Phép Phân Tích Và Tổng Hợp Là Gì?

Để làm tốt một bài văn nghị luận, ngoài đọc hiểu tác phẩm, phân tích các biện pháp tu từ, phép liên kết đoạn, liên kết câu trong tác phẩm. Thì phép phân tích và tổng hợp là kiến thức mà chúng ta cần hiểu và nắm vững để làm văn nghị luận hiệu quả nhất. Và đây cũng chính là nội dung chúng tôi muốn giới thiệu trong ngày hôm nay, mời các bạn cùng theo dõi.

Định nghĩa phép phân tích và tổng hợp

Để làm rõ ý nghĩa một sự vật, hiện tượng kỳ lạ nào đó, người ta thường dùng phép phân tích và tổng hợp .

Phép phân tích là gì?

Là phép lập luận trình diễn từng bộ phận, phương diện của một yếu tố để nhằm mục đích chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng kỳ lạ .

Để phân tích nội dung của sự vật, hiện tượng, chúng ta có thể vận dụng các biện pháp như nêu giả thuyết, so sánh, đối chiếu,… và cả phép lập luận giải thích, chứng minh.

Phép tổng hợp là gì?

Là phép lập luận rút ra cái chung từ những yếu tố đã phân tích. Không có phân tích thì không có tổng hợp .Lập luận tổng hợp thường nằm ở cuối đoạn hay cuối bài, ở phần Tóm lại của một phần hoặc hàng loạt văn bản .

Vai trò của phép lập luận phân tích và tổng hợp

• Phép lập luận phân tích giúp chúng ta hiểu rõ hơn, sâu sắc hơn các khía cạnh, hành động, suy nghĩ, tâm trạng của người trong từng hoàn cảnh cụ thể.
• Phép lập luận tổng hợp giúp chúng ta tổng hợp những ý chính từ các điều được phân tích từ những chi tiết nhỏ hơn.
• Phân tích và tổng hợp phải đi song song với nhau mới mang lại tác dụng và hiệu quả cao nhất.

Ví dụ về phép phân tích và tổng hợp

Ví dụ: đoạn trích bài “Trang phục” – SGK ngữ văn lớp 9

Vấn đề chính của đoạn trích : Bàn về phục trang, cách ăn mặc sao cho đẹp nhất .

Phần mở bài

Nêu lên 2 hiện tượng kỳ lạ ăn mặc rất không bình thường gồm :

• Mặc quần áo chỉnh tề nhưng lại đi chân đất.
• Đi giày và bít tất nhưng lại phanh cúc áo.

==> Tác giả đã dùng cách mở bài theo kiểu phản đề với nội dung chính là cách ăn mặc thiếu chỉnh tề, không đồng điệu, trái với quy tắc chung trong phục trang và ra mắt nội dung chính của tác phẩm là ăn mặc sao cho đẹp .

Phần thân bài

Gồm có 2 vấn đề chính :

• Luận điểm 1: Ăn cho mình, mặc cho người.
• Luận điểm 2: Y phục xứng kỳ đức.

Trong luận điểm 1 có các dẫn chứng và lý lẽ:

Dẫn chứng :

• Cô gái một mình trong hang sâu chắc không váy xòe váy ngắn.
• Anh thanh niên đi tát nước hay đi câu cá ngoài cánh đồng vắng chắc không chải đầu mượt bằng sáp thơm, áo sơ-mi là phẳng tắp.
• Đi đám cưới không thể lôi thôi lếch thếch, mặt nhọ nhem.
• Đi dự đám tang không thể mặc áo quần lòe loẹt, nói cười oang oang.

Lý lẽ :

• Trang phục không có pháp luật nào can thiệp, nhưng có những quy tắc ngầm phải tuân thủ đó là văn hóa xã hội.

==> Từ phủ định, đưa ra giả thuyết, tách ra nhiều trường hợp cho thấy phục trang có quy tắc ngầm : Phải tương thích với thiên nhiên và môi trường, việc làm, thực trạng. Đây là phép phân tích vấn đề 1 .

Luận điểm 2 gồm các lý lẽ và dẫn chứng:

Lý lẽ:

• Ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảnh riêng của mình và hoàn cảnh chung nơi cộng đồng, xã hội.
• Dù mặc đẹp đến đâu, sang đến đâu mà không phù hợp chỉ làm trò cười cho thiên hạ, làm mình tự xấu đi mà thôi.
• Xưa nay, cái đẹp bao giờ cũng đi với cái giản dị, nhất là phù hợp với môi trường.
• Người có văn hóa, biết ứng xử chính là những người biết hòa mình vào cộng đồng. Như thế, không kể hình thức còn phải đi với nội dung, tức là con người cần phải có trình độ, có hiểu biết.

