Phân tích bài thơ Tỏ lòng (Thuật Hoài) của Phạm Ngũ Lão

“ Thuật hoài ” ( Tỏ lòng ) là một trong những bài thơ rực rỡ trong chương trình Ngữ văn lớp 10. Đây là một trong những nội dung quan trong, Dehoctot. edu.vn xin trình làng tới những em học viên và quý thầy cô giáo một bài phân tích rực rỡ giúp những em rèn luyện kĩ năng và giải pháp làm văn dạng đề phân tích sao cho mạch lạc, mê hoặc .

Đề bài: Phân tích bài thơ Tỏ lòng (Thuật Hoài) của Phạm Ngũ Lão

Loading …

Bài làm – Bài mẫu – Đáp án tham khảo | Phân tích bài thơ Tỏ lòng (Thuật Hoài)

Đã từng một thời, văn học Việt Nam được biết tới như những con thuyền chở đầy ý chí và khát vọng cao đẹp của những bậc anh hùng, đó là những áng thi ca trung đại đầy hào sảng, hùng tráng. Và Phạm Ngũ Lão được biết đến là một danh tướng đời Trần, trăm trận trăm thắng, văn võ toàn tài. Tác phẩm nổi bật của ông là bài thơ “Thuật hoài” (Tỏ lòng) được sáng tác trong hoàn cảnh cả dân tộc đang dốc sức thực hiện kháng chiến chống Mông – Nguyên làn hai. Bài thơ thể hiện niềm tự hào về chí nam nhi và khát vọng chiến công của người anh hùng khi Tổ quốc bị xâm lăng. Nó là bức chân dung tự hoạ của danh tướng Phạm Ngũ Lão, cũng như chủ nghĩa anh hùng yêu nước, khí thế của quân dân nhà Trần và cũng là liều thuốc tinh thần sống mãi trong sự nghiệp bảo vệ đất nước.

Mở đầu bài thơ là vẻ đẹp hiên ngang trong tranh đấu cũng như vẻ đẹp đoàn kết niềm tin vượt mọi khó khăn vất vả gian nan của những binh lính nhà Trần :

Hoàng sóc giang sơn kháp kỉ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
(Múa giáo non sông trải mấy thu
Ba quân khí mạnh nuốt trôi trâu)

Hình ảnh con người nhà Trần hiện lên hiên ngang với ngọn giáo trong tay họ hoàn toàn có thể đi bất kỳ nơi nào có giặc, hành hiệp trượng nghĩa tương hỗ người nghèo kẻ yếu cũng như đánh đuổi quân xâm lược Mông Nguyên. Cầm ngang ngọn giáo ( hoành sóc ) là một tư thế chiến đấu vô cùng hiên ngang dũng mãnh. Câu thơ “ Hoàng sóc giang sơn kháp kỷ thu ” là một câu thơ có hình tượng kỳ vĩ, trang trọng, vừa mang tầm vóc khoảng trống ( giang sơn ) vừa mang kích cỡ thời hạn chiều dài lịch sử dân tộc ( kháp kỷ thu ). Nó biểu lộ tư thế người chiến sỹ thuở “ bình Nguyên ” ra trận hiên ngang, hào hùng như những dũng sĩ trong lịch sử một thời. Chủ nghĩa yêu nước được bộc lộ qua một vần thơ cổ kính trang nghiêm : cầm ngang ngọn giáo, xông pha trận mạc suốt mấy mùa thu để bảo vệ giang sơn yêu quý .Xét trong bản dịch, “ hoành sóc ” nay dịch thành “ múa giáo ” có lẽ rằng không lột tả hết được sự hiên ngang ấy. “ Múa ” giáo có cái gì đó uyển chuyển nhưng không can đảm và mạnh mẽ, đồng nghĩa tương quan với việc không lột tả được sự hùng mạnh dũng mãnh của quân đội, con người nhà Trần. Hai chữ “ hoành sóc ” như khắc tạc lên những con người gan góc lẫm liệt với ngọn giáo ngang trong tay đi khắp giang sơn để bảo vệ quốc gia. tưởng chừng quân giặc cả quốc tế phải công nhận là mạnh kia chỉ là một ngọn gió nhẹ trước khí thế ngút ngàn của họ. Chúng mạnh về số lượng cũng như chất lượng, vừa đủ về vật chất nhưng chúng lại thiếu đi sự nhìn nhận và ý chí vượt qua gian nan nên chúng phải chuốc lấy thất bại vì đã nhìn nhận thấp con người nhà Trần. những con người ấy tuy có nhỏ bé về mặt sức khỏe thể chất hay không phần đông như số lượng quân của nhà Mông nhưng ý chí của họ thì vượt qua hữu hạn về mặt thế chất và số lượng ấy. Và cứ thế với ngọn giáo ngang trong tay họ đã trải qua biết bao nhiêu mùa thu như vậy để bảo vệ quốc gia tổ quốc này. Họ góp thêm phần tạo nên một quốc gia tươi đẹp như xã hội ngày này. Hình ảnh ngọn giáo trở nên thật đẹp khi được hiện lên trong cái to lớn của khoảng trống và chiều dài của thời hạn lịch sử vẻ vang. Hình ảnh ấy cũng như biểu lộ được vẻ đẹp của chính tác giả trong những trận chiến nảy lửa, căng go vẫn ngang ngọn giáo để bảo vệ quốc gia. không chỉ đẹp về mặt ngoại hình con người nhà Trần còn hiện lên với vẻ đẹp của khí chất cao ngất, can đảm và mạnh mẽ ép chế hết cả sao Ngưu trên trời. Sức mạnh của quân đội Sát Thát giống như hổ như báo hoàn toàn có thể nuốt trôi cả mọt con trâu mộng. Hay cũng chính là vẻ đẹp đoàn kết ba quân một lòng khơi dậy trong nhau một ý thức thép để hoàn toàn có thể vượt qua những khó khăn vất vả trông gai của đại chiến và đi đến một cái kết đẹp và có hậu cho cuộc chiên tranh chính nghĩa bảo vệ tổ quốc .Đội quân “ Sát Thát ” ra trận vô cùng phần đông, trùng điệp ( ba quân ) với sức mạnh khác thường, mạnh như hổ báo ( tỳ hổ ) quyết đánh tan mọi quân địch xâm lược. Khí thế của đội quân ấy ào ào ra trận. Không một thế lực nào, quân địch nào hoàn toàn có thể ngăn cản nổi. “ Khí thôn Ngưu ” nghĩa là khí thế, tráng chí nuốt sao Ngưu, làm át, làm lu mờ sao Ngưu trên khung trời. Hoặc hoàn toàn có thể hiểu : ba quân thế mạnh nuốt trôi trâu. Biện pháp tu từ thậm xưng phát minh sáng tạo nên một hình tượng thơ mang tầm vóc hoành tráng, thiên hà : “ Tam quân tì hổ khí thôn Ngưu ”. Hình ảnh ẩn dụ so sánh : “ Tam quân tì hổ … ” trong thơ Phạm Ngũ Lão rất độc lạ, không riêng gì có sức biểu lộ thâm thúy sức mạnh vô địch của đội quân “ Sát Thát ” đánh đâu thắng đấy mà nó còn khơi nguồn cảm hứng thơ ca ; sống sót như một điển tích, một thi liệu sáng giá trong nền văn học dân tộc bản địa :“ Thuyền bè muôn đội ;Tinh kỳ phấp phớiTỳ hổ ba quân ,Giáo gươm sáng chói … ”

(Bạch Đằng giang phú)

Người chiến sỹ “ bình Nguyên ” mang theo một tham vọng cháy bỏng : khao khát lập chiến công để đền ơn vua, báo nợ nước. Thời đại anh hùng mới có khát vọng anh hùng ! “ Phá cường địch, báo hoàng ân ” ( Trần Quốc Toản ) – “ Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin chúa thượng đừng lo ” ( Trần Thủ Độ ). “ … Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng cam lòng ” ( Trần Quốc Tuấn ) … Khát vọng ấy là biểu lộ tỏa nắng rực rỡ những tấm lòng trung quân ái quốc của tướng sĩ, khi những tầng lớp quý tộc đời Trần trong xu thế đi lên đang gánh vác thiên chức lịch sử dân tộc trọng đại. Họ mơ ước và tự hào về những chiến tích hiển hách, về những võ thuật oanh liệt của mình hoàn toàn có thể sánh ngang tầm sự nghiệp anh hùng của Vũ Hầu Gia Cát Lượng thời Tam Quốc .Hai câu cuối sử dụng một điển tích ( Vũ Hầu ) để nói về nợ sự nghiệp của đàn ông thời loạn lạc, giặc giã :

“ Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu”
( Công danh nam tử còn vương nợ
Luống thẹn tai nghe thuyết vũ hầu)

“ Công danh ” mà Phạm Ngũ Lão nói đến trong bài thơ là thứ công danh sự nghiệp được tạo ra sự bằng máu và tài thao lược, bằng niềm tin quả cảm và chiến công. Đó không phải là thứ “ sự nghiệp ” tầm thường, đậm sắc tố anh hùng cá thể. Nợ sự nghiệp như một gánh nặng mà kẻ làm trai nguyện trả, nguyện đền bằng xương máu và lòng quả cảm. Đã sống ở trên trời đất thì phải có công danh sự nghiệp với núi sông, đó cũng là một tuyên ngôn khẳng định chí làm trai của Nguyễn Công Trứ, theo đó ta thấy ý niệm này không riêng gì của riêng Phạm Ngũ Lão mà còn có cả tổng thể những bậc đàn ông có chí thời bấy giờ. Đó là khuynh hướng chung, ý niệm chung của họ và cũng chính do đó mà Phạm Ngũ Lão cũng không nằm ngoài ý niệm đó. Tuy nhiên ở đây tác giả nhấn mạnh vấn đề thêm ý niệm ấy và mở nó ra với ý nghĩa của cá thể tác giả mà thôi. Dù là một vị tướng trung thành với chủ giống như cánh tay phải của Trần Hưng Đạo, trải qua biết bao nhiêu trận đánh vào sinh ra tử nhưng so với ông đó vẫn chưa được liệt kê vào những sự nghiệp của quốc gia .Đối với Phạm Ngũ Lão thì sự nghiệp vẫn là một thứ mà còn vương nợ với ông. Và chính vì vương nợ nên ông thấy hổ thẹn khi nghe chuyện về Vũ Hầu. So sánh mình với Vũ Hầu để thấy những cái chưa được của mình, đây không phải là sự ngộ nhận thân phận của mình giống như Vũ Hầu mà đó là cả một niềm tin học hỏi của nhà thơ so với người có tài năng. Có một điểm chung là cả ông và Vũ Hầu đều giúp sức cho một người lớn hơn nhưng tác giả muốn nói ở đây là khi Vũ Hầu giúp được cho vị tướng của mình thì Phạm Ngũ Lão lại nhã nhặn nhận mình chưa giúp được gì cho Hưng đạo chúa thượng nên thấy hổ thẹn khi nghe chuyện Vũ Hầu. đồng thời qua đó ta thấy được sự trung thành với chủ và góp sức rất là mình của tác giả với Hưng Đạo hoàng thượng. Tuy xuất thân từ một người nông dân nhưng Phạm Ngũ Lão đã bộc lộ được sức mạnh ý chí và trí tuệ của mình khiến cho người ta không hề vịn vào thực trạng xuất thân ấy để mà chê trách được ông. Không chỉ “ Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu ”, mà tướng sĩ còn học tập binh thư, rèn luyện cung tên chiến mã, sẵn sàng chuẩn bị chiến đấu “ Khiến cho người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là Hậu Nghệ hoàn toàn có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa Khuyết, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai, … ” để Tổ quốc Đại Việt được vĩnh cửu bền vững và kiên cố : “ Non sông nghìn thuở vững âu vàng ” ( Trần Nhân Tông ) .Qua đây ta thêm yêu hơn những con người nhà Trần nói chung và Phạm Ngũ Lão nói riêng. Ông không những là một vị danh tướng với vẻ đẹp hiên ngang trừ gian diệt bạo, bảo vệ quốc gia hòa bình yên ổn mà còn là một nhà thơ giỏi nữa. so với ông mà nói những gì ông làm được vẫn chưa thỏa cái sự nghiệp so với quốc gia. Những chiến công mà ông đạt được vẫn chưa thấm vào đâu so với Vũ Hầu, nên khi nghe chuyện ông không khỏi thẹn thùng. Như vậy ta thấy được vẻ đẹp của một vị danh tướng không kể công những gì mình làm được mà còn nhã nhặn nhận còn “ vương nợ ”. Và ở đâu đó trong những câu thơ của bài ta thấy rõ một ý thức yêu nước anh hùng của Phạm Ngũ Lão. “ Thuật hoài ” được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. Giọng thơ hùng tráng, can đảm và mạnh mẽ. Ngôn ngữ thơ hàm súc, hình tượng kỳ vĩ, trang trọng, giọng thơ hào hùng, trang nghiêm, mang phong vị anh hùng ca. Nó mãi mãi là khúc tráng ca của những anh hùng tướng sĩ đời Trần, sáng ngời “ hào khí Đông-A ” .Dạng đề phân tích là một trong những dạng đề quan trọng, thường xuất hiện trong các đề thi học kì, thi tuyển sinh Đại học. Hy vọng đây là tài liệu hữu ích giúp các em ôn tập tốt hơn môn Ngữ văn 10 và luyện thi THPT Quốc gia nhé.Như vậy, Dehoctot. edu.vn vừa ra mắt tới những em học viên nội dung Phân tích bài thơ Tỏ lòng ( Thuật Hoài ) của Phạm Ngũ Lão. là một trong những dạng đề quan trọng, thường Open trong những đề thi học kì, thi tuyển sinh Đại học. Hy vọng đây là tài liệu hữu dụng giúp những em ôn tập tốt hơn mônvànhé .

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức