Thuốc điều trị viêm phổi ở trẻ em

Nước Ta đứng hàng thứ 9 trong tổng số 15 nước có số trẻ mắc viêm phổi hằng năm cao nhất với tổng số trẻ mới mắc là 2,9 triệu trẻ / năm và chiếm tỷ suất là 0,35 đợt / trẻ / năm. Viêm phổi là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, ước tính tỉ lệ trung bình viêm phổi mới mắc được chẩn đoán dựa vào lâm sàng của trẻ dưới 5 tuổi vào năm 2000 là 0,28 đợt / trẻ / năm. Tỷ lệ này xê dịch nhiều giữa những vùng địa lý. Tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi mắc bệnh cao nhất là Khu vực Đông Nam Á 0,36 đợt / trẻ / năm, châu Phi là 0,33 đợt / trẻ / năm, còn thấp nhất là ở châu Âu 0,06 đợt / trẻ / năm. Trẻ mắc viêm phổi tại những nước đang tăng trưởng cao hơn gấp gần 5 lần so với trẻ sống tại những nước đã tăng trưởng với tỷ suất tương ứng là 0,29 đợt / trẻ / năm so với 0,05 đợt / trẻ / năm .

Hình ảnh viêm phổi ở trẻ em trên phim Xquang.

Tỷ lệ trẻ tử trận do viêm phổi ở trẻ dưới 5 tuổi chiếm 1/3 trong tổng số những nguyên do tử trận. Theo Tổ chức Y tế Thế giới và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc, ở Nước Ta có khoảng chừng 7,9 triệu trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và với tỷ suất tử trận chung là 23 phần nghìn thì mỗi năm có khoảng chừng 38.000 trẻ tử trận, trong đó viêm phổi chiếm 12 %, nghĩa là mỗi năm có khoảng chừng trên 4.500 trẻ dưới 5 tuổi tử trận do viêm phổi.

Nguyên nhân gây bệnh và phương pháp chẩn đoán

Nguyên nhân gây bệnh viêm phổi trẻ nhỏ thường do vi trùng như H.influenza, S.pneumonia. .. ; do virut như virut hợp bào hô hấp ( RSV ), virut cúm A, B. .. ; do ký sinh trùng hay nấm như Candida, Toxoplasma …

Chẩn đoán bệnh viêm phổi dựa vào lâm sàng là chính:

Dấu hiệu thở nhanh có giá trị chẩn đoán viêm phổi cao nhất. Đó cũng là tín hiệu có giá trị chẩn đoán sớm vì có độ nhạy và độ đặc hiệu cao so với những trường hợp chẩn đoán bằng Xquang. Nhịp thở nhanh tùy theo từng độ tuổi lao lý như sau : trẻ dưới 2 tháng tuổi : nhịp thở từ 60 lần / phút trở lên ; trẻ 2 – 12 tháng : nhịp thở từ 50 lần / phút trở lên ; trẻ từ 12 tháng đến 5 tuổi : nhịp thở từ 40 lần / phút trở lên. Dấu hiệu ho và sốt. Có ran ẩm nhỏ hạt khi nghe phổi. Khi trẻ có những tín hiệu trên, mái ấm gia đình cần cho trẻ đi khám ngay ở cơ sở y tế. Nếu không được giải quyết và xử lý kịp thời trẻ sẽ bị viêm phổi nặng hơn như rút lõm lồng ngực, thở rên, tím tái, bú kém, co giật … Cần quan tâm, chỉ nên chụp Xquang phổi cho trẻ con có sốt và có tín hiệu suy hô hấp.

Điều trị thế nào?

Trước hết cần khẳng định chắc chắn khi được chẩn đoán là viêm phổi, người bệnh buộc phải dùng kháng sinh mặc dầu bệnh viêm phổi do rất nhiều nguyên do. Nếu do virut thì dùng kháng sinh không hiệu suất cao nhưng rất khó để biết được đúng mực nguyên do do virut đơn thuần hay có phối hợp với vi trùng không. Ngày nay trên quốc tế, kể cả ở những nước đã tăng trưởng, nơi có tỷ suất viêm phổi do vi trùng thấp hơn so với những nước đang tăng trưởng thì những thầy thuốc cũng dùng kháng sinh hàng loạt cho những trường hợp viêm phổi ở trẻ nhỏ.

Điều trị viêm phổi cộng đồng

Với trẻ sơ sinh và dưới 2 tháng tuổi : cần được điều trị tại bệnh viện do bệnh hoàn toàn có thể diễn biến nặng lên rất nhanh, khó tiên lượng và cần theo dõi ngặt nghèo. Việc chỉ định điều trị phải do những thầy thuốc chuyên khoa, cần phải tương thích với tuổi, thực trạng miễn dịch, mức độ nặng, nhẹ của bệnh và tính kháng kháng sinh lúc bấy giờ của những vi trùng gây bệnh thường gặp. Ở nhóm này nên dùng benzyl – penicillin hoặc ampicillin phối hợp với gentamycin. Mỗi đợt dùng 5 – 10 ngày. Trong những trường hợp viêm phổi rất nặng thì dùng cefotaxim.

Với trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi:

Viêm phổi không nặng ( chỉ ho và thở nhanh ) thì điều trị ngoại trú, dùng cotrimoxazol ở những nơi phế cầu chưa kháng với thuốc này hoặc dùng amoxycillin theo dõi sau 2 – 3 ngày, nếu đỡ điều trị đủ 5 – 7 ngày. Nếu không đỡ hoặc nặng thêm thì điều trị như viêm phổi nặng. Gần đây tỷ suất phế cầu kháng thuốc tăng lên ở nhiều nơi, tại vùng đó hoàn toàn có thể tăng liều amoxycillin cho những trường hợp phế cầu kháng thuốc. Nếu nơi nào có tỷ suất H.influenzae và B.catarrhalis sinh beta – lactamase cao thì hoàn toàn có thể thay bằng augmentin ( amoxy / clavulanic ). Viêm phổi nặng ( có khó thở, co rút lồng ngực ) điều trị tại bệnh viện. Dùng benzylpenicillin hoặc ampicillin. Theo dõi sau 2 – 3 ngày nếu đỡ liên tục dùng đủ 5 – 10 ngày. Nếu không đỡ hoặc nặng thêm thì điều trị như viêm phổi rất nặng. Viêm phổi rất nặng ( có khó thở, co rút lồng ngực, tím tái, li bì … ). Cần điều trị tại bệnh viện benzylpenicillin phối hợp với gentamicin hoặc dùng chloramphenicol một đợt 5 – 10 ngày hoặc ampicillin tích hợp với gentamicin hoặc dùng cefuroxime.

Với trẻ trên 5 tuổi

Dùng benzylpenicillin hoặc cefuroxim hoặc ceftriaxon.

Đối với những trường hợp viêm phổi không điển hình, dùng erythromycin uống trong 10 ngày. Hoặc azithromycin, nếu cần thiết có thể dùng tới 7 – 10 ngày.

Tóm lại, viêm phổi ở trẻ nhỏ là một bệnh viêm đường hô hấp dưới nặng cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Đồng thời, cần có những giải pháp phòng ngừa cơ bản không để bệnh xảy ra như tiếp tục giữ vệ sinh vùng mũi họng, giữ ấm khi thời tiết trở lạnh, cũng như liên tục lau mồ hôi cho trẻ để tránh nhiễm lạnh, tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ bằng dinh dưỡng và những hoạt động giải trí thể lực.

BS. Phạm Thị Thục

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Sức khỏe