội trong tiết thanh minh là một sư giao hòa độc lạ, chứng tỏ nhà thơ rất trân trọng vẻ đẹp và giá trị truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa .Nếu như những dòng thơ trên phác họa khung cảnh sinh động, đông vui của liên hoan thì sáu câu thơ cuối tạo nên một nhịp điệu trữ tình man mác buồn theo từng bước chân của chị em Thúy Kiều :“ Tà tà bóng ngả về tây ,Chị em thơ thẩn dan tay ra vềBước dần theo ngọn tiểu khêLần xem cảnh sắc có bề thanh thanhNao nao dòng nước uốn quanhDịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang ”Hội tan sao chẳng buồn ? Có thể nói sáu câu trên đã miêu tả thâm thúy cảnh chị em Thúy Kiều trên đường trở về với một khung cảnh yên ả, có vẻ như trái chiều với cảnh liên hoan lúc trước. Cảnh mang nét thanh thanh, dìu dịu của buổi chiều xuân với nắng nhạt, khe nước nhỏ, nhịp cầu bắc ngang như nhuộm màu tâm trạng. Bóng dương đã chênh chếch xế tà, ” tà tà bóng ngả về tây ” nhưng đây không phải là hoàng hôn của cảnh vật mà có vẻ như con người cũng chìm vào cảm xúc bâng khuâng, khó tả. Buổi chiều tà thường gợi lên một cảm xúc buồn khó tả. Ở đây, cuộc vui đã tàn, liên hoan tưng bừng náo nhiệt đã hết, tâm hồn con người cũng ” chuyển điệu ” cùng cảnh vật. Dưới cái tài miêu tả của Nguyễn Du, không khí tiệc tùng lúc tan không ảm đạm, buồn bã mà có phần thanh dịu, lặng lẽ mơ mộng, khoảng trống thu hẹp lại, thời hạn trôi chậm hơn, cảnh vật như nhạt dần, nhạt dần, lặng lẽ theo bước chân thơ thẩn trên dặm đường về, phảng phất nỗi hụt hẫng, lưu luyến của lòng người. Mọi hoạt động nhẹ nhàng túc tắc bộc lộ qua tâm trạng giai nhân đa sầu, đa cảm bằng hàng loạt những từ láy ” tà tà ”, ” thanh thanh ”, ” nao nao ”, ” nho nhỏ ” vừa gợi tả cảnh, vừa gợi tâm trạng bâng khuâng, xao xuyến từ dư âm ngày vui xuân vừa như đã dự báo, linh cảm về điều sắp xảy ra trong tâm hồn nhạy cảm của Thúy Kiều. Và đúng như vậy, Thúy Kiều đã gặp nấm mồ xấu số ” Đạm Tiên ” – một ca nhi tài sắc mà mệnh yểu và cả sự ngẫu nhiên gặp chàng nho sinh ” phong tư tài mạo tót vời ” – Kim Trọng, để rồi ” tình trong như đã mặt ngoài còn e ” như một định mệnh tiền duyên, rõ ràng cảnh đã nhuốm màu tâm trạng của nhân vật. Như vậy sáu câu thơ cuối của đoạn trích với việc sử dụng từ láy đặc biệt quan trọng là bút pháp tả cảnh ngụ tình – cảnh gắn với tình – cảnh tình tương hợp đã làm cho lòng người hòa vào cảnh vật như đang lắng lại cùng cảnh vật. Từ đó, ta thấy được tâm trạng nhạy cảm cùng niềm vui đời sống của tác giả .

Tóm lại, bằng cách sử dụng hệ thống từ ghép, từ láy giàu chất tạo hình, giàu sức gợi tả, đoạn trích ”Cảnh ngày xuân” xứng đáng là bức tranh đẹp vào loại bậc nhất, tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm ”Truyện Kiều”. Đồng thời, với cây bút miêu tả thiên nhiên tài tình của Nguyễn Du, cảnh vật hiện lên tươi đẹp, trong sáng và còn nhuộm màu tâm trạng, đây là yếu tố tạo nên thành công của đoạn trích và đưa tên tuổi của đại thi hào Nguyễn Du đến gần với bạn đọc khắp năm châu ở mọi thế kỷ.

• Hướng dẫn soạn bài Cảnh ngày xuân ngắn gọn nhất

Phân tích Cảnh ngày xuân bài số 3:

Mùa xuân là mùa của hoa thơm cỏ lạ, mùa của lễ hội văn hóa dân gian, mùa xuân đã hơn một lần đi vào thơ ca của Nguyễn Trãi, Trần Nhân Tông, Hàn Mặc Tử… Đến với bức tranh mùa xuân xinh đẹp của Nguyễn Du trong “Cảnh ngày xuân”, mùa xuân của lễ hội góp thêm một hương sắc mới.

Từ trên đồi cao, mùa xuân mở ra trước mắt tất cả chúng ta là một khoảng trống bất tận trong ánh nắng ban mai ấm cúng của đất trời. Lúc này đã vào tháng ba khung trời chưa hẳn trong xanh như trời thu những cũng đủ in hình những cánh én rộn ràng bay lượn :“ Ngày xuân con én đưa thoiThiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi ” .Cái “ thoi đưa ” của cánh én hay chính thời hạn mùa xuân trôi đi đến mau lẹ. Trên nền khoảng trống bát ngát ấy một bức tranh chấm phá về mùa xuân đẹp như một bức họa dệt gấm thêu hoa :“ Cỏ non xanh tận chân trờiCành lê trắng điểm một vài bông hoa ”Màu xanh của cỏ làm nền cho bức tranh màu trắng của hoa lê tô điểm cho bức tranh thêm trong sáng tinh khôi, nhẹ nhàng mà điệu đàng. Nguyễn Du đã trọn đúng hai gam chủ yếu để đặc tả mùa xuân, một mùa xuân lịch sự và trang nhã đến thế là cùng. Ta đã từng phát hiện cái hồn của mùa xuân trong thơ Nguyễn Trãi :“ Cỏ xanh như khói bến xuân tươiLại có mưa xuân nước vỗ trời ”Hay đây là hình ảnh mùa xuân ở một sườn đồi trong thơ Hàn Mặc Tử :“ Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời ”Và đây là cảnh trẩy hội đông vui tưng bừng náo nhiệt :“ Gần xa nô nức yến anhChị em sắm sửa bộ hành chơi xuânDập dìu tài tử giai nhânNgựa xe như nước áo quần như nêm ”Biết bao “ tài tử giai nhân ”, “ dập dìu ” vai sánh vai, chân nối chân theo nhịp bước dòng người cứ tập nập, ngựa xe cứ cuồn cuộn, áo quần đẹp tươi tươi thắm sắc màu. Cách nói ẩn dụ “ nô nức yến anh ” gợi hình ảnh đoàn người du xuân sinh động ríu rít vui mắt như chim oanh chim én. Nhưng đẹp nhất và lộng lẫy nhất vẫn là những nam thanh nữ tú, họ là hồn của bức tranh xuân. Không khí liên hoan được đại thi hào của tất cả chúng ta miêu tả rất tỉ mỉ đơn cử. Đó là một nét đẹp văn hóa truyền thống truyền kiếp của người phương Đông. Đồng thời cũng biểu lộ cái “ giàu sang ” của chị em Thúy Kiều .Trời đã về chiều, mặt trời đã gác núi :“ Tà tà, bóng ngả về tâyChị em thơ thẩn dan tay ra về ”

Nhịp thơ chậm rãi như bước chân nhè nhẹ như nỗi lòng man mác lưu luyến của con người khi hội đã tan. Cảnh vẫn thanh vẫn nhẹ nhưng tất cả đều chuyển động từ từ. Mặt trời ngả bóng dần về tây bước chân của con người thì “thơ thẩn”, dòng nước uốn lượn nhẹ nhàng. Nhưng không còn cái không khí rộn ràng của lễ hội nữa. Cái “nao nao” của dòng nước hay chính cái bâng khuâng xao xuyến của dòng người. Rõ ràng cảnh mùa xuân vào lúc xế chiều đã nhuốm màu tâm trạng. Đại thi hào hình như đang dự báo linh cảm một điều sắp xảy ra rồi sẽ xảy ra. Chỉ ít phút nữa thôi Kiều sẽ gặp mộ Đạm Tiên, sẽ gặp chàng thư sinh hào hoa Kim Trọng.

Bằng kĩ năng quan sát tinh xảo, bằng sự nhạy cảm của một tâm hồn thơ, cách sử dụng từ ngữ hình ảnh sinh động, Nguyễn Du đã hết lòng tận tâm vẽ nên bức tranh về mùa xuân thật đẹp, có hồn và độc lạ. Chính tình yêu vạn vật thiên nhiên quốc gia con người đã tạo nên nguồn cảm hứng để ông say sưa với đời, lưu giữ trong kho tàng thi ca Nước Ta một bức tranh mùa xuân thật đặc biệt quan trọng .- / –

Các bạn vừa tham khảo những gợi ý cách làm chi tiết và một số bài văn mẫu hay phân tích đoạn trích Cảnh ngày xuân trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du (SGK Ngữ Văn 9 tập 1). Truy cập kho tài liệu văn mẫu 9 để cập nhật thêm nhiều bài văn hay khác giúp bạn rèn luyện kỹ năng làm văn, chuẩn bị tốt cho các bài thi và kiểm tra môn Văn. Chúc các bạn học tốt !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức