Phân tích bài thơ Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt [TOP bài XUẤT SẮC]

Phân tích Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt để thấy sự hào hùng trong những áng thơ kiệt tác được coi như bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc Việt Nam. Phân tích Nam quốc sơn hà sẽ thấy tác phẩm là bài ca yêu nước hùng tráng mang ý nghĩa lịch sử lớn lao, khẳng định vấn đề về lãnh thổ, chủ quyền, độc lập của một đất nước anh hùng. Không những thế, bài thơ còn cho thấy tinh thần tự tôn dân tộc cùng tính thần lực mạnh mẽ của Lý Thường Kiệt. Nội dung bài viết dưới đây của DINHNGHIA.COM.VN sẽ cùng bạn tìm hiểu và phân tích Nam quốc sơn hà. 

Mở bài: Nhắc đến tuyên ngôn độc lập của đất nước ta thường nghĩ đến bản tuyên ngôn độc lập được Bác đọc tại quảng trường Ba Đình vào ngày 2 tháng 9 năm 1945 lịch sử. Nhưng trước đó đã có một số tác phẩm mang dấu ấn, tính chất của tuyên ngôn độc lập. Và trong đó không thể không nhắc đến bài thơ thần Nam quốc sơn hà.

“Nam quốc sơn hà Nam đế cư

Tiệt nhiên định phận tại thiên thư 

Bạn đang đọc: Phân tích bài thơ Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt [TOP bài XUẤT SẮC]

Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm?

Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.”

Nét chính về tác phẩm Nam quốc sơn hà 

Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, viết bằng chữ Hán. Bài thơ vốn không có tên. Cái tên “ Nam quốc sơn hà ” là được những người biên soạn hợp tuyển thơ văn đặt địa thế căn cứ vào việc lấy bốn chữ tiên phong của bài thơ. Bài thơ Nam quốc sơn hà có tối thiểu là 35 dị bản sách và 8 dị bản thần tích .Bài thơ này tiên phong được ghi vào sách vở là sách Việt điện u linh tập, tuy nhiên bản Nam quốc sơn hà trong Việt điện u linh tập không phải là bản được biết đến nhiều nhất, bản ghi trong Đại Việt sử ký toàn thư mới là bản được nhiều người biết nhất. Đại Việt sử ký toàn thư được biết đến là bộ chính sử tiên phong có ghi chép bài thơ này .

Hoàn cảnh ra đời bài thơ Nam quốc sơn hà

Nam quốc sơn hà sáng tác năm nào ? Phân tích Nam quốc sơn hà, ta thấy bài thơ sinh ra trong một thực trạng lịch sử vẻ vang đặc biệt quan trọng của quốc gia. Vào cuối năm 1076, nhà Tống có ý đồ xâm lược Đại Việt. Vua Tống đã cử quân kéo sang xâm lược nước ta. Tuy là nước nhỏ nhưng ta quyết không để mất nước, quân dân đồng lòng cùng chống giặc ngoại xâm .Dưới sự chỉ huy sáng suốt của Thái uý Lí Thường Kiệt, quân ta đã chặn giặc tại phòng tuyến sông Cầu, đến tháng 3 năm 1077 thì đánh tan quân giặc. Hiện nay về tác giả của bài thơ này vẫn chưa được xác lập rõ ràng. Nhưng giả thuyết được nhiều người đồng ý chấp thuận nhất là bài thơ do Lý Thường Kiệt sáng tác. Tương truyền rằng, để khuyến khích và động viên ý chí chiến đấu của quân ta cũng để làm tan rã ý thức quân giặc, Lí Thường Kiệt đã cho đọc bài thơ giữa đêm khuya trên bờ sông Cầu .Lời thơ ngân vang khắp cả đất trời khiến cho nghĩa quân tin rằng trời đất ủng hộ cuộc kháng chiến và đây là một tín hiệu tốt, lòng dân được củng cố thanh thế sĩ khí ngày càng tăng. Lý Thường Kiệt thừa cơ hội đó liền cho quân vượt sông, tổ chức triển khai một trận quyết chiến dữ thế chủ động tiến công đánh thẳng vào trại giặc .Phần vì yếu tố giật mình, phần vì niềm tin chiến đấu của quân Việt đang dâng lên cao, quân Tống chống đỡ yếu ớt, số bị chết, bị thương đã quá nửa. Quân Tống đại bại. Lý Thường Kiệt nhìn trước thời cuộc nên không liên tục tiến công mà liền cho người sang nghị hoà, mở đường cho quân Tống rút quân về nước, giành lại giang sơn, giữ vững bờ cõi Đại Việt .

Nội dung và ý nghĩa bài thơ Nam quốc sơn hà 

Cùng nghiên cứu và phân tích Nam quốc sơn hà đơn cử qua những cảm nhận dưới đây .

Phân tích Nam quốc sơn hà qua câu thơ thứ nhất

Khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia, phân định rõ ràng về chủ quyền lãnh thổ là những ý chính trong câu thơ tiên phong của người anh hùng Lý Thường Kiệt. Mở đầu bài thơ là câu thơ đanh thép chứng minh và khẳng định quyền độc lập tự chủ của dân tộc bản địa :

“Nam quốc sơn hà Nam đế cư”

(Sông núi nước Nam, vua Nam ở)

“ Nam quốc ” ở đây ý chỉ nước Nam, với mục tiêu xác lập rõ ràng ranh giới quốc gia. Việc xưng “ Nam quốc ” đã bộc lộ rõ ràng kiên cường lập trường về quốc gia. Bởi lẽ một ngàn Bắc Thuộc tuy đã kết thúc khi Ngô Quyền đại phá quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng nhưng nhà nước Nước Trung Hoa vẫn chỉ xem nước ta là một Q. Giao Chỉ thuộc Trung Quốc. Vì vậy việc khẳng định chắc chắn “ Nam quốc ” mang một ý nghĩa đặc biệt quan trọng .Câu thơ ngắt nhịp 4/3, tách thành hai vế “ sông núi nước Nam ”, “ vua Nam ở ”. Đây là hai vế có mối quan hệ mật thiết gắn bó. Ý thức về khoảng trống chủ quyền lãnh thổ quốc gia quan trọng nhưng việc xác lập quyền làm chủ so với chủ quyền lãnh thổ ấy còn quan trọng hơn gấp bội. Tương xứng với “ Nam quốc ” đó chính là “ Nam đế ” .Trong ý niệm của Trung Quốc của có duy nhất vua của Trung Quốc mới xứng là nhà vua, là thiên tử còn những nước khác chỉ dám xưng vương, chư hầu không có nước nhỏ nào dám xưng đế ngang hàng với Nước Trung Hoa. Duy chỉ có nước ta đã chứng minh và khẳng định can đảm và mạnh mẽ ta và Nước Trung Hoa đều là những nước độc lập có quyền bình đẳng như nhau. Và nước Nam là thuộc chủ quyền lãnh thổ của người nước Nam mà đại diện thay mặt đứng đầu là vua Nam .Trong một dòng thơ ngắn nhưng hai từ “ Nam ” Open không riêng gì tạo nhịp điệu cho câu thơ mà còn khẳng định chắc chắn ý thức chủ quyền lãnh thổ can đảm và mạnh mẽ. Phân tích Nam quốc sơn hà, ta thấy nếu so với Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi – xác lập chủ quyền lãnh thổ trên nhiều phương diện hơn .

“Như nước Đại Việt ta từ trước

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu

Núi sông bờ cõi đã chia

Phong tục Bắc Nam cũng khác

Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời gây nền độc lập

Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương

Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau

Song hào kiệt đời nào cũng có”

Còn trong bài thơ “ thần ” này tuy chỉ mới xác lập và khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ so với chủ quyền lãnh thổ chưa tổng lực nhưng điều đó không làm giảm đi ý nghĩa của bài thơ .

Cơ sở xác định chủ quyền dân tộc qua câu thứ thứ hai

Phân tích Nam quốc sơn hà sẽ thấy để xác lập chủ quyền lãnh thổ quốc gia, Lý Thường Kiệt đã đưa ra những địa thế căn cứ :

“Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.”

(Biên giới rõ ràng có ghi tại sách trời.)

“ Tiệt nhiên ” là rành rành, rõ ràng, có đạo lí chính đáng không ai hoàn toàn có thể biến hóa hay chối cãi được. Còn “ định phận ” là xác lập những phần. Và trong trường hợp này “ phận ” ở đây chính là chủ quyền lãnh thổ chủ quyền lãnh thổ quốc gia thiêng liêng. Nếu so với Nguyễn Trãi ông xác lập địa thế căn cứ vào lịch sử vẻ vang thì Lý Thường Kiệt lại địa thế căn cứ vào thiên thư. Chủ quyền của vua Nam so với quốc gia là việc có ghi sẵn trong sách trời. “ Thiên thư ” chính là sách trời, chủ trương trời đã định phận cho nước Nam có bờ cõi riêng. Như một định luật, một điều hiển nhiên về chủ quyền lãnh thổ quốc gia không hề chối cãi .Nếu ở câu đầu đưa ra lời chứng minh và khẳng định thì ở câu thơ sau là lời chứng tỏ. Tuy cơ sở chứng tỏ, xác lập có phần mang tính duy tâm nhưng cần nhìn nhận lại toàn cảnh lịch sử dân tộc đương thời để hiểu rõ hơn. Người xưa cho rằng vạn vật hữu linh và đời sống con người là do bàn tay tạo hóa sắp xếp. Con người không được vượt quyền tạo hóa, vì thế mà hành vi xâm phạm biên giới của nước khác không chỉ là sự xúc phạm so với quốc gia đó mà còn là sự xúc phạm đến thần linh. Chính vì quốc gia của vua nam chính vì điều đó đã được xác lập rõ ràng nên cuộc xâm lăng của giặc đã phạm vào định phận của đất trời nên chắc như đinh sẽ thất bại .

Lời khẳng định đanh thép và bày tỏ sự căm giận quân giặc sâu sắc 

Phân tích Nam quốc sơn hà, ta thấy từ việc chứng minh và khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia, ông đã đi đến lời phán quyết và khẳng định chắc chắn đanh thép về ý chí quyết tâm chống giặc của con dân Đại Việt .

“Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm?”

(Sao mà bọn giặc lại tới xâm phạm?)

“ Như hà ” có ý nghĩa là làm thế nào, “ nghịch ” nghĩa là trái ngược, “ lỗ ” là bọn mọi rợ. Ở đây “ lỗ ” ý chỉ bọn giặc ngoại xâm. Chúng chẳng khác nào giống mọi rợ khi xâm lược chủ quyền lãnh thổ nước ta. Không chỉ xâm lăng rình rập đe dọa nền độc lập độc lập của dân tộc bản địa mà chúng còn giày xéo đất đai khiến nhân dân phải chịu nhiều khổ đau, nước mắt căm hờn cứ thế mà chảy dài khắp cả quốc gia .Đây là một câu hỏi tu từ vừa bao hàm thái độ kinh ngạc vừa lại khinh bỉ. Ngạc nhiên là bởi lẽ tại sao thiên triều, kể vốn xưng là con trời – thiên tử lại dám làm trái ý trời, can thiệp vào sự xoay vần của con tạo. Khinh bỉ là vì một nước vốn cho mình có vị thế cao hơn những nước khác lại ỷ mạnh ăn hiếp yếu, xâm lăng chủ quyền lãnh thổ của nước nhỏ hơn trong khi nước ta vẫn cống nạp giữ gìn tình bang giao .Chính vì thế việc ta bảo vệ chủ quyền lãnh thổ chủ quyền lãnh thổ quốc gia là việc làm chính nghĩa hợp lòng dân thuận theo ý trời nên ta chiến đấu với một tâm thế vững vàng. Ta bảo vệ giang sơn quốc gia tổ tiên bao đời kiến thiết xây dựng, ta bảo vệ đời sống của những người dân nghèo, ta bảo vệ chính nghĩa …Đối ngược là giặc ngoại xâm, chúng xâm lăng với mục tiêu không chính đáng thế cho nên đây là cuộc xâm lược phi nghĩa nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu nhu yếu quyền lực tối cao, tham vọng bá chủ. Chúng đã gây ra bao tội ác trời không dung đất không tha. Chính vì dã tâm của giặc và ta là người nắm trong tay lẽ phải nên giọng thơ dõng dạc, hào sảng. Phân tích Nam quốc sơn hà sẽ thấy nhà thơ đã ý thức rõ tâm thế và mục tiêu của hai đại chiến nên ông đã có những lời thơ can đảm và mạnh mẽ hào hùng .

“Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.”

(Lũ bây hãy xem sẽ ôm lấy thất bại.)

“ Nhữ đẳng ” là đại từ nhân xưng ngôi thứ hai có nghĩa một lũ bây, “ khan ” là một cách đọc khác của khán là xem. Còn “ thủ ” là nhận lấy, “ bại ” là thua, “ hư ” mang ý nghĩa là không vào đâu cả. Câu thơ cuối đã chứng minh và khẳng định một cách chắc như đinh về tác dụng đại chiến. Kết quả đó không phải là một chuyện viển vông cũng chẳng phải một ảo tưởng mà đó là sự đúc rút từ nhiều yếu tố .Đó là từ mục tiêu của đại chiến, từ yếu tố chính nghĩa của kháng chiến và cũng từ truyền thống cuội nguồn thống chống giặc ngoại xâm quật cường của dân tộc bản địa ta. Quân ta hoàn toàn có thể ít về số lượng, không có vũ khí chiến đấu hoàn toàn có thể đây là một đại chiến không cân sức, đối sánh tương quan chênh lệch lực lượng thâm thúy nhưng quan trọng nhất đó chính là ngọn cờ chính nghĩa đã thuộc về phe ta .Còn bởi tình yêu nước nồng nàn sâu lắng của mỗi con dân đất Việt liên kết lại tạo thành một nguồn sức mạnh khổng lồ giúp nước ta hoàn toàn có thể thắng lợi trước bao đại chiến xâm lược phi nghĩa của quân bất nghĩa phương Bắc. Giặc phương Bắc không thấu tình đạt lí thông hiểu lẽ trời mà bị sự tham làm làm cho mờ mắt. CHúng đến xâm lược phi nghĩa thì tác dụng sẽ là tay trắng ra về, nhục nhã ê chề trong thất bại mà quay về nước .

Đánh giá tác phẩm khi phân tích Nam quốc sơn hà 

Phân tích Nam quốc sơn hà, ta thấy bài thơ đã khẳng định chắc chắn chủ quyền lãnh thổ cũng như ý chí quyết tâm chống giặc ngoại xâm của quốc gia ta. Truyền thống lịch sử dân tộc đã xác lập một chân lý dân tộc bản địa ta từ bao đời luôn đứng trên chính nghĩa, nắm trong tay lẽ phải để chống lại mọi đại chiến ngoại xâm. Mục đích ấy và truyền thống lịch sử hào hùng ấy đã được tiếp nối đuôi nhau từ bao đời để luôn giữ vững hòa bình dân tộc .Sau này không chỉ là giặc xâm lược phương Bắc mà còn là thực dân Pháp, Nhật, Mĩ. Cuộc chiến ngày một quyết liệt hơn nhưng tác dụng thắng lợi vẫn thuộc về ta vì ta chiến đấu để bảo vệ giang sơn gấm vóc. Giọng điệu đanh thép, hào hùng ấy sẽ mãi ngân vang. Xuyên suốt cả bài thơ không một chút ít lúng túng trước sức mạnh của Bắc triều mà luôn giữ vững một niềm tin thắng lợi .Ta cũng phát hiện tâm thế ấy trong Bình Ngô đại cáo, Hịch tướng sĩ, … Tuy nếu xét về phương diện hoàn hảo hoàn toàn có thể bài thơ chưa có cái nhìn bao quát về những phương diện chưa chỉ rõ tội ác của giặc nhưng đặc thù và giọng điệu của bài thơ sẽ mãi khắc ghi vang vọng cùng tổ quốc .

Kết bài: Chỉ với vỏn vẹn hai mươi tám từ ngắn gọn cô đúc nhưng bài thơ đã truyền tải được một ý chí một sức mạnh lớn lao phi thường về ý thức chủ quyền lãnh thổ, về tinh thần quật cường của dân tộc ta. Bài thơ khép lại nhưng những tư tưởng ấy vẫn còn mãi cùng thời gian. Đó chính là sức sống của tác phẩm…

Dàn ý phân tích ý nghĩa bài thơ Nam quốc sơn hà

Hãy cùng tìm hiểu và khám phá về dàn ý nghiên cứu và phân tích Nam quốc sơn hà để thấy được giá trị cũng như ý nghĩa của bài thơ .

Mở bài phân tích Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt 

• Giới thiệu những ý chính điển hình nổi bật về người anh hùng Lý Thường Kiệt .
• Dẫn dắt chủ đề bài viết “ nghiên cứu và phân tích Nam quốc sơn hà ” .
• Tóm tắt nội dung của tác phẩm, ý nghĩa bài thơ Nam quốc sơn hà : Đây chính là những lời động viên tướng sĩ nhiệt huyết đánh giặc, đồng thời cũng là tuyên ngôn đanh thép cảnh cáo và làm lung lay ý chí quân địch .

Thân bài phân tích Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt 

• Cảm nhận về câu thơ tiên phong khi nghiên cứu và phân tích Nam quốc sơn hà .
  • Tìm hiểu khái niệm về vua Nam vào lúc bấy giờ là giống hệt với khái niệm dân tộc bản địa .
  • Khẳng định can đảm và mạnh mẽ về tư thế hào hùng, ngang hàng, bình đẳng và độc lập về chính trị của dân tộc bản địa với thái độ tự tôn và tự hào .
• Cảm nhận câu thơ thứ hai khi nghiên cứu và phân tích Nam quốc sơn hà .
  • Nhấn mạnh rõ ràng đanh thép về chủ quyền lãnh thổ dân tộc bản địa là ý trời được “ thiên thư ” ghi chép. Bờ cõi quốc gia đã được phân định một cách rõ ràng. Câu thơ thứ 2 nhuốm sắc tố rất thiêng của trời đất khiến chủ quyền lãnh thổ của dân tộc bản địa càng tăng thêm giá trị .
• Cảm nhận câu thơ thứ ba khi nghiên cứu và phân tích Nam quốc sơn hà .
  • Bày tỏ tâm lý cũng như thái độ căm tức đầy khinh bỉ so với quân địch của tác giả .
  • Thể hiện sự kinh ngạc một nước như thiên triều mà lại đi xâm lược những quốc gia cũng có chủ quyền lãnh thổ khác, dám phạm vào lệnh trời .
• Cảm nhận câu thơ ở đầu cuối khi nghiên cứu và phân tích Nam quốc sơn hà .
  • Là lời cảnh cáo về việc làm trái đạo lý sẽ không tránh khỏi quy luật của đất trời, buộc phải chuốc lấy thất bại thảm hại .
  • Tác giả cũng bày tỏ niềm tin mãnh liệt vào chính nghĩa, vào sự thắng lợi của dân tộc bản địa Việt, đánh tan quân địch xâm lược .

Kết bài phân tích Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt 

• Nhấn mạnh ý nghĩa bài thơ Nam quốc sơn hà : Tác phẩm trở thành nguồn cổ vũ lớn lao về ý thức, là sức mạnh, là động lực giúp quân ta chiến đấu can đảm để giành thắng lợi .
• Khẳng định tác phẩm xứng danh là áng thiên cổ hùng văn của dân tộc bản địa, là bản tuyên ngôn tiên phong của quốc gia ta .

“ Sông núi nước Nam ” quả không hổ danh là bài thơ “ thần ” của Lý Thường Kiệt. Tác phẩm được sáng tác với thể thất ngôn tứ tuyệt cùng một giọng thơ hùng hồn, đanh thép. Bài thơ mang thiên chức lịch sử dân tộc, là niềm tự hào tự tôn dân tộc bản địa can đảm và mạnh mẽ, là bản tuyên ngôn độc lập tiên phong của Đại Việt. Tác phẩm chính là một khúc tráng ca cho thấy ý chí và sức mạnh Nước Ta, bộc lộ khí phách và ý chí tự lực tự cường của người dân đất Việt …

DINHNGHIA.COM.VN đã cùng bạn tìm hiểu và phân tích Nam quốc sơn hà của tác giả Lý Thường Kiệt. Hy vọng những ý văn trong bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích trong quá trình cảm nhận và phân tích Nam quốc sơn hà. Chúc bạn luôn học tập tốt!. 

Xem thêm:

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Thủ Thuật