Phân tích bài thơ Thương vợ của Tú Xương

Hướng dẫn phân tích bài thơ Thương vợ, lập dàn ý chi tiết cụ thể và tìm hiểu thêm tuyển chọn những bài văn mẫu hay phân tích nội dung nghệ thuật và thẩm mỹ của bài Thương vợ ( Tú Xương )

Tài liệu phân tích bài thơ Thương vợ do Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn gồm hướng dẫn chi tiết cách làm, lập dàn ý và giới thiệu một số bài văn mẫu hay phân tích nội dung, nghệ thuật của bài thơ Thương vợ (Tú Xương).

Hướng dẫn phân tích bài thơ Thương vợ

Đề bài: Phân tích bài thơ “Thương vợ” của nhà thơ Tú Xương (Trần Tế Xương).

Tìm hiểu đề và tìm ý bài văn phân tích Thương vợ

1. Phân tích đề

– Yêu cầu : phân tích nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của bài Thương vợ .

– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng: từ ngữ, chi tiết tiêu biểu trong bài thơ Thương vợ của Tú Xương.

– Phương pháp lập luận chính : phân tích .

2. Hệ thống luận điểm

– Luận điểm 1: Hình ảnh bà Tú (6 câu đầu)

+ Sự khó khăn vất vả khó khăn kinh doanh ngược xuôi của bà Tú+ Đức tính cao đẹp của bà Tú : đảm đang, tần tảo, chịu thương chịu khó, thầm lặng hi sinh cho niềm hạnh phúc mái ấm gia đình .

– Luận điểm 2: Nỗi lòng thương vợ của ông Tú. (2 câu kết)

Lập dàn ý cụ thể phân tích bài thơ Thương vợ

Mở bài phân tích Thương vợ

– Giới thiệu vài nét về tác giả Tú Xương ( 1870 – 1907 ) : một trong những tác giả có cách viết trào phúng, vui nhộn, mang tư tưởng li tâm Nho giáo .- Khái quát về bài thơ Thương vợ – một trong số những bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương viết về bà Tú .

Thân bài phân tích Thương vợ

* Phân tích 2 câu đề

Quanh năm kinh doanh ở mom sôngNuôi đủ năm con với một chồng .- Hoàn cảnh kinh doanh làm ăn của bà Tú :+ Thời gian “ quanh năm ” : thao tác liên tục, không trừ ngày nào, hết năm này qua năm khác dù mưa hay nắng .+ Địa điểm “ mom sông ” : phần đất nhô ra phía lòng sông không không thay đổi -> gợi tả một cuộc sống nhiều mưa nắng, một cuộc sống lắm cơ cực, gian truân, chênh vênh, nguy hại, phải vật lộn để kiếm sống .=> Công việc và thực trạng làm ăn khó khăn vất vả, ngược xuôi, không vững vàng, không thay đổi .- Lí do :+ “ nuôi đủ ” : chăm nom trọn vẹn -> sự chịu thương chịu khó của bà Tú, phải khó khăn vất vả cực nhọc, làm lụng gánh vác, quay quồng ngược xuôi chỉ để nuôi đủ ” năm con với một chồng ” .+ “ đủ năm con với một chồng ” : một mình bà Tú phải nuôi cả mái ấm gia đình, không thiếu cũng không dư .-> Cách dùng số đếm độc lạ “ một chồng ” bằng cả “ năm con ”, ông Tú nhận mình cũng là đứa con đặc biệt quan trọng. Kết hợp với cách ngắt nhịp 4/3 bộc lộ nỗi cực nhọc của vợ .=> Hoàn cảnh éo le trái ngang, gánh nặng mái ấm gia đình đang đè nặng lên đôi vai người mẹ, người vợ. Bản thân việc nuôi con là người thông thường, nhưng ngoài ra người phụ nữ còn nuôi chồng .=> Bà Tú là người phụ nữ tần tảo, đảm đang, chu đáo với chồng con .

* Phân tích 2 câu thực

Lặn lội thân cò khi quãng vắngEo sèo mặt nước buổi đò đông .- Tú Xương đã mượn hình ảnh con cò trong ca dao để nói về bà Tú nhưng phát minh sáng tạo hơn nhiều ( hòn đảo từ lặn lội lên đầu hay thay thế sửa chữa con cò bằng thân cò ) :+ “ Lặn lội ” : Sự lam lũ, cực nhọc, nỗi khó khăn, lo ngại+ Hình ảnh “ thân cò ” : gợi nỗi khó khăn vất vả, đơn chiếc khi làm ăn -> gợi tả nỗi đau thân phận và mang tính khái quát+ “ khi quãng vắng ” : thời hạn, khoảng trống heo hút rợn ngợp, chứa đầy những nguy khốn lo âu=> Sự khó khăn vất vả khó khăn của bà Tú càng được nhấn mạnh vấn đề trải qua thẩm mỹ và nghệ thuật ẩn dụ .- Sự vật lộn với đời sống đầy nguy hiểm của bà Tú : “ Eo sèo mặt nước buổi đò đông ” :+ Eo sèo : từ láy tượng thanh ý chỉ sự kì kèo, kêu ca phàn nàn một cách không dễ chịu -> gợi tả cảnh tranh bán, cự cãi nơi “ mặt nước ” .+ Buổi đò đông : Sự chen lấn, xô đẩy trong thực trạng đông đúc cũng chứa đầy những sự nguy hại, lo âu-> Câu thơ gợi tả cảnh chi chít, bươn trải trên sông nước của những người làm nghề kinh doanh nhỏ .=> Thực cảnh mưu sinh của bà Tú : khoảng trống, thời hạn rợn ngợp, nguy hại, phải lặn lội trong nắng mưa, phải giành giật, phải trả giá bằng mồ hôi, nước mắt, đồng thời biểu lộ lòng xót thương da diết của ông Tú .

* Phân tích 2 câu luận

Một duyên hai nợ âu đành phậnNăm nắng mười mưa dám quản công .- “ Một duyên hai nợ ” : ý thức được việc lấy chồng là duyên nợ nên “ âu đành phận ”, Tú Xương cũng tự ý thức được mình là “ nợ ” mà bà Tú phải gánh chịu, không một lời phàn nàn, lặng lẽ gật đầu sự khó khăn vất vả vì chồng vì con .- “ nắng mưa ” : chỉ sự khó khăn vất vả- “ năm ”, “ mười ” : số từ phiếm chỉ số nhiều- ” âu đành phận “, “ dám quản công ” : dù cho phận mỏng mảnh duyên ôi, bà Tú vẫn gật đầu, cam chịu, không lời oán thán .-> Sự khó khăn vất vả và khó khăn, đức tính chịu thương chịu khó, hết lòng vì chồng vì con của bà Tú .=> Hình ảnh bà Tú, người vợ hiền thảo với bao đức tính đáng quý : đảm đang, tần tảo, chịu thương chịu khó, thầm lăng hi sinh cho niềm hạnh phúc mái ấm gia đình .

* Phân tích 2 câu kết

Cha mẹ thói đời ăn ở bạcCó chồng hờ hững cũng như không- Bất mãn trước hiện thực, Tú Xương đã vì vợ mà lên tiếng chửi :+ “ Cha mẹ thói đời ăn ở bạc ” : tố cáo hiện thực, xã hội quá bất công với người phụ nữ, quá gò bó họ để những người phụ nữ phải chịu nhiều cay đắng khó khăn vất vả .-> Lời chửi mang ý nghĩa xã hội thâm thúy : thói đời bạc nghĩa là nguyên do sâu xa khiến bà Tú phải khổ ; ông Tú thầm trách bản thân một cách thẳng thắn, nhận ra sự vô dụng của bản thân .- Tự ý thức :+ “ Có chồng hờ hững ” : Tú Xương tự rủa mát mình và cũng là tự phán xét, tự lên án bản thân mình-> Tú Xương ý thức sự hờ hững của mình cũng là một biểu lộ của thói đời .- Nhận mình có khiếm khuyết, phải ăn bám vợ, để vợ phải nuôi con và chồng .-> Từ tấm lòng thương vợ đến thái độ so với xã hội, Tú Xương cũng chửi cả thói đời đen bạc .=> Hai câu thơ đã khái quát nỗi lòng thương vợ của ông Tú .

Kết bài phân tích Thương vợ

– Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ

+ Nội dung : Xây dựng thành công xuất sắc hình ảnh bà Tú – một người vợ tảo tần, giàu đức hi sinh, đã gánh vác mái ấm gia đình với những gánh nặng cơm áo gạo tiền đè lên đôi vai gầy. Qua đó cũng cảm nhận được tình thương yêu, quý trọng người vợ của Trần Tế Xương .+ Nghệ thuật : Sử dụng tiếng Việt giản dị, tự nhiên, giàu sức biểu cảm ; vận dụng phát minh sáng tạo hình ảnh, cách nói văn học dân gian ; tích hợp thuần thục giữa trữ tình và trào phúng .

– Liên hệ, mở rộng: Suy nghĩ của bản thân về người phụ nữ trong xã hội hôm nay.

Xem thêm : Sơ đồ tư duy Thương vợ

Dưới đây là 3 bài văn mẫu hay phân tích bài Thương vợ được Đọc tài liệu tuyển chọn gửi đến các em tham khảo để mở rộng vốn từ ngữ cũng như cách trình bày cho bài viết của mình thêm hay và hấp dẫn.

Top 3 bài văn mẫu hay phân tích bài Thương vợ của Tú Xương

Phân tích Thương vợ ngắn gọn bài số 1:

Thương Vợ khắc họa hình ảnh của bà Tú tảo tần, chịu thương chịu khó

Tú Xương là một trong những nhà thơ có cảm quan nhạy cảm trước sự thay đổi của nhân tình thế thái. Xã hội thời Tú Xương sống là xã hội đang bị đảo lộn về toàn bộ ngay cả giá trị thiêng liêng nhất là tình thương cũng bị mai một, tình người với người chỉ còn là thứ tình cảm hời hợt bán mua, đổi chác quá ư thuận tiện. Giữa xã hội nhố nhăng ấy, nhà thơ tự giữ lại cho mình tình cảm cao quý nhất là tình yêu so với người vợ. Thương vợ là bài thơ hay ghi lại tình yêu chân thành của nhà thơ dành cho người vợ vừa có sự cảm thông, san sẻ và biết ơn vừa là lời tự than, tự trách bản thân về nghĩa vụ và trách nhiệm của người chồng .Quanh năm kinh doanh ở mom sông…Có chồng hờ hững cũng như không .Tú Xương ngay khởi đầu đã tỏ ra là người chồng biết chăm sóc đến vợ, am hiểu việc làm làm ăn của vợ :Quanh năm kinh doanh ở mom sôngNuôi đủ năm con với một chồng .Bà Tú kinh doanh ấy là việc làm chính bà làm để nuôi chồng nuôi con. Quanh năm chứ đâu phải là ngày một ngày hai bà thực thi việc kinh doanh mà là quanh năm suốt tháng, liên tục, không ngừng nghỉ. Nỗi khó khăn vất vả của bà Tú lê dài theo năm tháng. Mom sông là khoảng trống làm ăn của bà. Đó là chỗ đất nhô ra ở bờ sông Vị Hoàng chảy qua thành phố Tỉnh Nam Định, một thế đất rất chênh vênh, cheo leo, không vững vàng, chuẩn bị sẵn sàng đổ ụp xuống sông bất kỳ khi nào. Thế mới thấy sự nguy khốn cho tính mạng con người của bà cùng nỗi khó khăn vất vả, cực nhọc trong việc làm làm ăn. Ở đây khoảng trống mom sông, thời hạn quanh năm tô đậm hơn hình ảnh của bà Tú tảo tần, ngược xuôi. Đó là người phụ nữ của bao đời và đến bà Tú càng rõ nét hơn .Câu thơ sau nâng vị thế của bà trở thành người trụ cột của mái ấm gia đình, còn ông chồng bị hạ xuống hạng ăn bám, là gánh nặng cho vợ. Nuôi đủ năm con với một chồng. Cách đếm năm con với một chồng thật đặc biệt quan trọng. Nhà thơ đặt ông chồng như những đứa con cũng phải nuôi tựa như ông bé nhỏ như con nên phải đếm ngang một miệng ăn, hai miệng ăn. Từ đủ làm toát lên mức độ của việc nuôi nấng ấy. Bà nuôi ông không chỉ cơm no, áo đủ mặc mà còn phải có ít rượu cho ông ngân nga, bộ áo mới cho ông vui tươi cùng bè bạn. Bà Tú lo tất, bà vừa nuôi, vừa cung phụng cho ông. Gánh nặng chồng con đè nặng lên đôi vai bà Tú. Người phụ nữ như vị thế của bà chỉ thao tác nâng khăn sửa túi cho chồng, việc làm ăn để chồng lo, vậy mà bà phải bứt ra khỏi cảnh sống êm ả dịu dàng bước vào dòng đời xô bồ để lo cơm áo cho sáu miệng ăn, làm thay việc của chồng đủ thấy bà đã hi sinh tổng thể vì chồng con. Thấu hiểu thực trạng của vợ, nhìn nhận xứng danh công lao của vợ chứng tỏ nhà thơ yêu vợ, thương vợ tha thiết lắm .Hai câu thực liên tục mạch cảm xúc cảm thông, san sẻ :Lặn lội thân cò khi quãng vắngEo sèo mặt nước buổi đò đôngCông việc của bà đến đây hiện lên thật rõ nét đơn cử. Bà Tú lặn lội ngược xuôi lúc một mình vượt đường xa, quãng vắng, lúc cãi và giành giật ngay trên sông với những chuyến đò đông khách qua. Sự khó khăn vất vả, cực nhọc của bà là vậy. Lặn lội, eo sèo biểu lộ đặc thù gay go của cuộc mua và bán. Thương trường là mặt trận, đâu dễ nhường nhịn cho nhau miếng ăn, té ra bà Tú cũng va chạm lời qua tiếng lại gây cảnh eo sèo nhốn nháo trên sông. Câu thơ gợi ta nhớ đến thân phận của người phụ nữ xưa qua câu ca :Cái cò lặn lội bờ sôngGánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non .Con cò xưa và thân cò có vẻ như có sự đồng dạng. Hình ảnh so sánh độc lạ đó càng làm cho tình cảnh bà Tú thêm tội nghiệp đáng thương. Bà Tú có khác gì dáng cò đâu, gầy lêu khêu, bước lững thững, một thân một mình, lếch thếch, lủi thủi. Đối lập cái đơn độc, một mình của bà với vẻ quạnh hiu khi quãng vắng và vẻ sinh động, đông đúc của buổi đò đông, nhà thơ cực tả những cực nhọc, gian lao của bà để duy trì sự sống cho chồng, con. Ông Tú đồng cảm điều ấy. Và ông đâu có dửng dưng. Đằng sau từng câu chữ là nỗi niềm chất chứa tâm can. Ông cảm phục vì sức dẻo dai quanh năm thao tác của bà, ca tụng bà vì bà hết lòng vì chồng con, nhưng một nỗi xót xa, hổ thẹn ngự trị trong lòng ông : Tự trách mình chưa làm tròn nghĩa vụ và trách nhiệm của người chồng. Bà Tú biết được tâm sự như vậy của ông chắc gánh nặng sẽ vơi đi chút nào và trong tâm chắc cũng được an ủi, động viên .Khó nhọc, nguy hiểm là vậy nhưng bà Tú không một lời than vãn. Ngày tháng, việc làm cứ trôi qua im re như chính cuộc sống bà :Một duyên hai nợ âu đành phậnNăm nắng mười mưa dám quản công .Câu thơ như lời nói rất tự nhiên, đa thanh, hoàn toàn có thể coi là lời của ông hoặc bà đều được. Nhưng lâu nay bà có than thân khi nào, bà đồng ý tổng thể, giấu kín lòng mình với bao nỗi xót xa tủi cực. Ông Tú vì tấm lòng thương vợ cất lên lời nói thay cho bà. Dùng lối nói dân gian vợ chồng là duyên là nợ. Tú Xương vận rất đúng để nói về bà Tú, cuộc sống bà như vậy vừa là duyên, vừa là nợ, duyên một thì nợ hai, niềm hạnh phúc do duyên mang lại ít, cực nhọc do nợ là phần lớn, số phận là thế thì đành gật đầu. Dám quản công tức không dám nề hà, không dám kể công dù có khó khăn vất vả sương gió nhiều, năm nắng mười mưa. Đã vận vào cái số phận làm thế nào thoát ra, câu thơ kết thúc bằng thanh trắc âu đành phận cùng khiến cho xúc cảm bị dồn nén nhiều hơn. Hẳn bà Tú không ít lần bực mình, thấy đời sao quá bất công, muốn phản kháng nhưng bà đã dằn lòng an phận, gật đầu lạng lẽ đến nhẫn nhuc, cam chịu. Nước mắt bà chảy ngược vào trong, bà giữ chặt lòng mình, không muốn cho ai biết nỗi khổ tâm, đau xót ấy. Các số đếm một, hai, năm, mười cùng nhịp thơ ngắn 2/2/3 biểu lộ tâm trạng tức tưởi, lắng sâu và lê dài cuộc sống bà gắn với việc làm không khi nào ngừng nghỉ. Đến đây, Tú Xương nhập hẳn mình vào vợ để lắng nghe từng nỗi niềm u uẩn của bà. Ẩn đằng sau ấy là bao nỗi niềm của ông, một người chồng khổ tâm để vợ xuôi ngược mà không giúp được gì ? Câu thơ toát lên ý thương vợ, tự trách rất thâm thúy .Hai câu cuối, tình cảm như được bộc phát can đảm và mạnh mẽ, không phải lời tâm tình nhẹ nhàng như trước mà là tiếng chửi độc :Cha mẹ thói đời ăn ở bạcCó chồng hờ hững cũng như không .Tiếng chửi không phải của bà Tú vì bà gật đầu, cam chịu suốt đời, ông Tú mong bà chửi để gánh nặng lòng ông được vơi bớt, chí ít vì bà coi ông khác lũ con. Sự dồn nén, bức bối buộc ông mượn lời bà để tự chửi mình. Một đấng chồng mà chỉ ngồi ăn bám, vô lo, có khi hạch sách, lên mặt, nhìn vợ tất tả ngược xuôi khó khăn vất vả còn xứng là chồng không ? Ông tự phán quyết mình đã ăn ở bạc nghĩa, lạnh nhạt, lạnh nhạt, vô trách nhiệm … Sự hờ hững ấy của ông khiến cho bà càng đau khổ hơn gấp ngàn lần. Gánh nặng vật chất dù chồng chất đến mấy bà Tú cũng cố chèo lái lo toan, chịu được nhưng bị hờ hững, bị đối xử tệ bạc, không được sẻ san sẻ làm cho bà gục ngã ngay. Một ông chồng như thế bà đâu cần, có cũng như không. Lấy bản thân mình, nhà thơ khái quát hiện tượng kỳ lạ trên thành thói đời nghĩa là nó rất thông dụng, thường diễn ra. Đó chính là đặc trưng của xã hội đồng tiền buổi giao thời mà nhà thơ sống. Ý nghĩa tố cáo của câu thơ là vạch rõ thực chất xấu xa của xã hội coi nhẹ tình cảm, trọng sĩ diện, danh vọng, tiền tài. Câu thơ khép lại bằng từ ngoạn mục nhẹ nhàng mà hướng người đọc đến chiều sâu tâm trạng chất chứa nỗi chua xót, tự giận của chồng và niềm đau khổ của người vợ .

Bài thơ Thương vợ là tiếng lòng chân thành vừa ngợi ca, cảm phục, chia sẻ, cảm thông trước vất vả, gian nan của bà Tú vừa là lời tự trách, tự lên án của ông Tú. Phải yêu vợ, thương vợ đến mức sâu sắc nhà thơ mới viết nên bài thơ giàu cảm xúc, chân thực như vậy. Chất trữ tình và trào phúng quyện hòa trong nhau đưa người đọc đến những cung bậc tình cảm rất sâu sắc bình dị, đáng trân trọng, ẩn chứa trong lòng nhà thơ vốn căm ghét thế thái nhân tình đổi thay. Tú Xương qua bài thơ gửi đến những người chồng bức thông điệp: hãy nói lời yêu thương chia sẻ thật nhiều với người vợ.

Phân tích Thương vợ nâng cao bài số 2:

“Thương vợ” thể hiện tình thương yêu, quý trọng và biết ơn của Tú Xương với vợ mình

Thơ văn Trần Tế Xương gồm hai mảng lớn: trào phúng và trữ tình. Có bài hoàn toàn là đả kích, châm biếm, có bài thuần là trữ tình. Tuy vậy, hai mảng không tuyệt đối ngăn cách. Thường là châm biếm sâu sắc nhưng vẫn có chất trữ tình. Ngược lại, trữ tình thấm thía cũng pha chút cười cợt theo thói quen trào phúng. Thương vợ là một bài thơ như vậy.

Thương vợ là bài thơ phản ánh hình ảnh bà Tú vất vả, đảm đang, lặng lẽ hi sinh vì chồng vì con, đồng thời thể hiện tình thương yêu, quý trọng và biết ơn của Tú Xương đối với người vợ của mình.

Quanh năm kinh doanh ở mom sông ,Nuôi đủ năm con với một chồng .Chỉ bằng vài lời kể nôm na, bình dị, Tú Xương đã giúp người đọc tưởng tượng ra cảnh bà Tú một mình mang trên vai gánh nặng mái ấm gia đình, lặn lội nơi đầu sông, bến chợ .Mom sông là mỏm đất nhô ra dòng sông, cũng là một khu vực ở phía Bắc thành phố Tỉnh Nam Định. Ngày xưa, đây là nơi trên bến dưới thuyền, người từ những nơi đổ về kinh doanh. Quanh năm, bà Tú làm ăn ở đó để kiếm tiền giàn trải cho đời sống mái ấm gia đình gồm hai vợ chồng và năm đứa con thơ .Quanh năm kinh doanh có nghĩa là không nghỉ ngơi ngày nào. Hơn nữa, chữ mom sông càng tô đậm thêm cái thế chênh vênh, không vững vàng của việc làm làm ăn. Mom sông ba bề là nước, hoàn toàn có thể đổ ùm xuống sông khi nào không biết. Ở cái mỏm đất chênh vênh ấy, hình ảnh bà Tú có vẻ như càng nhỏ bé và đơn độc. Một mình bà phải xông pha nơi đầu sông ngọn nguồn, khó khăn vất vả tội nghiệp biết bao ! Trên đây là thời hạn, khoảng trống và cả đặc thù việc làm làm ăn kinh doanh của bà Tú .Tại sao bà Tú lại đồng ý sự lam lũ, khó khăn vất vả như thế ? Đương nhiên là để nuôi chồng, nuôi con. Ngày xưa, xã hội phong kiến dành cho phụ nữ bổn phận là thờ chồng, nuôi con. Với bà Tú, chắc như đinh là có chuyện thờ chồng. Thờ chồng bao hàm cả nghĩa vụ và trách nhiệm nuôi chồng. Đó là sự bất công của xã hội, nhưng xét về mặt đức độ thì sức đảm đang tháo vát của những người vợ như bà Tú thật đáng nể phục .Cái không thông thường trong bài thơ là cách đếm số người. Giá như tính gộp lại là sáu miệng ăn và một mình bà Tú mà phải cáng đáng đến chừng ấy cũng đã là nhiều. Trên đời, hầu hết phụ nữ cũng gặp cảnh như vậy. Đằng này, tác giả đếm rõ ràng là : năm con với một chồng. Đặc biệt là tách riêng ông chồng ra và đếm là một. Xuân Diệu có nhận xét rất hay khi đọc câu thơ này : ” Hoá ra ông chồng cũng phải nuôi, tựa hồ như lũ con nhỏ xíu nên mới đếm ngang hàng với chúng nó : một miệng ăn, hai miệng ăn … ” .Mà bà Tú nuôi chồng đâu có đơn thuần như nuôi con. Cơm ăn đã đành, nhiều lúc phải có tí rượu tí trà cho ông ngâm nga câu thơ câu phú. Áo mặc đã đành, còn phải có bộ cánh tử tế cho ông đi đây đi đó, chứ ai lại để cho ông quanh năm ” Bức sốt nhưng mình vẫn áo bông ” và ” Một đoàn rách nát con như bố “. Lại phải cho ông xỏng xảnh ít tiền trong túi để gặp bạn, gặp bè. Ấy thế mà bà nuôi đủ, tức là đủ cả về số lượng lẫn chất lượng. Như vậy là bà Tú không chỉ nuôi ông Tú mà còn cung phụng, còn thờ .Nhưng kể ra được những điều ấy chứng tỏ là ông chồng đồng cảm và biết nhìn nhận một cách xứng danh công lao của bà vợ. Như vậy là thương vợ .Đến câu thứ ba, hình ảnh bà Tú một mình thui thủi làm ăn càng hiện lên đơn cử và rõ nét hơn :Lặn lội thân cò khi quãng vắng ,Eo sèo mặt nước buổi đò đông .Tú Xương dùng một hình tượng quen thuộc trong văn chương dân gian nói về người phụ nữ lao động thời xưa : Con cò lặn lội bờ sông … nhưng ông không so sánh mà như nhau thân phận bà Tú với thân cò. Tấm thân mảnh dẻ, yếu ớt của bà Tú mà phải chịu dãi nắng dầm sương thì đã là gian truân, tội nghiệp, vậy mà bà còn phải lặn lội sớm trưa. Nghĩa đen của từ này cũng gợi ra không thiếu cái khó khăn vất vả, khó nhọc trong nghĩa bóng. Tấm thân cò ấy lại lặn lội trên quãng vắng đường xa. Nói quãng vắng là tự nhiên nổi lên cái một mình, hiu quạnh, lúc cần không biết lệ thuộc vào đâu, chưa nói đến những gian truân nguy hiểm so với thân gái dặm trường. Eo sèo chi sự nói đi nói lại, có ý bất bình. Đò đông hoàn toàn có thể hiểu hai cách : một là đò ngang đã chở đầy người, hai là đò từ những nơi tập hợp lại rất đông. Hiểu cách nào cũng đúng với dự tính đặc tả nỗi khó nhọc, gian truân trong cảnh kiếm ăn của bà Tú .Bên cạnh nỗi khổ vật chất còn có nỗi khổ ý thức. Vì chồng con mà phải lặn lội đường xa quãng vắng, nhưng liệu chồng con có biết cho chăng ? Và bà Tú cứ bí mật lo toan như vậy cho đến hết đời, hết kiếp … số phận bà là vậy. Câu thơ miêu tả mà đầy chất trữ tình, nghe thật xót xa, tội nghiệp ! Ông Tú tỏ ra thông cảm với nỗi khó nhọc của vợ và thương vợ đến vậy là thâm thúy .Ông Tú hiểu thấu việc làm làm ăn của bà Tú. Khi quãng vắng, buổi đò đông, bà đều khó khăn vất vả khó nhọc, không kể nguy hiểm, không quản thân mình, một lòng vì chồng, vì con. Bà Tú mà nghe được những lời như vậy của ông chắc cũng thấy gánh nặng trên vai mình nhẹ bớt và trong thâm tâm bà cũng được an ủi không ít .Nhưng không phải chỉ có thế, giọng điệu trữ tình kín kẽ lồng trong hai câu tường thuật miêu tả ( câu 3, 4 ) chứng tỏ tim ông Tú không phải dửng dưng. Thương vợ nhưng cũng là tự trách mình. Không phải chỉ tự coi mình là một miệng ăn để vợ phải nuôi mà còn hổ thẹn, thấy mình có cái gì đó như nhẫn tâm. Ông chồng trụ cột mái ấm gia đình là mình ở đâu rồi mà để vợ phải nhọc nhằn, gian truân đến vậy ? Tự trách mình như vậy cũng là thương vợ thêm sâu .Một duyên hai nợ âu đành phận ,Năm nắng mười mưa dám quản công .Tú Xương lại vận dụng thêm một thành ngữ, một câu ca dân gian khác : Vợ chồng là duyên là nợ, Một duyên hai nợ ba tình … Vợ chồng gặp nhau là do ông Tơ bà Nguyệt sắp xếp từ kiếp trước. Có duyên thì tốt đẹp, niềm hạnh phúc, là nợ thì đau khổ một đời .Có lẽ ở đây, ông Tú mượn tâm tư nguyện vọng bà Tú mà suy ngẫm hay đúng ra, ông hoá thân vào bà để cảm thông thâm thúy hơn : lấy chồng như thế này thì cũng là duyên hoặc nợ thôi, số phận đã thế thì cũng đành thế. Cho nên có khổ cực bao nhiêu, năm nắng mười mưa cũng phải chịu, phải lo, nào dám quản công. Chẳng còn là chuyện thân nữa, dù là thân cò, mà đã là chuyện phận rồi, chuyện số phận .Ôi ! Lấy vợ lấy chồng, người ta bảo là duyên là nợ, nghĩ cũng đúng thật ! Số phận đã như thế thì cũng đành thôi, chứ biết làm thế nào ? ! Cái số kiếp người phụ nữ như tấm lụa đào, như hạt mưa sa, như con thuyền lênh đênh mười hai bến nước, như cơm nguội đỡ khi đói lòng … Trách làm thế nào được ! Vậy thì còn dám kể gì gian lao, dám quản gì mưa nắng !Lại thêm nghĩa của mấy nhóm từ âu đành, dám quản. Âu đành là một sự bất đắc dĩ, xếp lại, nén xuống những gì bất bình, tủi nhục … Dám quản tức là không dám kể gì đến công lao, là thái độ gật đầu gánh chịu mọi sự nhọc nhằn. Thêm âm thanh nặng nề của từ phận ở cuối câu khép lại càng làm cho câu thơ tương thích với xúc cảm bị dồn nén vào trong .Vậy là chỉ bốn câu thơ mà chân dung bà Tú hiện lên hoàn hảo : từ khó khăn vất vả tất bật, lăn lộn ở ngoài đời, đến năm liệu bảy lo trong mái ấm gia đình, từ con người của việc làm làm ăn, đảm đang tháo vát, chịu thương chịu khó, đến con người của đức độ, thảo hiền, đầy ý thức vị tha. Hình ảnh bà Tú tiêu biểu vượt trội cho phẩm chất tốt đẹp của những người vợ, người mẹ Nước Ta .

» Có thể bạn muốn xem: Phân tích hình ảnh bà Tú trong bài Thương vợ để hiểu rõ hơn những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam thời xưa.

Thương vợ mà nói ra là mình thương thì cũng đã quý. Ở đây, ông Tú đã nhập thân vào bà Tú để đồng cảm nỗi niềm và bộc lộ tình cảm của mình bằng những lời thơ chân thành, thấm thía. Như vậy mà không phải là thương vợ thâm thúy hay sao ?Đó là thương vợ, còn tự trách mình ? Ngày ngày ngồi không, làm một miệng ăn cho vợ nuôi, điềm nhiên tận hưởng trong khi vợ phải ngược xuôi tần tảo, nghe cũng đã có cái gì đó bất nhẫn. Nay vợ thầm oán trách, tủi hờn mà quy số phận xấu số ấy là do một duyên hai nợ, thử hỏi ông chồng làm thế nào mà không nhận thấy lỗi của mình ? Tự trách đến như vậy là ngoài tình thương vợ đã có thêm ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm .Cha mẹ thói đời ăn ở bạc ,Có chồng hờ hững cũng như không .

Câu kết là một tiếng chửi đổng cái thói đời ăn ở bạc. Không phải lần này ông Tú mới chửi như thế. Trong bài Gặp người ăn xin, ông cũng đã từng chửi – chửi mình mà thực ra là chửi đời: Người đói, ta đây cũng chẳng no,/ Cha thằng nào có, tiếc không cho. Chỉ khác ở chỗ là lần này, lời chửi tuy có ném thẳng vào đời, nhưng trước hết là ném vào mình. Để tự trách mình thì ông phải chửi. Mà ông phải đặt câu chửi ấy vào miệng bà Tú thì mới đích đáng! Nhưng bà Tú vốn con gái nhà dòng, chẳng đời nào lại chanh chua, thô tục dám chửi chồng. Nhưng đối với ông Tú thì tự trách đến mức phải bật ra tiếng chửi như thế là giận mình thật sự. Bài thơ ông viết ra cốt để bày tỏ tình thương yêu, quý trọng người vợ đảm đang và tự trách mình là đồ tầm thường, vô tích sự.

Bà Tú khó khăn vất vả đến thế, ông Tú tự trách mình đến thế thì đương nhiên là phải tức bực đến bật ra tiếng chửi. Nhận lỗi chưa đủ, nguyền rủa mình bằng câu chửi đổng mới xứng với tội lỗi, ông Tú lại chẳng dè dặt gì với chữ nghĩa mà dùng luôn cách chửi dân gian : Cha mẹ thói đời .Bà Tú không hề coi chồng là ăn ở bạc, nhưng ông Tú thì gọi đích danh tội lỗi của mình ra như vậy, vợ chồng với nhau mà như thế thì còn gì mà không ông Tú lại không nói trực tiếp là mình ăn ở bạc mà khái quát nó lên thành thói đời. Thói đời đen bạc tượng trưng cho thực chất của xã hội kim tiền dưới thời thực dân phong kiến, ở thành thị điều đó càng tệ hại hơn. Hoá ra đệ tử của thánh hiền là ông Tú mà cũng bị nhiễm cái thói đời xấu xa ấy. Như vậy là từ hổ thẹn, ông Tú đã đi tới chỗ xót xa, tự trách .Câu kết là sự phán xét vô cùng đau đớn nhưng cũng rất công minh, ông Tú xỉ vả mình là ăn ở bạc, nhưng xét ra cái bạc ấy cũng chỉ mới ở mức hờ hững. Hờ hững trước việc nhà, trước mọi lo toan, khó khăn vất vả, trước thái độ cam phận của vợ. Đã là vợ chồng, trăm sự cùng lo mới phải. Bà Tú không bắt buộc ông khó khăn vất vả như bà mà chỉ mong ông đừng hờ hững, ông hãy chăm sóc lo cho mái ấm gia đình chút ít, trước hết là ông hiểu cho bà, như vậy cũng đủ cho bà ấm lòng và có niềm vui .

Cả bài thơ cô đúc lại ở ý này: ở câu đề, ông chồng có mặt với tư cách là một miệng ăn phải nuôi, ở câu thực, câu luận, ông chồng vắng bóng. Bài thơ chấm dứt bằng sự day dứt, ân hận trong câu kết: Có chồng hờ hững cũng như không, càng làm tăng thêm nỗi thương vợ của nhà thơ. Đó là cách nói của Tú Xương, đã nói gì là nói ráo riết đến tận cùng. Tuy nhiên, có điều này ông đã nói oan cho mình: đó là hai chữ hờ hững. Vì giận mình mà ông nói thế thôi, chứ thực lòng ông đâu có hờ hững với bà. Bởi nếu ông hờ hững thì đã không có bài Thương vợ thấm thía và cảm động đến như vậy.

Tham khảo thêm: Hướng dẫn soạn bài Thương vợ (Tú Xương)

Hình ảnh bà Tú khó khăn vất vả, đảm đang, lặng lẽ hi sinh vì chồng vì con

Phân tích Thương vợ nâng cao bài số 3:

“ Thân em như của ấu gai .Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen ,Ai ơi nếm thử mà xem .Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi, ”( Ca dao )Hình ảnh của người phụ nữ luôn là đề tài muôn thuở cho nền văn chương kim cổ Nước Ta. Tuy nhiên, thơ văn viết về người vợ bằng tình cảm của một người chồng đã ít nay lại viết về người vợ đang sống lại còn khan hiếm hơn. Và Trần Tế Xương là một trong những bậc thức giả khan hiếm của nền thơ ca trung đại Nước Ta đã đưa hình ảnh người vợ tần tảo của mình ngay khi bà vẫn còn là một đóa hoa tươi tắn trên đường đời vào những dòng thơ trữ tình nhưng cũng không kém phần trào phúng làm bật lên được đức hi sinh đảm đang, tấm lòng tháo vát chịu thương chịu khó của người bạn đời tri kỷ, bà Tú, qua đó cũng bộc lộ tấm lòng tri ân đến người vợ của mình :“ Quanh năm kinh doanh ở mom sông ,Nuôi đủ năm con với một chồng .Lặn lội thân cò khi quãng vắngEo sèo mặt nước buổi đò đông .Một duyên hai nợ âu đành phận ,Năm nắng mười mưa dám quản công .Cha mẹ thói đời ăn ở bạc ,Có chồng hờ hững cũng như không. ”Trần Tế Xương, thường gọi là Tú Xương, sống trong buổi giao thời đầy nghèo khó nửa thực dân Pháp – nửa phong kiến. Ông là người mưu trí, ham học, hào hoa, phóng túng, có tài làm thơ hay nhưng lại lận đận trên con đường thi sử và nổi tiếng đa phần ở hai mảng thơ : trào phúng và trữ tình có pha chút giọng cười châm biếm sắc xảo bắt nguồn từ tận tâm với dân, với nước, với đời. Ông từng được ca tụng là nhà thơ trào phúng xuất sắc của văn học Nước Ta quá trình cuối thế kỉ XIX .Kho tàng thơ văn của Tú Xương tuy không nhiều chỉ với 100 bài, đa phần là thơ Nôm, gồm nhiều thể thơ như thất ngôn bát cú đường luật, lục bát, … và 1 số ít bài văn tế, phú, câu đối … nhưng có nhiều bài rất rực rỡ, đạt đến trình độ tuyệt mĩ về cả nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật và được xem như những bài thơ bất tử. Minh chứng rõ ràng nhất đó là thi phẩm “ Thương vợ ” được viết bằng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Bài thơ đề cập đến nhiều góc nhìn trong xã hội, đồng thời cũng là tiếng lòng tha thiết, sự tri ân đầy xót xa của Tú Xương – nạn nhân của xã hội lố lăng, đảo điên biến con người trở thành vô tích sự với chính mình và mái ấm gia đình, so với bà Tú, qua đó, người đọc cũng phần nào thấy được những đức hi sinh to lớn của những người phụ nữ lúc bấy giờ hay của bà Tú so với người chồng của mình .Mở đầu tác phẩm, Tú Xương ra mắt về thực trạng và việc làm mưu sinh của bà Tú, qua đó bày tỏ lòng biết ơn chân thành so với người vợ tảo tần sớm mai của mình :“ Quanh năm kinh doanh ở mom sông ,Nuôi đủ năm con với một chồng. ”Mạch cảm hứng của thi phẩm từ từ mở ra với bức tranh toàn cảnh đầy nỗi khó nhọc, lo toan của bà Tú – tên thật là Phạm Thị Mẫn. Tác giả đã sử dụng “ Quanh năm ” – cụm từ chỉ một khoảng chừng thời hạn trường kì lặp đi lặp lại như một vòng tuần hoàn khép kín của tự nhiên để cực tả nỗi khó khăn vất vả triền miên của bà Tú trải dài hết ngày tháng này sang ngày tháng khác, năm này qua năm nọ mặc cho nắng gắt hay mưa rào vẫn không bỏ sót tích tắc nào cả. Chỉ có thế thôi cũng đủ để lại trong lòng fan hâm mộ một ấn tượng khó phai về hình ảnh người vợ đầu tắt mặt tối chu toàn mọi sự trong mái ấm gia đình như bà Tú. Chưa dừng lại ở đó, cách cân đo, đong đếm như vậy của thời hạn còn góp thêm phần làm bật lên cái khoảng trống, khu vực bán sỉ của bà Tú trải qua hình ảnh “ mom sông ”. Địa thế “ mom sông ” rất trắc trở, đầy rẫy những gian truân khôn lường bởi lẽ đó chỉ là một doi đất nhô ra phía lòng sông nơi người làng chài thường tụ tập kinh doanh nên những khi tiết trời khắc nghiệt, vị trí chênh vênh mỏng dính kia sẽ dễ sụt lún gây nhiều khó khăn vất vả cho bà Tú. Khó khăn là thế, nguy hiểm là vậy nhưng bà Tú vẫn can đảm và mạnh mẽ vượt qua, luôn luôn cố gắng nỗ lực để cho mái ấm gia đình được ấm no :“ Nuôi đủ năm con với một chồng. ”Với giọng thơ hóm hỉnh cùng kĩ năng trong thẩm mỹ và nghệ thuật thơ trào phúng, câu thơ thứ hai như lời lên án nóng bức xã hội phong kiến xưa đã biến những người đàn ông vốn là những trụ cột vững chãi trong mái ấm gia đình thành những kẻ vô tích sự chỉ biết sống dựa vào vợ, mà đặc biệt quan trọng là “ ăn lương vợ ” :“ Trống hầu chưa dứt bố lên thang ,Hỏi ra quan ấy ăn lương vợ. ”

(Quan tại gia – Trần Tế Xương)

Đôi vai của bà Tú đã nặng nay còn nhân lên bội phần khi bà “ bất đắc dĩ ” trở thành trụ cột chính trong mái ấm gia đình. Hai chữ “ nuôi đủ ” là vừa đủ, vừa đủ nuôi, không thiếu mà cũng không thừa vang lên tạo cho câu thơ một âm điệu sang trọng và quý phái nhưng cũng không kém phần tự hào gợi tả sự đảm đang tột cùng nơi bà Tú khi chỉ với việc làm kinh doanh “ quanh năm ” ở nơi “ mom sông ” chênh vênh, nguy hại mà bà vẫn hoàn toàn có thể bảo vệ đời sống vật chất và niềm tin rất đầy đủ cho “ năm ” đứa con và người chồng của mình. Bên cạnh đó, cách đặt hai danh từ số đếm “ năm ” và “ một ” song song với nhau tưởng chừng như khập khiễng nhưng lại rất độc lạ và mới lạ. Tú Xương tự chế giễu mình khi so sánh bản thân ngang hàng với “ năm đứa con thơ ” vì ông là một “ đứa con đặc biệt quan trọng ” ngầm nâng cao vị thế người vợ tảo tần của mình lên một thứ bậc thiêng liêng khác như một người “ mẹ hiền ” để hoàn toàn có thể đề cao công lao của bà Tú một cách chí lí và chuẩn xác nhất. Hơn thế nữa, cấu trúc “ năm ” – “ một ” cùng liên từ “ với ” chất chứa bao nỗi hổ thẹn, buồn bã đã khắc họa nên chiếc đòn gánh mà ở giữa là đôi vai gầy guộc, nhỏ bé của người phụ nữ chịu thương chịu khó còn hai bên đều trĩu nặng với “ năm con ” và “ một chồng ” nhưng có vẻ như sự khó khăn vất vả lại nghiêng lệch về phía người chồng vô tích sự nhiều hơn vì chính sách “ trọng nam khinh nữ ” rẻ rúng trong xã hội cũ. Có thể nói, bà Tú “ nuôi đủ ” cho Tế Xương không chỉ chu toàn cho ông “ chăn ấm, nệm êm ” mà còn lo cho ông đủ thứ cao sang tốn kém khác để khiến ông phải nở mày nở mặt vì suy cho cùng, Tế Xương vẫn là một tú tài, là người có chí thi tuyển sự nghiệp :“ Biết thuốc lá, biết chè tàu ,Cao lâu biết vị, hồng lâu biết mùi. ”

(Hỏi ông trời – Trần Tế Xương)

Hay :“ Hôm qua anh đến chơi đây ,Giày “ giôn ” anh dận, “ ô Tây ” anh cầm. ”

(Đi hát mất ô – Trần Tế Xương)

Hai câu đề khởi đầu thi phẩm tuy chỉ gói gọn trong mười bốn chữ nhưng đã bộc lộ được tổng thể những đức tính cao đẹp nơi bà Tú với sự chịu thương chịu khó, tần tảo không quản nắng mưa để chu toàn mọi việc trong mái ấm gia đình. Qua đó, Tú Xương cũng khôn khéo biểu lộ sự biết ơn của mình so với bà Tú, đồng thời cũng phần nào miêu tả sự hổ thẹn của tác giả khi là một đấng đàn ông mà lại không hề làm gì giúp sức vợ đến nỗi phải đặt mình trong mối đối sánh tương quan với “ năm đứa con thơ ”. Thật xót xa !Thấu hiểu được những nỗi lo toan, khó khăn vất vả của người vợ vĩ đại của mình, Tú Xương liên tưởng đến hình ảnh “ con cò ” năm xưa trong ca dao :“ Con cò lặn lội bờ sông ,Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non. ”( Ca dao )để cực tả nỗi khổ tâm mà bà Tú đang trải qua trong hai câu thực :“ Lặn lội thân cò khi quãng vắngEo sèo mặt nước buổi đò đông. ”Tú Xương sử dụng “ thân cò ” chứ không phải “ con cò ” như trong ca dao xưa vừa biểu lộ được đậm chất ngầu riêng, sự phát minh sáng tạo mang đặc thù thời đại trong phong thái thơ ca của thi sĩ, vừa như nhau thân phận của bà Tú nói riêng và người phụ nữ nói chung với hình ảnh gầy guộc của “ con cò ” để nói lên sự cơ cực trong đời sống của một người phụ nữ trụ cột. Tiếp đó, chữ “ thân ” tuy đơn thuần nhưng nghe sao cay đắng quá, nó luôn gợi cho mọi người về một thứ gì đó nhỏ bé tội nghiệp đến vô cùng. Và khi xưa, nhà thơ Hồ Xuân Hương cũng đã từng ngậm ngùi trên trang giấy khi nói đến chữ “ thân ” bạc mệnh :“ Thân em vừa trắng lại vừa tròn ,Bảy nổi ba chìm với nước non. ”

(Bánh trôi nước)

“ Khi quãng vắng ” là một cụm từ rất đặc biệt quan trọng vì nó không chỉ gợi lên cái khoảng trống rợn ngợp cảm xúc đơn lẻ đầy nguy khốn rình rập nơi bờ sông heo hút, giá lạnh lúc bấy giờ mà còn miêu tả thâm thúy nỗi khắc khoải về thời hạn của sự tảo tần và một khi được song hành cùng với giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật hòn đảo ngữ của từ láy “ lặn lội ”, hình ảnh đơn giản và giản dị, chất phác của người phụ nữ gầy guộc chân trần mưu sinh nơi rừng sông núi bãi vào đêm hôm – thời hạn mà những người phụ nữ khác đang niềm hạnh phúc bên chồng con, đang tận thưởng những giấc ngủ say, hằng mong hoàn toàn có thể kiếm thêm thu nhập để giàn trải đời sống càng trở nên điển hình nổi bật và chói lọi hơn trong khung cảnh hiu quạnh đến ghê sợ nơi doi đất chênh vênh .Nếu như câu thơ thứ ba gợi nỗi cực nhọc đơn chiếc thì câu thơ thứ tư lại là sự vật lộn đầy gay cấn của bà Tú giữa thời đại mua và bán đông đúc :“ Eo sèo mặt nước buổi đò đông. ”Một lần nữa, giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo ngữ lại được sử dụng trong lời thơ của Tú Xương nhưng với từ láy tượng thanh “ eo sèo ” gợi sự sinh động, ồn ào để nhấn mạnh vấn đề đặc thù thường tình nơi chợ búa và sự lam lũ của người phụ nữ “ năm con với một chồng ”. Mặt khác, hình ảnh “ buổi đò đông ” cũng góp thêm phần can đảm và mạnh mẽ trong việc kiến thiết xây dựng hình tượng một bà Tú cần mẫn, quay quồng và sự đông đúc, xô bồ đó đã từng được ca dao xưa nhắc đến :“ Con ơi nhớ lấy câu này ,Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua. ”Mặc dù văng vẳng bên tai là lời dạy chân tình của cha ông ta : “ Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua ” nhưng bà Tú vẫn cứ khăng khăng lao vào vào cuộc cuộc chiến tranh bí mật và dai dẳng của những lần đôi co “ eo sèo ”, chi chít, tranh giành khách, phân mua với những quầy bán hàng khác, mặc kệ người qua kẻ lại đếm nhiều không xuể khi “ đò đông ” để bươn chải miếng cơm, manh áo cho chồng, con vì chỉ khi sinh động như vậy, thời cơ kiếm thêm thu nhập sẽ tăng vọt hơn “ khi quãng vắng ” mặc dầu phải chịu cảnh đau nhức khi “ đầu đội trời, chân đạp đất ”, tổn thương về thể xác khi bị dòng người xô ngã. Ôi ! Quả là một người phụ nữ chan hòa tình yêu thương, bà đã đánh đổi cả bản thân mình mà chen lấn bán đi từng món hàng của mình để kiếm từng đồng xu tiền rất ít lo cho đời sống mái ấm gia đình mình, thật đáng khâm phục !Bằng cách hòn đảo những từ láy hô ứng vừa giàu tính tạo hình vừa giàu tính biểu cảm “ lặn lội ”, “ eo sèo ” lên ngay vị trí đầu câu thơ phối hợp với hai hình ảnh đối nhau rất chỉnh “ khi quãng vắng ” – “ buổi đò đông ” trong hai câu thực, hình tượng người vợ tháo vát vã mồ hôi chỗ đông đúc vì phải giành giật, trào nước mắt nơi quạnh hiu khi tìm được người mua hiện lên với toàn bộ niềm tự hào của nhà thơ cả về sức khỏe thể chất can đảm và mạnh mẽ lẫn niềm tin thép của bà Tú dù trong mọi thực trạng khắc khổ nhất .Đến với những câu thơ tiếp theo, Tú Xương như nhập vai vào chủ thể trữ tình nhằm mục đích mượn lời tâm sự của vợ để ngầm ca tụng những công lao bí mật vì chồng vì con mà bà Tú đang gồng gánh trên vai :“ Một duyên hai nợ âu đành phận ,Năm nắng mười mưa dám quản công. ”Theo ý niệm phong kiến xưa, “ duyên ” và “ nợ ” là hai định nghĩa rất là thiêng liêng về mối quan hệ vợ chồng do trời định sẵn, xuất phát từ số phận, từ sợi chỉ hồng của ông Tơ bà Nguyệt :“ Kiếp người sao mãi long đong ,Ông tơ bà Nguyệt chỉ hồng se duyên ”Thế nhưng khi đi vào lời thơ của một bậc thức giả dày dặn kinh nghiệm tay nghề như Tú Xương, định nghĩa đó có vẻ như đã đánh mất đi đặc thù quyền quý và cao sang của mình mà trở nên nặng nề vô cùng như một lời than phiền khi “ duyên ” thì chỉ có một mà “ nợ ” lại hai :“ Chồng gì anh, vợ gì tôi ,Chẳng qua là cái nợ đời chi đây ”( Ca dao )Bên cạnh đó, cách sử dụng hai thành ngữ xưa song song với nhau “ Một duyên hai nợ ” – “ năm nắng mười mưa ” vừa đối nhau về từ : “ một ” – “ hai ”, “ năm ” – “ mười ”, vừa đối nhau về ý đã không những khiến cho nhạc thơ bỗng trì trệ dần trước nỗi khổ tâm chồng chất ngày một dâng lên theo cấp số nhân của bà Tú mà còn biểu lộ rất rõ kĩ năng văn chương điêu luyện của thi sĩ khi biết vận dụng triệt để giá trị của những thành ngữ cùng những số lượng mộc mạc để thiêng liêng hóa hình ảnh bà Tú. Có thể nói, dẫu có khó khăn vất vả muôn trùng, chông gai trước mắt, “ nợ ” nghiêng về mình nhưng bà Tú chưa một lần chùn bước mà chỉ gật đầu nhẫn nhục cho qua và ba tiếng đối ứng thượng, hạ : “ âu đành phận ”, “ dám quản công ” đã bộc lộ được điều đó. Nguyên nhân dẫn đến sự siêng năng, bí mật đầy cam chịu của bà Tú tuy giản đơn nhưng cũng rất cao quý : đó là vì mối nhân duyên thiên định và vì tương lai của đàn con nhỏ. Quả là một người mẹ, người vợ giàu đức hi sinh !Từ việc trộn lẫn lời thơ xen kẽ những thành ngữ đã đạt đến độ tuyệt vời và hoàn hảo nhất về nội dung với những phép hòn đảo ngữ cực tinh xảo cùng những cấp số nhân rất thực và chuẩn xác, nhà thơ Tú Xương đã khắc họa thành công xuất sắc tấm chân dung một người vợ kết tinh không thiếu đức hi sinh, sự nhẫn nại, sự tần tảo chịu thương chịu khó của người phụ nữ Nước Ta truyền thống lịch sử trong hai câu luận. Qua đó, ông còn ngầm ý bày tỏ lòng biết ơn thâm thúy đến người vợ thân thương của mình khi bà đã quên đi cái tôi mà gánh vác hết mọi nghĩa vụ và trách nhiệm của một trụ cột trong mái ấm gia đình. Thật vậy :“ Có con phải khổ vì con ,Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng. ”( Kho tàng lục bát dân gian )Vì quá thương vợ, quá thương cho phận đời nữ nhi mà lại sắm vai trụ cột, Tú Xương tự trách bản thân mình và trải qua đó cũng nói lên tiếng chửi vừa đắng cay vừa phẫn nộ cho định kiến khắc nghiệt “ trọng nam khinh nữ ” đã biến ông thành một kẻ vô tích sự :“ Cha mẹ thói đời ăn ở bạc ,Có chồng hờ hững cũng như không. ”Mạch cảm hứng của thi phẩm có vẻ như có sự chuyển biến bất thần khi giờ đây, Tú Xương không còn “ ẩn mình ” sau những vần thơ để tán dương vợ nữa mà ông đã chịu Open để nói thay cho sự oán trách chồng, trách phận của bà Tú. “ Cha mẹ thói đời ” thật là một cách nói có phần thô cứng, xù xì nhưng lại rất tương thích với phong thái thơ ca trào phúng của thi sĩ. Đó là sự giận đời, hận đời vì cái xã hội “ Tây tàu lố lăng ” lúc bấy giờ không được cho phép ông san sẻ gánh nặng mái ấm gia đình cùng vợ .Thêm vào đó, ít ai biết được rằng đằng sau tiếng chửi đầy dứt khoát ấy lại là một thảm kịch của một con người chất chứa bao niềm phẫn uất, đau xót và tê tái :“ Có chồng hờ hững cũng như không. ”Tú Xương chửi “ đời ” nhưng cũng “ tự chửi ” mình, “ tự chửi ” cái thói sĩ diện của một đấng đàn ông đang trên đường công danh sự nghiệp, thói gia trưởng chỉ biết ngồi than vãn sự đời, mà không biết được mọi người xung quanh đang khổ cực vì mình. Tú Xương coi mình như kẻ vô tâm, “ ăn ở bạc ” với vợ con, luôn luôn “ hờ hững ” trong nghĩa vụ và trách nhiệm và vai trò của một kẻ làm cha, làm chồng. Thật là “ có chồng hờ hững cũng như không ” ! Thế nhưng nếu nhìn nhận lại vấn đề một cách sáng sủa thì Tú Xương không hề đáng trách mà lại rất đáng thương bởi suy cho cùng, chính xã hội lem luốc kia đã đẩy ông, một kĩ năng xuất chúng vào bước đường cùng khiến cho người vợ vốn thuộc dòng dõi cao quý phải chịu khổ. Thật đau đớn !“ Con gái nhà dòng lấy chồng kẻ chợTiếng có miếng không, gặp chăng hay chớ ”

(Văn tế sống vợ – Trần Tế Xương)

Hai câu thơ khép lại tác phẩm là lời tự rủa mát mình của Tú Xương nhưng lại mang đậm ý nghĩa lên án xã hội thâm thúy góp thêm phần chứng minh và khẳng định tình cảm của ông so với bà Tú là vô bờ bến. Người chồng ấy tuy “ ăn lương vợ ” nhưng không hề “ ở bạc ”, “ hờ hững ” mà rất chu đáo, luôn dõi theo từng bước tiến của bà trên đường đời và đặc biệt quan trọng là luôn bày tỏ lòng biết ơn của mình so với vợ. Thi phẩm kết thúc thật giật mình : vừa thấm đượm cái bi, cái xấu số trong niềm riêng của tác giả, lại vừa dí dỏm, vui nhộn .

Nói tóm lại, sau khi đi sâu phân tích bài thơ Thương vợ ta thấy đây là một thi phẩm mang đậm tính nhân văn sâu sắc. Với chất thơ bình dị mà trữ tình pha chút trào phúng, Tú Xương đã không những khắc họa nên một bức chân dung tuyệt đẹp về người vợ tảo tần, chịu thương chịu khó của mình mà còn thể hiện vẻ đẹp trong nhân cách của bản thân và hình ảnh bà Tú cần mẫn, đầy lo toan đó chính là hình ảnh đẹp đẽ nhất của người phụ nữ Việt Nam lúc bấy giờ: vừa mộc mạc, chất phác, vừa cứng rắn, mạnh mẽ.

Phân tích Thương vợ ngắn nhất bài số 4:

Thương vợ là lời nhắc nhở nhẹ nhàng dành cho những người chồng, người cha còn bạc với vợ

Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ thường không được quan tâm nhiều. Một người phụ nữ phải chịu nhiều “gông xiềng” đeo trên vai. Nào là “Xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”. Nào là “tam tòng, tứ đức”,… Dường như người phụ nữ luôn xuất hiện phía sau người chồng, người con của mình. Họ không có được sự tự do trong cuộc sống và thường là người gánh chịu nhiều nỗi đau về tinh thần do tư tưởng trọng nam khinh nữ của Nho giáo. Vậy nên trong suốt chiều dài lịch sử, những thi nhân thường không đưa hình ảnh người vợ vào trong thơ ca của mình, mà thay vào đó là “mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông”. Bởi thế, Trần Tế Xương đã được người đời nhớ đến khi trong thơ ông, hình ảnh một người vợ lam lũ, vất vả đã được khắc họa một cách đầy đủ với thái độ trân trọng và yêu thương. Đó thực sự là một nét chấm phá đặc biệt của văn học thời kỳ phong kiến. Bài thơ “Thương vợ” của ông được xem như một trong những tác phẩm “khác lạ” giữa nền thi ca.

Nói bài thơ này khác lạ bởi thường thì những thi sĩ chỉ làm thơ về người một nửa yêu thương của mình khi họ đã mất đi. Còn với Tú Xương, ông đã viết về người vợ của mình một cách chân thực, sôi động và đầy lòng yêu thương ngay khi vợ ông còn sống. Khác lạ còn bởi trong xã hội phong kiến, người đàn ông là chủ mái ấm gia đình, mọi quyết định hành động đều do họ. Và hiếm ai gật đầu một thực sự rằng vợ chính là người nuôi sống cả một mái ấm gia đình. Ấy nhưng với Tú Xương, đó là một điều hiển nhiên, bởi ông còn bận học tập, thi tuyển để có chút sự nghiệp. Và không ai khác ngoài người vợ chính là nguồn sống cho cả mái ấm gia đình. Điều đó được chứng minh và khẳng định ở ngay câu tiên phong của bài thơ :Quanh năm kinh doanh ở mom sôngNuôi đủ năm con với một chồngSự khó khăn vất vả, cực nhọc đã được biểu lộ một cách rõ ràng. Một mình người vợ mà phải “ cõng ” tới năm người con và một đức ông chồng. Chữ “ mom ” ở đây rất có giá trị. Mom là một mô đất nhô ra bên bờ sông, nó nhỏ bé và gợi lên chút gì đó chênh vênh, không vững chắc. Đối lập với đó là năm người con và người chồng. Một sự đối sánh tương quan có đặc thù không cân đối đã nói lên muôn vàn khó khăn vất vả lo âu của người vợ cho mái ấm gia đình của mình. Làm sao để hoàn toàn có thể kiếm sống để chu đáo cho một mái ấm gia đình với những đứa con nhỏ .Người phụ nữ trong thời đại phong kiến thường được ví như những “ hạt mưa sa ”, “ giếng giữa đàng ”, ý nói về sự bấp bênh của số phận, như mong muốn thì được vào mái ấm gia đình tốt, được yêu thương còn không thì gặp muôn vàn đắng cay, khổ cực mà không biết kêu ai. Ở trong những câu tiếp theo, có vẻ như Tú Xương đã cảm thán thay cho người vợ đáng thương của mình .Lặn lội thân cò khi quãng vắng ,Eo sèo mặt nước buổi đò đôngHình ảnh người vợ đã được ông ví như cánh cò nơi dòng nước, nhỏ bé, đơn độc. “ Thân cò ” là một sự so sánh vô cùng phải chăng và mê hoặc dành cho người vợ. Động từ “ lặn lội ” đã phác họa rõ nét hơn tình cảnh của người vợ, người mẹ. Có lẽ đọc đến đây ta cũng xót thương cho những người phụ nữ thời xưa. Hình ảnh người vợ Tú Xương cũng là sự khái quát cho những người phụ nữ Nước Ta thời kỳ phong kiến, phải lam lũ, khó khăn vất vả một nắng hai sương lo cho mái ấm gia đình, nhưng lại không được công nhận. Và qua những vần thơ, có vẻ như Tú Xương đang tạo nên một bước chuyển mới trong nhận thức của những đấng đàn ông, cần phải coi trọng người phụ nữ của mình nhiều hơn nữa .Một duyên, hai nợ, âu đành phận ,Năm nắng, mười mưa, dám quản côngViệc sử dụng cặp từ “ một duyên ”, “ hai nợ ” cho thấy Tú Xương không chỉ đồng cảm với sự khó khăn vất vả của vợ, mà còn nhận thấy giữa hai vợ chồng có sự gắn bó từ kiếp trước. Có duyên mới tới được với nhau và đến được với nhau rồi đó lại là một điều không hề tách rời, bởi đó là “ nợ ”. Có lẽ ông cho rằng mình đã nợ vợ một món nợ không hề trả. Bởi thế do đó duyên phận đã gắn bó ông với vợ. Nhưng có một sự “ nói hộ ” của ông ở đây. Hình như đây là lời của Tú Xương nhưng cũng chính là tâm sự của người vợ. Bởi ở câu thơ sau : Năm nắng, mười mưa, dám quản công, cho thấy dẫu có khó khăn vất vả, nhọc nhằn, người vợ cũng không dám kể lể công tích của mình, xem như đó là việc mình phải làm cho mái ấm gia đình. Đó chính là sự vị tha, bao dung và nhẫn nhục của người phụ nữ Nước Ta .Sự cam chịu của người vợ đã khiến cho Tú Xương không đành lòng. Nhưng người vợ không khi nào nói ra với ông những nỗi khó khăn vất vả, khó khăn vất vả ấy. Và chính ông đã là người nói ra giúp vợ mình. Một tiếng thơ cũng là tiếng than vãn, trách cứ, dằn vặt của người chồng, là tiếng trách mắng nhẹ nhàng của người vợ dành cho người chồng :Cha mẹ thói đời ăn ở bạc :Có chồng hờ hững cũng như không

>>> Tham khảo thêm top 3 bài phân tích hình ảnh ông Tú trong bài thơ Thương vợ hay nhất

Hai câu thơ khép lại tác phẩm là lời tự rủa mát mình của Tú Xương nhưng lại mang đậm ý nghĩa lên án xã hội thâm thúy góp thêm phần khẳng định chắc chắn tình cảm của ông so với bà Tú là vô bờ bến. Người chồng ấy tuy “ ăn lương vợ ” nhưng không hề “ ở bạc ”, “ hờ hững ” mà rất chu đáo, luôn dõi theo từng bước tiến của bà trên đường đời và đặc biệt quan trọng là luôn bày tỏ lòng biết ơn của mình so với vợ. Thi phẩm kết thúc thật giật mình : vừa thấm đượm cái bi, cái xấu số trong niềm riêng của tác giả, lại vừa dí dỏm, vui nhộn .Với chất thơ bình dị, dễ đọc, dễ nhớ và đậm chất nhân văn Tú Xương đã khắc họa nên hình ảnh người vợ chịu thương chịu khó của mình trong mối đối sánh tương quan với chồng, con. Đó cũng là lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà ông dành cho những người chồng, người cha còn “ bạc ” với người vợ đầu gối tay ấp của mình bằng vật liệu trào phúng đặc trưng .

Sơ đồ tư duy phân tích Thương vợ

>> > Chi tiết xem tại : Sơ đồ tư duy Thương vợ – Tú Xương ( theo những dạng đề phân tích )

Kiến thức lan rộng ra

Khái quát hoàn cảnh ra đời Thương vợ

– Bài thơ được làm vào khoảng 1896 – 1897, lúc nhà thơ 26-27 tuổi. Khi đó gia đình nhà Tú Xương trở nên túng bấn phải trông vào sự tần tảo của bà Tú. Cảm thông với vợ, Tú Xương đã làm cả một chùm thơ tặng vợ như: Văn tế sống vợ, Tết dán câu đối,… Bài thơ Thương vợ là một trong những bài thơ ấy.

– Qua bài thơ, Trần Tế Xương bày tỏ sự tri ân, lòng trân trọng cũng như tình yêu thương và thái độ ăn năn của ông dành cho sự khó khăn vất vả, hi sinh của vợ .

Một số nhận định về bài thơ Thương vợ

1. “Thương vợ là sự ngợi ca đức hi sinh của người phụ nữ và sự thấu hiểu của người chồng”

2. “Trong đó con người nhà thơ của Tú Xương cũng hiện lên rất rõ, từ dáng vẻ đến tâm hồn, từ cá tính đến tâm sự, cả nỗi đau đến vẻ đẹp, vừa rất riêng, vừa tiêu biểu cho cả một lớp người, một loại tâm trạng…”

3. “…Có khi tôi đã thấy giật mình cho Tú Xương, khi tôi giả tỉ thơ Tú Xương không có cái khía cạnh trữ tình, cái hơi lãng mạn của nó, mà lại chỉ rặt những “Cống hỉ – mét xì – Thôi thôi lạy mợ xanh căng lạy…”. Thật tôi thấy chối tai đấy. Ở ai thế nào tôi không hay, nhưng ở tôi, khi mà Tú Xương cứ hiện thực chỉ có như vậy thôi, cái gốc hiện thực ấy mà không có cái ngọn trữ tình, cái tán lãng mạn ấy, thì Tú Xương cũng tắt gió trong tôi từ lâu rồi và đã bay ra khỏi tôi lúc nào không biết chừng.

Cho nên ai muốn nói gì đến Tú Xương thì cứ nói ra, tôi đều coi trọng ( … ) nhưng tôi vẫn cho rằng thơ Tú Xương đi bằng cả hai chân hiện thực và trữ tình, mà cái chân hiện thực ở người Tú Xương chỉ là một cẳng chân trái. Tú Xương lấy cái chân phải trữ tình mà khiến cái chân trái tả thực. Chủ đạo cho đà thơ là ở chân phải và Tú Xương đã băng được mình thơ tới tất cả chúng ta bằng nước bước lãng mạn trữ tình. ”( Nguyễn Tuân )

4. 

“ Ông Nghè ông Thám vô mây khóiĐứng lại văn chương một tú tài. ”( Xuân Diệu )

5. “Với tình cảm thương yêu, quý trọng, tác giả đã ghi lại một cách xúc động, chân thực hình ảnh người vợ tần tảo, giàu đức hi sinh. Thương vợ là bài thơ tiêu biểu cho thơ trữ tình của Trần Tế Xương: cảm xúc chân thành, lời thơ giản dị mà sâu sắc.”

6. “Bài thơ Thương vợ cho ta thấy cái tài, cái tình nhà thơ Trần Tế Xương”.

7. “Thương vợ là bài thơ tâm sự mang nỗi niềm thế sự của Tú Xương”.

8. Tản Đà khi còn sống “trong những thi sĩ tiền bối, phục nhất Tú Xương” (Xuân Diệu kể vậy). Tản Đà tự nhận trong đời thơ của mình mới địch nổi Tú Xương một lần thôi bằng chữ “vèo” trong bài thơ Cảm thu, Tiễn thu của ông: Vèo trông lá rụng đầy sân. Nguyễn Công Hoan cũng kể vậy.

9. Nguyễn Tuân biểu dương Tú Xương là một người thơ, một nhà thơ vốn nhiều công đức trong cuộc trường kỳ xây dựng tiếng nói văn học của dân tộc Việt Nam.

Kết cấu tình – cảnh trong Thương vợ

– Phần một ( bốn câu thơ đầu ) : nêu vấn đề khách quan, có giá trị như cảnh trong những bài thơ khác .+ Hai câu thơ đầu cho biết bà Tú kinh doanh để nuôi cá mái ấm gia đình, từ năm đứa con đến một người chồng .+ Hai câu 3 – 4 khắc họa hai hình ảnh gây ấn tượng nhất về bà Tú : thân cò và đò đông – những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ của văn học dân gian truyền thống cuội nguồn. -> Bà Tú lặn lội trên quãng đường vắng vẻ như thân cò và trải qua những nguy hại trên con đò đông người .- Phần hai ( bốn câu thơ sau ) : là những tâm lý, xúc cảm của tác giả .+ Hai câu 5 – 6 là sự ghi nhận đầy xúc động mà kín kẽ về đức hi sinh của người vợ : bí mật cam chịu, gật đầu khó khăn vất vả, khó khăn vất vả không hề kêu than .

+ Hai câu 7 – 8 chuyển đối tượng bình luận, phẫn nộ nhằm vào thói đời bạc bẽo, những ông chồng không làm được gì để giảm gánh nặng cho người vợ.

Tổng kết phân tích bài Thương vợ

Dựa trên việc tham khảo gợi ý cách làm và một số bài văn mẫu hay phân tích bài thơ Thương vợ trên đây, hi vọng các em đã có thể hình dung và tự xây dựng cho mình một hệ thống dàn ý chi tiết hơn. Từ đó việc triển khai thành bài viết hoàn chỉnh sẽ rất dễ dàng, có thể vận dụng hợp lí những từ ngữ, ý tứ từ các bài văn mẫu đã tham khảo để bài văn thêm hay và hấp dẫn.

Một số đề liên hệ hay :Truy cập kho tài liệu Văn mẫu 11 để update thêm nhiều bài văn hay khác giúp bạn rèn luyện kỹ năng và kiến thức làm văn, sẵn sàng chuẩn bị tốt cho những bài thi và kiểm tra môn Văn. Chúc những bạn học tốt !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức