Phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

Hướng dẫn phân tích bài thơ Vội vàng, lập dàn ý cụ thể, sơ đồ tư duy và tuyển tập những bài văn mẫu hay phân tích nội dung bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu .

Tài liệu hướng dẫn phân tích bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu để làm sáng tỏ ý kiến của Hoài Thanh: “Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”.

I. Hướng dẫn phân tích bài thơ Vội vàng

Đề bài

Vội vàng của Xuân Diệu để làm sáng tỏ ý kiến của Hoài Thanh cho rằng Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới.

1. Tìm hiểu đề và tìm ý bài văn phân tích Vội vàng

: Bằng sự hiểu biết của em, hãy phân tích bài thơcủa Xuân Diệu để làm sáng tỏ quan điểm của Hoài Thanh cho rằng Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới .- Yêu cầu về nội dung : phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật bài thơ Vội vàng để làm sáng tỏ quan điểm của Hoài Thanh .- Phạm vi tư liệu dẫn chứng : những câu thơ, từ ngữ, chi tiết cụ thể tiêu biểu vượt trội trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu .- Phương pháp lập luận chính : phân tích, chứng tỏ .

2. Luận điểm bài thơ Vội vàng

– Luận điểm 1: Tình yêu thiên nhiên tha thiết và niềm say mê của tác giả

– Luận điểm 2: Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời.

– Luận điểm 3: Khát vọng sống cuồng nhiệt của tác giả

II. Lập dàn ý phân tích Vội vàng

1. Mở bài Vội vàng

– Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm :+ Xuân Diệu ( 1916 – 1985 ) là một trong những nhà thơ lớn của Nước Ta, được ca tụng là ” ông hoàng thơ tình ” nổi tiếng với nhiều tác phẩm rực rỡ viết về tình yêu .

+ “Vội vàng” là một trong những tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng của Xuân Diệu, là tiếng nói con tim của một kẻ đang say mê trong tình yêu với những cung bậc cảm xúc khác nhau.

– Dẫn dắt yếu tố và trích dẫn nhận định và đánh giá của Hoài Thanh : ” Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới ” .

2. Thân bài phân tích Vội vàng

a) Giải thích ý kiến nhận định

– Xuân Diệu là nhà thơ “ mới nhất ” do thơ ông tiếp thu có phát minh sáng tạo luồng tư tưởng, văn học văn hóa truyền thống phương Tây, nhất là văn học lãng mạn và tượng trưng của thơ ca Pháp .- Thơ ông có phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ văn minh rõ nét nhất trong những nhà thơ mới .

b) Phân tích bài thơ Vội vàng

– Luận điểm 1: Tình yêu thiên nhiên tha thiết và niềm say mê của tác giả

Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt nữaTôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay đi+ Điệp từ ” tôi muốn ” nhấn mạnh vấn đề những mong ước tưởng chừng như phi lí, viển vông của Xuân Diệu : ” tắt nắng đi “, ” buộc gió lại ” -> Ước muốn giữ lại hương sắc cho cuộc sống .=> Xuân Diệu muốn cưỡng lại quy luật của tự nhiên, những hoạt động của đất trời để lưu giữ những vẻ đẹp tự nhiên của đất trời bên mình một cách toàn vẹn, mãi mãi .+ “ thiên đường trên mặt đất ” : bức tranh vạn vật thiên nhiên+ “ ong bướm tuần tháng mật ”, “ hoa của đồng nội xanh tươi ”, “ yến anh khúc tình si ”, “ ánh sáng chớp hàng mi ” -> Hình ảnh thơ vui tươi, tươi tắn, có đôi có cặp, tổng thể như đang tràn ngập ra+ Điệp từ “ này đây ” thể hiện niềm vui phơi phới, hân hoan của tác giả khi được đắm say trong khung cảnh tuyệt vời .=> Một bức tranh vạn vật thiên nhiên đầy ánh sáng mới mẻ và lạ mắt, tinh khôi, đầy âm thanh rộn ràng, đầy sắc tố, hương thơm và đầy tình tứ .+ ” Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần ” .-> Trong bức tranh ấy, tổng thể vạn vật có vẻ như đều căng tràn sự sống và đanh chếnh choáng trong men say của luyến ái, của tình yêu .Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng 50% :Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân .-> Niềm vui sướng, hân hoan, vội vàng muốn tận thưởng “ thiên đường trên mặt đất ” của cái tôi trữ tình .

– Luận điểm 2: Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời.

Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua ,Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già ,+ Điệp từ “ nghĩa là ”+ ” đương tới / đương qua ; còn non / sẽ già ” : cú pháp trái chiều diễn đạt sự trôi đi của thời hạn và tuổi trẻ .-> Quan niệm về thời hạn, tuổi trẻ : thời hạn, tuổi trẻ của mỗi người là một quãng thời hạn hữu hạn, chật hẹp, nó sẽ trôi chảy theo nhịp tuyến tính và một đi không trở lại .=> Xuân Diệu có một ý niệm mới lạ về thời hạn, về tuổi trẻ .+ Điệp từ : ” phải chăng “+ Hình ảnh thơ trái chiều : “ lòng tôi rộng ” – “ lượng trời chật ”, “ xuân tuần hoàn ” – “ tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại ”, “ còn trời đất ” – “ chẳng còn tôi mãi ”-> Tâm trạng nuối tiếc, ngậm ngùi trước sự chảy trôi của thời hạn, của tuổi trẻ .

– Luận điểm 3: Khát vọng sống cuồng nhiệt của tác giả

+ Điệp từ “ ta muốn ” -> nỗi khát khao cháy bỏng, muốn sống, muốn yêu, muốn đi ngược với tự nhiên và tạo hóa để đoạt lấy tuổi trẻ .+ “ ôm ” – “ riết ” – “ say ” – “ thâu ” – “ cắn ” -> động từ mạnh theo Lever tăng dần .-> Diễn tả một cách toàn vẹn và thâm thúy lời giục giã sống vội vàng, sống sôi sục và luôn trân quý thời hạn, tuổi trẻ của của tác giả .=> Biểu hiện của một cái tôi khát khao sống, khát khao tận thưởng những vẻ đẹp giữa chốn trần gian .+ ” Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi “=> Khát khao đã không còn là khát khao nữa mà là muốn chiếm đoạt, muốn giữ lấy cho riêng mình mùa xuân của tuổi trẻ .

c) Chứng minh nhận định:

– Về nội dung tư tưởng :

• Thơ ông là tiếng nói cá nhân tự ý thức. Cái tôi trong thơ ông rất cô đơn, luôn ám ảnh bởi thời gian trôi chảy nên khao khát giao cảm với đời. Một trong những cách giao cảm với đời đó là tình yêu, nên đặc sản của thơ Xuân Diệu là tình yêu, bởi tình yêu là một nhịp cầu giao cảm tuyệt vời nhất. Và một cách giao cảm khác đó là cái tôi của ông tương ứng, vang hưởng cùng với sự tương ứng, vang hưởng cùng với mọi hiện tượng sự vật trong trời đất và con người trong cuộc sống.
• Tình yêu theo quan niệm của Xuân Diệu là sự giao hòa, giao cảm giữa thể sáng và linh hồn của hai cá thể. Vì thế vũ trụ trong thơ ông là vũ trụ xuân và tình. Thơ ông không lơ lửng ở trên không mà đặt nền móng rất vững, rất sâu trên mảnh đất trần gian.
• Ông cũng thể hiện trong thơ tư tưởng nhân sinh mới mẻ, tạo một bước phát triển hơn về tư tưởng nhân văn trong văn học dân tộc. Đó là ý nghĩa và giá trị một đời người không ở chỗ sống dài hay sống ngắn mà ở chất lượng sống mà chất lượng sống cao nhất là tuổi trẻ và tình yêu là phẩm chất, năng lượng của tuổi trẻ.

– Về nghệ thuật và thẩm mỹ :Với ông, làm thơ là thả một chiếc lá thơ vào dòng thời hạn để bất tử hóa chính mình, vì thơ là năng lượng siêu việt thời hạn. Thơ là sản xuất thành viên với cảm hứng mới nên “ ý văn xô đẩy, khuôn khổ câu văn phải lung lay ” ( Hoài Thanh ) .

• Thiên nhiên trong thơ ông bao giờ cũng được cảm nhận bằng ánh mắt phong tình ái ân. Thiên nhiên được tái tạo bằng bút pháp mĩ nhân hóa.
• Ông hoạt động cả 5 giác quan để khám phá và miêu tả sự vật bằng tất cả những biến thái tinh vi nhất.
• Cách đặt câu, dùng câu trong thơ ông rất mới, rất Tây.

3. Kết bài phân tích Vội vàng

– Khẳng định giá trị nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ .- Khẳng định sự đúng đắn của đánh giá và nhận định, bày tỏ cảm hứng cá thể ./ / Để tưởng tượng rõ hơn những nội dung cần có trong bài phân tích Vội vàng của Xuân Diệu, Đọc tài liệu đã tổng hợp những ý cơ bản dưới dạng sơ đồ tư duy như hình bên dưới giúp những em ghi nhớ thuận tiện hơn mà không bỏ xót ý .

4. Sơ đồ tư duy phân tích Vội vàng (Xuân Diệu)

=> Ghi nhớ thật thuận tiện những ý cơ bản khi làm bài với mạng lưới hệ thống sơ đồ tư duy Vội vàng cụ thể theo từng dạng đề .

III. Tuyển chọn 7 + bài văn hay phân tích bài thơ Vội vàng – Xuân Diệu

1. Phân tích Vội vàng mẫu số 1

Thời đại thơ Mới là một nhánh rẽ đầy ngoạn mục, táo bạo của nền thơ ca Việt Nam. Khi ấy, thơ văn khoác lên cho mình một chiếc áo được cách tân đầy mới mẻ, là mảnh đất vô cùng màu mỡ đã vun trồng biết bao hồn thơ độc đáo như: Tản Đà, Thế Lữ, Hàn Mạc Tử hay Xuân Diệu. Nếu Tản Đà được biết đến là người “đã dạo những bản đàn mở đầu cho một cuộc dạo chơi tân kì đương sắp sửa” thì Xuân Diệu lại là người đã đưa những khúc nhạc ấy đến một vị trí xứng tầm trong lòng độc giả. Bài thơ “Vội vàng” – một thi phẩm tiêu biểu cho một phong cách thơ được cách tân rất mới mẻ về cả nội dung và hình thức của Xuân Diệu, bài thơ thể hiện quan niệm sống, niềm ham sống, khao khát sống và tận hưởng đến vô biên của thi nhân:

“ Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắtCòn hơn buồn le lói suốt trăm năm ”Mở đầu bài thơ là bốn câu thơ có lẽ rằng mang nét độc lạ nhất trong bài, biểu lộ mãnh liệt và táo bạo của thi nhân :“ Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mấtTôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay đi. ”

Chỉ riêng bốn câu thơ ấy mang thể ngũ ngôn, đây là thể thơ phù hợp cho việc diễn tả cảm xúc đặc biệt của Xuân Diệu. Câu thơ ngắn kết hợp với nhịp điệu gấp gáp, dồn dập tựa như những cơn sóng đang trào dâng dữ dội trong lòng nhà thơ. Điệp ngữ “Tôi muốn” được nhắc lại hai lần, đều đứng ở đầu câu qua đó thể hiện khát vọng cháy bỏng của thi sĩ cùng với sự chủ động, kiêu hãnh về khát vọng của mình. Sau điệp từ là những động từ có tính mệnh lệnh cùng những hình ảnh thuộc về tự nhiên và biểu tượng cho cái đẹp: “tắt nắng”, “buộc gió”. Ta đều biết rằng nắng và gió
luôn tuân theo quy luật của tự nhiên khiến con người không thế chế ngữ được. Vậy mà ở đây, Xuân Diệu có khát vọng hướng tới cái không thể, khát vọng chiếm đoạt quyền của tạo hóa để níu giữ vẻ đẹp đất trời. Ông sợ gió cuốn đi hương thơm ngào ngạt, sợ nắng làm nhạt mất màu xuân sắc. Ước muốn níu giữ thời gian, chặn vòng quy luật của vũ trụ, đảo ngược quy luật thiên nhiên là một điều phi lý bởi ngay nhà thơ Xuân Quỳnh vẫn luôn tin vào quy luật của tạo hóa:

“ Cuộc đời tuy dài thếNăm tháng vẫn đi quaNhư biển kia dẫu rộngMây vẫn bay về xa ”Nhưng so với Xuân Diệu, ông muốn chiếm đoạt quyền lực của tạo hóa để giữ cho vẻ đẹp trần gian mãi mãi mang sắc xuân. Dù có là mong ước viển vông và phi lí đi chăng nữa thì nó vẫn có cái đáng yêu của một tâm hồn lãng mạn, luôn thiết tha yêu đời, yêu đời sống. Hình như với ông, đời sống là cả một niềm hạnh phúc lớn lao, kì diệu, sống là để tận thưởng và tận hiến .Với tâm hồn cao quý của một thi sĩ, Xuân Diệu đã tò mò ra vẻ đẹp phơi phới đầy tình tứ ở những cảnh vật vạn vật thiên nhiên nhiên quen thuộc quanh ta :“ Của ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa quả của động nội xanh tươiNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình siVà này đây ánh sáng chớp hàng miMỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửaTháng giêng ngon như một cặp môi gần ”

Nhà thơ Thế Lữ đã từng nói: “Xuân Diệu say đắm với tình yêu và hăng hái với mùa xuân, thả mình bơi trong ánh nắng, rung động với bướm chim, chất đầy trong tim mấy trời thanh sắc” cũng bởi vậy mà ông đã cảm nhận về mùa xuân bằng tất cả sự tinh tế nhất của tâm hồn. Thiên đường trên mặt đất vừa như một mảnh vườn tình ái vạn vật đang lúc lên hương, vừa như một mâm tiệc với thực đơn quyến rũ. Nếu như những nhà thơ lãng mạn chỉ muốn sống một cuộc sống nơi thoát khỏi nơi trần thế, trốn khỏi cõi hư vô hão huyền, bồng lai tiên cảnh như Chế Lan Viên hay Thế
Lữ từng viết:

“ Hãy cho tôi một tinh cầu giá lạnhMột vì sao trơ trọi cuối trời xa !Ðể nơi ấy tháng ngày tôi lẩn tránhNhững ưu tư, đau khổ với buồn lo ! ”

(Những sợi tơ lòng – Chế Lan Viên)

“ Trời cao trong xanh. Ô kìaHai con hạc trắng bay về Bồng Lai ”

(Tiếng sáo Thiên Thai – Thế Lữ)

thì Xuân Diệu đã “ Đốt cảnh bồng lai và xua ai nấy về hạ giới ”. Lầu thơ của ông được kiến thiết xây dựng trên mặt đất bằng một tấm lòng trần gian. Bức tranh quy tụ rất đầy đủ hương thơm, ánh sáng, sắc tố, âm thanh. Cảnh vật hiện lên đều có đôi, có cặp : “ ong bướm ” – “ tuần trăng mật ”, “ hoa ” – “ đồng nội xanh tươi ”, “ lá ” – “ cành tơ phơ phất ”, “ yến anh ” – “ khúc tình si ” .Xuân Diệu đã dựng lên một bức tranh vạn vật thiên nhiên với những vẻ đẹp rất đơn cử, chúng được liệt kê bằng hàng loạt tình tứ đậm nhạt khác nhau cùng cách ngắt nhịp đầy linh động, biến hóa. Nếu những thi nhân xưa thường chỉ sử dụng thị giác để cảm nhận vẻ đẹp của ngoại giới thì những nhà thơ mới trong đó có Xuân Diệu lại kêu gọi tổng thể những giác quan để cảm nhận cảnh vật đất trời lúc sang xuân. Có lẽ do ảnh hưởng tác động từ thơ ca Phương Tây, Xuân Diệu đã phát minh sáng tạo ra những hình ảnh mới lạ in đậm phong thái nhà thơ .Trong cảnh ấy có hình ảnh “ tuần tháng mật ” của loài ong bướm, chúng mê hồn trong mùa hoa tựa như con người đang chìm đắm trong niềm niềm hạnh phúc bắt đầu. Ở đây có hình ảnh “ hoa của đồng nội ”, “ lá của cành tơ ” gợi sức sống mới tươi tắn, phơi phới, hứa hẹn một mùa trái chín. Nếu như thi ca Trung Đại xưa luôn lấy vạn vật thiên nhiên làm tiêu chuẩn cho vẻ đẹp con người thì nay lầu son gác tía của thi pháp Trung Đại đã bị phá vỡ, chao đảo nói như nhà thơ Lưu Trọng Lư : “ Các cụ ta ưa cái màu đỏ choét, ta lại ưa những màu xanh nhạt … cái cụ bâng khuâng vì tiếng trùng đêm khuya, ta lại nao nao vì tiếng gà đúng ngọ .Nhìn một cô gái xinh xắn, ngây thơ, những cụ coi như đã làm một điều tội lỗi, ta tì ta cho là thoáng mát như đứng trước một cánh đồng xanh mướt. Cái ái tình của những cụ thì chỉ là sự hôn nhân gia đình, nhưng so với ta thì trăm hình muôn trạng : cái tình say đắm, cái tình thoảng qua, cái tình thân thiện, cái tình xa xôi … cái tình trong tích tắc, cái tình ngàn thu … ” Và Xuân Diệu là một trong những nhà thơ đã phá vỡ tính quy phạm ấy qua hình ảnh “ ánh sáng chớp hàng mi ” .Những tia nắng xuân bừng sáng tựa như cặp mắt của thiếu nữ đang chớp dưới hàng mi dày thật điệu đàng. Chính ánh sáng ấy đã tưới lên cảnh vật nguồn nhựa sống mang đến cho bức tranh vạn vật thiên nhiên nguồn năng lượng tràn ngập, thế mới hiểu những khao khát của Xuân Diệu trọn vẹn đúng đắn. Đặc biệt, qua điệp từ “ này đây ” được nhắc lại đến 5 lần khiến những câu thơ giống như một chuỗi tiếng reo vui của tác giả khi phát hiện ra thiên đường trên mặt đất. Giống như Pautopxki từng nói : “ Niềm vui của nhà văn chân chính là niềm vui của người dẫn đường đến xứ sở cái đẹp ” .Xuân Diệu cũng vậy, với sự mê hồn và thú vị, ông đã biến thành một hướng dẫn viên du lịch du lịch đắm chìm trong những lời ra mắt để chào mời mọi người đến tận thưởng nơi đây. Bằng giọng thơ mềm mịn và mượt mà, êm dịu như một cánh hồng nhung, thiên đường trên mặt đất của Xuân Diệu không phải là quốc tế xa xăm, lạ lẫm mà là những điều thân quen ở quanh ta khi mùa xuân đến. Vẻ đẹp ấy được nhìn qua cặp mắt “ non xanh, biếc rờn ” và được sàng lọc qua tình yêu của người nghệ sĩ mang tình yêu vạn vật thiên nhiên, đời sống đến cháy bỏng. Được xem là : “ Nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới ” ( Hoài Thanh ) nên Xuân Diệu đã kết lại bức tranh mùa xuân bằng hai câu thơ đầy quyến rũ :“ Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửaTháng giêng ngon như một cặp môi gần ”Thiên đường trên mặt đất thắm sắc, ngát hương và tràn trề ánh sáng nay được Xuân Diệu khép lại bằng lối văn vô cùng độc lạ và quyến rũ. Tháng giêng thanh tân, diễm lệ, tràn trề ánh sáng, sắc tố, hương thơm đã trở thành “ cặp môi gần ” của người tình. Chỉ với một chữ “ ngon ” quy đổi cảm xúc cho ta thấy tình yêu đời, yêu đời sống đến cuồng si của thi sĩ. Ông bị ảnh hưởng tác động rất rõ ràng phe phái thơ tượng trưng Pháp, trong một bài thơ khác ông cũng đã vẫn dụng sự tương giao của những giác quan :“ Đã nghe rét mướt luồn trong gióĐã vắng người sang những chuyến đò ”Tâm trạng của nhân vật trữ tình được biểu lộ rất rõ qua hai câu thơ :“ Tôi sung sướng. Nhưng tôi vội vàng 50%Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân ”

Dấu chấm giữa câu thơ “Tôi sung sướng. Nhưng tôi vội vàng một nửa” như ngắt làm đôi và cũng như phân tách nhà thơ thành hai nửa: nửa sung sướng và nửa vội vàng. Tâm trạng sung sướng là niềm hạnh phúc, lạc quan, tươi vui đón nhận cuộc sống bằng tình cảm trìu mến, thiết tha, gắn bó. Còn vội vàng là tâm trạng tiếc nuối, buồn đau bởi nhà thơ sợ tuổi trẻ qua đi. Xuân Diệu luôn là con người như thế đấy! Trong lúc vui ngất ngây thì tình yêu thi sĩ đã phải thổn thức bởi những điều tiếc nuối. Cũng bởi vì vậy, mặc dù đang sống trong mùa xuân nhưng thi nhân đã cảm thấy
tiếc nuối mùa xuân: “Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”.

Đây là tâm trạng hoài cổ mà ta thường phát hiện trong thơ của những thi nhân xưa. Nhưng ở đây, sự hoài cổ của Xuân Diệu thật lạ và ám ảnh, nhà thơ không chỉ hụt hẫng những cái dĩ vãng đã qua mà còn hụt hẫng ngay cả những cái đang hiện hữu. Mùa xuân chưa qua mà Xuân Diệu đã cảm thấy tiếc nhớ, đây quả là một trái tim quá nhạy cảm với những chuyển biến của thời hạn cũng là một tâm hồn đa sầu, đa cảm. Bằng ngôn từ rất đỗi Phương Tây nhưng cũng chẳng kém phần thân mật, quen thuộc, Xuân Diệu đã mang đến cho người đọc một giọng thơ lạ, một cách cảm nhận về mùa xuân thật nồng nàn, tha thiết .Không chỉ dừng lại ở việc biểu lộ tình yêu tha thiết của mình so với đời sống nơi thiên đường hạ giới mà thi nhân còn bộc lộ nỗi do dự về sự ngắn ngủi của kiếp người và sự qua nhanh của thời hạn qua 17 câu tiếp theo. Trước tiên đó là ý niệm rất là độc lạ :“ Xuân đương tới nghĩa là xuân đương quaXuân còn non nghĩa là xuân sẽ già ”Từ trước đến nay thời hạn luôn hoạt động theo đúng quy luật của tạo hóa và cũng có nhiều cách ý niệm về nó như : “ thời hạn thấm thoát thoi đưa ” ’ “ thời hạn như bóng câu vút qua hành lang cửa số ”, “ thời hạn như nước chảy qua cầu ” ’ … ngay cả Xuân Diệu cũng vậy, ông đã sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật điệp từ, từ nhiều nghĩa và từ mang sắc thái tương phản để miêu tả sự trôi qua của thời hạn, sự tàn phai của tạo vật. Người ta mừng vì mùa xuân tới thì Xuân Diệu trong niềm vui nghênh đón mùa xuân thoáng qua có một chút ít xót xa vì nó tới cũng là lúc tuổi xuân dần trôi qua mau. Xuân Diệu đã trái chiều mùa xuân của đất trời với tuổi xuân của con người .Nếu như mùa xuân của đất trời qua đi rồi lại quay trở lại theo đúng vòng tuần hoàn của nó. Còn tuổi xuân của con người thì một đi không trở lại. Ngỡ như Xuân Diệu đưa ra điều phi lí nhưng thực ra trọn vẹn biện chứng và trong cái biện chứng ấy lại chứa đầy xúc cảm. Xuân Diệu từng viết : “ Trong gặp gỡ đã có mầm li biệt ” để rồi đến bài thơ “ Vội vàng ” thì triết lí nhân sinh gắn liền với cảm thức về thời hạn một lần nữa được nhấn mạnh vấn đề. Chính vì cảm nhận được tuổi xuân của con người một đi không trở lại nên thi nhân thấy hụt hẫng, buồn đau :“ Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mấtLòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chậtKhông cho dài tuổi trẻ của nhân gian ”Vẫn là những từ ngữ mang sắc tố tương phản, Xuân Diệu đã đi từ mùa xuân của vạn vật thiên nhiên để mở ra mùa xuân của con người. Với giọng điệu như hờn giận, u hoài, Xuân Diệu đã trái chiều cái vô hạn của đất trời với cái hữu hạn của đời người. Đất trời thì còn mãi nhưng tuổi xuân con người thì không, có vẻ như vạn vật thiên nhiên đã trở thành lực lượng đối kháng với con người. Và rồi Xuân Diệu còn say sưa tranh luận với ý niệm cũ về thời hạn :“ Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoànNếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lạiCòn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãiNên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời ”Xuân Diệu đã tạo nên thế trái chiều giữa cá thể nhỏ bé với sức mạnh vô thường của tạo hóa, thi nhân như nhận ra sự bất lực của mình khi muốn thắng lợi thời hạn. Bởi vì dẫu ngoài hành tinh là vĩnh viễn, dẫu thời hạn hoàn toàn có thể tuần hoàn nhưng tuổi trẻ của con người “ chẳng hai lần thắm lại ”. Nhận ra cái yếu hạn trong sức mạnh của con người, Xuân Diệu như thở dài ở những câu thơ chất chứa nỗi buồn về sự bất lực trước quy luật tự nhiên, ý thức được điều đó, nhà thơ lại càng trân trọng tuổi xuân hơn và đây cũng là lời nói tiêu biểu vượt trội của một tâm hồn tha thiết yêu đời, yêu đời sống .Nguyễn Du từng viết :“ Người buồn cảnh có vui đâu khi nào ”Xuân Diệu ý thức được đời người quá ngắn ngủi nên ông đã nhìn bức tranh vạn vật thiên nhiên mất vui tươi :“ Mùi tháng, năm đều rớm vị chia lìaKhắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệtCon gió xinh thì thào trong lá biếcPhải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thiPhải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa ”Trời đất là vĩnh hằng, đời người là hữu hạn, tưởng tượng về một quốc tế chẳng còn tôi khiến thi nhân đau đớn, hụt hẫng khiến ông cảm thấy “ Mùi tháng năm đều rớm vị chia lìa ”. Ở đây, cuộc chia lìa như làm rớm máu cả thời hạn, nó không diễn ra ở một khoảng trống đơn cử hay nhỏ bé mà diễn ra ở khoảng trống to lớn “ Khắp sông núi ”. Hình như chỗ nào cũng ủ ê những tiếng nỉ non, than vãn. Một ngọn gió mùa xuân nhỏ bé, duyên dáng đang vương vít với những cành cây chẳng muốn rời xa. Gió và cây đang thì thào lời tiễn biệt và gió như giận hờn vì sớm phải chia tay. Tiếng chim đang hót rộn ràng bỗng đứt giữa chừng bởi lúng túng độ phai tàn của cuộc thi sắp đến. Nghệ thuật nhân hóa phối hợp với những câu hỏi tu từ liên tục như khẳng định chắc chắn thêm nỗi buồn của cảnh vật vạn vật thiên nhiên khi xuân tàn và đó cũng là tâm trạng bâng khuâng, hụt hẫng đến ngẩn ngơ của thi sĩ Xuân Diệu. Cách cảm nhận thời hạn của thi nhân là cách cảm nhận đầy tính mất mát, có được điều đó là do tác giả ý thức được cái tôi cá thể một cách thâm thúy, ý thức về sự có ý nghĩa của mỗi cá thể trên đời và cũng do ông luôn nâng niu, trân trọng từ tích tắc của cuộc sống nhất là những năm tháng tuổi trẻ :“ Chẳng khi nào, ôi ! chẳng khi nào nữaMau đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm ”

Với nhịp thơ dồn dập, gấp gáp, cách ngắt nhịp biến hóa, ý thơ như hóa lời giục giã với mọi
người: hãy mau lên, vội vàng lên để tận hưởng những giây phút tuổi xuân, để sống có ý nghĩa
khi chưa mãn chiều xế bóng. Nỗi lo âu của nhà thơ về vòng quay của tạo hóa chợt bừng lên
thành tiếng thôi thúc, gấp gáp: “mau đi thôi”. Tiếng gọi mãnh liệt ấy từ lâu đã vang vọng suốt
những trang thơ của Xuân Diệu:

“ Mau với chứ vội vàng lên với chứEm em ơi tình non sắp già rồi ”hay :“ Gấp đi em anh rất sợ ngày maiĐời trôi chảy, lòng ta không vĩnh viễn ”Xưa kia nhà thơ Nguyễn Trãi từng viết trong chùm thơ “ Tiếc cánh ” :“ Xuân xanh chưa dễ hai lần lạiThấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên ”Những vần thơ ấy càng giúp người đọc thấy được ý thức về thời hạn và tuổi xuân của thi sĩ Xuân Diệu. Nhận ra rằng chẳng thể sống mãi với thời hạn vậy cớ gì ta không ngại, không tận thưởng đời sống bằng cả trái tim nồng cháy trước khi ta già nua cơ chứ ?“ Ta muốn ômCả sự sống mới mở màn mơn mởn…- Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi ! !Ba từ “ Ta muốn ôm ” được tách riêng không liên quan gì đến nhau làm điển hình nổi bật hình ảnh nhân vật trữ tình đầy tự tôn. Ông như muốn đứng trên cao, dang rộng vòng tay để cảm nhận, để ôm trọn toàn cầu này. Ta bỗng nhớ tới cái tôi “ ngất ngưởng ” của Nguyễn Công Trứ :“ Vũ trụ nội mạc phi phận sự ”( Với mọi việc trong trời đất này không việc gì không phải của ta )Còn với Xuân Diệu, cái tôi của ông cũng thật tự tôn, nếu đoạn mở màn là điệp ngữ “ tôi muốn ” thì đến đây đã trở thành “ ta muốn ” nghe thật tự tin làm thế nào ! Bởi vậy mà Viên Mai từng nói rằng : “ Làm người thì không có cái tôi … nhưng làm thơ thì không hề không có cái tôi ”. Trong thơ của mình, Xuân Diệu luôn chứng minh và khẳng định cái tôi cá thể, có lúc ông bộc bạch một cách chân thành :“ Tôi chỉ muốn là một cây kim nhỏ bé ”Mà vạn vật là muôn đá nam châm hút ”có lúc ông khẳng định chắc chắn mình là người đứng đầu duy nhất :“ Ta là một là riêng là thứ nhất ”Như vậy trong thơ Xuân Diệu luôn bộc lộ được cái tôi cá thể tự tin và đầy tự tôn. Ba từ “ Tôi muốn ôm ” như một nốt nhấn để rồi từ đó âm thanh của khát vọng tuôn trào, dào dạt tràn qua cả ngôn từ. Giữa những câu thơ dài bất ngờ đột ngột xen vào một câu thơ ngắn như thắt ngang giữa bài làm ta liên tưởng đến vòng tay đang níu giữ, quấn quít “ cả sự sống mới mở màn mơn mởn ”. “ Mơn mởn ” là từ láy quyến rũ và giàu ý nghĩa gợi cảm giác cây cối, sự vật đang ở độ non mướt, xanh tươi, đầy sức sống. Lần theo bước chân vội vàng ta bước vào một quốc tế đầy ắp những hình ảnh sinh động, đẹp tươi :“ Ta muốn riết mây đưa và gió lượnTa muốn say cánh bướm với tình yêuTa muốn thâu trong một cái hồn nhiều ”Phép điệp cấu trúc “ Ta muốn ” đã khiến đoạn thơ trở nên dồn dập, gấp gáp tựa như những cơn sóng ào ạt tiếp nối đuôi nhau nhau, như hơi thở gấp gáp của thi nhân đã diễn đạt khát khao đến hàm hở cuồng nhiệt. Sau mỗi lần điệp lại đi liền với một động từ mạnh được sắp xếp theo trật tự tăng tiến : “ riết ”, “ say ”, “ thâu ” ; cùng với đó là những hình ảnh nồng nàn, trẻ trung và tràn trề sức khỏe : “ mây đưa và gió lượn ”, “ cánh buồm với tình yêu ” .Thiên nhiên bùng cháy rực rỡ sắc màu say nồng và đầy điệu đàng lại tràn ngập trong hồn thơ Xuân Diệu. Những hình ảnh ấy làm đoạn thơ đầy sinh khí và làm sống lại không khí vui tươi của toàn bài thơ. Trời xuân thì non tơ, tình xuân thì nồng nàn khiến nhà thơ trở nên “ tham lam ”, có vẻ như lúc nào cũng muốn khát khao thêm : “ Và non nước, và cây, và cỏ rạng ,Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sángCho no nê thanh sắc của thời tươi ”Sự tích hợp giữa những từ “ no nê ”, “ đã đầy ” và điệp từ “ và ” đã biểu lộ xúc cảm ham muốn đến tột cùng trong tâm hồn thi sĩ. Ở đây không chỉ là sự tận thưởng ý thức mà còn là tận thưởng theo kiểu vật chất không có điểm dừng. Với ông, đời sống trần gian như bày ra cả một bàn tiệc đầy những hình ảnh non tơ và đầy hương sắc thế cho nên Xuân Diệu đã khát khao đến tột cùng đúng như phong thái Xuân Diệu – một cái tôi không khi nào gật đầu sự lưng chừng, lỡ cỡ .Với những khát khao ấy, nhà thơ đã nhìn mùa xuân giống như con người và thốt lên một tiếng kêu biểu lộ niềm yêu đời, khát khao chưa từng có trong thơ ca Nước Ta :“ Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi ”“ Hỡi ” là tiếng gọi tha thiết vang lên cuối bài làm mạch cảm hứng của nhà thơ như vang lên không dứt. Ông khát khao tận thưởng mùa xuân, một mùa “ xuân hồng ” chứ không phải là “ xuân xanh ” như trong thơ Nguyễn Bính :“ Mùa xuân là cả một mùa xanh ”Xuân hồng là đôi má nồng nàn của thiếu nữ. Với Xuân Diệu con người mới là chuẩn mực của cái đẹp nên mùa xuân cũng giống như người thiếu nữ căng tràn sự sống. Nhà thơ muốn cắn vào nó cho thỏa mãn nhu cầu đam mê. Với cách sử dụng từ ngữ táo bạn, Xuân Diệu đã biểu lộ một ham muốn không có số lượng giới hạn. Đứng trước sự mê hoặc của mùa xuân có vẻ như thi sĩ không nén nổi lòng yêu vạn vật thiên nhiên đã đi đến một cử chỉ táo bạo nhưng cũng thật đáng yêu. Ta nhớ tới những câu thơ của Anh Thơ trong bài “ Hôn con ” :“ Mặt trăng của mẹMẹ nâng trên tayMặt trăng tươi thếMẹ cắn vào đây ”Còn Xuân Diệu, ông từng định nghĩa mình là : “ kẻ đưa răng bấu mặt trời ”, một thi sĩ từng “ ngoạm sự sống làm êm đói khát ” đã biểu lộ tình yêu cuồng nhiệt, si mê đời sống đúng như Hoài Thanh đã từng nhận xét : “ Xuân Diệu là nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này, khi vui cũng như khi buồn người đều nồng nàn tha thiết ”Nếu như Huy Cận, Chế Lan Viên hay Hàn Mạc Tử đều cùng nhau thoát li hiện thực, tìm về một cõi xa xăm nào đấy để ôm ấp những nỗi sầu u oải, mơ hồ thì “ Thơ Xuân Diệu là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy … Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống nôn nả, muốn tận thưởng cuộc sống ngắn ngủi của mình. Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn tha thiết ”. ( Hoài Thanh ) Cũng là nỗi buồn nhưng nỗi buồn ấy, ngọt ngào, hồ hởi và háo hức, đó là sự hụt hẫng trước dòng chảy không ngừng của thời hạn, là sự đơn độc giữa dòng đời của cái Tôi nhỏ bé đã tạo nên một hồn “ nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới ” .“ Chưa bao người ta thấy Open cùng một lúc một hồn thơ to lớn như Thế Lữ, mơ màng như Lưu Trọng Lư, hùng trúng như Huy Thông, trong sáng như Nguyễn Nhược Pháp, ảo não như Huy Cận, quê mùa như Nguyễn Bính, lạ mắt như Chế Lan Viên, … và tha thiết, rạo rực, do dự như Xuân Diệu ” ( Thi nhân Nước Ta ). Chẳng lẽ tự nhiên mà Hoài Thanh lại ưu tiên Xuân Diệu đến vậy, chỉ hoàn toàn có thể là do những góp sức to lớn của ông dành cho thi đàn văn học Nước Ta đặc biệt quan trọng là qua thi phẩm “ Vội vàng ” .

Bài thơ là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quý trọng từng giây từng phút của cuộc đời mình nhất là những năm tháng tuổi trẻ. Tư tưởng ấy được thể hiện qua bàn tay nghệ thuật điêu luyện, là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa mạch cảm xúc và mạch lí luận, giọng điệu say mê, sôi nổi nhưng sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh. Cũng bởi lẽ thế “Vội vàng” dù đã được sáng tác những năm 30 của thế kỉ trước nhưng vẫn vang vọng, đọng lại trong lòng hậu thế những vần thơ tựa như mật ngọt đầy tinh túy khiến ta phải ghi nhớ mãi cái tên Xuân Diệu – ông hoàng thơ tình trong làng thi ca Việt!

2. Phân tích Vội vàng mẫu số 2

Liệu rằng ai cũng dám biểu lộ cái tôi của mình, khát khao được sống mãnh liệt trong tình yêu, đem nó vào thơ ca thì chỉ hoàn toàn có thể là Xuân Diệu, nhà thơ nổi tiếng trong những nhà thơ mới .Như Hoài Thanh đã nhận xét “ Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới ”. Ông đã đem đến cho thơ ca đương thời một luồng gió mới với quan điểm sống mới lạ đầy phát minh sáng tạo, về tình yêu, về sắc xuân, về tuổi trẻ. Xuân Diệu lo âu ám ảnh về thời hạn .“ Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mấtTôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay đi ”Ông đã xưng “ Tôi ” thay cho “ Ta và ta ”. Trong lối viết thơ cũ, luôn bị gò bó về câu chữ, người viết không được xưng danh hay chỉ “ Tôi ”. Thơ ông bộc lộ nỗi khát khao được sống, tham lam tranh giành tuổi trẻ với thời hạn. Vì thời hạn qua mau nên ông nghĩ hãy sống hết mình với tuổi trẻ. Xuân Diệu đã sáng tác ra bài thơ Vội vàng để biểu lộ khát vọng của mình .“ Thà một chút ít huy hoàng rồi vụt tắtCòn hơn buồn le lói suốt trăm năm ”Từng câu, từng chữ của Xuân Diệu bộc lộ rõ niềm khát khao với đời sống ; yêu đời và ham muốn cuồng nhiệt. “ Hỡi Xuân Hồng ta muốn cắn vào ngươi ”. Thơ ông luôn có những từ ngữ phát minh sáng tạo, giọng điệu mê hồn, sôi sục bộc lộ rõ mạch cảm hứng ngôn từ, hình ảnh thơ .“ Ta đắm say cùng Xuân Diệu ”Thơ ca của ông luôn đằm thắm, ru người đọc bằng giọng đầy thắm thía, khiến người đọc như đắm chìm sâu vào từng câu từng chữ .“ Ta muốn ôm cả sự sống mới mở màn mơn mởnTa muốn … ”“ Ta muốn ” điệp từ tái diễn liên tục biểu lộ niềm khát khao với đời sống luôn biến hóa, chạy đua từng ngày, thời hạn như quá tham lam nên cứ trôi nhanh trôi mãi không ngừng, không chờ đón bất kể một ai, muốn trân trọng đời sống này .“ Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại ”Thời gian hoàn toàn có thể tuần hoàn nhưng tuổi trẻ thì không thể nào trở lại vì thế tất cả chúng ta đừng ngại ngùng, đừng sợ sệt, hãy sống với niềm thương mến, hãy sống tổng thể và làm những điều mình mong ước .“ Anh bảo em xích lại thêm chút nữaNhư thế vẫn còn là xa lắm ”Ông luôn bày tỏ bộc lộ rõ tình yêu của mình khao khát được hòa nhập với người mình yêu, khao khát đắm say với tình yêu mãnh liệt .Thơ ca đương đại luôn tuân thủ nhiều niêm luật, nội dung và hình thức bị gò bó, phải nói về quốc gia, lòng yêu quê nhà quốc gia … theo một lối quy cũ, không phá cách. Nhưng Xuân Diệu đã đem lại cho thơ đương đại một cái nhìn nhận mới về câu từ, so với những nhà thơ mới khác, biểu lộ rõ ý niệm sống, tình yêu khát khao với cuộc sống này. “ Ta thoát lên tiên cùng Thế Lữ, ta phiêu lưu trong tình trường cùng Lưu Trọng Lư, ta điên cuồng cùng với Hàn Mạc Tử, Chế Lan Viên, ta đắm say cùng Xuân Diệu. Nhưng động tiên đã khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi tỉnh, say đắm vẫn bơ vơ. Ta ngơ ngẩn buồn rồi trở lại hồn ta cùng Huy Cận. ”Xuân Diệu đã biểu lộ rõ phong thái của riêng mình, một phong thái lạ, độc lạ nhưng trữ tình, đặc biệt quan trọng khác hẳn so với những nhà thơ mới khác, ông chính là nỗi ám ảnh về thời hạn của thơ ca đương đại. Ông là niềm tự hào, sự cháy bỏng sống hết mình mà tất cả chúng ta cần học hỏi. Hãy cứ yêu và sống hết với cuộc sống mình, để mai này không phải luyến tiếc, hối hận vì ngày ngày hôm qua tất cả chúng ta chưa làm được .>> > Có thể tìm hiểu và khám phá thêm về ý niệm sống vội vàng của Xuân Diệu qua bài thơ Vội vàng để có thêm tư liệu cho bài viết của mình .

3. Phân tích Vội vàng mẫu số 3

“ Thà một phút huy hoàng rồi chợt tốiCòn hơn buồn le lói suốt trăm năm ”

(Giục giã – Xuân Diệu)

Xuân Diệu là một trong những cây đại thụ lớn của nền thi ca Nước Ta, ông còn được ca tụng là “ ông hoàng ” của những bài thơ tình cháy bỏng, nồng nàn. Ngay trong lời thơ hay đời thực thì Xuân Diệu khi nào cũng biểu lộ được cái khát khao mãnh liệt với tình yêu, với cuộc sống. Không giống như những nhà thơ mới cùng thời, Xuân Diệu đã sớm chứng minh và khẳng định được cái tôi riêng không liên quan gì đến nhau trong chất sống sôi sục, cuồng say của mình .

Vội vàng là một sáng tác rất tiêu biểu, nói lên tiếng của một trái tim đang khát khao, cuồng si với lẽ sống cuộc đời. Bài thơ cũng chứa đựng cả nỗi trăn trở, khắc khoải, lo âu của Xuân Diệu trước sự trôi nhanh vội vã của thời gian.

Xuân Diệu có bút danh là Trảo Nha, ông sinh ra ở quê mẹ Bình Định, nhưng lớn lên ở Quy Nhơn. Ông là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn cũng là cây bút mở đầu cho phong trào Thơ mới ở nước ta lúc bấy giờ. Các tác phẩm nổi bật trong giai đoạn này có: Thơ Thơ (1938), Gửi hương cho gió (1945). Tham gia vào phong trào Cách mạng những năm 1944, Xuân Diệu trở thành một cây bút xuất sắc chuyên viết về đề tài ca ngợi cách mạng, giọng thơ ông hùng tráng, giàu chất chính luận, và giàu nét tự sự trữ tình. Vội vàng là bài thơ được trích từ tập Thơ Thơ (1938), được lấy cảm hứng từ một tâm hồn yêu cuộc sống thiết tha và những khám phá mới mẻ về triết lý nhân sinh của cuộc đời.

Mở đầu bài thơ tác giả đưa người đọc đến những cảm hứng vui vẻ, yêu đời trước vẻ đẹp của mùa xuân mơn mởn. Vẻ đẹp đất trời hiện lên như một bức tranh nhiều sắc tố với những hình ảnh vạn vật thiên nhiên thơ mộng, đẹp tươi đến nao lòng. Trước mắt nhà thơ, đời sống đang diễn ra thật sôi động và tràn trề nhựa sống :“ Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mấtTôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay đi .Của ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh lèNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình siVà này đây ánh sáng chớp hàng miMỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửaTháng giêng ngon như một cặp môi gần ”Có lẽ vì quá mê hồn trong niềm niềm hạnh phúc tột cùng mà tác giả đã nảy ra trong đầu một ý nghĩ thật táo bạo “ tắt nắng ”, “ buộc gió ”, nắng và gió là những sự vật vô hình dung ta hoàn toàn có thể cảm nhận bằng mắt nhưng tay ta lại chẳng thể chạm được. Nghệ thuật điệp từ “ tôi muốn ” phối hợp cùng những động từ mạnh đã cho người đọc thấy được niềm đam mê mãnh liệt và khát khao nắm giữ, chinh phục tạo hóa của nhà thơ. Khổ thơ ngũ ngôn mở màn cho tác phẩm vừa cô đọng ý nghĩa nhưng cũng không kém phần cảm xúc .Khung cảnh vạn vật thiên nhiên bùng cháy rực rỡ sắc màu được Xuân Diệu miêu tả bằng những câu thơ bay bổng, rất sinh động. Khung cảnh non nước hiện lên trong thơ đẹp lộng lẫy như một “ thiên đường trên mặt đất ”. Hình ảnh “ ong bướm ”, “ hoa của đồng nội ”, “ lá của cành tơ ”, “ yến anh ”, … qua con mắt của người nghệ sĩ tài hoa đã hiện lên thật đáng yêu, thật say đắm lòng người. Cuộc sống như bữa tiệc đang nghênh đón cùng những mùi vị ngọt ngào, lãng mạn của “ tuần tháng mật ”, mừi hương trong lành của “ đồng nội xanh tươi ”, âm thanh hấp dẫn trầm bổng như “ khúc tình si ”. Tình yêu lứa đôi hiện hữu khiến cho đời sống lại càng ấm cúng, yêu đời và niềm hạnh phúc ngập tràn khắp mọi nơi .Điệp cấu trúc “ này đây ” của Xuân Diệu được sử dụng thật tài tình và đầy khôn khéo như lời mời gọi, phô bày hết những tinh hoa, tuyệt mỹ của đời sống. Những khi sáng sớm, “ thần Vui hằng gõ cửa ” ta lại nghênh đón một ngày mới trong niềm hân hoan, rạng rỡ. Hình ảnh so sánh đầy phát minh sáng tạo và rất quyến rũ “ Tháng giêng ngon như một cặp môi gần ”, tháng giêng tháng của mùa xuân tràn trề sức sống được so sánh như “ một cặp môi gần ”, đó là bờ môi căng mọng tuyệt đẹp của người con gái đang độ xuân thì .Có thể nói cái nhìn của Xuân Diệu rất mới mẻ và lạ mắt và độc lạ, ông đã lấy chuẩn mực cái đẹp của con người để miêu tả cảnh sắc của vạn vật thiên nhiên. Đây quả là một câu thơ rực rỡ và có giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật vô cùng to lớn. Quá sung sướng với niềm khát khao của mình, tác giả đã vội vàng chạy theo nhịp sống quay quồng, ông chẳng thể chờ “ nắng hạ ” chính do tâm hồn ông khi nào cũng như đang là mùa xuân chói sáng .Yêu đời sống tha thiết nhưng Xuân Diệu lại tận thưởng một cách vội vàng và bám riết, ông không giấu nổi cảm hứng lo âu, khắc khoải trong lòng. Cuộc đời là vô hạn nhưng đời người lại quá ngắn ngủi, những tâm lý trăn trở cứ hiện lên trong tâm hồn tác giả : Làm sao hoàn toàn có thể níu kéo được thanh xuân ? Làm sao hoàn toàn có thể tận thưởng toàn vẹn cuộc sống ?“ Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng 50% :Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân .Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua ,Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già ,Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất .Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật ,Không cho dài thời trẻ của nhân gian ,Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn ,Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lạiCòn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi ,Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời ;Mùi tháng, năm đều rớm vị li biệt ,Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt …Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc ,Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi ,Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa ?Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa … ”Tác giả vui sướng xen lẫn nỗi lo ngại, không tin. Ông sợ hãi tuổi trẻ sẽ qua đi nhanh như thời hạn vô tình. “ Xuân đang tới nghĩa là xuân đang qua ” câu thơ nghe tưởng như vô lý nhưng lại là quan điểm nhân sinh khôn khéo được tác giả lồng ghép vào thơ, mỗi mùa “ xuân ” tới mang theo bao niềm tin, kỳ vọng nhưng cũng là nỗi buồn hiu quạnh của con người nhưng “ xuân ” cũng mang đi tuổi thanh xuân của ta .Đâu đó từng có câu hát vang vọng : “ Mỗi mùa xuân sang mẹ tôi già đi một tuổi ”, lòng người thì bát ngát nhưng không thắng nổi quy luật tạo hoá, mùa xuân thì cứ đi rồi tới, chỉ có con người là già đi theo thời hạn. Những câu thơ có chút giọng hờn trách của nhà thơ : “ Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn / Nếu tuổi trẻ chằng hai lần thắm lại ”, thời hạn thì dài bất tận mà đời người lại chỉ là phù du, rồi ai cũng trở lại với cát bụi .Mối quan hệ đối kháng giữa vạn vật thiên nhiên vĩnh hằng và con người nhỏ bé, Xuân Diệu sớm đã nhận ra được quy luật tất yếu ấy, ông đau khổ, vô vọng và ôm trong mình mộng ước được sống mãi với cuộc sống. Nghệ thuật điệp từ “ xuân ”, phép đối xứng “ rộng ”, “ chật ” tạo cho mạch thêm thêm dồn dập, gấp gáp, tăng sức biểu cảm hấp dẫn người đọc. Những từ ngữ : “ Tiếc, li biệt, tiễn biệt, đứt, phai tàn ”, … tích hợp với những dấu chấm than, dấu hỏi, những cặp vần gieo liên tục, tạo nên cả một khoảng chừng trời buồn bã, ảm đạm, đau khổ và đầy nuối tiếc .Đoạn thơ cuối là khát khao sống cháy bỏng, mong ước được giao cảm với cuộc sống. Nhịp sống vội vàng, dồn dập được Xuân Diệu tái hiện bằng những câu thơ mang xúc cảm dạt dào và đầy cuồng nhiệt :“ Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hôm ,Ta muốn ômCả sự sống mới mở màn mơn mởn

Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,

Ta muốn say cánh bướm với tình yêu ,Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiềuVà non nước, và cây, và cỏ rạngCho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sángCho no nê thanh sắc của thời tươi- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi ! ”Lời thúc giục vội vã “ Mau đi thôi ! ”, cùng đại từ nhân xưng “ ta ” được điệp lại nhiều lần thể hiện cái tôi can đảm và mạnh mẽ của nhà thơ. Hàng loạt những hình ảnh thơ mộng, trữ tình “ sự sống mơn mởn ”, “ mây đưa và gió lượn ”, “ cánh bướm với tình yêu ”, … phối hợp với những động từ mạnh “ ôm ”, “ riết ”, “ thâu ” tạo nên giọng thơ say đắm, tận thưởng mùi vị tình yêu nồng cháy. Câu thơ “ Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi ” đầy táo bạo, mới lạ, động từ “ cắn ” khiến ta liên tưởng mùa xuân thật điệu đàng, gợi cho ta cảm xúc muốn chiếm giữ lấy cái đẹp, cái tinh túy ấy của vạn vật thiên nhiên .Xuân Diệu nhận ra không hề đổi khác quy luật tạo hóa, những câu thơ cuối bài như lời khuyên của tác giả với fan hâm mộ : Mỗi người chỉ có một lần để sống vậy nên hãy sống cuộc sống ý nghĩa, cháy hết mình với đam mê, khát khao của bản thân để không phải nuối tiếc về sau .

Xuân Diệu là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”, hồn thơ ông mang đậm tính nhân văn, giọng thơ linh hoạt, ngôn từ sáng tạo, độc đáo, cách diễn đạt lôi cuốn, hấp dẫn người đọc. Bài thơ Vội vàng chứa đựng cả bầu trời tâm tư, cảm xúc của nhà thơ, thể hiện được nỗi niềm khát khao hoà nhập với cuộc đời của Xuân Diệu. Tác phẩm đã góp phần to lớn đưa tên tuổi ông vụt sáng trên bầu trời thi ca Việt Nam.

>>> Phân tích đoạn thơ cuối bài thơ Vội vàng – Xuân Diệu

4. Phân tích Vội vàng mẫu số 4

Xuân Diệu được coi là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới. Ông là nhà thơ trữ tình lãng mạn, luôn khát khao giao cảm với đời đến tất tả, cuồng nhiệt. Bài thơ Vội vàng tập trung chuyên sâu cao nhất cái khát vọng mãnh liệt ấy. Xuân Diệu đặt khát vọng giao cảm giữa tuổi trẻ và xuân tình, qua đó thể hiện một xúc cảm triết học, một ý niệm nhân sinh mới mẻ và lạ mắt, văn minh .Xuân Diệu yêu vạn vật thiên nhiên, yêu cái đẹp đến mãnh liệt đến cường tráng nhưng bên trong những vần thơ của ông vẫn gây cho người đọc một cảm xúc chênh vênh, hụt hẫng. Bởi tình yêu luôn gắn với nỗi đau, niềm vui song song với nỗi buồn, bởi niềm vui đó rồi cũng phải hết, không hề sống sót vĩnh hằng được. Bằng cái nhìn phẫu thuật, ta cũng thấy lòng khát sống, ham đời trong Vội vàng bị chẻ đôi thành hai tầng bậc : Một cách cảm thụ quốc tế mang tính thảm kịch và một cách ứng xử trước quốc tế mang tính tích cực .Nhà thơ cảm thấy yêu đời sống này lắm, muốn níu giữ nhưng nhìn lại, tác giả lại nhận thấy một thảm kịch sự sống. Trong sự cảm thụ quốc tế của Xuân Diệu, đời sống được phát hiện ở tính thảm kịch. Bi kịch này là sự giằng xé giữa tình yêu và nỗi đau, giữa xúc cảm và nhận thức .Tình yêu đời sống này tràn ngập trong huyết mạch của nhà thơ, nhà thơ nhận thấy đời sống nơi mình đang sống như một thiên đường. Có một thắc mắc lớn từng thôi thúc loài người tìm lời giải đáp : Vẻ đẹp đời sống ở đâu ? Đạo Thiên Chúa tìm vẻ đẹp ở thiên đường cao quý. Đạo Phật tìm vẻ đẹp ở cõi Niết bàn bình an. Còn Xuân Diệu, thiên đường nằm ngay trên mặt đất :Cửa ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh lèNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình siMỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửaTháng giêng ngon như một cặp môi gần .Cuộc sống thật tươi đẹp, thật đáng sống biết bao khi mỗi buổi sáng thần Vui hằng gõ cửa. Điệp ngữ : “ Này đây ” lặp bốn lần là tiếng reo vui đầy kinh ngạc của tác giả vì liên tiếp phát hiện ra những vẻ đẹp kì quặc của đời sống. Sau mỗi tiếng reo vui, đời sống hiện ra, giản dị và đơn giản mà đắm say : cái đắm say tình tứ của ong bướm, yến anh ; cái đắm say bát ngát sắc xanh của đồng nội ; cái đắm say non tơ của cành lá … Từ những hình ảnh đơn cử, tiếng reo vọt trào lên một cảm hứng tổng hợp và lạ lùng trước vạn vật thiên nhiên :Tháng giêng ngon như một cặp môi gần .Đây được coi là câu thơ độc nhất vô nhị trong thơ ca Nước Ta, tác giả đã dùng cái vật nhìn thấy để so sánh với cái vô hạn của thời hạn. Câu thơ rực rỡ lấp lánh lung linh ba vẻ đẹp độc lạ. “ Tháng giêng ” là khởi đầu của một năm, khởi đầu của mùa xuân – mùa xuân tươi non mơn mởn là hình tượng vẻ đẹp đời sống. Hình ảnh “ cặp môi gần ” gợi làn môi tươi hồng của thiếu nữ đang hé mở đợi chờ. Phép so sánh đã quy tụ mùa xuân với tuổi trẻ thành vẻ đẹp tổng hợp của đời sống .Quan niệm thẩm mỹ và nghệ thuật mới mẻ và lạ mắt của Xuân Diệu đã đưa cặp môi thiếu nữ vào TT thiên hà, con người thành chuẩn mực vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên. Một Xuân Diệu táo bạo, mới lạ nữa Open trong từ “ ngon ” đầy cảm xúc nhục thể, tình yêu đời sống được kêu gọi cả linh hồn lẫn thể xác. Vẻ đẹp của khổ thơ thật trẻ, thật nồng. Thơ Xuân Diệu không khi nào bình yên vì tình yêu luôn vấp phải nỗi đau. Mạch thơ vui đang dào dạt chảy bỗng vấp phải một dấu chấm cắt giữa câu thơ :Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng 50% .Cuộc sống tươi đẹp, ý nghĩa bao nhiêu thì nhà thơ lại cảm thấy mình rơi vào tấn thảm kịch bấy nhiêu. Bi kịch đời sống dồn tụ trong câu thơ. Bi kịch xuất phát từ một phát hiện triết học về thời hạn :Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương quaXuân còn non, nghĩa là xuân sẽ giàMà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất .Đây là ý niệm chưa từng có trong cái nhìn truyền thống lịch sử. Thời gian trung đại vốn được ý niệm là thời hạn tuần hoàn, thời hạn lặp lại tuần tự ( Tháng chạp là tháng trồng khoai – tháng giêng trồng đậu, tháng hai trồng cà ). Nhịp thời hạn muôn đời không đổi tạo nên thế quân bình nội tâm khiến con người từ tốn, bình tĩnh đến lờ đờ. Thời gian tân tiến khác hẳn, là thời hạn tuyến tính ( một đi không trở lại ), nên thời hạn tự tiêu diệt trong lẽ tồn vong ngắn ngủi, gấp gáp .Nhận thức ấy được Xuân Diệu biểu lộ bằng những cặp từ tới – qua, non – già … đời sống hoạt động tăng trưởng trong quy trình vừa chứng minh và khẳng định vừa phủ định, cái phủ định nằm ngay trong cái đang chứng minh và khẳng định. Đây là những nghiền ngẫm triết học tinh xảo và có chiều sâu, thỏa mãn nhu cầu phần nào nhu yếu trí tuệ của người đọc ( nhất là người đọc trẻ tuổi ham hiểu biết thơ Xuân Diệu ) .Chỗ chưa ổn của Xuân Diệu là thi sĩ quá nghiêng về cái “ qua ”, cái “ già ” ( tức là cái phủ định ) nên ý niệm sống của Xuân Diệu có phần thiếu bình tĩnh, không thay đổi mà hơi ngả về phía “ vội vàng ” đến tá hỏa, cuống quít, tạo nên hơi thở gấp gáp rất riêng trong thơ Xuân Diệu .Vì vậy, thảm kịch trong nhận thức tràn vào tâm hồn, Xuân Diệu nhìn đâu cũng thấy mất mát, cũng thấy chia li :Mùi tháng năm đang rớm vị li biệtKhắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt .Nỗi đau thấm cả vào cơn gió, tiếng chim, nhưng đau nhất là tuổi trẻ nhạy cảm đang khát sống :Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoànNếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lạiCòn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi .Nhìn tổng thể và toàn diện, nỗi đau vừa tương phản với tình yêu để tạo thành thảm kịch, vừa là tác dụng của tình yêu. Bởi vì, nếu không biết yêu đời sống thiết tha, thâm thúy đến thế, làm thế nào biết xót đau khi hiểu rằng thời hạn luôn chảy trôi, không có gì vững chắc, nhất là sự hữu hạn của mùa xuân, tuổi trẻ, kiếp người. Cho nên, vội vàng là nỗi đau lớn của một tình yêu lớn .Bốn câu thơ ở khổ 1 là một khát vọng chống lại quy luật tự nhiên : “ Tôi muốn tắt nắng đi – Cho màu đừng nhạt mất – Tôi muốn buộc gió lại – Cho hương đừng bay đi ”. Đây là khổ thơ duy nhất Xuân Diệu dùng thể ngũ ngôn để tạo một giọng điệu gọn, chắc, biểu lộ ý chí can đảm và mạnh mẽ muốn chặn lại bước chân thời hạn. Nhưng ý chí chủ quan sao thắng được quy luật khách quan. Vì thế, hơi thở mạnh mà bên trong vẫn hẫng hụt, bất lực …Nhưng Xuân Diệu đâu có chịu bó tay. Phải tìm một cách khác : hãy tận thưởng đời sống. Đó là nội dung đa phần của đoạn kết :“ Ta muốn ômCả sự sống mới mở màn mơn mởn ,Ta muốn riết mây đưa và gió lượnTa muốn say cánh bướm với tình yêuTa muốn thâu trong một cái hôn nhiềuVà non nước, và cây, và cỏ rạngCho chuếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sángCho no nê thanh sắc của thời tươiHỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi ! “. Hệ thống từ : ôm, riết, say, thâu, cắn là một trường cảm hứng ngày một dâng trào, thể hiện một khát vọng sống mãnh liệt và cường tráng. Trái tim yêu của Xuân Diệu như muốn căng ra chứa hết ngoài hành tinh. Câu kết bài thơ đẹp rực rỡ tỏa nắng. Cuộc sống mơn mởn, tròn căng mê hoặc như trái xuân hồng. Thi sĩ ước vọng được “ cắn ” vào quả đời ấy để tận thưởng một cách nhục cảm, hết mình mọi mùi vị đời sống. Chỉ có Xuân Diệu mới tạo ra kiểu cảm hứng táo bạo, mới lạ mà tinh khiết như vậy .Nhờ trí tưởng tượng táo bạo, mới mẻ và lạ mắt, của Xuân Diệu mà nhiều người trong tất cả chúng ta muốn trở lại tuổi trẻ của mình, để sống hết mình với vạn vật thiên nhiên tươi đẹp, với chốn thiên đường hiện hữu ngay trên mặt đất này. Không chỉ ca tụng cảnh đẹp nhà thơ muốn đưa ra một lời khuyên cho thế hệ trẻ đừng để tuổi trẻ của mình trôi đi một cách phí hoài, hãy sống để có ích cho bản thân và cho xã hội, sống để được hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của cuộc sống .Sống vội vàng không có nghĩa là sống gấp, sống ích kỉ trong tận hưởng. “ Vội vàng ” biểu lộ một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Biết quý trọng thời hạn, biết quý trọng tuổi trẻ, biết sống cũng là để yêu ; tình yêu lứa đôi, tình yêu tạo vật. Tình cảm ấy đã biểu lộ một ý niệm nhân sinh mới lạ, cấp tiến .Bảy thập kỉ sau bài thơ “ Vội vàng ” sinh ra, nhiều câu thơ của Xuân Diệu vẫn còn làm cho không ít người ngỡ ngàng ! Xuân Diệu đã sống “ Vội vàng ” như vậy. Với hơn 50 tác phẩm, hơn 400 bài thơ tình, ông đã góp thêm phần làm giàu đẹp cho nền thi ca Nước Ta tân tiến .Nhà thơ Xuân Diệu đã đi vào quốc tế vĩnh hằng những tao nhân mặc khách, nhưng ta vẫn cảm thấy ông đang hiện hữu giữa cuộc sống và hát ca :“ Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi ! ”“ Mau với chứ ! Vội vàng lên với chứ !Em, em ơi ! Tình non sắp già rồi … ”

Phân tích bài thơ Vội vàng cho ta thấy một cảm quan nghệ thuật rất đẹp, rất nhân văn, một giọng thơ sôi nổi, dâng trào và lôi cuốn, hấp dẫn. Có chất xúc giác trong thơ. Có cách dùng từ rất bạo, cách cấu trúc câu thơ, đoạn thơ rất tài hoa. “Vội vàng” tiêu biểu nhất cho “Thơ mới”, thơ lãng mạn 1932 – 1941.

4. Phân tích bài thơ Vội vàng mẫu số 5

Trong cuốn Thi nhân Việt Nam, Hoài Thanh viết: “Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này – Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt, muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi của mình”. Thơ Xuân Diệu bộc lộ hồn thơ trẻ trung, nồng nàn và tình yêu cuộc sống đến độ đam mê ấy thể hiện rất rõ trong bài thơ Vội vàng. Bài thơ cũng thể hiện quan niệm nhân sinh của Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám.

Về cấu tứ bài thơ : Bài thơ là một phép biện chứng tâm hồn : Xuân Diệu rất yêu đời sống nhất là tuổi trẻ nhưng nhà thơ cũng rất sợ mất nó, nghĩ đến điều đó không tránh khỏi hụt hẫng buồn bã, để không hoang phí cái đẹp một cách vô ích nên sau cuối nhà thơ chạy đua với thời hạn, vội vàng hưởng mọi vẻ đẹp mà đời đã ban cho. Đó là lý lẽ của thái độ sống ” vội vàng “. Bài thơ biểu lộ cái tôi trữ tình tràn trề xúc cảm với những trạng thái phức tạp, yêu mãnh liệt nhưng sau đó lại dỗi hờn, buồn chán vô vọng, rồi bừng dậy một tình yêu sôi sục để tận thưởng hết vẻ đẹp của cuộc sống .Bài thơ đa phần nói đến mối quan hệ giữa thời hạn với cái đẹp của đời sống và đời người – nhất là tuổi trẻ. Vì thời hạn mà dẫn đến một lối sống, thái độ sống .Ý thức về sự chảy trôi của thời hạn nên tác giả có khát vọng rất nghệ sĩ là muốn níu giữ thời hạn :Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mất ,Tôi muốn buộc gióCho hương đừng bay đi .Trong thơ Xuân Diệu, cơn gió và dòng nước trôi thường là hình tượng của thời hạn. Ở bài thơ này nắng và gió là hình ảnh đơn cử của vạn vật thiên nhiên và là hình tượng của thời hạn. Hương và màu là hình ảnh đơn cử nhưng cũng là hình tượng cho mùa xuân – cái đẹp .Tác giả đã dùng những động từ mạnh : tắt ( nắng ), buộc ( gió ) để bộc lộ ý muốn đoạt quyền của tạo hóa, muốn giữ lại màu và hương của mùa xuân. Muốn cưỡng lại quy luật của tự nhiên để giữ mãi cái đẹp của đời sống là một khát vọng rất nghệ sĩ – biểu lộ tình yêu đời sống mãnh liệt, mặc kệ mọi quy luật. Câu thơ ngắn, giọng thơ mạnh cũng góp thêm phần biểu lộ thái độ vội vã, tâm hồn tươi tắn, đầy sức sống của tác giả .Tác giả muốn đoạt quyền tạo hóa để giữ lấy mãi mùa xuân vì mùa xuân đẹp quá :Của ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh lèNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình siCách miêu tả mùa xuân của Xuân Diệu rất mới. Câu thơ thứ nhất và thứ tư có cú pháp mới, hòn đảo trật tự thành phần câu nhằm mục đích tô đậm mùi vị, âm thanh để thấy được trong mùa xuân : thời hạn là mật ngọt, khoảng trống là âm nhạc. Tác giả không chỉ quan tâm đến cảnh sắc, âm thanh mà tập trung chuyên sâu diễn đạt mức độ, tỷ lệ dày và đậm của hình ảnh, cụ thể. Nhà thơ còn cảm nhận bằng nhiều giác quan : tuần tháng mật, xanh tươi, cành tơ, khúc tình si … để từ đó làm điển hình nổi bật vẻ đẹp mùa xuân vừa xanh tươi, nồng nàn, tràn ngập sinh lực vừa duyên dáng, hân hoan. Vẻ đẹp của mùa xuân còn được cảm nhận qua cảm xúc thú vị :Và này đây ánh sáng chớp hàng miMỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửaTháng giêng ngon như một cặp môi gần .Ánh nắng xuân tươi đã làm vui con mắt, làm thích cái nhìn. Lối so sánh mới lạ, táo bạo : tia nắng bình minh được xem như hàng mi mắt của người thiếu nữ, bình minh vừa thức dậy và vài cái chớp mắt là ánh sáng tinh khôi tràn về muôn nơi và đến gõ cửa mọi nhà ! Ở bài thơ khác nhà thơ so sánh ngược lại :Tà áo mới cũng say múi gió nướcRặng mi dài xao động ánh dương vui .( Xuân đầu )Và chỉ đến Xuân Diệu, mùa xuân mới được cảm nhận tinh xảo ở góc nhìn ánh sáng vui tươi .Nói tóm lại, mùa xuân có vẻ như đẹp hồng hào, tươi tắn, nồng nàn như đôi môi điệu đàng của người con gái mà tác giả khao khát muốn tận thưởng. Khác với thi pháp cổ xưa và đưa ra quan điểm thẩm mĩ mới, Xuân Diệu cho rằng cái đẹp của con người mới tuyệt vời, chuẩn mực cho mọi vẻ đẹp của tạo hóa .Thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật điển hình nổi bật trong đoạn thơ là điệp ngữ ” này đây ” dồn dập, nó liệt kê hàng loạt vẻ đẹp của mùa xuân và nói lên sự đa dạng và phong phú như bất tận của mùa xuân, vạn vật thiên nhiên như dọn cỗ bàn đầy ắp với những thức ngon sẵn có cho con người. Tác giả đã nhận và muốn tận thưởng hết vẻ đẹp mà tạo hóa đã ban cho, không nên để nó quá rồi lại nuối tiếc :Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân .Đây chính là tư tưởng cốt yếu của bài thơ : tranh thủ thời hạn, tận thưởng hết vẻ đẹp đời sống nên dẫn đến thái độ sống vội vàng. Nhạc điệu chung của đoạn thơ là sôi sục, si mê .Tác giả đã cảm thức được bước tiến kinh khủng của thời hạn :Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương quaXuân còn non, nghĩa là xuân sẽ giàMà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất .Cách cảm nhận thời hạn tịnh tiến, thơ ca lâu nay đã nói nhiều : ” Đông qua xuân đã tới liền / Hè về rực rỡ tỏa nắng, êm đềm thu sang “, nhưng ( với tiết tấu thơ nhanh ) chỉ có Xuân Diệu mới thấy được trong cái đẹp đã chớm vị tàn phài, cùng một lúc nhà thơ vừa được trong cái đẹp đã chớm vị tàn phai, cùng một lúc nhà thơ vừa thấy xuân đến mà cũng thấy xuân đi. Điệp ngữ nghĩa là như nhấn mạnh vấn đề, rồi day đi day lại cái quy luật phũ phàng : Thời gian trôi đi quá nhanh, cái đẹp rồi sẽ không còn nữa, tuổi trẻ sẽ đi qua. Tác giả tiếc cho cái đẹp – cái hữu hạn của đời người nên giọng thơ trở nên hờn dỗi :Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chậtKhông cho dài thời trẻ của nhân gian, …Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi ,Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời ;Nỗi niềm luyến tiếc mùa xuân – tuổi trẻ, là tiếc sự sống. Đó là biểu lộ của lòng yêu đời ham sống, ý thức giá trị của sự sống. Tiếc mùa xuân ngay giữa mùa xuân, tiếc tuổi trẻ đang khi còn trẻ tuổi là sự trỗi dậy của ý thức về cái đẹp vô giá của đời sống nên cần phải tranh thủ thời hạn, sống như thế nào cho có ý nghĩa, xứng danh với đời người. Đó là một ý niệm nhân sinh. Thời gian vô tri, lạnh nhạt đã bí mật tàn phá không thương tiếc cái đẹp. Khi cái đẹp tàn phai thì tự nhiên đối kháng với con người : lòng tôi rộng nhưng trời chật, còn trời đất nhưng chẳng còn tôi và vạn vật thiên nhiên cũng mất đi cái vui tự nhiên của nó :Mùi tháng năm điều rớm vị li biệtKhắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt …Con gió xinh thì thào trong lá biếc ,Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?Mùa xuân, tuổi trẻ đều chảy trôi theo thời hạn, theo nhịp tuần hoàn của ngoài hành tinh. Tác giả bất lực trước sự ra đi của cái đẹp, mùa xuân và thấy đời người hữu hạn nên câu thơ chùng xuống buồn não nuột :Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa .Thế nhưng tác giả không buông xuôi theo sự sắp xếp của tạo hóa mà vùng lên tranh thủ chạy đua với thời hạn, dẫn đến thái độ sống đặc biệt quan trọng :Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hômTa muốn ômCả sự sống mới khởi đầu mơn mởnTa muốn riết mây đưa và gió lượn ,Ta muốn say cánh bướm với tình yêu ,Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiềuVà non nước, và cây, và cỏ rạng ,Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng ,Cho no nê thanh sắc của thời tươi ;- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi !Cụm từ ” Ta muốn ôm ” đứng riêng thành dòng thơ như để nhấn mạnh vấn đề, khẳng định chắc chắn niềm khát khao mãnh liệt, vừa dựng lên hình ảnh một con người đang dang rộng đôi tay muốn ôm trọn mọi vẻ đẹp vào lòng để tận thưởng no nê. Nhờ tình yêu đời sống cuồng nhiệt, tác giả đã tranh thủ lấy được vẻ đẹp của mùa xuân khi thời hạn chưa tàn phá. Cái đẹp vẫn còn sự tươi mới nồng nàn đầy sinh khí : sự sống … mơn mởn …Giọng thơ gấp gáp, sôi sục, phối hợp với điệp ngữ ” Ta muốn ” miêu tả niềm khao khát ráo riết, nôn nả, vội vàng, muốn được sống no nê, đủ đầy. Những động từ mạnh : ” ôm, riết, thâu, cắn ” diễn đạt hoạt động giải trí nhanh, mạnh, thiên về cảm xúc. Tác giả như muốn vồ vập, ngấu nghiến để tận thưởng no nê vẻ đẹp của đời sống, bộc lộ tình yêu đời sống cuồng nhiệt tột cùng. Tác giả đã lan rộng ra mọi giác quan để tận thưởng và sống hết mình cho mùa xuân, tuổi trẻ :Sống toàn tâm toàn trí, sống toàn hồnSống body toàn thân và thức mọi giác quan .

Bài thơ Vội vàng thể hiện ý thức về giá trị của cuộc sống. Nhất là mùa xuân – tuổi trẻ. Từ đó tác giả bộc lộ tình yêu đắm đuối, cuồng nhiệt, say mê cuộc sống và tuổi trẻ – một cái đẹp có thực nơi trần thế, không phải nơi hoang tưởng xa lạ nào trong các thuyết giáo. Bài thơ đem đến một nhân sinh quan tích cực phải biết sống đủ đầy, sống có ý nghĩa, biết tận hưởng những vẻ đẹp mà cuộc sống ban tặng, đừng để cuộc đời, nhất là tuổi trẻ trôi qua một cách hoang phí vô ích.

6. Phân tích Vội vàng khổ 1 ngắn nhất (13 câu thơ đầu)

Mỗi nhà thơ đến với văn đàn đều mang một dấu ấn riêng, mang một cặp mắt mới để lưu dấu trong lòng bạn đọc, nếu đôi mắt thơ của Huy Cận mang nét buồn khoảng trống, thì đôi mắt thơ Xuân Diệu lại là cặp mắt xanh non biếc rờn để bao luyến cảnh sắc nhân gian, để đem trái tim và bầu máu nóng của mình mang đến sức sống cho nhân thế. Khổ thơ đầu bài thơ Vội vàng đã mang đậm nét hồn ấy .“ Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mấtTôi muốn buộc gió lạiCho hương đừng bay đi. ”Tưởng như hồn thơ dạt dào và tươi tắn của Xuân Diệu đã biến câu thơ thành những dòng nhựa sống chảy tràn từng câu chữ, nhưng không chỉ vậy, Xuân Diệu còn muốn đoạt quyền của tạo hóa để biến trần gian thành một bữa tiệc thắm sắc đượm hương. Ước muốn mãnh liệt này xuất phát từ cái tôi yêu trần gian nồng nàn tha thiết, muốn mang cả bầu thơ túi rượu để được nâng chén cùng vạn vật thiên nhiên. Với Xuân Diệu, nếu nhân gian chỉ là một bức tranh với những gam màu nhạt nhòa và những hương sắc nhạt phai thì đó không còn là quốc tế mà thi nhân hằng ao ước, hằng ham muốn đem bầu máu nóng và tình yêu của mình để hiến dâng cho nó nữa .Nếu như ở những dòng thơ mở màn, là lời tỏ bày mãnh liệt ham muốn được tắt nắng buộc gió để lưu giữ thanh sắc trần gian thì đến những dòng thơ tiếp theo, Xuân Diệu không chỉ vẽ ra một bức tranh vạn vật thiên nhiên như một mâm tiệc mùa xuân khổng lồ, mà còn đưa đến cho người đọc cách cảm nhận mới mẻ và lạ mắt về đời sống :“ Của ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh tươiNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa ong bướm này đây khúc tình si .Và này đây ánh sáng chớp hàng miMỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửaTháng Giêng ngon như một cặp môi hồngTôi sung sướng. Nhưng vội vàng 50%Tôi không chờ nắng hạ đã hoài xuân ” .Có thể thấy dưới “ cặp mắt xanh non và biếc rờn ”, vườn trần gian trong thơ Xuân Diệu không chỉ đơn thuần là sự góp nhặt của những cảnh vật đơn sơ, nhạt vị, mà mỗi ngọn cây lá cỏ, mỗi lời ca điệu hồn đều như uống phải ánh mắt si tình của thi nhân nên cũng lên hương đầy mặn nồng, biến vườn trần thành một vườn xuân. Nào là “ tuần tháng mật, hoa đồng nội xanh tươi, cành tơ phơ phất, khúc tình si … ” tổng thể đan bện, hòa quyện kết nối để bức tranh của Xuân Diệu dậy sắc, lên hương .Bức tranh xuân vừa mang màu tươi mới, tươi tắn, lại vừa có những thanh âm đầy trong trẻo, ngọt ngào. Đặc biệt là so sánh táo bạo về tháng Giêng như một cặp môi gần là một cải cách táo bạo và đầy mới lạ của thi nhân. Lấy cái hữu hình để so sánh với cái vô hình dung, lấy cái gợi về cảm xúc để gợi về thời hạn, nhất là lấy ái ân, tình tự để gọi về mùa xuân. Hóa ra trong mắt chàng thi sĩ bao luyến nhân gian bằng tình yêu ấy, toàn bộ cảnh vật nơi nơi đều là tình yêu, đều là những gì yêu kiều duyên dáng, đều mang mật ngọt của tình tự .Có một điều làm ra nét riêng này ở Xuân Diệu đó là, trước Xuân Diệu những nhà thơ thường chỉ thấy cuộc sống này mang đầy đặc thù buồn thảm thê lương. Bà Huyện Thanh Quan ví nó như “ cuộc hí trường ” biết mấy đau thương, còn Nguyễn Du gọi nó là những “ cuộc bể dâu ”. Gần Xuân Diệu hơn, Thế Lữ chán ghét thực tại tầm thường mà tìm về với chốn thiên thai hạ giới, để say sưa trong lời ca điệu nhạc, trong chốn bồng lai .Nhưng Xuân Diệu ở ngay trong đoạn thơ này, với những dòng cảm hứng nóng nực bao luyến nhân gian, rồi phác họa chúng lên tràng viết, đã cho ta thấy cuộc sống vẫn lộng lẫy, vui tươi, và đáng sống, và nó như một bữa tiệc trần gian để con người say sưa trong men say của tình tự. Cho nên Hoài Thanh với nhìn nhận rằng : “ Xuân Diệu đã đốt cảnh bồng lai và xua ai nấy về hạ giới ” .Qua phân tích 13 câu thơ đầu Vội vàng, ta nhận thấy Xuân Diệu tưởng như chỉ là một chàng thi sĩ nhạy cảm tinh xảo, đem theo hồn thơ của mình để mang phấn thông của tình yêu đến muôn nơi, để cùng nhau say sưa trong bầu thơ của thi nhân, để con người nhận ra rằng cuộc sống này đáng sống, hãy biết cách trân trọng đời sống trần gian .

7. Phân tích Vội vàng khổ 2

Thơ Mới là thời kì giải phóng cái tôi, để ý niệm phi ngã trong văn chương trung đại không còn là chiếc cũi giam chật hẹp gò ép người nghệ sĩ, ở thời kì này người nghệ sĩ như cánh chim được tự do tung bay, tháo túi sổ lồng. Trong số ấy thì Xuân Diệu với bộ y phục tối tân của mình đã trở thành đại biểu tiêu biểu vượt trội nhất, là nhà thơ Mới nhất trong những nhà thơ Mới. Và “ Vội vàng ” chính là một trong những bài thơ rực rỡ nhất về phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ của Xuân Diệu, một hồn thơ thiết tha rạo rực do dự như Hoài Thanh đã nhận xét. Đặc biệt khổ thơ thứ hai từ “ Của ong bướm … hoài xuân ” đã thể hiện những ý niệm thẩm mĩ và nhân sinh mới lạ của Xuân Diệu về cuộc sống .Nếu ở khổ thơ thứ nhất, Xuân Diệu ước ao thâu nhận, tắt nắng, buộc gió, muốn đoạt quyền năng tối thượng của tạo hóa thì đến khổ thơ thứ hai này, nhà thơ đã lí giải cho người đọc lí do vì sao ông hụt hẫng khi muốn tắt nắng, buộc gió :“ Của ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh tươiNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình siVà này đây ánh sáng chớp hàng mi ,Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửaTháng Giêng ngon như một cặp môi gầnTôi sung sướng. Nhưng vội vàng 50%Tôi không chờ nắng hạ mới ngoài xuân. ”Bức tranh vạn vật thiên nhiên, cảnh vật mùa xuân thật tươi đẹp, ngọt ngào xuân sắc, rạo rực xuân tình. Bức tranh mùa xuân hiện lên trong sáng, tràn trề sức sống, thanh tân, tươi tắn, ngập tràn ánh sáng niềm vui, có sắc màu sức sống mơn mởn, non tơ thanh khiết của những hoa đồng nội xanh lè, của cành tơ phơ phất. không chỉ vậy, âm thanh trong bức tranh vạn vật thiên nhiên đang xuân ấy còn rộn ràng, ríu rít trong tiếng chim hót vui mắt. Ngọt ngào trong vị ngọt của “ ong bướm này đây tuần tháng mật ”, ngào ngạt hương của mây trời, cỏ cây hoa lá .Tất cả những nét vẽ của Xuân Diệu đã tạo nên vườn xuân đắm say, điệu đàng được nhìn bằng cặp mắt xanh non và rờn biếc của chàng trai trẻ như lần tiên phong đến quốc tế này. Và đây mới chính là cái tôi Xuân Diệu, một cái tôi tha thiết, rạo rực ái ân, rạo rực những yêu thương mãnh liệt, mật ngọt của tình yêu tuổi trẻ, vậy nên chỉ có Xuân Diệu mới có những so sánh rực rỡ và đầy tính nhục thể như vậy :“ Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần .Này đây ánh sáng chớp hàng mi. ”Nếu trước kia trong thơ ca trung đại lấy vạn vật thiên nhiên làm chuẩn mực cho vẻ đẹp của con người thì đến thơ Mới Xuân Diệu một lần nữa dẫn chứng cho ta thấy điều ngược lại, vạn vật thiên nhiên, cảnh vật cũng được so sánh với con người, những hình dáng và những nét đẹp của con người “ hàng mi ”, rồi những so sánh rất gợi tính nhục thể “ cặp môi gần ” rất gợi cảm giác của tình yêu. Vì thế, bức tranh xuân không chỉ có hương thơm và sắc tố mà còn chất đầy bầu máu yêu thương khát khao của Xuân Diệu, ngập tràn xuân sắc, rạo rực xuân tình, cái đẹp của cuộc sống được hình tượng qua tuổi trẻ và tình yêu .Để qua đấy nhà thơ thể hiện những ý niệm mới mẻ và lạ mắt của về cái đẹp : cái đẹp phải thấm hương đượm sắc, ngọt trong vị, đậm trong hương. Nét mới của cái tôi thơ Mới chính là ở đó. Quay trở lại một chặng đường dài thơ ca về trước, thì ta thấy rằng những nhà thơ trung đại thường ý niệm cuộc sống như một cuộc bể dâu, một giấc mộng kê thôi hay “ Trải qua bao cuộc bể dâu – Những điều trông thấy mà đau đớn lòng ”, đó chính cuộc sống là cuộc bể dâu .Còn cũng cùng là trong thời kì thơ Mới, nếu Thế Lữ tìm cái đẹp ở trên thiên thai với “ Tiếng sáo thiên thai ” nếu như Huy Cận tìm đến với cái đẹp ở xa trong khoảng trống, cái đẹp của cổ xưa ; Chế Lan Viên tìm cái đẹp ở xưa trong thời hạn mà giờ chỉ còn là một đống điêu tàn đổ nát thì Xuân Diệu – chàng thi sĩ của xuân và tình của tất cả chúng ta, lại tìm cái đẹp ở ngay mảnh đất hiện tại này, ngay trần gian tươi đẹp, ngập tràn xuân sắc, rạo rực xuân tình, cái đẹp thắm hương, đượm sắc .Như vậy, “ với Thế Lữ thi nhân ta còn nuôi một giấc mộng rất xưa, giấc mộng lên tiên thì Xuân Diệu đốt cảnh bồng lai và xua ai nấy về hạ giới ”. Với khổ hai này, “ Xuân Diệu đã xây lầu thơ trên đất của một tấm lòng trần ” ân ái, đa tình vậy nên ông mới tò mò ra được một thiên đường của vườn đời – vườn xuân ngay giữa thực tại này đó ư ?Nhưng một khổ thơ hay, không ngoại lệ, cái để làm quen là nhan sắc ” hình thức thẩm mỹ và nghệ thuật ” với bộ y phục tối tân của mình, Xuân Diệu đã làm mãn nhãn người đọc. Thể thơ tự do xen kẽ những câu văn dài hơi sung sức như chính tấm lòng nồng nàn yêu đời mãnh liệt của Xuân Diệu. Cách điệp cấu trúc “ Này đây … của … ” cũng chính là sự khẳng định chắc chắn mồng nhiệt và hăng say vẻ đẹp của mùa xuân trên mảnh đất thực tại, hay chính là muốn tôn vinh quyền riêng tư tính thành viên hóa cao độ, rất đúng với thời kì cái tôi được giải phóng trong thơ mới .Ngôn ngữ giàu sức gợi, những từ láy đầy sức biểu cảm đã góp thêm phần làm ra thành công xuất sắc của đoạn thơ. Những hình ảnh thơ trẻ trung, tươi mới, táo bạo “ ong bướm, tuần tháng mật, hoa đồng nội xanh tươi, cành tơ phơ phất, khúc tình si, thần Vui ” đã góp thêm phần cho thấy lòng yêu đời và ham sống bồng bột của Xuân Diệu .Với tấm lòng yêu đời, yêu sống mãnh liệt Xuân Diệu đã vẽ nên một bức tranh mùa xuân tươi đẹp, ngọt ngào, điệu đàng và thanh tân tươi tắn bởi cặp mắt “ xanh non và rờn biếc ”. Đồng thời thấy được kĩ năng của nhà thơ với bộ y phục tối tân của mình đã làm say đắm tâm hồn bao trái tim fan hâm mộ về mùa xuân, về tình yêu .

8. Phân tích Vội vàng khổ 3 (khổ cuối)

Xuân Diệu được ca tụng là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới. Thơ của ông mang sắc tố tươi mới, tràn ngập sức sống và một khát khao mãnh liệt được tận thưởng cuộc sống với những gì đẹp nhất, tươi tắn nhất. Tình yêu vạn vật thiên nhiên, yêu cái đẹp và yêu cuộc sống của Xuân Diệu được bộc lộ thâm thúy và rõ ràng nhất trong bài thơ “ Vội vàng ” và đặc biệt quan trọng là ở khổ ba của tác phẩm .“ Vội vàng ” là một bài thơ nổi tiếng, gắn liền với tên tuổi của ông hoàng thơ tình Xuân Diệu. Ngôn ngữ thơ đơn giản và giản dị, tươi mới với những hình ảnh thân mật và thân quen trong đời sống của con người. Bài thơ không chỉ vẽ nên một bức tranh mùa xuân xinh đẹp, căng tràn sức sống mà còn biểu lộ một ý niệm nhân sinh mới lạ về cách sống, cách cảm nhận cuộc sống. Chính vì tình yêu mãnh liệt với vạn vật thiên nhiên và sự nhận ra rằng thời hạn trôi qua không khi nào trở lại nên nhà thơ đã có một thái độ sống nhanh hơn, vội vàng hơn để không bỏ qua bất kể một khoảnh khắc tươi đẹp nào. Và khổ thơ thứ ba của bài thơ là những vần thơ sinh động nhất bộc lộ khát khao được sống, được hòa mình vào vạn vật thiên nhiên .Với Xuân Diệu, xinh xắn và đáng sống nhất chính là tuổi trẻ cùng tình yêu và đam mê rực cháy. Tuổi trẻ là quãng thời hạn con người tràn ngập sức sống nhất. Ở đó, ta có những cảm hứng yêu đương rực lửa, những tham vọng và tham vọng cao xa. Ai cũng muốn sống, muốn góp sức hết mình khi còn trẻ nhưng quy luật của vạn vật thiên nhiên, của dòng thời hạn lại một đi không trở lại. Tuổi trẻ đẹp là vậy nhưng nó cũng chỉ có số lượng giới hạn nhất định .Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hômHiểu được quy luật ấy, nhà thơ đã chọn cho mình lối sống vội vàng hơn, gấp gáp hơn để không bỏ lỡ một phút giây nào của tuổi trẻ. Nhà thơ như thúc giục, quay quồng chạy theo bước tiến lặng lẽ nhưng vô tình của thời hạn. “ Mau đi thôi ” vì chẳng có lí do gì và cũng không thể nào mà đời sống hoàn toàn có thể đợi chờ một ai. Chúng ta phải nhanh gọn, khẩn trương hơn khi mùa xuân đang trôi qua một cách gấp gáp. Dấu chấm than đặt giữa câu như nhấn mạnh vấn đề cảm hứng quay quồng đang trào lên trong lòng người thi sĩ .Tuổi trẻ vẫn chưa hết nhưng chắc như đinh rồi nó sẽ biến mất. Ngay khi còn hoàn toàn có thể, khi mọi thứ vẫn chưa trôi vào những dấu chấm ở đầu cuối thì ta phải bắt kịp nhịp chảy. Phải nhanh gọn và khẩn trương hơn nếu ta không muốn hối hận và những gì đã qua. Đây là ý niệm sống mới mẻ và lạ mắt, bộc lộ khát khao mãnh liệt của con người muốn tận thưởng hết mình vẻ đẹp vô tận của vạn vật thiên nhiên và những cảm hứng thăng hoa của tuổi trẻ. Nhà thơ muốn sống, muốn thắng lợi và vượt lên trên dòng chảy của thời hạn .Bao cảm hứng dồn nén, bao khát khao cháy bỏng cùng với tình yêu nồng nhiệt đã tăng nhanh những ham muốn tột cùng của người thi sĩ .Ta muốn ômCả sự sống đang khởi đầu mơn mởnTa muốn riết mây đưa và gió lượnTa muốn say cánh bướm với tình yêuTa muốn thâu trong một cái hôn nhiềuVà non nước, và cây, và cỏ rạngCho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sángCho no nê thanh sắc của thời tươiHỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươiCụm từ “ ta muốn ” được Xuân Diệu nhắc đến nhiều lần như làm cho nhịp thơ nhanh hơn, dồn dập hơn. Nó biểu lộ một cách mãnh liệt nhất khao khát của nhà thơ muốn được ôm trọn vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên, của đất trời. Nhà thơ không còn xưng “ tôi ” để nói lên mong ước của chính mình mà dùng “ ta ” nhằm mục đích chỉ đó là khát khao cháy bỏng của tổng thể mọi người, những ai đang trào dâng khát khao sống mãnh liệt của tuổi trẻ. Nhà thơ muốn ôm, muốn riết toàn bộ những gì xinh xắn nhất của đất trời. Đến đây sự vội vàng sống như được đẩy cao hơn, gấp gáp hơn .Xuân Diệu muốn ôm trọn tổng thể, muốn tận thưởng trọn vẹn vẻ đẹp vô tận của vạn vật thiên nhiên một cách no nê, đã đầy. Niềm khát khao ấy như can đảm và mạnh mẽ hơn, cháy bỏng hơn trước những cảnh vật điệu đàng nhất của đất trời. Đó là những áng mây nhẹ nhàng đang bồng bềnh trôi trên khung trời, là làn gió thanh mát đem theo hương thơm ngạt ngào của vạn vật thiên nhiên, là những cánh bướm chập chờn cùng tình yêu rực lửa … Tất cả những vẻ đẹp ấy như thôi thúc nhà thơ phải sống gấp gáp hơn nữa. Động từ “ cắn ” ở câu thơ cuối như là điểm nhấn ấn tượng nhất của bài thơ .Nhà thơ không chỉ dùng xúc giác, thị giác hay khứu giác để tận thưởng đất trời nữa mà ông muốn dùng hành vi thô bạo hơn, can đảm và mạnh mẽ hơn. Xuân Diệu muốn cắn, muốn chiếm hữu một cách tối đa nhất vẻ đẹp của mùa xuân. Nhà thơ muốn nhai, muốn ngấu nghiếm và nuốt trọn hương sắc của đất trời vào trong mình, không muốn nó bay đi và biến mất. Cắn như một hành vi biểu lộ tình yêu và khát khao chiếm hữu của chủ thể để từ đó ta hiểu được tình yêu của Xuân Diệu so với vạn vật thiên nhiên, với mùa xuân và tuổi trẻ lớn lao biết nhường nào .Như vậy, phân tích khổ cuối bài thơ Vội vàng chỉ với vài câu thơ ngắn ngủi đã nêu ra một ý niệm nhân sinh mới lạ. Đó là thái độ sống tích cực, khát khao được tận thưởng vẻ đẹp tuyệt vời của đời sống. Chúng ta hãy sống gắn bó với vạn vật thiên nhiên, hòa cùng vạn vật thiên nhiên và sống bằng chính tình yêu và tuổi trẻ của bản thân mình .

8. Bài văn phân tích Vội vàng mẫu số 8

Trong cuốn Thi nhân Việt Nam Hoài Thanh viết: “Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này – Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quýt, muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi của mình”. Thơ Xuân Diệu bộc lộ hồn thơ trẻ trung, nồng nàn và tình yêu cuộc sống đến độ đam mê ấy thể hiện rất rõ trong bài thơ Vội vàng. Bài thơ cũng thể hiện quan niệm nhân sinh của Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám.

Về cấu tứ bài thơ : Bài thơ là một phép biện chứng tâm hồn : Xuân Diệu rất yêu đời sống nhất là tuổi trẻ nhưng nhà thơ cũng rất sợ mất nó, nghĩ đến điều đó không tránh khỏi hụt hẫng buồn bã, để không hoang phí cái đẹp một cách vô ích nên sau cuối nhà thơ chạy đua với thời hạn, vội vàng hưởng mọi vẻ đẹp mà đời đã ban cho. Đó là lý lẽ của thái độ sống ” vội vàng “. Bài thơ biểu lộ cái tôi trữ tình tràn trề cảm hứng với những trạng thái phức tạp, yêu mãnh liệt nhưng sau đó lại dỗi hờn, buồn chán vô vọng, rồi bừng dậy một tình yêu sôi sục để tận thưởng hết vẻ đẹp của cuộc sống .Bài thơ hầu hết nói đến mối quan hệ giữa thời hạn với cái đẹp của đời sống và đời người – nhất là tuổi trẻ. Vì thời hạn mà dẫn đến một lối sống, thái độ sống .Ý thức về sự chảy trôi của thời hạn nên tác giả có khát vọng rất nghệ sĩ là muốn níu giữ thời hạn :Tôi muốn tắt nắng điCho màu đừng nhạt mất ,Tôi muốn buộc gióCho hương đừng bay đi .Trong thơ Xuân Diệu, cơn gió và dòng nước trôi thường là hình tượng của thời hạn. Ở bài thơ này nắng và gió là hình ảnh đơn cử của vạn vật thiên nhiên và là hình tượng của thời hạn. Hương và màu là hình ảnh đơn cử nhưng cũng là hình tượng cho mùa xuân – cái đẹp .Tác giả đã dùng những động từ mạnh : tắt ( nắng ), buộc ( gió ) để bộc lộ ý muốn đoạt quyền của tạo hóa, muốn giữ lại màu và hương của mùa xuân. Muốn cưỡng lại quy luật của tự nhiên để giữ mãi cái đẹp của đời sống là một khát vọng rất nghệ sĩ – biểu lộ tình yêu đời sống mãnh liệt, mặc kệ mọi quy luật. Câu thơ ngắn, giọng thơ mạnh cũng góp thêm phần biểu lộ thái độ vội vã, tâm hồn tươi tắn, đầy sức sống của tác giả .Tác giả muốn đoạt quyền tạo hóa để giữ lấy mãi mùa xuân vì mùa xuân đẹp quá :Của ong bướm này đây tuần tháng mậtNày đây hoa của đồng nội xanh lèNày đây lá của cành tơ phơ phấtCủa yến anh này đây khúc tình siCách miêu tả mùa xuân của Xuân Diệu rất mới. Câu thơ thứ nhất và thứ tư có cú pháp mới, hòn đảo trật tự thành phần câu nhằm mục đích tô đậm mùi vị, âm thanh để thấy được trong mùa xuân : thời hạn là mật ngọt, khoảng trống là âm nhạc. Tác giả không chỉ quan tâm đến cảnh sắc, âm thanh mà tập trung chuyên sâu diễn đạt mức độ, tỷ lệ dày và đậm của hình ảnh, chi tiết cụ thể. Nhà thơ còn cảm nhận bằng nhiều giác quan : tuần tháng mật, xanh lè, cành tơ, khúc tình si … để từ đó làm điển hình nổi bật vẻ đẹp mùa xuân vừa xanh tươi, nồng nàn, tràn ngập sinh lực vừa duyên dáng, hân hoan. Vẻ đẹp của mùa xuân còn được cảm nhận qua cảm xúc thú vị :Và này đây ánh sáng chớp hàng miMỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửaTháng giêng ngon như một cặp môi gần .Ánh nắng xuân tươi đã làm vui con mắt, làm thích cái nhìn. Lối so sánh mới lạ, táo bạo : tia nắng bình minh được xem như hàng mi mắt của người thiếu nữ, bình minh vừa thức dậy và vài cái chớp mắt là ánh sáng tinh khôi tràn về muôn nơi và đến gõ cửa mọi nhà ! Ở bài thơ khác nhà thơ so sánh ngược lại :Tà áo mới cũng say múi gió nướcRặng mi dài xao động ánh dương vui .( Xuân đầu )Và chỉ đến Xuân Diệu, mùa xuân mới được cảm nhận tinh xảo ở góc nhìn ánh sáng vui tươi .Nói tóm lại, mùa xuân có vẻ như đẹp hồng hào, tươi tắn, nồng nàn như đôi môi điệu đàng của người con gái mà tác giả khao khát muốn tận thưởng. Khác với thi pháp cổ xưa và đưa ra quan điểm thẩm mĩ mới, Xuân Diệu cho rằng cái đẹp của con người mới tuyệt vời, chuẩn mực cho mọi vẻ đẹp của tạo hóa .Thủ pháp thẩm mỹ và nghệ thuật điển hình nổi bật trong đoạn thơ là điệp ngữ : này đây dồn dập, nó liệt kê hàng loạt vẻ đẹp của mùa xuân và nói lên sự phong phú và đa dạng như bất tận của mùa xuân, vạn vật thiên nhiên như dọn cỗ bàn đầy ắp với những thức ngon sẵn có cho con người. Tác giả đã nhận và muốn tận thưởng hết vẻ đẹp mà tạo hóa đã ban cho, không nên để nó quá rồi lại nuối tiếc :Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân .Đây chính là tư tưởng cốt yếu của bài thơ : tranh thủ thời hạn, tận thưởng hết vẻ đẹp đời sống nên dẫn đến thái độ sống vội vàng. Nhạc điệu chung của đoạn thơ là sôi sục, si mê .Tác giả đã cảm thức được bước tiến kinh khủng của thời hạn :Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương quaXuân còn non, nghĩa là xuân sẽ giàMà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất .Cách cảm nhận thời hạn tịnh tiến, thơ ca lâu nay đã nói nhiều : ” Đông qua xuân đã tới liền / Hè về bùng cháy rực rỡ, êm đềm thu sang “, nhưng ( với tiết tấu thơ nhanh ) chỉ có Xuân Diệu mới thấy được trong cái đẹp đã chớm vị tàn phài, cùng một lúc nhà thơ vừa được trong cái đẹp đã chớm vị tàn phai, cùng một lúc nhà thơ vừa thấy xuân đến mà cũng thấy xuân đi. Điệp ngữ ” nghĩa là ” như nhấn mạnh vấn đề, rồi day đi day lại cái quy luật phũ phàng : Thời gian trôi đi quá nhanh, cái đẹp rồi sẽ không còn nữa, tuổi trẻ sẽ đi qua. Tác giả tiếc cho cái đẹp – cái hữu hạn của đời người nên giọng thơ trở nên hờn dỗi :Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chậtKhông cho dài thời trẻ của nhân gian, …Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi ,Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời ;Nỗi niềm luyến tiếc mùa xuân – tuổi trẻ, là tiếc sự sống. Đó là bộc lộ của lòng yêu đời ham sống, ý thức giá trị của sự sống. Tiếc mùa xuân ngay giữa mùa xuân, tiếc tuổi trẻ đang khi còn trẻ tuổi là sự trỗi dậy của ý thức về cái đẹp vô giá của đời sống nên cần phải tranh thủ thời hạn, sống như thế nào cho có ý nghĩa, xứng danh với đời người. Đó là một ý niệm nhân sinh. Thời gian vô tri, lạnh nhạt đã bí mật tàn phá không thương tiếc cái đẹp. Khi cái đẹp tàn phai thì tự nhiên đối kháng với con người : lòng tôi rộng nhưng trời chật, còn trời đất nhưng chẳng còn tôi và vạn vật thiên nhiên cũng mất đi cái vui tự nhiên của nó :Mùi tháng năm điều rớm vị li biệtKhắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt …Con gió xinh thì thào trong lá biếc ,Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi ?Mùa xuân, tuổi trẻ đều chảy trôi theo thời hạn, theo nhịp tuần hoàn của thiên hà. Tác giả bất lực trước sự ra đi của cái đẹp, mùa xuân và thấy đời người hữu hạn nên câu thơ chùng xuống buồn não nuột :Chẳng khi nào, ôi ! Chẳng khi nào nữa .Thế nhưng tác giả không buông xuôi theo sự sắp xếp của tạo hóa mà vùng lên tranh thủ chạy đua với thời hạn, dẫn đến thái độ sống đặc biệt quan trọng :Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hômTa muốn ômCả sự sống mới mở màn mơn mởnTa muốn riết mây đưa và gió lượn ,Ta muốn say cánh bướm với tình yêu ,Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiềuVà non nước, và cây, và cỏ rạng ,Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng ,Cho no nê thanh sắc của thời tươi ;- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi !Cụm từ ” Ta muốn ôm ” đứng riêng thành dòng thơ như để nhấn mạnh vấn đề, chứng minh và khẳng định niềm khát khao mãnh liệt, vừa dựng lên hình ảnh một con người đang dang rộng đôi tay muốn ôm trọn mọi vẻ đẹp vào lòng để tận thưởng no nê. Nhờ tình yêu đời sống cuồng nhiệt, tác giả đã tranh thủ lấy được vẻ đẹp của mùa xuân khi thời hạn chưa tàn phá. Cái đẹp vẫn còn sự tươi mới nồng nàn đầy sinh khí : sự sống … mơn mởn … Giọng thơ gấp gáp, sôi sục, tích hợp với điệp ngữ ” Ta muốn ” diễn đạt niềm khao khát ráo riết, nôn nả, vội vàng, muốn được sống no nê, đủ đầy. Những động từ mạnh : ôm, riết, thâu, cắn miêu tả hoạt động giải trí nhanh, mạnh, thiên về cảm xúc. Tác giả như muốn vồ vập, ngấu nghiến để tận thưởng no nê vẻ đẹp của đời sống, biểu lộ tình yêu đời sống cuồng nhiệt tột cùng. Tác giả đã lan rộng ra mọi giác quan để tận thưởng và sống hết mình cho mùa xuân, tuổi trẻ :Sống toàn tâm toàn trí, sống toàn hồnSống body toàn thân và thức mọi giác quan .

Bài thơ Vội vàng thể hiện ý thức về giá trị của cuộc sống. Nhất là mùa xuân – tuổi trẻ. Từ đó tác giả bộc lộ tình yêu đắm đuối, cuồng nhiệt, say mê cuộc sống và tuổi trẻ – một cái đẹp có thực nơi trần thế, không phải nơi hoang tưởng xa lạ nào trong các thuyết giáo. Bài thơ đem đến một nhân sinh quan tích cực phải biết sống đủ đầy, sống có ý nghĩa, biết tận hưởng những vẻ đẹp mà cuộc sống ban tặng, đừng để cuộc đời, nhất là tuổi trẻ trôi qua một cách hoang phí vô ích.

IV. Kiến thức lan rộng ra bài Vội vàng

Một số thông tin mở rộng liên quan đến tác phẩm có thể các em sẽ cần đến nếu muốn bài phân tích Vội vàng của mình hay và ấn tượng hơn:

1. Ý nghĩa nhan đề Vội vàng

– Vội vàng : tính từ chỉ sự nhanh gọn, gấp gáp trong một hành vi nào đó=> Nhan đề thể hiện ý niệm sống của Xuân Diệu tôn vinh sự vội vàng trong cách sống, thái độ sống .

2. Một số đánh giá và nhận định về tác giả Xuân Diệu và bài thơ Vội Vàng

“ Xuân Diệu là một người của đời, một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông kiến thiết xây dựng trên đất của một tấm lòng trần gian, ông đã không trốn tránh mà còn quyến luyến cõi đời ” .( Thế Lữ )” Đây là lời nói của một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Nhưng đằng sau những tình cảm ấy, có một ý niệm nhân sinh mới chưa thấy trong thơ ca truyền thống cuội nguồn ” .( GS Nguyễn Đăng Mạnh )

“Có thể nói, nồng nàn và trẻ trung là hai phẩm chất, đồng thời cũng là hai giọng điệu chính trong thơ Xuân Diệu…Trong số đó, Vội vàng là một trong những thi phẩm thuộc loại tiêu biểu nhất cho giọng điệu nồng nàn của Xuân Diệu”.

(Nguyễn Đăng Điệp)

” Xuân Diệu đã mang đến cho thơ ca dân tộc bản địa một cách nhìn mới, một bút pháp mới, một xúc cảm mới ” .( Lê Tiến Dũng )

Trên đây là những bài văn mẫu hay phân tích bài thơ Vội vàng để làm sáng tỏ ý kiến Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới mà Đọc tài liệu biên soạn muốn gửi đến các em. Chúc các em học tốt môn Văn khi tham khảo Văn mẫu 11 tại Doctailieu.com !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức