Thuốc Methotrexate: Tác dụng, liều dùng và những vấn đề cần cẩn trọng

Thuốc Methotrexate thuộc vào nhóm thuốc chống ung thư và ảnh hưởng tác động vào hệ miễn dịch được dùng khá thông dụng lúc bấy giờ. Tuy nhiên, nếu sử dụng thuốc không đúng cách, người bệnh hoàn toàn có thể phải đương đầu với nhiều biến chứng nguy khốn. Vậy Methotrexate là gì, có hiệu quả thế nào và cần quan tâm gì trong quy trình sử dụng ?

4.9 / 5 – ( 40 bầu chọn )

1. Thuốc Methotrexate là gì?

– Tên chung : Methotrexate
– Tên tên thương hiệu : Otrexup, Trexall …

Methotrexate là thuốc thuộc nhóm thuốc kháng dị ứng, được sử dụng phổ biến trong điều trị bệnh vảy nến, viêm đa khớp dạng thấp. Thành phần chính của thuốc là Methotrexate, được bào chế dưới dạng tiêm hoặc viên nén.

2. Tác dụng của thuốc Methotrexate

Methotrexate chứa hoạt chất kháng lại axit folic ( loại axit gây nên bệnh ung thư và xương khớp ) cản trở sự tăng trưởng của 1 số ít tế bào trong khung hình, đặc biệt quan trọng là tế bào tăng sinh nhanh gọn. Từ đó, có công dụng trong chống lại ung thư .Bên cạnh đó, Methotrexate còn có công dụng ức chế miễn dịch được sử dụng phổ cập trong điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp .

3. Dạng thuốc và hàm lượng

Thuốc Methotrexate được sản xuất dưới nhiều dạng, có hàm lượng khác nhau, gồm có :
– Viên nén 2,5 mg
– Thuốc tiêm : với những hàm lượng : 50 mg / 2 ml ; 100 mg / 4 ml ; 200 mg / 8 ml ; 250 mg / 10 ml
– Dịch truyền 25 mg / ml
– Dung dịch tiêm truyền đậm đặc 100 mg / ml .
– Lọ 20 mg và 1 g bột đông khô
– Tá dược thuốc tiêm : Cồn benzylic, natri hydroxyd .

4. Chỉ định

Thuốc Methotrexate thường được bác sĩ chỉ định trong những trường hợp sau :
– Bệnh vảy nến : vảy nến da đầu, vảy nến thể mảng, vảy nến thể mủ, vảy nến nghịch đảo …
– Viêm khớp dạng thấp
– Ung thư : ung thư lá nuôi, ung thư phổi, ung thư vú, ung thư bang quang, sarcom xương, sarcom sụn …
– Dự phòng bệnh bạch cầu …
Bên cạnh đó, thuốc Methotrexate còn được dùng trong với mục tiêu điều trị khác, tùy theo chỉ định của bác sĩ .

5. Chống chỉ định

Methotrexate không sử dụng trong những trường hợp sau :
– Suy thận nặng
– Suy dinh dưỡng
– Rối loạn công dụng gan ( xơ gan, viêm gan … )
– Hội chứng suy giảm miễn dịch
– Rối loạn tạo máu : Giảm sản tủy xương, giảm bạch cầu, thiếu máu …

6. Liều lượng sử dụng

Đối với từng trường hợp mà bác sĩ sẽ chỉ định dạng thuốc, liều dùng và tần suất sử dụng thuốc Methotrexate khác nhau. Điều này sẽ phụ thuộc vào vào những yếu tố : độ tuổi, thực trạng sức khỏe thể chất, mức độ bệnh …

6.1. Liều dùng Methotrexate cho người lớn

6.1.1. Bệnh bạch cầu cấp tính

– Liều khởi đầu : Uống 3,3 mg / mét vuông mỗi ngày hoặc tiêm bắp ( hoàn toàn có thể phối hợp với prednisone 60 mg / mét vuông ) .
– Liều duy trì : Uống 15 mg / mét vuông hai lần một tuần hoặc tiêm bắp .
– Liều thuyên giảm sửa chữa thay thế : Uống 2,5 mg / kg tiêm tĩnh mạch ( 2 tuần 1 lần )

6.1.2. Bệnh ung thư nhau thai (ung thư nguyên bào nuôi)

– Dùng 15-30 mg tiêm bắp hoặc uống hàng ngày. Duy trì trong 5 ngày .
– Dùng theo đợt, mỗi đợt lê dài từ 1 tuần trở lên. Lặp lại đợt điều trị 3-5 lần đến khi những triệu chứng độc tính thuyên giảm .

6.1.3. Bệnh lý nguyên bào nuôi

– Dùng 15 – 30 mg tiêm bắp hoặc uống hàng ngày. Duy trì trong 5 ngày .
– Dùng theo đợt, mỗi đợt lê dài từ 1 tuần trở lên. Lặp lại đợt điều trị 3-5 lần đến khi những triệu chứng độc tính thuyên giảm .

