Dùng thuốc mỡ corticoid cũng phải cẩn trọng

Thuốc mỡ ( dạng cream bôi ) chứa corticoid là những chế phẩm có tác dụng tốt và nhanh trong điều trị 1 số ít bệnh ngoài da, sẩn ngứa, dị ứng, viêm da tiếp xúc, viêm da thần kinh … Người ta thường dùng những corticoid tổng hợp có hoạt phổ mạnh, có hiệu suất cao cao, ít gây tác dụng phụ để điều trị những bệnh ngoài da .

Dược lý và cơ chế tác dụng

Cơ chế tác dụng của các
corticoid dùng tại chỗ là do phối hợp 3 tính chất quan trọng: chống viêm, chống
ngứa và tác dụng co mạch.

Không bôi thuốc
corticoidlên vùng da nhiễm khuẩn.

Sau khi bôi tại chỗ, những corticoid trên da thông thường còn nguyên vẹn, chỉ một lượng nhỏ thuốc tới được chân bì và sau đó vào hệ tuần hoàn chung. Tuy nhiên, hấp thu tăng lên đáng kể khi da bị mất lớp keratin, bị viêm hoặc bị những bệnh khác ở hàng rào biểu bì ( như vảy nến, eczema ). Tùy theo mức độ thấm, lượng thuốc bôi và thực trạng da ở chỗ bôi thuốc mà lượng hấp thụ nhiều hoặc ít có khác nhau. Thuốc được hấp thu khá nhiều là ở vùng da bìu, hố nách, mặt và da đầu. Được hấp thu ít là bôi ở vùng cẳng tay, đầu gối, khuỷu tay, lòng bàn tay. Mặt khác, sau khi rửa chỗ bôi thuốc, corticoid vẫn được hấp thu trong thời hạn dài, hoàn toàn có thể do thuốc được giữ lại ở lớp sừng. Qua da, lượng thuốc được hấp thu sẽ phân bổ vào da, cơ, gan, ruột và thận. Corticoid chuyển hóa trong bước đầu ở da, một lượng nhỏ được hấp thu vào hệ tuần hoàn và được chuyển hóa ở gan thành những chất không có tác dụng. Thuốc thải trừ qua thận đa phần dưới dạng glucuronid và sulfat, nhưng cũng có một lượng dưới dạng không phối hợp. Một lượng nhỏ những chất chuyển hóa thải trừ qua phân .

Nên dùng thế nào cho đúng?

Tuy thuốc mỡ corticoid có tác
dụng tốt và nhanh trong điều trị một số bệnh ngoài da nhưng không phải là thuốc
chữa được “bách bệnh” da. Mặt khác, thuốc còn có chống chỉ định trong một số
trường hợp và còn có những tác dụng phụ phản ứng quá mẫn như viêm da, ngứa,
trứng cá đỏ, thậm chí có thể gặp teo da, vết rạn, nhiễm khuẩn thứ phát… Bởi
thế, khi dùng thuốc, nên có hướng dẫn cụ thể của thầy thuốc.

Chỉ dùng corticoid cho người có cung ứng với loại thuốc đó, nếu thử không thấy phân phối thì không nên dùng. Chỉ bôi một lớp mỏng dính thuốc lên vùng da bị bệnh 2 – 3 lần trong ngày tùy thuộc vào mức độ bệnh lý. Nếu bôi dày, bôi nhiều lần, lê dài thì dễ bị tác dụng phụ của corticoid và những thành phần phối hợp. Thời gian điều trị không nên quá 1 tuần. Nếu bôi lâu ngày, nhất là ở vùng da mỏng mảnh sẽ gây teo da, giãn mạch. Bôi vùng da tổn thương lớn với vết bôi rộng, vĩnh viễn cũng cần theo dõi những tác dụng phụ như khi dùng corticoid body toàn thân. Không nên lạm dụng bởi thuốc mỡ corticoid cũng không ngăn ngừa được tái phát, mà khi tái phát bệnh lại nặng hơn trước, cứ thế người bệnh luôn phụ thuộc vào vào thuốc. Ngoài ra, người ta còn thấy tác dụng chống viêm của những corticoid hoàn toàn có thể bị giảm nhanh khi dùng nhắc lại. Tuyệt đối không được bôi thuốc mỡ corticoid lên vùng da bị nấm ( hắc lào, lang ben … ) lên những tổn thương do virut ( herpes, thủy đậu … ) hoặc những tổn thương đang có nhiễm khuẩn cấp tính sẽ làm bệnh nặng thêm và lan rộng .

BS. Vũ  Hướng 
Văn

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Hỏi Đáp