Ẩn dụ là gì? Hoán dụ là gì? Khác nhau thế nào? Cho ví dụ minh hoạ

Ẩn dụ và hoán dụ là hai biện pháp tu từ quen thuộc trong văn học, nhằm biểu đạt tinh tế dụng ý của tác giả. Hãy cùng muahangdambao.com tìm hiểu ẩn dụ, hoán dụ là gì và cách phân biệt trong bài viết sau đây nhé!

Ẩn dụ là gì?

Theo định nghĩa ẩn dụ Ngữ văn 6, đây là một giải pháp tu từ trong đó những sự vật, hiện tượng kỳ lạ được nhắc đến trải qua việc gọi tên sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác có nét tương đương .

Ẩn dụ được sử dụng thông dụng trong tiếng Việt với nhiều dạng và công dụng khác nhau nhằm mục đích mục tiêu tăng năng lực gợi hình, quyến rũ cho câu văn, thơ, lời nói .

Ngoài ra, phép ẩn dụ còn được kết hợp với các biện pháp tu từ khác như so sánh, nhân hóa… để nâng cao hiệu quả biểu đạt.

Các loại ẩn dụ chính

• Ẩn dụ hình thức

Là hình thức ẩn dụ dựa trên những điểm giống nhau hoặc tương đương về hình thức giữa những sự vật, hiện tượng kỳ lạ .
Ví dụ :
“ Vân xem sang chảnh khác vời
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang ” .
( Truyện Kiều – Nguyễn Du )
Trong câu thơ trên, “ Khuôn trăng ” là hình ảnh ẩn dụ, dùng để chỉ khuôn mặt xinh đẹp, đầy đặn và tươi tắn như vầng trăng của Thúy Vân .

• Ẩn dụ cách thức

Là hình thức ẩn dụ dựa trên sự tương đương về phương pháp thực thi giữa những sự vật, hiện tượng kỳ lạ .
Ví dụ : “ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây ”
Trong câu ca dao trên, “ ăn quả ” là hình ảnh ẩn dụ dùng để chỉ việc thụ hưởng thành quả, hiệu quả, thành công xuất sắc ; còn “ trồng cây ” là hình ảnh ẩn dụ dùng để chỉ công lao khó nhọc, hành trình dài gian truân để tạo ra thành quả .

• Ẩn dụ phẩm chất

Là hình thức ẩn dụ dựa trên sự tương đương về phẩm chất giữa những sự vật, hiện tượng kỳ lạ với nhau .
Ví dụ :
“ Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền ” .
Trong câu ca dao trên, “ thuyền ” là hình ảnh ẩn dụ chỉ người đàn ông tiếp tục đi xa, nay đây mai đó ; còn “ bến ” là hình ảnh ẩn dụ chỉ người con gái một lòng chờ đón ở hậu phương, ở quê nhà .

• Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác

Là hình thức ẩn dụ dựa trên sự giống nhau, tương đương về cảm xúc giữa những sự vật, hiện tượng kỳ lạ với nhau .
Ví dụ : “ Trời nắng giòn tan ”
“ Giòn tan ” là sự cảm nhận của vị giác. Trong câu nói này, “ trời nắng giòn tan ” là hình ảnh ẩn dụ quy đổi từ thị giác sang vị giác, nhằm mục đích để nhấn mạnh vấn đề trời nắng to hoàn toàn có thể làm khô mọi vật .

Hoán dụ là gì?

Là giải pháp tu từ trong đó gọi tên sự vật, hiện tượng kỳ lạ này bằng tên của sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác có mối quan hệ thân thiện, gắn bó để tăng sức gợi tả, gợi hình trong diễn đạt .

Các loại hoán dụ chính

• Lấy bộ phận để chỉ toàn thể

Ví dụ :
“ Bàn tay ta tạo ra sự tổng thể
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm ” .
( Bài ca vỡ đất – Hoàng Trung Thông )

Trong câu thơ trên, “bàn tay” là hình ảnh hoán dụ, dùng để chỉ chung cho cả cơ thể.

• Lấy vật chứa đựng chỉ vật bị chứa đựng

Ví dụ :
“ Vì sao ? Trái Đất nặng ân tình
Hát mãi tên người Hồ Chí Minh ” .
( Theo chân Bác – Tố Hữu )
Trong câu thơ trên, “ Trái Đất ” là hình ảnh hoán dụ dùng để chỉ quốc gia, con người Nước Ta .

• Lấy dấu hiệu của sự vật để chỉ sự vật

Ví dụ :
“ Đầu xanh có tội tình gì
Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi ” .
( Truyện Kiều – Nguyễn Du )
Trong câu thơ trên, “ đầu xanh ” là hình ảnh hoán dụ dùng để chỉ những người còn trẻ ; “ má hồng ” là hình ảnh hoán dụ dùng để chỉ những người phụ nữ đẹp .

• Lấy cái cụ thể để chỉ cái trừu tượng

Ví dụ :
“ Một ngôi sao 5 cánh chẳng sáng đêm
Một thân lúa chín chẳng nên mùa vàng ” .
( Tiếng ru – Tố Hữu )
Trong câu thơ trên, “ một ngôi sao 5 cánh ”, “ một thân lúa ” là hình ảnh hoán dụ dùng để chỉ sự đơn độc, một mình, đơn độc, không có sự gắn bó, đoàn kết với nhau .

Cách phân biệt ẩn dụ và hoán dụ

Giống nhau

• Về thực chất, ẩn dụ và hoán dụ đều lấy sự vật, hiện tượng kỳ lạ này để miêu tả sự vật, hiện tượng kỳ lạ khác dựa trên quy luật liên tưởng .
• Về mục tiêu, ẩn dụ và hoán dụ đều được sử dụng nhằm mục đích mục tiêu tăng sức gợi hình, quyến rũ trong diễn đạt của người viết / người nói .

Khác nhau:

Ẩn dụ và hoán dụ có cơ sở liên tưởng khác nhau, đơn cử :

• Ẩn dụ: dựa trên mối quan hệ tương đồng về hình thức, cách thực hiện, phẩm chất, cảm giác… giữa các sự vật, hiện tượng.

Ví dụ : Thương thay kiếp gà trống nuôi con một mình !
Trong câu văn trên, “ gà trống nuôi con ” là hình ảnh ẩn dụ dùng để chỉ người đàn ông chăm nom con cháu một mình khi không có người vợ, người phụ nữ bên cạnh .

• Hoán dụ: dựa trên cơ sở là sự gắn bó, gần gũi giữa các sự vật, hiện tượng có liên quan trực tiếp hoặc gần kề với nhau như: bộ phận và toàn thể, vật chứa đựng và vật bị chứa đựng, dấu hiệu của sự vật và sự vật, cái cụ thể và cái trừu tượng.

Ví dụ: Một tay người bố ấy đã nuôi ba đứa con trưởng thành!

Trong câu văn trên, “ một tay ” là hình ảnh hoán dụ dùng để chỉ cả khung hình, con người .
Trên đây là định nghĩa hoán dụ, ẩn dụ là gì cùng tổng hợp kỹ năng và kiến thức tương quan đến phép hoán dụ, ẩn dụ lớp 6. Hy vọng qua những san sẻ trong bài viết những bạn đã biết cách ứng dụng hiệu suất cao hai giải pháp tu từ này trong quy trình làm văn !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Đời sống