Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương

Văn mẫu Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương hay nhất để giúp những em học viên lớp 7 tìm hiểu thêm và hướng dẫn cụ thể nghiên cứu và phân tích tác phẩm theo bố cục tổng quan nội dung

Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương của Hoài Thanh theo hướng dẫn cách làm và dàn ý chi tiết dưới đây để hiểu được quan điểm của tác giả Hoài Thanh về nguồn gốc cốt yếu, ý nghĩa của văn chương trong đời sống.

Tham khảo ngay … !

I. Giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm

1. Tác giả Hoài Thanh

– Hoài Thanh ( 1909 – 1982 ) là một nhà phê bình văn học Nước Ta, đã có những góp phần về mặt phê bình, lý luận để khẳng định chắc chắn Thơ mới trong văn học Nước Ta thế kỉ XX .- Các tác phẩm điển hình nổi bật : Văn chương và hành vi ( 1936 ), Thi nhân Nước Ta 1932 – 1941 ( 1941 ), Tuyển tập Hoài Thanh ( 2 tập, 1982 – 1983 ), Di bút và di cảo ( 1993 ) …- Một số nhìn nhận tiêu biểu vượt trội của Hoài Thanh :+ “ Một đời làm văn tôi chỉ tìm cái hay cái đẹp để bình. Đó là điều ham muốn của tôi. Vậy mà tôi đã vấp phải khối chuyện phiền : kẻ yêu, người ghét. Thậm chí tôi còn bị vu cáo, bị nói oan. Tôi biết vậy nhưng không hề sống khác, viết khác cái tạng của mình. Điều mà tôi hoàn toàn có thể trọn vẹn yên tâm và tự hào trước lúc đi xa là tôi đã sống và viết trọn vẹn trung thực. ”+ “ Một dân tộc bản địa khinh miệt cá thể, không biết đến cá thể, không hề có được nền văn chương đa dạng và phong phú là sự tất yếu vậy ”, “ Nếu giờ đây ta muốn cho văn chương ta ngày một thêm phong phú và đa dạng, cần nhất phải để cho nhà văn được tự do ”+ “ Nói cho cùng, thẩm mỹ và nghệ thuật nào mà chẳng vị nhân sinh, không vì cái hoạt động và sinh hoạt vật chất thì cũng vì cái sinh hoạt tinh thần của người ta ” .+ “ Khát vọng thoát ly ra ngoài cái tù túng, cái giả dối, cái khô khan của khuôn sáo, khát vọng nói rõ những điều kín nhiệm u uất, cái khát vọng được thành thực. Một khát vọng khẩn thiết đến đau đớn. ”+ “ Cuộc hoạt động và sinh hoạt vật chất như một tấm màn đen ngăn tri giác người ta với thâm chân. Vén tấm màn đen ấy, tìm những cái hay, cái đẹp, cái lạ trong cảnh trí vạn vật thiên nhiên và trong tâm linh người ta, rồi mượn câu văn, tấm đá, bức tranh làm cho người ta cùng nghe, cùng cảm, đó là trách nhiệm của thẩm mỹ và nghệ thuật, và nói riêng ra, cũng là trách nhiệm của văn chương. ”

2. Tác phẩm Ý nghĩa văn chương

– Hoàn cảnh sinh ra : “ Ý nghĩa văn chương ” được viết năm 1936, in trong “ Bình luận văn chương ” ( NXB Giáo dục đào tạo, TP. Hà Nội, 1998 )- Bố cục gồm 3 phần :+ Phần 1 ( từ đầu đến “ muôn vật, muôn loài ” ) : Nguồn gốc của văn chương+ Phần 2 ( tiếp đó đến “ gợi lòng vị tha ” ) : Nhiệm vụ của văn chương+ Phần 3 ( còn lại ) : Công dụng của văn chương- Nội dung chính : Hoài Thanh khẳng định chắc chắn nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. Văn chương là hình ảnh của sống muôn hình vạn trạng và phát minh sáng tạo ra sự sống, gây những tình cảm không có, luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống niềm tin của trái đất nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn .- Đặc sắc thẩm mỹ và nghệ thuật : Giàu hình ảnh độc lạ, lối văn nghị luận vừa có lí lẽ vừa có xúc cảm

II. Lập dàn ý nghiên cứu và phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương

1. Mở bài phân tích Ý nghĩa văn chương

– Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm :+ Hoài Thanh là nhà phê bình văn học xuất sắc của Nước Ta với nhiều bài nghiên cứu và điều tra có giá trị trong đó nổi tiếng nhất là “ Thi nhân Nước Ta ” ( 1942 ) .+ ” Ý nghĩa văn chương ” được tác giả viết năm 1936, in trong “ Bình luận văn chương ” với nội dung chính bàn về hiệu quả, ý nghĩa của văn chương trong đời sống .

2. Thân bài phân tích Ý nghĩa văn chương

* Luận điểm 1: Nguồn gốc của văn chương

– Tác giả mở màn văn bản bằng cách mượn câu truyện đời xưa như một hình thức dụ ngôn để đặt ra yếu tố nguồn gốc của văn chương : “ Tiếng khóc ấy, dịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca ” .-> Cách vào đề rất tự nhiên, mềm mịn và mượt mà, tinh xảo và tài hoa, phản ánh rõ nét phong thái phê bình của Hoài Thanh .- Theo tác giả, “ Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài ” .=> Đặt yếu tố rất đúng, thâm thúy vừa có lí, có tình .- Việc dùng hai từ “ cốt yếu ” để cho người đọc thấy rõ nguồn gốc chính, quan trọng nhất nhưng chưa phải là tổng thể. Để có một tác phẩm văn chương có giá trị thì cần có sự quy tụ của nhiều yếu tố cấu thành nhưng chung quy nhất là nhờ văn chương để con người biết yêu cái đẹp và yêu con người .- Nguồn gốc “ cốt yếu ” có nghĩa là nơi bắt nguồn, là yếu tố để hình thành tác phẩm văn chương. Theo Hoài Thanh, nguồn gốc chính của văn chương chính là lòng “ thương người ” và “ muôn vật muôn loài ” .-> Câu văn đã chứng minh và khẳng định rằng văn chương bắt nguồn từ lòng nhân ái, toàn bộ mọi vật đều có nguyên do nguồn gốc của riêng nó. Và thực sự ấy đã được chứng tỏ qua nhiều tác phẩm văn chương của những thời đại từ xưa và nay .- Nhận định của Hoài Thanh đã đi đến mày mò thực chất giá trị của văn chương chính là tình cảm, điều này trước đây đã có rất nhiều nhà văn, nhà nghiên cứu phê bình khẳng định chắc chắn bằng những cách khác nhau trực tiếp hay gián tiếp : “ Hãy xúc động hồn thơ cho ngòi bút có thần ” ( Lê Quý Đôn ), “ Hãy đập vào tim anh thiên tài là ở đó ” ( Muytxe ) …- Nguồn gốc hầu hết của văn chương là lòng thương người và rộng ra là lòng thương cả muôn vật, muôn loài=> Đây là ý niệm đúng đắn, có lí tuy nhiên không phải là ý niệm duy nhất .

* Luận điểm 2: Nhiệm vụ của văn chương

– Văn chương là sự tưởng tượng của sự sống muôn hình vạn trạng+ Văn chương phản ánh hiện thực đa dạng và phong phú, phong phú của đời sống trải qua vật liệu ngôn từ+ Tác phẩm văn học chính là sự phản ánh quốc tế muôn hình vạn trạng bên ngoài trải qua hình tượng văn học cụ thể, sinh động và cảm tính. Thông qua những hình tượng như thể máu thịt và linh hồn của tác phẩm, người đọc hoàn toàn có thể tưởng tượng ra đời sống với vừa đủ hình vẻ, sắc tố cùng với những con người có số phận, tính cách khác nhau .- Văn chương phát minh sáng tạo ta sự sống+ Văn chương phản ánh đời sống muôn hình vạn trạng, phản ánh hiện thực khách quan trải qua cái nhìn chủ quan của nhà văn .+ Dấu ấn tình cảm của nhà văn, tư tưởng của nhà văn in đậm trong tác phẩm văn chương, do vậy, đời sống như được phát minh sáng tạo lại qua con mắt của nhà văn và lại liên tục được làm giàu thêm, phong phú và đa dạng thêm qua những cảm nhận, tưởng tượng của người đọc .=> Văn chương đưa ra, dựng lên hình ảnh, ý tưởng sáng tạo, một quốc tế mơ ước mà con người luôn khát khao đạt đến .

* Luận điểm 3: Công dụng của văn chương

– Văn chương khơi dậy những trạng thái xúc cảm khác nhau của con người, giúp cho “ tình cảm ” và gợi lòng “ vị tha ”- Gây cho ta những tình cảm không có, luyện cho ta những tình cảm sẵn có+ Cho ta biết cảm nhận cái đẹp, cái hay của cảnh vật, của vạn vật thiên nhiên => Đem lại khoái cảm thẩm mĩ cho người đọc .+ Lưu giữ lại dấu vết, lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống của loài người- Văn chương giáo dục cho con người biết yêu quý những gì thân thiện thân thương nhất như quê nhà, mái ấm gia đình, làng xóm .+ Cảm thông thâm thúy tới những người có số phận xấu số, những người kém suôn sẻ .+ Vị tha đồng cảm với những người tốt, người cùng chí hướng, những người dân lao động một nắng hai sương .+ Bồi đắp thêm ý chí quyết tâm học tập, rèn luyện, lao động, phát minh sáng tạo, tham vọng vươn tới tương lai tốt đẹp phía trước .-> Văn chương rèn luyện, lan rộng ra quốc tế tình cảm của con người .=> Các thi nhân, văn nhân làm giàu sang về đời sống ý thức cho lịch sử vẻ vang trái đất .

3. Kết bài phân tích Ý nghĩa văn chương

– Tổng kết giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản: Ý nghĩa văn chương là một tác phẩm nghị luận xuất sắc với lối nghị luận hết sức hàm súc, chặt chẽ, giàu cảm xúc và hình ảnh, bài được viết đến nay đã hơn 60 năm nhưng vẫn còn nguyên giá trị.

>> > Xem lại nội dung soạn bài Ý nghĩa của văn chương để xác lập những nội dung chính cần nghiên cứu và phân tích .

III. Giới thiệu những bài văn mẫu hay phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương

Nhằm giúp những em nắm được cụ thể cách làm và cách trình diễn cũng như có thêm vốn từ ngữ cho bài văn của mình, Đọc Tài Liệu tổng hợp 6 + mẫu bài nghiên cứu và phân tích Ý nghĩa văn chương rực rỡ nhất ra mắt tới những em tìm hiểu thêm :

1. Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương mẫu 1

Ngay từ nhỏ, tất cả chúng ta đã được nghe ông bà kể chuyện cổ tích, nghe mẹ hát ru những bài ca dao – dân ca. Lớn lên, tất cả chúng ta được đọc, được học những bài thơ, những truyện ngắn và một vài cuốn tiểu thuyết, … cổ tích, ca dao, những bài thơ, những tác phẩm truyện ấy chính là những áng văn chương. Chúng ta đến với văn chương một cách hồn nhiên, theo sự rung động của tình cảm. Mấy ai đã suy ngẫm về ý nghĩa của văn chương so với bản thân ta cũng như với mọi người. Vậy văn chương có ý nghĩa gì ? Đọc văn thơ, học văn thơ, tất cả chúng ta thu lượm được những gì ?

Muốn giải đáp những câu hỏi mang tính lí luận sâu rộng rất thú vị ấy, chúng ta hãy đọc bài Ý nghĩa văn chương của Hoài Thanh – một nhà phê bình văn học có uy tín lớn. Văn bản được viết năm 1936 (in trong sách Văn chương và hành động). Đây là tác phẩm thuộc thể nghị luận văn chương, bàn về những vấn đề thuộc văn chương, khác bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta là văn chính luận bàn về vấn đề chính trị xã hội… Vì là đoạn trích trong một bài nghị luận dài nên văn bản chúng ta được học không gồm ba phần hoàn chỉnh: đặt, giải quyết và kết thúc vấn đề. Nổi bật trong văn bản là ba nội dung quan trọng mà tác giả Hoài Thanh gọi chung là Ý nghĩa văn chương: nguồn gốc, nhiệm vụ của văn chương nói chung, của các tác phẩm thơ, văn, kịch nói riêng.

Đi vào văn bản, tất cả chúng ta phát hiện ngay ở phần đầu một câu truyện đời xưa mê hoặc. Từ câu truyện ấy, tác giả lý giải nguồn gốc của văn chương. Theo Hoài Thanh, ” Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài “. Quan niệm ấy đúng không ? Rất đúng, nhưng không phải là duy nhất. Có nhiều nhà lí luận lý giải : Văn chương bắt nguồn từ lao động, hoặc văn chương bắt nguồn từ những nỗi đau, những khát vọng cao quý của con người … Tuy quan điểm của Hoài Thanh khác với những ý niệm trên, nhưng không trái chiều, không loại trừ nhau. trái lại, quan điểm của ông đã bổ trợ, làm giàu thêm cho một yếu tố quan trọng trong lí luận về nguồn gốc của văn chương .Do đó, tác giả dùng từ cốt yếu sau từ nguồn gốc để chỉ rõ nguồn gốc chính, nguồn gốc quan trọng của văn chương là lòng thương … Đây là một cách nói mềm dẻo, khôn khéo, không áp đặt, cũng không chứng minh và khẳng định ý niệm của mình là bao quát mọi ý niệm khác. Từ quan điểm của Hoài Thanh, liên tục tâm lý và học tập, lên những lớp trên, chắc tất cả chúng ta sẽ được biết sâu thêm về vấn để này .Từ một câu văn ngắn gọn lý giải nguồn gốc văn chương, nhà văn lý giải tiếp : ” Văn chương sẽ là tưởng tượng của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn phát minh sáng tạo ra sự sống “. Hai câu văn cô dọng nêu ra trách nhiệm, chức nâng cơ bản của văn chương, tập trung chuyên sâu trong hai cụm từ ” tưởng tượng của sự sống “, ” phát minh sáng tạo ra sự sống “. Điều đó nghĩa là gì ? Phải chăng tác giả muốn nói : Văn chương có trách nhiệm phản ánh đời sống ? Ở đây, tưởng tượng là danh từ, nó có nghĩa như hình ảnh, tác dụng của sự phản ánh, sự miêu tả trong văn chương .

Hai câu thơ của Bác Hồ “Tiếng suối trong như tiếng hát xa – Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa” (Cảnh khuya) đã hình dung, phản ánh, tái hiện bức tranh phong cảnh đêm rừng Việt Bắc tuyệt đẹp. Hay qua bài Sài Gòn tôi yêu, tác giả Minh Hương cũng đã hình dung cảnh và người, sự sống rất đáng yếu của mảnh đất Sài Gòn ngọc ngà xưa và nay. Cách hình dung, cách tái hiện, phản ánh cuộc sống của văn chương vô cùng phong phú, muôn hình vạn trạng đúng như Hoài Thanh nói.

Mỗi nhà văn, nhà thơ có cách phản ánh, cách tưởng tượng lại sự sống riêng tuỳ thuộc vốn sống, kĩ năng và tâm hồn của mình. Tâm hồn của con người thì bát ngát, vô tận. Do đó, Hoài Thanh viết : ” Vũ trụ này tầm thường, chật hẹp, không đủ thoả mãn mối tình cảm dồi dào của nhà văn. Nhà văn sẽ phát minh sáng tạo ra những quốc tế khác “. Đó cũng là trách nhiệm của văn chương : trách nhiệm phát minh sáng tạo. Điều ấy nghĩa là gì ? Nghĩa là : qua những áng văn chương, bằng trí tưởng tượng bay bổng, bằng khát vọng tốt đẹp, nhà văn dựng nên bức tranh vạn vật thiên nhiên, bức tranh đời sống vượt trên thực tiễn, đẹp hơn cuộc sống thực tại .Như Nguyễn Trãi ví dụ điển hình. Sau khi quốc gia thanh thản, đời ông gặp nhiều ẩn ức, ông đã cáo quan, về Côn Sơn. Rừng núi nơi đây vẫn như xưa, có suối chảy, có đá rêu phong, có thông, có trúc … lặng im, vô cảm. Vậy mà, trong Bài ca Côn Sơn, tổng thể đã sống dậy, có đàn cầm tấu nhạc, có chiếu êm, giường phẳng, mái nhà râm mát và … ngân nga tiếng thơ nhàn tản, thảnh thơi của con người. Nguyễn Trãi đã phát minh sáng tạo ra sự sống khác hẳn đời sống mà ông đã đương đầu. Không chỉ phát minh sáng tạo ra sự sống cho riêng mình để giải tỏa những ẩn ức, bế tắc, nhà văn còn gửi gắm những thông điệp, những mong ước, khát vọng tới bạn đọc để nhắc nhở tất cả chúng ta hãy yêu, ghét đúng đắn, hãy san sẻ, cộng hưởng niềm vui, nỗi buồn, những tham vọng, khát vọng với nhà văn để quyết tâm làm những điều thiện, điều có ích, để đời sống mà nhà văn tưởng tượng được ngày càng tốt đẹp hơn, mới lạ hơn, thậm chí còn khác hẳn sự sống trong áng văn chương .Miêu tả cảnh đêm rừng Việt Bắc trong bài Cảnh khuya, nhà thơ Hồ Chí Minh mong ước cuộc kháng chiến lúc bấy giờ sớm thành công xuất sắc để núi rừng Việt Bắc, Tổ quốc Việt Nam sẽ đẹp hơn, đời sống của nhân dân sẽ niềm hạnh phúc hơn. Ca ngợi mảnh đất và con người TP HCM trong bài Hồ Chí Minh tôi yêu, nhà văn Minh Hương mong ước ” mọi người đều yêu TP HCM như tôi “. Tình yêu sẽ thôi thúc con người làm được nhiều điều tốt đẹp. Yêu Hồ Chí Minh, ” mọi người ” – trong đó có nhà văn – và bạn đọc sẽ góp thêm phần tích cực tạo ra một TP HCM đẹp hơn, đáng yêu hơn .Sau những áng văn chương, sự sống khi nào cũng được nối dài, được tăng trưởng trong tâm hồn, ý chí, khát vọng và hành vi của bạn đọc … Phải chăng đấy chính là trách nhiệm ” phát minh sáng tạo sự sống ” của văn chương như Hoài Thanh ý niệm .Nói tới trách nhiệm tưởng tượng lại, phát minh sáng tạo ra sự sống, cũng là đề cập tới một ý nghĩa quan trọng nữa của văn chương. ” Và cho nên vì thế – Hoài Thanh viết – Công dụng của văn chương cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha “. Phần hai của văn bản Ý nghĩa văn chương tập trung chuyên sâu giảng giải, phản hồi về tác dụng của văn chương. Chúng ta hiểu nghĩa từ hiệu quả là : công dụng, là hiệu suất cao, là sự bồi đắp trí tuệ, sự truyền cảm … của văn chương so với bạn đọc nói riêng, con người nói chung. Vậy, qua quan điểm của Hoài Thanh, tất cả chúng ta hiểu tác dụng của văn chương như thế nào ?Hoài Thanh viết : ” Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo ngại vì mình … khi xem truyện hay ngâm thơ hoàn toàn có thể vui, buồn, mừng, giận cùng những người ở đâu đâu, … “. Nghĩa là văn chương có năng lực lay động tâm hồn, giúp ta biết san sẻ buồn, vui, đau khổ, niềm hạnh phúc … với mọi người, dắt tất cả chúng ta sống gần với nhau hơn trong tình nhân ái, tình thương yêu, đoàn kết giữa con người với con người … ” Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có “. Rõ ràng, văn chương đã bồi đắp tình cảm tốt đẹp cho người đọc, làm giàu thêm quốc tế tâm hồn của tất cả chúng ta. Không những thế, văn chương còn góp thêm phần tô điểm biết bao sắc màu, âm thanh làm cho quốc tế, con người, đời sống được tốt đẹp hơn, đáng yêu hơn. [ … ]Từ khi những thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp ; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay … Hoài Thanh viết như vậy, đã nhấn mạnh vấn đề thêm hiệu quả của văn chương. Hiểu và suy ngẫm những quan điểm ấy, rồi liên tưởng tới những áng văn chương đã được đọc, được học, ta thấy quả đúng như vậy. Đọc những bài ca dao tình nghĩa con người, ta càng thêm yêu ông bà, cha mẹ ta hơn .Qua những bài ca, những câu hát than thân, ta càng hiểu rõ và càng thương cha ông ta, nhất là những người chị, người mẹ Nước Ta thời xưa. Tương tự như thế, đọc chùm thơ Đường của Lí Bạch, Hạ Tri Chương, Đỗ Phủ, tình yêu quê nhà của tất cả chúng ta được bồi đắp bởi những cung bậc rung động thật tinh xảo. Qua hai bài kí : Một thứ quà của lúa non : Cốm, Mùa xuân của tôi, ta thấm thía thêm biết bao vẻ đẹp của cây lúa Nước Ta, của mùa xuân Thành Phố Hà Nội, mùa xuân Tổ quốc ta, …Kể sao cho hết, dẫn sao cho cùng những tính năng, những tác dụng kì diệu của văn chương ! Rõ ràng, văn chương đã bồi đắp cho tất cả chúng ta biết bao tình cảm trong sáng, hướng ta tới những điều đúng, những điều tốt và những cái đẹp. Văn chương góp thêm phần tôn vinh đời sống của con người. Có nhà lí luận nói tính năng của văn chương là đem lại cho con người, hướng con người tới những điều ” Chân, Thiện, Mĩ “. Hoài Thanh, tuy không dùng những từ mang tính khái quát như vậy, nhưng qua những lí lẽ đơn giản và giản dị, tích hợp những xúc cảm nhẹ nhàng và lời văn giàu hình ảnh, cũng đã nói được khá khá đầy đủ hiệu quả, hiệu suất cao, tính năng của văn chương .Nói khác đi, bài viết của Hoài Thanh là những lời đẹp, những ý hay ca tụng văn chương, tôn vinh tài hoa và công lao của những văn nghệ sĩ. ” Nếu pho lịch sử dân tộc loài người xóa những thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bực nào … ! “. Câu cuối văn bản thật mê hoặc. Tác giả vừa như muốn khẳng định chắc chắn vai trò kì diệu của văn nghệ sĩ vừa nhấn mạnh vấn đề ý nghĩa của văn chương. Đồng thời cũng nhắc nhở tất cả chúng ta hãy biết ơn những nhà văn, hãy quý trọng những áng thơ văn nói riêng và văn chương nói chung. Đó là một câu văn hàm nhiều nghĩa, buộc tất cả chúng ta phải liên tục suy ngẫm …Tóm lại, với một lối văn nghị luận vừa có lí lẽ, vừa có xúc cảm và hình ảnh, Hoài Thanh đã cho rằng : nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. Văn chương là tưởng tượng của sự sống và phát minh sáng tạo ra sự sống, góp thêm phần tu dưỡng tâm hồn, tình cảm cho tất cả chúng ta. Nếu lịch sử vẻ vang quả đât xóa bỏ văn chương thì sự sống sẽ nghèo nàn vô cùng. Quan niệm như vậy hoàn toàn có thể là chưa rất đầy đủ, nhưng đã có những điều cơ bản và đúng đắn, giúp cho tất cả chúng ta hiểu rõ : nguồn gốc, trách nhiệm và tác dụng của văn chương. Nhờ đó, tất cả chúng ta đọc văn, học văn, hiểu và suy ngẫm về văn chương được sáng tỏ và thâm thúy hơn .

2. Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương mẫu 2

Hoài Thanh tên thật là Nguyễn Đức Nguyên ( 1909 – 1982 ), quê ở xã Nghi Trung, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An. Ông là một nhà phê bình văn học xuất sắc. Năm 2000, ông được Nhà nước truy tặng phần thưởng Hồ Chí Minh về Văn hóa – nghệ thuật và thẩm mỹ. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là cuốn Thi nhân Nước Ta, in năm 1942. Bài Ý nghĩa của văn chương sau này in lại đã đổi tựa đề thành Ý nghĩa và hiệu quả của văn chương .Với một lối văn nghị luận phối hợp hài hòa giữa lí lẽ sắc bén với xúc cảm tinh xảo, trong văn bản này, Hoài Thanh khẳng định chắc chắn : Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm, là lòng vị tha. Văn chương là tấm gương phản ánh đời sống muôn hình vạn trạng. Hơn thế, văn chương còn góp thêm phần phát minh sáng tạo ra sự sống, thiết kế xây dựng cho con người những tình cảm không có và luyện những tình cảm sẵn có. Đời sống niềm tin của trái đất nếu thiếu văn chương thì sẽ rất nghèo nàn, tẻ nhạt .Quan niệm đúng đắn đó biểu lộ trình độ hiểu biết thâm thúy cùng thái độ yêu quý, trân trọng của tác giả dành cho văn chương. Bố cục bài văn hoàn toàn có thể chia thành hai phần. Phần một từ đầu đến ” … gợi lòng vị tha ” : Đề cập đến nguồn gốc cốt yếu của văn chương. Phần còn lại bàn về vai trò quan trọng và hiệu quả to lớn của văn chương. Trước khi nghiên cứu và phân tích bài văn, tất cả chúng ta nên khám phá khái niệm văn chương. Vậy thế nào là văn chương ?Học giả Phan Kế Bính đã định nghĩa ngắn gọn rằng : Văn là gì ? Văn là vẻ đẹp. Chương là gì ? Chương là vẻ sáng. Nhời ( lời ) của người ta, tỏa nắng rực rỡ bóng bẩy, tựa như có vẻ như đẹp vẻ sáng, do đó gọi là văn chương … Theo cách hiểu trước đây thì văn chương nghĩa rộng gồm có cả triết học, sử học, văn học … Nghĩa hẹp dùng để gọi những tác phẩm văn học, nghĩa hẹp hơn nữa là tính thẩm mỹ và nghệ thuật, vẻ đẹp của câu văn, lời thơ … Trong văn bản này, thuật ngữ văn chương được dùng theo nghĩa hẹp .Hoài Thanh lý giải nguồn gốc của văn chương khởi đầu bằng một giai thoại hoang đường :Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ trông thấy một con chim bị thương rơi xuống bên chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hòa một nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, đau thương ấy chính là nguồn gốc thi ca .Cách mở bài độc lạ như trên đã lôi cuốn sự chú ý quan tâm của người đọc. Tác giả mượn câu truyện này để cắt nghĩa nguồn gốc của văn chương. Văn chương thực sự chỉ Open khi người cầm bút có xúc cảm mãnh liệt trước một tình cảnh hay hiện tượng kỳ lạ nào đó trong đời sống. Tác giả Kết luận : Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. Theo ông thì lòng nhân ái bát ngát chính là nguồn gốc của văn chương .Đây là lời nhận xét rất đúng đắn. Tuy vậy, bên cạnh nó còn có những quan điểm khác nhau như văn chương bắt nguồn từ đời sống lao động của con người hoặc văn chương là nghệ thuật và thẩm mỹ của ngôn từ đời sống lao động của con người hoặc văn chương là thẩm mỹ và nghệ thuật của ngôn từ … Các ý niệm này tuy khác nhau nhưng không loại trừ nhau. trái lại, chúng bổ trợ cho nhau về mặt ý nghĩa .Để làm rõ hơn nguồn gốc văn chương, Hoài Thanh liên tục đưa ra nhận định và đánh giá về vai trò của tình cảm trong phát minh sáng tạo của văn chương .” Văn chương sẽ là tưởng tượng của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế, văn chương còn phát minh sáng tạo ra sự sống. Vậy thì, hoặc tưởng tượng sự sống, hoặc phát minh sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn chương đều là tình cảm, lòng vị tha. “Ở câu thứ nhất tác giả nhấn mạnh vấn đề : đời sống vốn dĩ thiên hình vạn trạng, văn chương có trách nhiệm phản ánh đời sống theo đúng quy luật tự nhiên của nó. Văn chương thậm chí còn góp thêm phần phát minh sáng tạo ra đời sống, làm cho đời sống ngày càng trở nên tốt đẹp hơn. Ở câu thứ hai, ông chứng minh và khẳng định : Văn chương phát minh sáng tạo nên những hình ảnh, những ý tưởng sáng tạo mới lạ, tân tiến mà trong đời sống hiện tại chưa có, để mọi người phấn đấu, biến ý tưởng sáng tạo đó thành hiện thực .Thực tế cho thấy sự phát minh sáng tạo văn chương bắt nguồn từ xúc cảm yêu thương chân thành của nhà văn, nhà thơ. Thông qua văn chương, những tác giả giúp người đọc nhận thức được nhiều điều có ích về đời sống trong quá khứ cũng như hiện tại. Đọc ca dao, tục ngữ hay truyền thuyết thần thoại, cổ tích, tất cả chúng ta tưởng tượng được tổ tiên xưa kia sinh sống thế nào trong suốt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước. Những tham vọng, khát vọng chinh phục vạn vật thiên nhiên ; những bài học kinh nghiệm về đạo lí và kinh nghiệm tay nghề sống ở đời được thân thiện qua những mô hình văn học cứ thấm dần vào máu thịt, tạo nên đời sống niềm tin nhiều mẫu mã cho mỗi con người .Văn chương hướng con người tới Chân, Thiện, Mĩ của cuộc sống. Vì vậy nó là món ăn ý thức không hề thiếu, giúp con người hoàn thành xong nhân cách để trở nên có ích hơn so với mái ấm gia đình và xã hội .

Cách đây hàng trăm năm, ông cha ta đã có câu tục ngữ: Lời nói chẳng mất tiền mua, Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau. Nguồn gốc của câu tục ngữ trên cũng xuất phát từ lòng nhân ái, từ mục đích muốn con người có cách ăn nói sao cho đúng, cho hay; có cách ứng xử với nhau tốt đẹp hơn.

Câu ca dao : Công cha như núi Thái Sơn, Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra được lưu truyền từ đời này sang đời khác, mãi mãi như một lời nhắc nhở con cháu phải hiếu thảo với cha mẹ. Vì bổn phận, nghĩa vụ và trách nhiệm và lòng hiếu thảo là thước đo phẩm chất đạo đức của con người .Trong kho tàng văn học dân gian Nước Ta có biết bao tiếng hát, lời ru, câu truyện … khuyên nhủ mọi người hãy kiến thiết xây dựng tình cảm mái ấm gia đình đầm ấm, thuận hòa. Một trong những lời khuyên đó là :Anh em như chân với tay ,Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần .Cuộc sống lao động chân lấm tay bùn của người nông dân xưa kia trở nên xinh xắn, thơ mộng biết bao trước cái nhìn yêu thương trìu mến so với con người và vạn vật thiên nhiên chốn quê nhà :Hỡi cô tát nước bên đàngSao cô múc ánh trăng vàng đổ đi ?Chỉ bằng hai dòng thơ nhưng tác giả dân gian đã vẽ nên bức tranh hoạt động và sinh hoạt tuyệt đẹp, đó là cảnh thôn nữ tát nước đêm trăng. Ánh trăng tràn ngập khắp nơi, sóng sánh trong từng gàu nước, một gàu nước là một gàu trăng. Cô gái múc nước mà như múc ánh trăng vàng. Sự liên tưởng độc lạ đã tạo ra hình ảnh đẹp tươi và thơ mộng. Câu hỏi tu từ đầy tính thẩm mỹ và nghệ thuật cũng là cách tỏ tình vô cùng tinh xảo của người xưa .Để ca tụng vẻ đẹp của làng quê và phẩm chất cao quý của dân quê, ca dao có bài :Trong đầm gì đẹp bằng sen ,Lá xanh, bông trắng, lại chen nhị vàng .Nhị vàng, bông trắng, lá xanhGần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn .Bài ca dao ca tụng vẻ đẹp của hoa sen. Hoa sen thường mọc trong đầm lầy và trong đầm không hoa nào đẹp bằng sen. Sen là loài hoa hương sắc vẹn toàn. Không chỉ ca tụng vẻ đẹp của hoa sen, bài ca dao còn ca tụng vẻ đẹp tâm hồn của người lao động, dẫu sống gần bùn mà vẫn giữ được phẩm chất thanh cao, trong sáng. Lòng yêu quê nhà tha thiết của người xưa được bộc lộ rất rõ qua bài ca dao này :Bàn về sự mê hoặc đặc biệt quan trọng và hiệu quả to lớn của văn chương, Hoài Thanh viết : … Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo ngại vì mình, thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ hoàn toàn có thể vui, buồn, mừng, giận cùng những người ở đâu đâu, vì những câu truyện ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao ?

Đúng vậy! Văn chương khơi dậy những cảm xúc cao thượng của con người. Đọc Tuyện Kiều của Nguyễn Du, bao thế hệ người đọc say mê và vui buồn cùng nhân vật Thúy Kiều. Họ căm giận bọn Ưng Khuyển, Sở Khanh, Tú Bà, Mã Giám sinh bao nhiêu thì thương xót cho số phận nàng Kiều bấy nhiêu và càng ghê tởm cái xã hội tôn thờ đồng tiền: “Trong tay đã sẵn đồng tiền, Dẫu lòng đổi trắng thay đen, Khó gì!”. Đọc bài văn Cổng trường mở ra của Lí Lan, người đọc hiểu thêm tình thương yêu của mẹ đối với đứa con; hiểu thêm về vai trò quan trọng của nhà trường đối với mỗi con người. Đọc bài thơ Tĩnh dạ tứ của Lí Bạch, ta càng thấm thía tình quê hương sâu nặng của kiếp người sống trong cảnh xa nhà đằng đẵng suốt bao năm.

Nhận định về tính năng to lớn của văn chương, Hoài Thanh viết : Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có ; cuộc sống phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và thoáng đãng đến trăm nghìn lần .Đây chính là tính năng giáo dục của văn chương. Văn chương nuôi dưỡng tâm hồn, tư tưởng, tình cảm con người. Mục đích của văn chương là giúp con người tự tò mò, hiểu biết, nâng cao niềm tin vào bản thân và có khát vọng hướng tới chân lí, hướng tới cái đẹp của cuộc sống .Đặc điểm của văn chương là nâng con người vượt lên trên những quyền lợi vật chất tầm thường. Đi vào quốc tế của văn chương, người đọc sẽ cùng sống, cùng san sẻ vui buồn, sướng khổ với nhân vật. Những giờ phút đến với văn chương, tâm hồn ta thanh thản biết bao ! Có thể nói văn chương đã đem đến cho con người niềm vui lớn lao và một đời sống ý thức đa dạng chủng loại .Văn chương thỏa mãn nhu cầu thị hiếu thẩm mĩ của con người bằng vẻ đẹp ngôn từ, vần điệu, bằng cấu trúc khôn khéo của diễn biến … nhưng trước hết nó làm rung động tâm hồn người đọc bằng hình tượng nhân vật nổi bật trong tác phẩm. Những hình tượng điển hình như Thúy Kiều, Lục Vân Tiên, Huấn Cao, chị Dậu, Chí Phèo … có sức sống muôn đời bởi đó chính là hiện thân rất đầy đủ nhất, khái quát nhất vui buồn, sướng khổ trong đời sống con người .Văn chương còn dạy cho ta bao điều hay lẽ phải trong cuộc sống, giúp ta ngày một triển khai xong hơn về nhân phẩm, đạo đức. Văn chương giúp ta nâng cao kỹ năng và kiến thức, lan rộng ra tâm hồn. Vì vậy, văn chương vừa là người bạn thân thiện vừa là người thầy uyên bác, tận tình luôn bên cạnh tất cả chúng ta trên đường đời .Văn chương như một phép màu kì diệu làm cho những thứ thông thường trong đời sống bỗng trở nên đẹp tươi quái gở : ” Có kẻ nói từ khi thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa quả trông mới đẹp ; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề tài ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay … ” .

Chúng ta thử đọc lại bài Côn Sơn ca của Nguyễn Trãi:

Côn Sơn suối chảy rì rầmTa nghe như tiếng đàn cầm bên taiCôn Sơn có đá rêu phơiTa ngồi trên đá như ngồi chiếu êm .Trong rừng thông mọc như nêm ,Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm .Trong rừng có bóng trúc râm ,Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn …Khung cảnh vạn vật thiên nhiên hiện lên sinh động với dòng suối chảy róc rách, rì rầm như tiếng đàn lúc khoan, lúc nhặt. Phiến đá phẳng phủ rêu xanh mướt, mịn như chiếu êm, thông, tùng mọc như nêm. Rừng trúc bạt ngàn màu xanh tỏa bóng râm che mát hồn người. Dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Trãi, Côn Sơn có một vẻ đẹp riêng, không giống với bất kể cảnh đẹp ở một nơi nào khác .Những vần thơ trên giúp tất cả chúng ta hiểu thêm cội nguồn tình yêu quê nhà, quốc gia của thi hào Nguyễn Trãi, đọc Côn Sơn ca, lòng ta xao xuyến, bồi hồi và càng thêm gắn bó với từng mảnh vườn, góc phố quê nhà .Văn chương có vai trò quan trọng và có tính năng lớn lao như vậy nên nó là một bộ phận không hề thiếu trong đời sống trái đất. Thử tưởng tượng một ngày nào đó : Nếu trong pho lịch sử vẻ vang loài người xóa những thi nhân, văn nhân và đồng thời tâm linh loài người xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn đến bực nào ! Đây chính là giá trị to lớn và vĩnh cửu không có gì hoàn toàn có thể sửa chữa thay thế được văn chương. Các thi sĩ văn nhân từ xưa đến nay đã dùng văn chương để tạo dựng nên quốc tế ý thức phong phú và đa dạng của trái đất .Như thế là chỉ bằng bốn câu văn bàn uận về văn chương, Hoài Thanh đã giúp tất cả chúng ta hiểu thêm về nguồn gốc và vai trò quan trọng của văn chương. Văn chương nâng cao nhận thức, làm nhiều mẫu mã tâm hồn con người. Văn chương làm đẹp, làm giàu cho cuốc sống trên toàn cầu này .Đặc sắc nghệ thuật và thẩm mỹ trong văn bản Ý nghĩa của văn chương chính là cách lập luận ngặt nghèo, khoa học phối hợp thuần thục với cảm hứng tinh xảo. Ta hoàn toàn có thể nhận thấy thái độ và tình cảm của Hoài Thanh so với văn chương thể hiện khá rõ trong bài văn này. Ông rất am hiểu văn chương và dùng lí lẽ, tình cảm để bày tỏ quan điểm của mình. Qua quy trình phản hồi, thái độ của ông trước và sau như một : trân trọng và đề cao giá trị của văn chương, Hoài Thanh đã chứng minh và khẳng định quốc tế văn chương thật kì diệu, có sức mê hoặc muôn đời so với con người .

3. Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương mẫu 3

Nói về văn chương đã có biết bao nhiêu khu công trình nghiên cứu và điều tra, định nghĩa, xác lập hiệu quả tính năng của nó so với đời sống của con người tất cả chúng ta. Một trong những bài nghiên cứu và điều tra ấy phải nói đến Ý nghĩa văn chương của Hoài Thanh. Trong bài viết, những vấn đề rõ ràng về nguồn gốc cũng như công dụng của văn chương sẽ khiến cho tất cả chúng ta hiểu sâu hơn về ý nghĩa của nó .Thứ nhất, tác giả đề cập về nguồn gốc của văn chương. Bằng việc dẫn ra một câu truyện Ấn Độ, nhà nghiên cứu đánh giá và nhận định đó là nguồn gốc của văn chương. Theo đó, nguồn gốc văn chương Open khi con người có cảm hứng mãnh liệt trước một hiện tượng kỳ lạ đời sống nào đó. Văn chương là niềm xót thương của con người trước những điều đáng thương. Có thể nói nguồn gốc văn chương chính là lòng yêu thương. Vậy văn chương bắt nguồn từ đâu ?Theo Hoài Thanh văn chương bắt nguồn từ đời sống lao động hàng ngày từ những bài ca dao về “ Trâu ơi ta bảo trâu này … ” cho đến những tác phẩm lớn. Không những thế văn chương còn bắt nguồn từ cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc và chống giặc ngoại xâm. Hơn nữa, văn chương còn bắt nguồn bởi những văn hóa truyền thống, liên hoan truyền thống cuội nguồn. Tóm lại văn chương có nguồn gốc từ tình yêu thương của con người so với đời sống. Hoài Thanh đã thật khôn khéo khi biến bài nghị luận trở thành một bài văn giàu sức thuyết phục mà vô cùng mê hoặc. Cách dẫn vào yếu tố của tác giả vô cùng tự nhiên .Thứ hai, tác giả đề cập đến tác dụng và trách nhiệm của văn chương so với đời sống con người. Về trách nhiệm của văn chương Hoài Thanh chỉ ra rằng, văn chương phản ánh hiện thực và phát minh sáng tạo hiện thực. Từ hình ảnh chú bé Lượm trong bài thơ cùng tên của Tố Hữu cho đến cánh cò trong ca dao đều phản ánh hiện thực đời sống. Từ truyện Thạch Sanh cho đến truyện Cây bút thần đều phản ánh tham vọng công lý, tái tạo hiện thực đời sống cho người lao động .Về hiệu quả của văn chương, Hoài Thanh chỉ ra rằng văn chương giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha ; văn chương gây cho ta những tình cảm không có và luyện cho ta những tình cảm sẵn có. Để chứng tỏ cho điều này, tác giả dẫn ra hai câu truyện Dế mèn phiêu lưu kí của Tô Hoài và Cuộc chia tay của những con búp bê của Khánh Hoài. Nhà phê bình thật đúng khi đánh giá và nhận định rằng “ Một người hàng ngày chỉ lo cặm cụi vì mình, thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ hoàn toàn có thể vui, mừng, buồn, giận cùng với những người ở đâu đâu … hay sao ” .Tóm lại, qua bài viết của nhà phê bình Hoài Thanh ta hoàn toàn có thể hiểu rõ về ý nghĩa của văn chương. Nguồn gốc của văn chương chính là lòng thương mến, tác dụng của văn chương là gợi lòng vị tha và rèn luyện những phẩm chất tốt đẹp. Nhiệm vụ của văn chương là phản ánh hiện thực và phát minh sáng tạo hiện thực .

4. Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương mẫu 4

Hoài Thanh ( 1909 – 1982 ) là cây bút phê bình xuất sắc. Những bài bình của ông rất rực rỡ, tài hoa. Tên tuổi ông trở thành bất tử với tác phẩm Thi nhân Nước Ta ( 1942 ). Bài Ý nghĩa văn chương của Hoài Thanh viết đã trên 60 năm, nhưng thời nay tất cả chúng ta đọc vẫn tìm được nhiều điều mê hoặc. Hai chữ “ văn chương ” trong bài văn này mang nghĩa hẹp, đó là tác phẩm thơ văn, là vẻ đẹp của câu thơ, lời văn. Đây là một bài báo ngắn, nên Hoài Thanh chỉ nói được một số ít điều, một số ít quan điểm về ý nghĩa văn chương .Tác giả vào đề bằng một câu truyện đời xưa kể chuyện một thi sĩ Ấn Độ đã khóc nức nở khi nhìn thấy một con chim bị thương …, tác giả chỉ ra rằng : “ Tiếng khóc ấy, nhịp đau thương ấy chính là nguồn gốc của thi ca ”. Hoài Thanh vào đề một cách có duyên, nhẹ nhàng, mê hoặc. Cách mở bài ấy được gọi là “ dụ khởi ” ( lối mở bằng ví dụ, Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn cũng có cách mở bài như vậy ). Từ câu truyện hoang đường ấy, tác giả nêu rõ nguồn gốc của văn chương là gì. Đó là lòng thương người và rộng ra là thương cả muôn vật, muôn loài. Nói một cách khác, hiểu một cách khác, cảm hứng thơ văn là tình thương .Ý nghĩa văn chương là “ tưởng tượng sự sống, hoặc phát minh sáng tạo ra sự sống ”. Nguồn gốc của văn chương “ cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha ”. Hoài Thanh đã có một cách nói riêng, chỉ ra hai tính năng của văn chương là nhận thức và giáo dục. Văn học phản ánh hiện thực, nâng cao nhận thức hiện thực, giúp người đọc “ tưởng tượng sự sống muôn hình vạn trạng ” ; văn học còn “ phát minh sáng tạo ra sự sống ”, đó là điều kì diệu của thơ văn. Ví dụ, khi đọc những bài thơ như Khoảng trời, hố bom ( Lâm Thị Mĩ Dạ ), Bài thơ về tiểu đội xe không kính ( Phạm Tiến Duật ) …, ta tưởng tượng được, hiểu được cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân ta trải qua muôn vàn khó khăn vất vả ác liệt, tuổi trẻ Nước Ta rất anh hùng .Nguồn gốc của văn chương “ là tình cảm, là lòng vị tha ” ; thơ văn đích thực có “ mãnh lực lạ lùng ” hoàn toàn có thể làm cho fan hâm mộ vui, buồn, mừng, giận … Đó chính là tính giáo dục của văn chương. Văn chương có tính nhân bản đã góp thêm phần nhân đạo hóa con người. Quan niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc, về hiệu quả của văn chương rất tân tiến, đúng đắn. Ta yêu kính cha mẹ hơn, hiếu thảo hơn khi đọc bài ca dao “ Công cha như núi Thái Sơn ”. Ta thầm nhớ công ơn người trồng cây, gieo hạt nhờ họ, ta được nếm hương đời, vị đời :“ Ai ơi bưng bát cơm đầyDẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần ” .Văn chương rất kì diệu, bộc lộ những tham vọng, khát vọng của con người, “ gây cho ta những tình cảm ta không có ( hoặc sẽ có ), luyện những tình cảm ta sẵn có ” như Hoài Thanh đã nói. Thương người, yêu quê nhà quốc gia, yêu vạn vật thiên nhiên, mê hồn học tập và lao động, phát minh sáng tạo, mơ ước vươn tới những chân trời bát ngát …, những tình cảm ấy là do đời sống, do văn chương mà tâm hồn ta được bồi đắp .Văn chương làm cho cuộc sống thêm đẹp, đời sống thêm sắc màu ý vị, đa dạng và phong phú hơn, xinh xắn hơn. Đúng như tác giả đã viết : “ Cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và thoáng rộng đến trăm nghìn lần ” .“ Tôi yêu sông xanh, núi tím ; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân … ! ” ( Vũ Bằng ) .“ Khi chén rượu, khi cuộc cờKhi xem hoa nở, khi chờ trăng lên ” .

(Truyện Kiều – Nguyễn Du)

Cuộc đời không hề thiếu văn chương. Văn chương phát minh sáng tạo ra cái đẹp, làm cho ta thấy cuộc sống đẹp hơn, đáng yêu hơn. Hoài Thanh đã dùng hình ảnh quyến rũ để miêu tả ý đó : “ từ khi những thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp ; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay ” .Vai trò, vị thế của văn nhân, thi sĩ rất to lớn. Nhân loại, những dân tộc bản địa, nếu “ xóa những thi nhân văn nhân ”, nếu “ xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại ” ( tác phẩm ) thì xã hội và cuộc sống sẽ “ nghèo nàn ” đến bực nào ! Cảm xúc của Hoài Thanh như tràn ra trang giấy .Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương, Hoài Thanh đã đưa ra những lí lẽ xác đáng về nguồn gốc và hiệu quả của thơ văn. Giá trị nhân bản và tính nhân văn của văn chương đã được tác giả nêu bật một cách sáng tỏ. Cách viết nhẹ nhàng, biểu cảm, sử dụng hình ảnh có duyên và đậm đà, do đó lí lẽ của Hoài Thanh nêu ra tuy không mới, nhưng đầy sức thuyết phục .

5. Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương mẫu 5

Hoài Thanh là một trong những nhà phê bình xuất sắc nhất của văn học Nước Ta. Những nhìn nhận, phản hồi của ông về văn học có giá trị lớn lao. Tác phẩm nổi tiếng nhất của Hoài Thanh là ” Thi nhân Nước Ta ” được in năm 1942. Tác phẩm ” Ý nghĩa văn chương ” đã cho người đọc thấy được nguồn gốc, công dụng và ý nghĩa của văn chương so với đời sống con người .Tác giả Phan Kế Bính đã định nghĩa văn chương rằng : ” Văn là vẻ đẹp, chương là vẻ sáng. Lời của người ta tỏa nắng rực rỡ bóng bẩy, tựa như có vẻ như đẹp vẻ sáng vì vậy gọi là văn chương “. Khái niệm văn chương mà Hoài Thanh sử dụng trong tác phẩm này giống với định nghĩa của Phan Kế Bính, tức là tính thẩm mỹ và nghệ thuật, vẻ đẹp của câu văn, lời văn. Hoài Thanh đã khởi đầu tác phẩm bằng việc lý giải nguồn gốc của văn chương bằng một giai thoại : ” Người ta kể chuyện đời xưa, một nhà thi sĩ Ấn Độ thấy một con chim bị thương rơi xuống chân mình. Thi sĩ thương hại quá, khóc nức lên, quả tim cùng hòa một nhịp với sự run rẩy của con chim sắp chết. Tiếng khóc ấy, dịp đau ấy chính là nguồn gốc của thi ca ” .Nguồn gốc của văn chương không đâu xa chính là xuất phát từ những rung động nhỏ nhất trong trái tim của người thi văn sỹ so với quốc tế. Văn chương không hề có hình và có hồn nếu những cảm hứng bị gian dối. Để Tóm lại cho quan điểm này, tác giả lại khẳng định chắc chắn một lần nữa : ” Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra là thương cả muôn vật, muôn loài “. Không có gì khác ngoài lòng nhân ái bát ngát chính là khởi nguyên của văn chương. Đây là một nhận xét rất đúng đắn. Văn chương chính là công cụ để thể hiện xúc cảm của con người, dẫu yêu hay ghét thì cũng đều xuất phát từ sự nhân ái trong lòng tác giả .Bên cạnh đó, tác giả cũng đã nhìn nhận thêm về nguồn gốc của văn chương. Ngoài việc bắt nguồn từ lòng bác ái, văn chương còn khởi đầu từ hiện thực đời sống. Quan niệm này của Hoài Thanh cũng giống với ý niệm về văn chương của Nam Cao về nghệ thuật và thẩm mỹ nói chung và văn chương nói riêng : ” thẩm mỹ và nghệ thuật không phải là ánh trăng lừa dối … nghệ thuật và thẩm mỹ chỉ hoàn toàn có thể phát ra từ những kiếp lầm than trong đời sống … “. Ý kiến này đã được tác giả bộc lộ trải qua đánh giá và nhận định : ” văn chương sẽ là tưởng tượng của sự sống muôn hình vạn trạng “. Những sự kiện về quốc tế xã hội và tự nhiên đều được ghi lại trong văn học, thậm chí còn có những điều còn được ghi rất chi tiết cụ thể và đơn cử .Văn chương đã phản ánh đời sống theo đúng quy luật tự nhiên của nó. Điều này hoàn toàn có thể thấy trong trong thực tiễn bằng việc khi ta đọc những tác phẩm văn học dân gian sẽ biết được cha ông ta thời xưa đã sống và thiết kế xây dựng quốc gia ra làm sao, tất cả chúng ta cũng tưởng tượng ra một thời bom đạn máu lửa với những câu truyện cảm động về những người lính, … Chúng ta hoàn toàn có thể tưởng tượng ra nhiều mặt của đời sống này trải qua những tác phẩm đó. Chính vì lẽ đó mà có quan điểm cho rằng : ” văn chương đã mở ra trước mắt tôi một chân trời mới ” .Tổng hợp hai quan điểm trên, ta hoàn toàn có thể thấy rằng nguồn gốc của văn chương vừa bắt nguồn từ tình thương và cả hiện thực đời sống : ” vậy thì, hoặc tưởng tượng sự sống, hoặc phát minh sáng tạo ra sự sống, nguồn gốc của văn chương đều là tình cảm, lòng vị tha “. Hai yếu tố trên tích hợp lại với nhau sẽ tạo nên những tác phẩm giàu ý nghĩa .Văn chương sinh ra trên đời không riêng gì bởi nhu yếu thể hiện tình cảm của con người mà nó còn có những tính năng to lớn so với đời sống. Hoài Thanh đã chỉ ra rằng “ Văn chương là tưởng tượng của sự sống muôn hình vạn trạng … Văn chương còn phát minh sáng tạo ra sự sống ”. Hai câu văn đã chứng minh và khẳng định được trách nhiệm của văn chương là “ tưởng tượng ra sự sống ” và “ phát minh sáng tạo ra sự sống ”. Điều này có nghĩa là mỗi nhà văn với con mắt nhìn cuộc sống khác nhau đã cho ta những hình ảnh về những góc nhìn của đời sống. Đều viết về TP.HN nhưng Vũ Bằng lại có cái nhìn khác Thạch Lam, mỗi người khai thác một phương diện .Những hình ảnh của đời sống được tưởng tượng qua văn chương cũng muôn màu muôn vẻ. Nguyễn Trãi ví tiếng suối như tiếng đàn cầm còn Hồ Chí Minh lại nghe như tiếng hát xa. Cách tưởng tượng, tái hiện đời sống vào văn chương vô cùng nhiều mẫu mã. Thế giới này có vẻ như không đủ rộng trong con mắt của những nhà văn. Hoài Thanh viết : ” Vũ trụ này tầm thường, chật hẹp, không đủ thỏa mãn nhu cầu mối tình cảm dồi dào của nhà văn. Nhà văn sẽ phát minh sáng tạo ra những quốc tế khác “. Đúng vậy, nhà văn bằng khối óc và trái tim đã phát minh sáng tạo nên những quốc tế mới, quốc tế có cả cái tôi nhà văn và cái ta hội đồng quả đât .Văn chương không chỉ có trách nhiệm phản ánh quốc tế mà quan trọng nhất là sự phát minh sáng tạo. Sáng tạo ở đây vừa là năng lực phát minh sáng tạo của tác giả văn chương vừa là năng lực phát minh sáng tạo của văn chương so với đời sống .Thế giới được phát minh sáng tạo trong văn chương hoàn toàn có thể giống hoặc khác so với hiện thực. Nó hoàn toàn có thể là quốc tế đáng mơ ước như trong những câu truyện cổ tích như Lọ Lem, Tấm Cám, … nhưng cũng hoàn toàn có thể đầy nghiệt ngã như trong những tác phẩm văn học hiện thực của Nam Cao hay những tác phẩm viết về đề tài cuộc chiến tranh. Vậy những tác phẩm ấy phát minh sáng tạo ra sự sống bằng cách nào ? Xét cho cùng những tác phẩm văn học dù có nói đến cái tốt hay cái xấu trong đời sống cũng chỉ với mục tiêu tái tạo, thiết kế xây dựng đời sống tốt đẹp hơn. Truyện cổ tích phản ánh tham vọng của con người về một quốc tế không còn những bất công, chỉ còn tình yêu thương và niềm hạnh phúc. Đọc những tác phẩm hiện thực hay về chuến tranh để giúp con người nhận ra cái ác, cái xấu trong xã hội để hoàn toàn có thể đấu tranh cho một đời sống tốt đẹp hơn. Đó chính là vai trò kiến thiết xây dựng đời sống của văn chương sau khi đã phản ảnh rất nhiều mặt của đời sống .Bên cạnh đó, Hoài Thanh còn khẳng định chắc chắn thêm một công dụng to lớn của văn chương nữa : ” Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm sẵn có ; cuộc sống phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và thoáng rộng đến trăm nghìn lần “. Thế giới niềm tin con người có lẽ rằng là lãnh địa khó chạm đến nhất. Chúng ta không hề nhìn thấy, cảm nhận hay lắng nghe được bằng những giác quan thường thì. Thế nhưng thật lạ, văn chương lại hoàn toàn có thể làm được trách nhiệm khó khăn vất vả đó. Những đứa trẻ biết yêu thương những người thân yêu trong mái ấm gia đình, biết yêu thương những con vật, cây cối trải qua những câu truyện kể của ông bà cha mẹ .Con người biết yêu thương quê nhà nguồn cội, yêu thương quốc tế xung quanh để hoàn toàn có thể yêu thương con người. Chúng ta biết khóc thương cho số phận của Kiều khi phải bán thân, cho cảnh chị Dậu đứt ruột bán con và bán chó. Những tình cảm ấy dễ gì có được ở chính đời sống này. Thế nhưng khi đi vào văn chương, khi có cái nhìn to lớn hơn, tình cảm con người trở nên bát ngát hơn với đồng loại của mình .Thế giới thực của mỗi tất cả chúng ta chỉ xoay quanh việc làm, người thân trong gia đình và một chút ít bè bạn. Thế nhưng, khi tìm đến văn chương, ta biết được bên nửa bên kia bán cầu có cô bé bán diêm đáng thương trong đêm Noel, có chú bé chăn cừu nói dối hại thân. Thế giới tri thức mở ra cùng với tình thương yêu. Văn chương thẩm thấu vào ý thức con người một cách tự nhiên và thâm thúy nên nó được ví như một món ăn ý thức không hề thiếu so với tất cả chúng ta .Văn chương có vai trò quan trọng và lớn lao như vậy nên nó là một bộ phận không hề thiếu trong đời sống quả đât. Nếu bức tranh quốc tế này mất khi gam màu của văn chương thì sẽ trở nên đơn điệu, buồn tẻ và xám xịt biết mấy : ” Nếu pho lịch sử vẻ vang loài người xoá những thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xoá hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn đến bậc nào ! “. Đây chính là giá trị to lớn và vĩnh cửu không thể nào sửa chữa thay thế của văn chương. Văn chương đã tạo nên một quốc tế khác song song với quốc tế thực tại của trái đất .Với những vấn đề đúng chuẩn và đầy tính nhân văn, Hoài Thanh đã giúp tất cả chúng ta hiểu được nguồn gốc và tính năng của văn chương. Văn chương vừa phân phối tri thức như những bộ môn khoa học khác và quan trong hơn là năng lực bồi đắp tình cảm, ý thức cho con người .Với cách lập luận ngặt nghèo, khoa học kế hợp với những xúc cảm tinh xảo, ta hoàn toàn có thể nhận thấy tình yêu so với văn chương của Hoài Thanh trải qua tác phẩm này. Qua đây tác giả cũng đã chứng minh và khẳng định được sức sống, sức mê hoặc muôn đời của văn chương so với con người .

6. Phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương mẫu 6

Hoài Thanh là một nhà phê bình văn học nổi tiếng của nền văn học văn minh Nước Ta. Với bài viết Ý nghĩa văn chương, ông bộc lộ ý niệm của mình về nguồn gốc, vai trò và trách nhiệm của văn chương so với tâm hồn con người và đời sống. Từ đó, ông xác lập vị trí và trách nhiệm của người nghệ sĩ sáng tác so với đời sống văn chương của con người và đời sống này .Bài viết có ba vấn đề chính. Thứ nhất, Hoài Thanh xác lập nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người và rộng ra thương cả muôn vật, muôn loài. Luận điểm này nêu lên ý niệm của Hoài Thanh về nguồn gốc cốt yếu của văn chương là tình cảm. “ Cốt yếu ” ở đây là nói cái chính, cái quan trọng nhất chứ chưa phải là toàn bộ. Hoài Thanh cho rằng : “ Nguồn gốc cốt yếu của văn chương là lòng thương người “. Tức là trước hết văn chương phải là lời nói yêu thương giữa con người với con người. Từ đó, suy rộng ra là tình yêu thương so với “ cả muôn vật, muôn loài ”. Nói như vậy là rất đúng, rất hợp lý, rất nhân bản .Cách trình diễn ý niệm rất mê hoặc, độc lạ, mê hoặc người đọc. Tác giả đã kể một câu truyện cảm động để dẫn dắt tới yếu tố luận bàn. Trên trong thực tiễn còn có nhiều ý niệm khác nhau về nguồn gốc văn chương như : văn chương bắt nguồn từ lao động, từ nghi lễ tôn giáo, từ vui chơi, mua vui … Các ý niệm này và ý niệm của Hoài Thanh không xích míc nhau mà có công dụng bổ trợ cho nhau .Tiếp đến, văn chương sẽ là tưởng tượng của sự sống muôn hình vạn trạng. Chẳng những thế văn chương còn phát minh sáng tạo ra sự sống. Văn chương sẽ là tưởng tượng của sự sống muôn hình vạn trạng. Cách sử dụng từ “ tưởng tượng ” rất đắc địa. Một mặt “ tưởng tượng ” được hiểu là hình ảnh .Văn chương là hình ảnh của đời sống nhiều mẫu mã, văn chương phản ánh sự phong phú của đời sống : quốc tế tự nhiên muôn màu, sự biến hóa của đời sống xã hội, … Mặt khác, “ tưởng tượng ” còn giúp người ta nhận thấy quy trình phát minh sáng tạo của nhà văn. Nhà văn không bê y nguyên những gì của đời sống bên ngoài đặt vào trong trang sách của mình. Cuộc sống bên ngoài được nhìn nhận qua lăng kính của nhà văn và nhà văn sẽ tái hiện nó bằng trí tưởng tượng, bằng cách cảm, cách nghĩ của mình .Văn chương còn phát minh sáng tạo ra sự sống. Cuộc sống được nhà văn trình diễn trên trang giấy đã là một sự phát minh sáng tạo. Song hơn thế, nhà văn còn phát minh sáng tạo ra những quốc tế khác, những người, những sự vật khác mà nó chưa có trong trong thực tiễn để gọi nó trong trong thực tiễn. Chẳng hạn, đó là quốc tế tiên cảnh, quốc tế siêu nhân, quốc tế của những loài chim, chú dế, …Nhà văn thường dựng lên trong tác phẩm của mình một bức tranh đời sống theo lí tưởng thẩm mĩ của mình để mọi người thấy cần phải vươn tới một đời sống tốt đẹp hơn. Hay nói như nhà thơ Nguyễn Đình Thi : “ Nghệ thuật có sứ mạng quan trọng là nâng cao sự hiểu biết của con người, nhưng sứ mạng rất là quan trọng nữa của nó là nuôi sống tình cảm, làm cho tình cảm con người luôn luôn mới lạ, như một bông hoa khi nào cũng như vừa mới nở ra xong, không khi nào héo ” .Sau cùng, tác dụng của văn chương cũng là giúp cho tình cảm và gợi lòng vị tha. Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có. Những tình cảm ta không có là những tình cảm mà trước khi đọc tác phẩm văn chương. Những tình cảm đó chưa phát sinh trong tâm hồn ta như : tình thương so với những người phụ nữ trong xã hội phong kiến, tình yêu so với miền đất lạ, niềm xót xa về cảnh ngộ những đứa trẻ long dong … Nhưng khi đọc văn chương viết về những con người, cảnh tượng, vùng đất ấy, … trong ta nảy nở những xúc cảm mới lạ đó .

Những tình cảm ta sẵn có là những tình cảm luôn thường trực trong tâm hồn ta như: tình thương yêu dành cho cha mẹ, tình yêu đối với thiên nhiên, lòng yêu nước… Văn chương luyện cho ta những tình cảm sẵn có nghĩa là văn chương làm cho những tình cảm ấy đẹp hơn, trong sáng hơn, cao cả hơn.

Như vậy, văn chương đã tác động ảnh hưởng đến người đọc, đến quốc tế tình cảm của con người một cách thật tự nhiên. Văn chương làm tâm hồn người đọc thêm giàu sang và nhiều mẫu mã, giúp con người biết sống đẹp hơn, hùng vĩ hơn và giàu lòng vị tha hơn. Chỉ có một tâm tình cao quý, một phong thái thanh khiết, từ trong lòng, dưới ngòi bút chợt tự nhiên tuôn chảy, chính là bài thơ chân thực sẵn có trong trời đất vậy. Văn chương làm cuộc sống thêm đẹp và cuộc sống không hề thiếu văn chương. Vì thế vị thế của những văn nhân là rất lớn .Với mạng lưới hệ thống vấn đề đa dạng và phong phú, được trình diễn đơn cử, rõ ràng, giàu sức thuyết phục, lập luận ngặt nghèo, sáng sủa và giàu xúc cảm ; vừa có lí lẽ, vừa có xúc cảm, tác giả đã làm sáng tỏ hiệu quả và ý nghĩa của văn chương. Văn chương giúp cho người đọc có tình cảm, có lòng vị tha, “ gây cho ta những tình cảm không có, luyện những tình cảm ta sẵn có ”, biết cái đẹp, cái hay của cảnh vật, vạn vật thiên nhiên. Lịch sử loài người, nếu xóa bỏ văn chương thì sẽ xóa bỏ hết dấu vết của chính nó, sẽ nghèo nàn về tâm linh đến mức nào .

Qua quy trình nghiên cứu và phân tích tác phẩm Ý nghĩa văn chương của Hoài Thanh, tất cả chúng ta càng lan rộng ra thêm hiểu biết về nguồn gốc cốt yếu, ý nghĩa của văn chương trong đời sống. Bên cạnh đó, cũng thấy được kĩ năng lập luận, phê bình văn học tài tình của Hoài Thanh .

Tâm Phương (Tổng hợp)

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Thủ Thuật