6.1.4. Bệnh ung thư hạch bạch huyết

– Điều trị khối u Burkitt trong quá trình I – II : Uống 10-25 mg / lần. Ngày uống 1 lần. Duy trì dùng trong 4-8 ngày .
– Điều trị ung thư hạch bạch huyết ác tính trong quy trình tiến độ III : Uống 0,625 – 2,5 mg / kg hàng ngày .
Trong toàn bộ những tiến trình điều trị, người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc theo từng đợt. Sau mỗi đợt dùng thuốc sẽ nghỉ 7-10 ngày .

6.1.5. Bệnh bạch cầu màng não

Người bệnh được chỉ định tiêm vào khoang dịch não tủy 12 mg / mét vuông mỗi đợt 2 – 5 ngày đến khi số lượng tế bào dịch não tủy trở lại thông thường. Trong thời hạn này này, khuyến nghị dùng liều bổ trợ .

6.1.6. Bệnh u sùi dạng nấm (Mycosis Fungoides)

Người bệnh hoàn toàn có thể được kê uống 2,5 – 10 mg mỗi ngày. Hoặc tiêm bắp 50 mg một lần mỗi tuần hoặc 25 mg hai lần mỗi tuần .

6.1.7. U xương ác tính

– Liều khởi đầu : Tiêm truyền tĩnh mạch 12 g / mét vuông trong 4 giờ ( phối hợp với những thuốc hóa trị liệu khác ) .

Trong trường hợp liều dùng không đủ để đạt nồng độ 1000 micromol trong huyết thanh vào giai đoạn cuối của quá trình truyền dịch thì có thể tăng liều lên 15 g/m2. Quá trình điều trị sau phẫu thuật cần tuyệt đối tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

6.1.8. Bệnh vẩy nến

– Liều đơn : Uống 10-25 mg / tuần hoặc tiêm dưới da, tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch theo nhu yếu của bác sĩ đến khi đạt mức đủ phân phối .
– Liều dùng chia nhỏ. Uống 2,5 mg hoặc tiêm sau mỗi 12 g. Dùng 3 liều mỗi tuần 1 lần .
Lưu ý, liều dùng tối đa mỗi tuần là 30 mg .

6.1.8. Viêm khớp dạng thấp

– Liều đơn : Uống 7,5 mg / tuần .
– Liều dùng chia nhỏ : Uống 2,5 mg sau mỗi 12 giờ. Dùng 3 liều mỗi tuần 1 lần .
Chú ý, liều tối đa mỗi tuần là 20 mg .

>> Xem thêm: Làm thế nào khi mắc bệnh viêm khớp dạng thấp?

Bên cạnh đó, Methotrexate còn được bác sĩ chỉ định dùng trong điều trị nhiều bệnh lý ở người trưởng thành khác. Người bệnh cần tìm hiểu thêm quan điểm bác sĩ, không tự ý tăng hoặc giảm liều khi chưa được được cho phép .

6.2. Liều dùng Methotrexate cho trẻ em

Methotrexate cũng được sử dụng trong điều trị 1 số ít bệnh lý ở trẻ nhỏ. Vậy liều dùng thuốc Methotrexate cho trẻ nhỏ như thế nào ?

6.2.1. Bệnh bạch cầu cấp tính thể lympho

Thông thường, trẻ được tiêm 100 mg / mét vuông trong 1 giờ. Sau đó, tiếp tục truyền liên tục 900 mg / mét vuông / ngày trong 35 giờ .

6.2.2. Bệnh viêm da cơ

Uống 15 – 20 mg / mét vuông một lần vào mỗi tuần .

6.2.3. Bệnh viêm bạch cầu màng não

Liều tiêm vào khoang dịch não tủy được chia theo độ tuổi của trẻ :
– Trẻ dưới 4 tháng tuổi : Tiêm 3 mg / liều
– Trẻ 4 tháng tuổi đến dưới 1 tuổi : Tiêm 6 mg / liều
– Trẻ từ 1 tuổi đến dưới 2 tuổi : Tiêm 8 mg / liều
– Trẻ từ 2 tuổi đến dưới 3 tuổi : Tiêm 10 mg / liều
– Trẻ trên 3 tuổi : Tiêm 12 mg / liều
Trẻ hoàn toàn có thể được chỉ định dùng thuốc 2-5 ngày đến khi lượng tế bào dịch trong não tủy trở lại thông thường. Sau đó, dùng liều uống một lần mỗi tuần trong 2 tuần và mỗi tháng tiếp theo. Lưu ý, tiêm thuốc trong khoảng chừng thời hạn ngắn hơn 1 tuần hoàn toàn có thể tăng rủi ro tiềm ẩn bị ngộ độc cấp tính .

6.2.4. Bệnh khối u

– Liều dùng thường thì là 7,5 – 30 mg / mét vuông. Có thể tiêm bắp hoặc uống mỗi 2 tuần .
– Liều thay thế sửa chữa : Dùng 10-18 mg / mét vuông tiêm tĩnh mạch liều nạp hoặc truyền liên tục trong 6-42 giờ .

6.2.5. Bệnh viêm khớp dạng thấp

– Liều thường thì : Dùng 5-15 mg / mét vuông tiêm bắp hoặc uống một lần mỗi tuần .
– Đối với trường hợp viêm khớp dạng thấp ở thiếu niên : tiêm dưới da 10 mg / mét vuông một lần mỗi tuần .

6.2.6. Khối u rắn

– Trẻ dưới 12 tuổi : Dùng 12 mg / mét vuông tiêm tĩnh mạch .
– Trẻ từ 12 tuổi trở lên : Dùng 8 mg / mét vuông tiêm tĩnh mạch .
Lưu ý, liều dùng tối đa là 18 mg / mét vuông .

7. Thuốc Methotrexate có gây tác dụng phụ không?

Trong quy trình sử dụng thuốc Methotrexate, người bệnh hoàn toàn có thể gặp phải một số ít công dụng phụ như :
– Ho khan, khó thở
– Buồn nôn hoặc nôn, đau bụng
– Chóng mặt, cảm thấy căng thẳng mệt mỏi
– Tiêu chảy hoặc có màu trong nước tiểu, phân
– Đi tiểu ít hơn thông thường, thậm chí còn là không hề tiểu
– Xuất hiện đốm trắng hoặc vết lở loét trong miệng
– Sốt, đau đầu, đau nhức khung hình, kèm theo những triệu chứng của cúm
– Chảy máu nướu răng
– Tầm nhìn mờ
– Tổn thương gan, thận
– Giảm số lượng bạch cầu, tiểu cầu …
Bên cạnh đó, tùy theo từng trường hợp, người bệnh hoàn toàn có thể gặp những tính năng phụ khác. Do đó, ngay khi thấy Open những phản ứng phụ nào nghiêm trọng, người bệnh cần tìm hiểu thêm quan điểm của bác sĩ để có hướng giải quyết và xử lý kịp thời .

8. Những lưu ý khi sử dụng thuốc

Nhằm hạn chế những tính năng không mong ước hoàn toàn có thể xảy ra, trước và trong quy trình sử dụng, người bệnh cần quan tâm những điều sau :

8.1. Lưu ý trước khi dùng

– Báo với bác sĩ hoặc dược sĩ nếu bạn bị dị ứng với Methotrexate .
– Liệt kê list những loại thuốc, kể cả thực phẩm tính năng đang sử dụng để bác sĩ nắm được, tránh thực trạng tương tác thuốc hoàn toàn có thể xảy ra .
– Không triển khai tiêm chủng trong thời hạn sử dụng thuốc .
– Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ nhỏ .
– Methotrexate hoàn toàn có thể làm làn da của bạn nhạy cảm trước ánh nắng mặt trời quá lâu. Vì vậy, hãy mặc quần áo bảo lãnh, kính mắt, thoa kem chống nắng khi ra ngoài .

8.2. Trường hợp dùng thiếu liều

Việc sử dụng thuốc không đủ liều lượng hoàn toàn có thể làm giảm hiệu suất cao điều trị, thậm chí còn là không có tính năng. Vì vậy, trong trường hợp quên liều, người bệnh cần bổ trợ ngay khi đã nhớ ra. Nếu chuẩn bị sẵn sàng đến liều tiếp nối, hãy bỏ lỡ liều đã quên, chờ thời hạn uống liều tiếp theo. Tuyệt đối không sử dụng liều gấp đôi .

8.3. Quá liều

Trường hợp sử dụng thuốc quá liều có thể gây nguy hiểm đến tính mạng, vì vậy, người bệnh nên theo dõi sức khỏe, báo ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử lý.

8.4. Phụ nữ có thai và đang cho con bú có sử dụng được không?

Vẫn chưa có điều tra và nghiên cứu đơn cử để xác lập rủi ro đáng tiếc trong thời hạn sử dụng thuốc ở phụ nữ có thai và đang cho con bú. Vì vậy, nên thăm hỏi động viên quan điểm của bác sĩ trước khi sử dụng .
Trên đây là những thông tin rất đầy đủ về thuốc Methotrexate mà bất kể người bệnh nào cũng cần nắm rõ trước khi sử dụng. Và đừng quên tìm hiểu thêm quan điểm của bác sĩ trước khi dùng và trong suốt quy trình sử dụng để hạn chế những công dụng không mong ước !

XEM THÊM:

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Sức khỏe