 |
Hiện nhờ có các thuốc kháng virut (ARV) mà cuộc sống của người nhiễm HIV được kéo dài hơn. Tuy nhiên các thuốc này lại có nhiều tác dụng phụ. Vì vậy chỉ dùng cho bệnh nhân “có chỉ định”. Không phải tất cả mọi người nhiễm HIV đều có chỉ định điều trị bằng ARV. Chỉ định điều trị phải dựa vào giai đoạn lâm sàng và/hoặc số tế bào lympho, CD4; hoặc để điều trị dự phòng phơi nhiễm, dự phòng lây truyền từ mẹ sang con.
Hiện nhờ có những thuốc kháng virut ( ARV ) mà đời sống của người nhiễm HIV được lê dài hơn. Tuy nhiên những thuốc này lại có nhiều tác dụng phụ. Vì vậy chỉ dùng cho bệnh nhân ” có chỉ định “. Không phải tổng thể mọi người nhiễm HIV đều có chỉ định điều trị bằng ARV. Chỉ định điều trị phải dựa vào quy trình tiến độ lâm sàng và / hoặc số tế bào lympho, CD4 ; hoặc để điều trị dự trữ phơi nhiễm, dự trữ lây truyền từ mẹ sang con .Khi dùng những thuốc này bệnh nhân hoàn toàn có thể gặp 1 số ít tác dụng phụ sau :
Buồn nôn: Hay gặp khi dùng các thuốc zidovudine (ZDV), stavudine (d4T), didanosine (ddI); abacavir (ABC), tenofovir (TDF), indinavir (IDV), saquinavir (SQV), lopinavir (LPV), ritonavir (RTV). Để hạn chế tác dụng phụ này, có thể cho uống thuốc trong bữa ăn. Tuy nhiên IDV và ddI không nên dùng trong bữa ăn vì ảnh hưởng tới hấp thu và chuyển hoá thuốc.
Bạn đang đọc: Tác dụng phụ của thuốc ARV và cách khắc phục
Tiêu chảy : Thường gặp khi dùng những thuốc : TDF, SQV, LPV, RTV. Khi bị tiêu chảy cần bù nước điện giải rất đầy đủ bằng đường uống ( oresol ) hoặc đường truyền nếu nặng. Có thể phải dùng những thuốc chống tiêu chảy để hạn chế tiêu chảy trong thời điểm tạm thời .
Đau đầu : Có thể gặp khi trong phác đồ điều trị có những loại thuốc như : ZDV, lamivudine ( 3TC ), IDV, SQV, LPV. Có thể dùng thuốc giảm đau thường thì như paracetamol để giảm bớt đau đầu cho người bệnh .
Đau bụng, không dễ chịu ở bụng : Thường gặp khi dùng những loại thuốc sau : ddI, ABC, SQV cần theo dõi kỹ, nếu đau liên tục cần tới cơ sở y tế nơi cấp thuốc để được hướng dẫn thêm, thậm chí còn phải sửa chữa thay thế thuốc khác hoặc đổi phác đồ .
Nổi ban đỏ, ngứa : những loại thuốc : ddI, 3TC, ABC, EFV, NVP, LPV hoàn toàn có thể gây dị ứng. Nhẹ thì có bộc lộ ban đỏ rải rác, ngứa … hết khi điều trị bằng kháng histamin ; nhưng cũng hoàn toàn có thể bị dị ứng nặng như hội chứng Stevens Johnson, Lyell hoàn toàn có thể rình rập đe dọa tính mạng con người ( hoàn toàn có thể gặp khi dùng những thuốc : EFV, NVP ). Khi bị dị ứng thuốc nặng cần ngừng thuốc ngay và điều trị tích cực tại những TT y tế có đủ điều kiện kèm theo .
Rối loạn giấc ngủ, ác mộng: Hay gặp biểu hiện này khi dùng các thuốc sau: EFV, 3TC. Nên dùng vào buổi tối, trước khi đi ngủ. Các triệu chứng này thường không kéo dài. Có thể dùng các loại thuốc an thần, thuốc hỗ trợ để ngủ tốt hơn.
Ngoài ra, một số ít độc tính, tác dụng phụ khác của thuốc ARV hoàn toàn có thể gặp khi điều trị :
Bệnh lý thần kinh ngoại vi : Biểu hiện rối loạn cảm xúc ngoại vi, đa phần đầu chi, đi lại khó khăn vất vả. Thường gặp khi dùng d4T, ddI, những thuốc kháng retrovirus non-nucleosid. Cần dùng vitamin B liều cao, nếu nặng phải thay thế sửa chữa thuốc .
Viêm tụy : Gặp khi dùng ddI, d4T. Cần dừng ngay thuốc và thay bằng ZDV .
Phân bố lại mỡ: Khi dùng ddI, thuốc ức chế proteases. Biểu hiện tăng tích tụ mỡ ở ngực, bụng, lưng, gáy; teo mô mỡ ở cánh tay, cẳng chân, mông, má.
Độc cho gan : NVP, EFV, ZDV và thuốc ức chế proteases rất độc với gan, gây huỷ hoại tế bào gan, tăng men gan. Cần ngừng thuốc nếu có tăng men gan gấp 5 lần thông thường .
Độc với thần kinh TW : Biểu hiện lẫn lộn, rối loạn tinh thần, trầm cảm thường xảy ra khi dùng EFV. Cần dừng và sửa chữa thay thế thuốc khi bệnh nhân có yếu tố về tinh thần, thần kinh .
ThS. Vũ Tuấn Anh
Để lại một bình luận