Dẫn chứng :

• Một nhà văn đã nói: “Nếu có cô gái khen tôi chỉ vì bộ quần áo đẹp mà không khen tôi có bộ óc thông minh thì tôi chẳng có gì đáng hãnh diện”

==> Phép lập luận lý giải tích hợp với so sánh, so sánh giúp làm rõ yếu tố ăn mặc như thế nào là đẹp .

Giải bài tập phép phân tích và tổng hợp trong SGK ngữ văn 9

Bài 1 trang 10 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2

Đề bài : Tìm hiểu kiến thức và kỹ năng phân tích trong văn bản “ Bàn về đọc sách ” của Chu Quang Tiềm .a ) Tác giả đã phân tích như thế nào để làm sáng tỏ vấn đề “ Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn ”b ) Tác giả đã phân tích những nguyên do phải chọn sách để đọc như thế nào ?c ) Tác giả đã phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách như thế nào ?d ) Qua đó, em hiểu phân tích có vai trò như thế nào trong lập luận ?

— Đáp án —

a ) Những phân tích của tác giả về vấn đề “ Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn ” gồm :

• Sách là kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần của nhân loại, là những cột mốc trên con đường tiến hóa của nhân loại.
• Đọc sách là tích lũy và nâng cao tri thức của cá nhân và của toàn nhân loại.
• Đọc sách là sự chuẩn bị cho cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn của mỗi người.
• Nếu không đọc sách, con người sẽ lạc hậu, dốt nát, xã hội sẽ thụt lùi.

b ) Những nguyên do phải chọn sách để đọc gồm :

• Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu, đọc theo kiểu “liếc qua” tuy rất nhiều nhưng “đọng lại: thì rất ít. Từ đó, dễ nảy sinh thói xấu hư danh nông cạn.
• Sách nhiều khiến người ta dễ lạc hướng. Đọc tham nhiều mà không vụ thực chất thì sẽ lãng phí thời gian và sức lực bởi những cuốn sách vô bổ, bỏ lỡ những cuốn quan trọng, cơ bản.
• Phải chọn sách có giá trị, vừa là sách phổ thông thường thức vừa là sách chuyên môn chuyên sâu vì cách học vấn liên quan đến nhau, không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể nắm gọn.

c ) Tầm quan trọng của cách đọc sách

• Đọc sách qua loa, cốt để khoe khoang sẽ phí thời gian và sức lực. Với sự học tập như thế là tự lừa dối mình, thể hiện nhân cách tầm thường, thấp kém.
• Đọc sách kỹ sẽ tập thành nếp suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm, tích lũy nhận thức, tưởng tượng tự do đến mức làm thay đổi khí chất.
• Đọc sách phổ thông thường thức và sách chuyên môn sâu thì kiến thực sẽ vừa rộng và sâu, rất có ích cho việc học tập và nghiên cứu sau này.

d) Vai trò của phép phân tích trong lập luận

• Phân tích rất cần thiết trong lập luận. Khi người viết trình bày từng bộ phận, phương diện của vấn đề sẽ giúp cho người đọc hiểu rõ hơn, cẵn kẽ và thấu đáo về vấn đề đó.
• Phép phân tích còn chỉ ra những lợi – hại. đúng – sai của vấn đề đang bàn luận để từ đó rút ra những kết luận đúng đắn.
• Hai phép phân tích này bổ sung cho nhau làm cho văn bản nghị luận chặt chẽ, tăng thêm tính thuyết phục đối với người đọc.

Bài tập 2 trang 10 sgk Ngữ Văn 9 Tập 2

Đề bài : Dựa vào văn bản “ Bàn về đọc sách ” của Chu Quang Tiềm, em hãy phân tích những nguyên do khiến mọi người phải đọc sách ?

— Đáp án —

• Vì sách là kho tàng tri thức của nhân loại.
• Đọc sách là sự chuẩn bị để bước trên con đường học vấn.
• Nếu không đọc sách con người sẽ lạc hậu, ngu dốt.
• Đọc sách giúp chúng ta nhận ra sự hiểu biết về tri thức còn hạn hẹp của mình và từ đó biết cố gắn và kiên trì học tập hơn.
• Đọc sách là trả món nợ với tiền nhân, giúp cho xã hội ngày càng tiến bộ.

Trên đây là toàn bộ kiến thức về phép phân tích và tổng hợp đã được Thư viện khoa học tổng hợp đầy đủ và gửi tới bạn. Các bạn hãy tham khảo thật kĩ nội dung ở trên, luyện tập thường xuyên hơn để đạt nắm chắc và đạt kết quả cao ở phần kiến thức này nhé.

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức