Công thức giải phương trình lượng giác cơ bản chi tiết nhất – Toán lớp 11
1. Lí thuyết
* Công thức nghiệm cơ bản
a ) Phương trình sin x = m
Trường hợp 1 : | m | > 1. Phương trình vô nghiệm .
Trường hợp 2 : m ≤ 1. Phương trình có nghiệm .
– Nếu m trình diễn được dưới dạng sin của những góc đặc biệt quan trọng thì :
sinx = m ⇔ sinx = sinα ⇔ x = α + k2πx = π − α + k2πk ∈ ℤ
– Nếu m không trình diễn được dưới dạng sin của những góc đặc biệt quan trọng thì :
sinx = m ⇔ x = arcsinm + k2πx = π − arcsinm + k2πk ∈ ℤ
– Các trường hợp đặc biệt quan trọng :
sinx = 0 ⇔ x = kπk ∈ ℤsinx = 1 ⇔ x = π2 + k2πk ∈ ℤsinx = − 1 ⇔ x = − π2 + k2πk ∈ ℤ
b ) Phương trình cos x = m
Trường hợp 1 : | m | > 1. Phương trình vô nghiệm .
Trường hợp 2 : m ≤ 1. Phương trình có nghiệm .
– Nếu m trình diễn được dưới dạng cos của những góc đặc biệt quan trọng thì :
cosx = m ⇔ cosx = cosα ⇔ x = α + k2πx = − α + k2πk ∈ ℤ
– Nếu m không trình diễn được dưới dạng cos của những góc đặc biệt quan trọng thì :
cosx = m ⇔ x = arccosm + k2πx = − arccosm + k2πk ∈ ℤ
– Các trường hợp đặc biệt quan trọng :
cosx = 0 ⇔ x = π2 + kπk ∈ ℤcosx = 1 ⇔ x = k2πk ∈ ℤcosx = − 1 ⇔ x = π + k2πk ∈ ℤ
c ) Phương trình : tan x = m. Điều kiện : x ≠ π2 + kπk ∈ ℤ
– Nếu m trình diễn được dưới dạng tan của những góc đặc biệt quan trọng thì :
tanx = m ⇔ tanx = tanα ⇔ x = α + kπk ∈ ℤ
– Nếu m không màn biểu diễn được dưới dạng tan của những góc đặc biệt quan trọng thì :
tanx = m ⇔ x = arctanm + kπk ∈ ℤ
d ) Phương trình : cot x = m. Điều kiện : x ≠ kπk ∈ ℤ
– Nếu m trình diễn được dưới dạng cot của những góc đặc biệt quan trọng thì :
cotx = m ⇔ cotx = cotα ⇔ x = α + kπk ∈ ℤ
– Nếu m không màn biểu diễn được dưới dạng cot của những góc đặc biệt quan trọng thì :
cotx = m ⇔ x = arccotm + kπk ∈ ℤ
* Mở rộng công thức nghiệm, với u ( x ) và v ( x ) là hai biểu thức của x .
2. Công thức
Khi đã cho số m, ta hoàn toàn có thể tìm những giá trị arcsin m, arccos m, arctan m, arccot m bằng máy tính bỏ túi với những phím sin-1 ; cos-1 ; tan-1 .
Bước 1. Chỉnh chính sách rad hoặc độ
– Muốn tìm số đo radian :
ta ấn qw4 ( so với Casio fx – 570VN )
ta ấn qw22 ( so với Casio fx – 580VN X )
– Muốn tìm số đo độ :
ta ấn qw3 ( so với Casio fx – 570VN )
ta ấn qw21 ( so với Casio fx – 580VN X )
Bước 2. Tìm số đo góc
Tìm góc α khi biết sin của góc đó bằng m, ta ấn lần lượt qj m = .
Tương tự so với cos và tan .
Chú ý : Muốn tìm góc α khi biết cot của góc đó bằng m, ta ấn lần lượt ql1a m USD ) = .
Sau đó vận dụng công thức lượng giác để giải phương trình .
3. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Giải phương trình sau:
a ) sinx = 22
b ) cosx − π3 = 12
c) cot2x=3
Lời giải
a ) sinx = 22
⇔ sinx = sinπ4 ( Bấm máy SHIFT + SIN + 22 )
⇔ x = π4 + k2πx = 3 π4 + k2πk ∈ ℤ
Vậy họ nghiệm của phương trình là : x = π4 + k2π ; x = 3 π4 + k2π ; k ∈ ℤ .
b ) cosx − π3 = 12
⇔ cosx − π3 = cosπ3 ( Bấm máy SHIFT + COS + 12 )
⇔ x − π3 = π3 + k2πx − π3 = − π3 + k2π ⇔ x = 2 π3 + k2πx = k2πk ∈ ℤ
Vậy họ nghiệm của phương trình là : x = 2 π3 + k2π ; x = k2π ; k ∈ ℤ .
c ) cot2x = 3
Điều kiện xác lập : sin2x ≠ 0 ⇔ 2 x ≠ kπ ⇔ x ≠ kπ2k ∈ ℤ .
Ta có cot2x = cotπ6 ( Bấm máy SHIFT + Tan + 13 )
⇔ 2 x = π6 + kπ
⇔ x = π12 + kπ2k ∈ ℤ ( Thỏa mãn điều kiện kèm theo xác lập )
Vậy họ nghiệm của phương trình là : x = π12 + kπ2 ; k ∈ ℤ .
Ví dụ 2: Giải phương trình sau:
a ) cos2x − π3 = cosx + π6
b ) tan3x + π4 = tanx
Lời giải
a ) cos2x − π3 = cosx + π6
⇔ 2 x − π3 = x + π6 + k2π2x − π3 = − x − π6 + k2π ⇔ x = π2 + k2π3x = π6 + k2π ⇔ x = π2 + k2πx = π18 + k2π3k ∈ ℤ
Vậy họ nghiệm của phương trình là : x = π2 + k2π ; x = π18 + k2π3 ; k ∈ ℤ .
b ) Điều kiện xác lập :
cos3x + π4 ≠ 0 cosx ≠ 0 ⇔ 3 x + π4 ≠ π2 + kπx ≠ π2 + kπ ⇔ x ≠ π12 + kπ3x ≠ π2 + kπk ∈ ℤ
Ta có : tan3x + π4 = tanx
⇔ 3 x + π4 = x + kπ ⇔ 2 x = − π4 + kπ
⇔ x = − π8 + kπ2k ∈ ℤ ( Thỏa mãn điều kiện kèm theo xác lập )
Vậy họ nghiệm của phương trình là : x = − π8 + kπ2 ; k ∈ ℤ .
4. Bài tập tự luyện
Câu 1. Phương trình lượng giác 2cosx2+3=0 có nghiệm là
A. x=±5π6+k2π;k∈ℤ
B. x=±5π3+k2π;k∈ℤ
C. x=±5π3+k4π;k∈ℤ
D. x=±5π6+k4π;k∈ℤ
Câu 2. Phương trình sinx+π4=1 có bao nhiêu nghiệm thuộc đoạn π;2π?
A. 0
B. 1
C. 2
D. 3
Câu 3. Cho phương trình cot3x=cot(x+3). Nghiệm của phương trình là:
A. 32+kπ;k∈ℤ
B. 32+kπ2;k∈ℤ
C. −32+kπ;k∈ℤ
D. −32+kπ2;k∈ℤ
Đáp án:
1 – C, 2 – A, 3 – B
Xem thêm tổng hợp công thức môn Toán lớp 9 đầy đủ và chi tiết khác:
Công thức, cách biến hóa biểu thức a sinx + b cosx
Công thức, cách gộp nghiệm phương trình lượng giác
Công thức hoán vị
Công thức chỉnh hợp
Công thức tổng hợp
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Hỏi Đáp
Để lại một bình luận