Phân tích tâm trạng Chí Phèo khi bị cự tuyệt quyền làm người

Phân tích tâm trạng của Chí Phèo khi bị cự tuyệt quyền làm người để thấy được tấm bi kịch trong cuộc sống của Chí Phèo, khi mà một kẻ sống ở dưới đáy xã hội mong được trở thành kẻ lương thiện nhưng cái xã hội thối nát ấy không cho hắn được toại nguyện .

    Phân tích Chí Phèo khi bị cự tuyệt quyền làm người để thấy rõ được thực trạng của cái xã hội phong kiến thối nát thời bấy giờ đã nhấn chìm những con người lương thiện như thế nào, đã đẩy họ vào bước đường cùng và tàn phá tâm hồn con người như thế nào?

• Hướng dẫn chi tiết soạn bài Chí Phèo ngắn gọn nhất

Hướng dẫn phân tích bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo

Đề bài: Phân tích tâm trạng của Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao khi bị cự tuyệt quyền làm người.

1. Phân tích đề

– Yêu cầu của đề bài : phân tích tâm trạng của Chí Phèo trong bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người .

– Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : những từ ngữ, chi tiết, hình ảnh tiêu biểu trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao.

– Phương pháp lập luận chính : phân tích .

2. Hệ thống vấn đề

– Luận điểm 1: Bi kịch thể hiện trong tiếng chửi của Chí Phèo.

– Luận điểm 2: Bi kịch bị khước từ “quyền làm người” ngay từ khi sinh ra

– Luận điểm 3: Bi kịch tha hóa dẫn đến bị cự tuyệt quyền làm người

– Luận điểm 4: Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người.

3. Lập dàn ý chi tiết cụ thể

a) Mở bài

– Giới thiệu tác giả và tác phẩm :+ Nam Cao ( 1917 – 1951 ) là nhà văn hiện thực lớn, nhà báo kháng chiến, một trong những nhà văn tiêu biểu vượt trội nhất có nhiều góp phần quan trọng so với việc triển khai xong phong thái truyện ngắn và tiểu thuyết Nước Ta ở nửa đầu thế kỷ 20 .

+ Chí Phèo là một trong những tác phẩm có giá trị hiện thực cao giúp cho người đọc có cái nhìn khái quát hơn về một  hiện tượng xã hội ở vùng nông thôn Việt Nam trước năm 1945.

– Giới thiệu bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo : Bằng ngòi bút hiện thực, Nam Cao đã khắc họa thành công xuất sắc bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo .

b) Thân bài

* Khái quát về tác phẩm

– Hoàn cảnh sáng tác : Truyện được Nam Cao viết năm 1941 dựa trên cơ sở người thật, việc thật ở làng Đại Hoàng, ông đã hư cấu, phát minh sáng tạo nên một bức tranh hiện thực sinh động về xã hội nông thôn Nước Ta trước Cách mạng tháng Tám với toàn bộ sự ngột ngạt, tối tăm cùng những bi kịch đau đớn, kinh hoàng .- Giá trị nội dung : Truyện đã khái quát một hiện tượng kỳ lạ xã hội ở nông thôn Nước Ta trước Cách mạng tháng Tám : một bộ phận nông dân lương thiện bị đẩy và thực trạng lưu manh hóa .

* Thế nào là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người?

– Bi kịch là sự xích míc, trái chiều giữa hiện thực đời sống với khát vọng, mơ ước, mong ước con người .- Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người : Sự xích míc giữa khát vọng quay trở lại làm một con người, khát khao được đối xử như một con người nhưng không được của Chí Phèo .

* Luận điểm 1: Bi kịch thể hiện trong tiếng chửi của Chí Phèo ở đầu truyện

– “ Hắn vừa đi vừa chửi … ” -> sự Open tự nhiên .- Qua tiếng chửi, chân dung nhân vật hiện lên :+ Kẻ lưu manh cứ rượu vào là chửi+ Đằng sau đó thấy Chí Phèo là nạn nhân ra sức cựa quậy, mong ước được coi là người thông thường=> Chí Phèo mong ước được giao cảm với cuộc sống, nhưng không ai đáp lại, không ai coi hắn như một con người .

* Luận điểm 2: Bi kịch bị khước từ quyền làm người ngay từ khi sinh ra

– Ngay từ khi sinh ra, Chí Phèo đã không được đối xử như một con người :+ Bị bỏ rơi tại lò gạch cũ giữa cánh đồng mùa đông+ Không cha, không mẹ, không nhà, không cửa, không một tấc đất cắm dùi+ Tuổi thơ sống trong xấu số+ Đã từng tham vọng lương thiện nhưng xã hội đã bóp chết tham vọng lương thiện ấy=> Chí Phèo đáng thương đã không được đối xử như một đứa trẻ thông thường, ngay từ khi mới sinh ra đã bị chối bỏ .

* Luận điểm 3: Bi kịch tha hóa là cơ sở dẫn đến bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người

– Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù :+ Vì Bá Kiến ghen với vợ hắn .+ Chế độ nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành “ con quỷ dữ của làng Vũ Đại ”- Hậu quả của những ngày ở tù :+ Hình dạng : “ Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì cơng cơng đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm ” -> Chí Phèo đánh mất nhân hình .+ Nhân tính : du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công cụ cho Bá Kiến -> Chí Phèo đã đánh mất nhân tính .- Quá trình tha hóa của Chí Phèo : Đến nhà Bá Kiến trả thù -> Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Bá Kiến .=> Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính, là nổi bật cho hình ảnh người nông dân bị đè nén đến cùng cực .

* Luận điểm 4: Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người

– Nguyên nhân : do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo -> định kiến của xã hội .- Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo :+ Lúc đầu : Chí quá bất ngờ trước thái độ của Thị Nở+ Sau Chí hiểu ra mọi việc : Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi xách dao đến nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát .- Ý nghĩa hành vi đâm chết Bá Kiến và tự sát của Chí :+ Đâm chết Bá Kiến là hành vi lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống .+ Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa quay trở lại đời sống làm người .=> Chí Phèo là tiêu biểu vượt trội cho số phận người nông dân trong xã hội cũ bị chèn ép, đẩy vào bước đường cùng .

* Đặc sắc nghệ thuật

– Xây dựng nhân vật nổi bật vừa sôi động, vừa có đậm chất ngầu độc lạ

– Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo

– Kết cấu truyện mới mẻ và lạ mắt, tưởng như tự do nhưng lại rất ngặt nghèo- Cốt truyện và những diễn biến mê hoặc, biến hóa giàu kịch tính- Ngôn ngữ sôi động, vừa điêu luyện lại vừa thân mật, tự nhiên- Giọng điệu xen kẽ biến hóa, trần thuật linh động .

c) Kết bài

– Khái quát lại bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo .- Nêu cảm nhận, nhìn nhận của em về bi kịch .

4. Sơ đồ tư duy phân tích bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo

Những bài văn mẫu hay phân tích bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo

Phân tích bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí bài số 1

Khi Chí Phèo: “Ngật ngưỡng bước ra từ những trang sách của Nam Cao, thì người ta liền nhận ra rằng đây mới là hiện thân đầy đủ những gì gọi là khốn khổ, tủi nhục nhất của người dân cày ở một nước thuộc địa, bị cào xé, bị hủy hoại từ nhân tính đến nhân hình. Chị Dậu bán con, bán chó, bán sữa nhưng chị vẫn còn được là con người. Chí Phèo phải bán cả diện mạo và linh hồn của mình để trở thành con quỷ dữ” (Nguyễn Đăng Mạnh). Trong muôn vàn nỗi khốn khổ tủi nhục mà Chí đã nếm trải, không thể không chú ý đến cái bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của y. Đó cũng là chủ đề xuyên suốt tạo nên giá trị nhân đạo, giá trị hiện thực của tác phẩm Chí Phèo.

” Bi kịch là tình cảnh éo le đầy đau thương, bế tắc chưa có lối thoát mà con người phải chịu đựng “. Hiểu theo nghĩa ấy, số phận Chí Phèo là một chuỗi dài bi kịch mà bi kịch sau khi nào cũng đau đớn hơn bi kịch trước. Nhiều người khẳng định chắc chắn, Chí Open sau tiếng chửi, điều ấy đúng ! Nhưng có lẽ rằng chưa đủ. Nam Cao thường ra mắt với người đọc ở quy trình tiến độ quan trọng nhất của số phận nhân vật. Đọc những dòng tiên phong của tác phẩm, fan hâm mộ thấy Open một nhân vật chưa nêu tên, có vẻ như chỉ có một hành vi, một cuộc độc thoại. Nhờ giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật tăng cấp nhờ những câu văn ngắn, nhịp văn vấp tưởng chừng như những câu văn bị xé rách nát, bị cắt vụn mà người đọc có cảm xúc được tận mắt chứng kiến tận mắt sự quằn quại của Chí trong cơn đau bị cự tuyệt quyền làm người. Chí chửi trời ( đấng tối cao của muôn loài ), Chí chửi làng ” cái hội đồng thân mật, thiêng liêng của con người ” … Nhưng không ai lên tiếng cả. Người ta không lên tiếng vì người ta không công nhận Chí là người. Cả làng Vũ Đại không ai hiểu Chí, giá có một người để chửi nhau, có lẽ Chí còn đỡ khổ. Bởi vì người ta sống dù là để chửi nhau cũng không hề chửi một mình. Chí chỉ còn biết chửi người đẻ ra y. Chửi người đẻ ra mình thì cũng là chửi chính bản thân mình. Tiếng chửi của Chí bộc lộ sự vật vã, dẫu là vô ý thức, để tìm căn nguyên của đau khổ. Nhưng khốn khổ thay, Chí càng bế tắc .Giá như ngày ấy ở làng Vũ Đại có một người lên tiếng cũng như sau đó, thị Nở ” Không chỉ biết cho mà còn biết giữ ” … giá như … giá như … chỉ cần một lần giá như xảy ra, chỉ cần một trong hàng nghìn người làng Vũ Đại coi Chí là người thì tấn bi kịch của đời Chí sẽ không có thời cơ xảy ra. Nhưng chuyện gì đã xảy ra thì nó đã xảy ra. Nam Cao ngược dòng thời hạn trở lại với quá khứ để dẫn dắt người đọc, giúp họ đồng cảm quy trình bị cự tuyệt quyền làm người từ thấp đến cao của Chí, đồng thời ông cũng chỉ rõ căn nguyên dẫn Chí đến thực trạng ấy .Chí là ” một đứa con hoang “, ” một anh đi thả ống lươn một buổi sáng đã thấy hắn trần truồng và xám ngắt trong cái váy đụp để bên một lò gạch bỏ không ; anh ta rước lấy và mang cho một người đàn bà góa bụa “. Năm từ ” một ” sống sót trong câu văn dài, có vẻ như đã báo trước cuộc sống cô độc triền miên của Chí. Ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời, Chí đã bị người mẹ, người đời cự tuyệt quyền làm người. Chí trở thành kẻ không cha, không mẹ, cũng may cho đời Chí, có lẽ rằng vì lớn lên cùng những người lao động, Chí trở thành anh canh điền khỏe mạnh, biết tự trọng, ” biết không thích những cái gì mà người ta khinh “. Anh khát khao có ” một mái ấm gia đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải “. Nhưng đời đã không dành cho Chí cái mà anh hoàn toàn có thể với trong tầm tay .Một cơn ghen vu vơ của Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù. Cái thế lực phong kiến cấu kết với nhà tù thực dân tước bỏ quyền tự do của Chí gần bảy – tám năm. Đấy là lần thứ hai Chí bị cự tuyệt quyền làm người. Nhà tù đã biến Chí thành con người khác. ” Hắn về lần này trông khác hẳn “. Quyền làm người của Chí đã bị cự tuyệt bởi nhà tù đã cướp đi của y một phần nhân hình. Ở tù ra trông hắn như một thằng ” săng đá ” ( lính tẩy ), đầu trọc lốc răng cạo trắng hớn, mặt đen lại rất ” cơng cơng ” – ” câng câng ” thì còn ra cái mặt người. ” Hắn mặc quần nái đen với cái áo tây vàng, cái ngực phanh ra đầy những nét chạm trổ phượng với một ông tướng cầm trùy trông gớm chết “. Đó là hình dạng của kẻ côn đồ, hung hãn chỉ biết gây gổ, đâm chém, về làng hôm trước, hôm sau. Chí đã uống rượu say nhè, điên cuồng lao vào trả thù Bá Kiến bằng cách ăn vạ, chửi đổng. Nếu như trả thù là cái quyền thường thì ( oán thì trả oán, ân thì trả ân ) thì Bá Kiến lại cũng đã khôn khéo tước luôn quyền ấy của Chí. Không trả được thù, Chí lại từng bước trở thành tay sai cho quân địch, trở thành công cụ mù quáng của Bá Kiến. Hắn chỉ còn biết rạch mặt, ăn vạ để đòi tiền, để đâm chém những ai không cùng phe phái với chính quân địch .Từ đó, hắn chìm trong cơn say, hắn ăn trong lúc say, ngủ trong lúc say và đánh nhau trong cơn say, ” Hắn đã phá vỡ bao nhiêu mái ấm gia đình, đạp vỡ bao nhiêu niềm hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt bao nhiêu người lương thiện “. Cứ như thế đời hắn trượt dài. Nhìn vào mặt hắn, người ta không biết hắn bao nhiêu tuổi. Đời hắn đã xem như đời bỏ đi, nhân hình bị hủy hoại, nhân tính bị xói mòn. Cả làng Vũ Đại đều tránh mặt, mỗi lần hắn qua. Ngay bản thân hắn cũng đã quên sự xuất hiện của hắn ở trên đời. Có thể nói trước khi gặp thị Nở, Chí đã bị cự tuyệt quyền làm người đến cao độ. Nhưng có lẽ rằng hắn không nhận ra điều ấy hoặc nhận ra một cách vô thức, không tìm thấy lối thoát. Chí đành phải lao vào vào cuộc sống say rượu, chửi đổng, ăn vạ, đâm thuê, chém mướn .Người ta sẽ đỡ khổ, nếu không biết mình sống trong cái khổ. Người ta sẽ đỡ đau đớn khi bị tước quyền làm người mà không hề hay biết. Trước khi gặp thị Nở, Chí Phèo chưa nhận thức được tấn bi kịch của đời mình. Chí đâu có biết cái cách người ta sản sinh ra hắn là tước đoạt dần quyền làm người của hắn. Đúng lúc Chí lao vào đến chỗ tột cùng của sự tha hóa, đúng lúc người ta tưởng Chí sẽ triền miên trong cuộc sống một con quỷ dữ thì Nam Cao đã phát hiện trong chiều sâu tâm linh nhân vật một đốm lửa nhỏ nhoi bừng sáng. Chí ao ước trở thành người lương thiện .Vai trò, vị trí của thị Nở trong tác phẩm là rất quan trọng. Con người ” dở hơi, xấu ma chê quỷ hờn “, lại là nguồn sáng duy nhất ở làng Vũ Đại hoàn toàn có thể chiếu sáng cõi đời tăm tối của Chí. Cơ thể đàn bà của thị không khơi gợi bản năng quái vật ở y. Tình thương của thị đã khơi dậy cái tính người mà lâu nay Chí đã đánh mất. Sau cuộc tình ngắn ngủi với thị Nở. Chí nghe được âm thanh của đời sống mà lâu nay hắn không chú ý. Sau bao nhiêu năm, giờ đây hắn mới nghe thấy tiếng chim hót, ngoài kia vui tươi quá, tiếng cười nói của người đi chợ, tiếng thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá. Những âm thanh đó gợi nhớ trong Chí những tham vọng rất người đã có từ thuở thời xưa. Lần tiên phong Chí cảm thấy buồn, rồi hắn ” sợ tuổi già, đói rét, ốm đau và cô độc – cô độc còn sợ hơn đói rét và ốm đau ” .Bát cháo hành của thị Nở đã thức tỉnh trong Chí những tình cảm lành mạnh. Ăn cháo mà hắn thấy mắt ươn ướt. Chỉ cần một sự thương mến – dù là tình yêu của kẻ dở hơi, của một người con gái quá lứa lỡ thì, có dòng giống mả hủi, cũng đủ làm sống lại bản tính người đã chết. Sức cảm hóa của tình thương thật vô biên. Nam Cao đã thực sự hóa thân vào nhân vật để cảm thông, để san sẻ những tích tắc niềm hạnh phúc rất người của Chí. Thế là sau hơn hai mươi năm bị cự tuyệt quyền làm người. Chí Phèo đã tự tìm cho mình con đường trở lại làm người. Chí đã tạo ra chiếc cầu nối để làm hòa với quốc tế người. Chiếc cầu nối ấy chính là thị Nở. Thị hoàn toàn có thể sống chung với hắn thì làng Vũ Đại cũng hoàn toàn có thể đồng ý hắn. Nhưng bi kịch và đau đớn thay cho Chí, Thị Nở không hề gắn bó với Chí. Vì theo bà cô Thị, ” đàn ông đã chết hết cả rồi hay sao mà phải lấy một thằng không cha, không mẹ chỉ biết rạch mặt ăn vạ ” .Thế là một chút ít niềm hạnh phúc nhỏ nhoi Chí đã có ở trong tay một lần nữa lại bị ý thức xã hội tước đoạt. Thị Nở là chiếc cầu vồng sau cơn mưa, Chí đau đớn nghĩ ra rằng chẳng có chiếc cầu nào đưa Chí quay trở lại với đời sống con người nữa. Xã hội với ý niệm tàn tệ đã cự tuyệt đến cao độ quyền được sống, được làm người của Chí. Không ai cho Chí làm người lương thiện, kể cả khi Chí đòi làm người lương thiện. Chí không hề xóa được những vết sẹo đã vạch lên trên mặt mình, Chí đau xót cảm thấy : ” Không được nữa rồi chỉ còn cách này “. Chỉ còn cách chết trong, hơn sống đục. Chí đã nói những câu sau cuối ” đòi lương thiện ” với Bá Kiến và cũng là tự nói với bản thân mình. Hành động giết Bá Kiến và tự sát của Chí cho người đọc thấy ở đầu cuối rồi Chí cũng trả được mối thù. Nhưng cái giá phải trả của Chí là quá đắt. Cái chết của Chí là lời tố cáo can đảm và mạnh mẽ so với xã hội vô nhân, là lời kêu cứu khẩn thiết về quyền làm con người .Chí chết, mồm ngáp ngáp trong vũng máu, nhưng Chí không tuyệt tự. Sức sống, sức mở và giá trị nổi bật của nhân vật này là vô biên. Chí không chỉ đại diện thay mặt cho nỗi khổ của người nông dân thời kì nước ta còn sống trong vòng nô lệ. Chí còn đại diện thay mặt cho cái phần khùng điên khuất tối mà sinh ra trên cõi đời này, ai cũng hoàn toàn có thể, nếu không biết tự kiềm chế và nếu bị những thế lực hắc ám ” nuôi dưỡng ” .Bi kịch cự tuyệt quyền làm người của Chí Phèo do nhiều căn nguyên. Có căn nguyên từ xã hội cũng có căn nguyên từ bản thân Chí. Khi quyền con người còn bị xúc phạm thì bi kịch của đời Chí Phèo còn được nhắc đến như một nỗi đau của toàn quả đât .Có thể bạn chăm sóc : Bài văn phân tích truyện Chí phèo của Nam Cao

Phân tích bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí bài số 2

Nam Cao là một nhà văn hiện thực lớn của nền văn học Việt Nam trước Cách mạng. Sau Cách mạng, ông hăng hái tham gia làm báo kháng chiến. Ông có nhiều đóng góp quan trọng đối với việc hoàn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ 20. Chí Phèo là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của nền văn học hiện thực Việt Nam trước Cách mạng. Bằng ngòi bút sắc sảo, nghệ thuật khắc họa nhân vật đặc sắc, Nam Cao đã làm nổi bật tấn bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của nhân vật Chí Phèo.

Qua nhân vật Chí Phèo, nhà văn đã lí giải thành công xuất sắc nguyên do vì sao người nông dân hiền lành bị tha hóa từ nhân tính đến nhân hình một cách tàn tệ đến vậy. Quá trình tha hóa của nhân vật Chí Phèo trải qua hai quá trình. Mỗi quy trình tiến độ là một bước chuyển biến can đảm và mạnh mẽ sức sống trong nhân vật .Thứ nhất, từ một anh nông dân hiền lành như cục đất Chí Phèo bị đẩy vào tù. Không tội lỗi gì, giật mình Chí bị đẩy vào vòng lao lí, bị tước đoạt quyền sống. Bước ra khỏi nhà tù, Chí Phèo trở thành một ” con quỷ ” gớm ghiếc, côn đồ và hung tàn .Thứ hai, khi Thị Nở thức tỉnh khát vọng sống lương thiện và mong ước trở lại với mọi người, Chí Phèo lại hiền lành như lúc khởi đầu. Cánh cửa bước vào cuộc sống rộng mở trước mắt Chí Phèo. Thế nhưng, trớ trêu thay, chỉ vì sự cản trở của bà cô, Thị Nở đã đoạn tuyệt tình nghĩa với Chí sau năm ngày chung sống niềm hạnh phúc. Chí Phèo hụt hẫng, bất lực và bế tắc. Cánh cửa phục thiện đóng sầm trước mặt hắn, hờ hững và hung tàn. Một lần nữa, Chí Phèo bị cự tuyệt quyền làm người. Bi kịch cuộc sống Chí Phèo bị đẩy đến mức cùng cực .Khắc họa tấn bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã tỏ ra rất vững vàng và bản lĩnh. Lần tiên phong trên trang văn, người ta thấy một kẻ dị dạng nhân hình bước ngật ngưỡng trong cơn say. Lần tiên phong, người ta thấy một nhân vật bị hủy hoại tàn tệ và kinh khủng đến như vậy. Nhân vật Chí Phèo đã thực sự mất hết tính người, sống bằng kiếp quái vật, trọn vẹn bản năng. Chí Phèo ngập ngụa trong cơn say triền miên từ ngày này qua ngày khác. Không có sự đê hèn và gian ác nào mà Chí Phèo không dám làm .Nam Cao đã gan góc ghi nhận hiện thực đời sống dù biết rằng đó là một hiện thực tàn khốc hoàn toàn có thể khiến người ta thấy đau lòng và lo âu. Ông không hề lảng tránh hay tô vẽ nó bằng sắc màu giả tạo của thẩm mỹ và nghệ thuật ngôn từ. Ông muốn mỗi trang văn phải là ” cái thực sự ở đời ” chân thực và đúng chuẩn .Không để nhân vật rơi vào sự tầm thường, dung tục, Nam Cao đã phát hiện vẻ đẹp ẩn sâu bên trong họ. Bên trong cái điên cuồng của Chí Phèo là khát vọng lương thiện bị đè nén kinh khủng. Nó thôi thúc con người vươn lên tìm kiếm nguồn sống. Nhưng trước những trở lực quá lớn của xã hội thực dân nửa phong kiến, nó không có cách nào khác là phản kháng một cách xấu đi. Sự phản kháng tự phát ấy không mang lại hiệu quả tốt đẹp nào. Cuối cùng, nhân vật thực sự rơi vào vô vọng .Trước đây, Chí Phèo là một chàng trai nông dân hiền lành, lương thiện và có lòng tự trọng. Chỉ vì cái thói ghen bóng ghen gió của cụ Bá Kiến, Chí Phèo đã bị cụ thẳng tay đẩy vào nhà tù. Trải qua bảy, tám năm bị đầy đọa, chung sống với lớp người dưới đáy xã hội, tâm hồn Chí Phèo đã bị nhuộm đen. Từ một anh Chí Phèo hiền lành, lương thiện, ra tù biến thành Chí Phèo với bộ mặt gớm ghiếc, linh hồn chất đầy thù hận và tội lỗi. Phần người trong Chí Phèo đã bị thui chột đi. Từ mặt mũi, nhân cách đều biến tướng thật đáng sợ. Cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen và rất cơng cơng, hai mắt gườm gườm gớm ghiếc .Trong cái xã hội tàn khốc ấy, càng hiền lành, nhẫn nhục bao nhiêu thì lại càng bị chà đạp bấy nhiêu. Hắn muốn sống thì phải cướp giật, ăn vạ, gây gổ với mọi người. Muốn thế thì phải cao, phải mạnh, phải hung bạo. Thế là Chí Phèo tìm đến rượu như một cứu cánh giúp hắn quên đi cuộc sống. Hắn sống trong những cơn say triền miên và làm bất kỳ cái gì người ta sai hắn làm. Cùng với thời hạn, Chí Phèo mất đi năng lực nhận thức. Hắn không còn nhận ra nổi cái bóng của mình, không nhớ nổi mình là ai, bao nhiêu tuổi. Mọi người đều cho Chí Phèo là một con vật chứ không phải là con người nữa .Những chuỗi ngày say sưa vô tận, những tiếng chửi phi lí, những hành vi liều lĩnh hung hãn chính là sự giãy giụa vô vọng của một con người muốn tìm về con đường lương thiện mà không được .Trước những hành vi điên cuồng và hình dáng quái gở của Chí Phèo, ta chỉ thấy đáng thương hơn là đáng giận. Bởi lẽ chính nhà tù thực dân, sự áp bức bóc lột nặng nề của giai cấp thống trị, những định kiến tồi tệ và thái độ hắt hủi nhục mạ của những người xung quanh đã đẩy Chí Phèo đến con đường đó. Đẻ ra anh Chí Phèo hiền lành là một bà mẹ tội nghiệp và khốn nạn đã lén lút vứt con mình ở cái lò gạch cũ. Còn đẻ ra thằng lưu manh Chí Phèo, mất hết tính người là cái xã hội thực dân phong kiến đầy rẫy bất công, vô nhân đạo .

Nếu nhân vật chị Dậu trong tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố đã phải bán con, bán sữa nhưng chị còn được là con người, còn Chí Phèo phải bán cả diện mạo và linh hồn của mình để trở thành con quỹ dữ của làng Vũ Đại. Tất cả chỉ để được tồn tại mà thôi.

Nhưng, ở đáy sâu của tâm hồn cằn cỗi và lạnh lẽo ấy vẫn còn có những mầm mống tốt đẹp mà thực trạng phũ phàng của xã hội kia chưa đủ sức làm thui chột hết. Nam Cao đã không bỏ rơi nhân vật của mình. Ông dõi theo từng bước chân của Chí Phèo trong đêm hôm, trong cơn say, trong giấc ngủ, nhìn ngắm nhân vật bằng tấm lòng đồng cảm thâm thúy. Trong cái thân xác đáng thương ấy, Nam Cao đã phát hiện ra có một mầm lương thiện hãy còn thổn thức. Nó muốn vực dậy, muốn trào ra nhưng không hề tự mình làm được .Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở sau cuộc rượu say ở nhà Tư Lãng phải chăng là sắp xếp của tạo hóa ? Tình cờ mà như là định mệnh đã sẵn bày. Cái tình quyến rũ của Thị Nở và bát cháo hành ấm nóng tình người đã thức tỉnh dậy những tình cảm tốt đẹp, những khát khao tham vọng khi xưa của Chí Phèo về một mái ấm gia đình đầm ấm, niềm hạnh phúc. Nó như một thứ phép màu xoa dịu mọi khổ đau, hàn gắn mọi vết thương và làm rung động mọi tế bào của Chí Phèo. Sau cái đêm niềm hạnh phúc, Chí Phèo cứ thấy có cái gì đó lâng lâng khắp người khó lí giải .Thì ra, đó là cảm xúc niềm hạnh phúc. Hắn niềm hạnh phúc vì có một người phụ nữ ở bên cạnh, êm ả dịu dàng và yêu thương. Hắn niềm hạnh phúc vì lần tiên phong có một người không sợ hãi, không chạy trốn khỏi hắn. Cũng là lần tiên phong có một người cho hắn một bữa ăn ngon lành mà trước đây hắn phải rạch mặt ăn vạ hoặc cướp giật mới có được. Những quyền hạn ấy có gì to tát so với con người đâu ? Nhưng chao ôi, so với Chí Phèo thì đó là cả một ân huệ lớn lao .Chút tình thương yêu mộc mạc của Thị Nỡ đã đốt cháy lên ngọn lửa lương tri còn leo lét nơi đáy lòng của Chí Phèo, thức tỉnh dậy thực chất lương thiện vốn có trong hắn. Con người xấu xí ” ma chê quỷ hờn ” ấy kì khôi thay lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã rọi vào chốn tăm tối của Chí Phèo. Thức tỉnh, gợi dậy bản tính người ở hắn, thắp sáng một trái tim đã bị ngủ mê qua bao tháng ngày bị dập vùi, hắt hủi. Một thành công xuất sắc điển hình nổi bật của Nam Cao trong tác phẩm ” Chí Phèo ” là đã phát hiện, miêu tả được những phẩm chất tốt đẹp của Chí ngay khi hắn đã bị biến chất, tha hóa .Ngay khi Chí Phèo điên cuồng như một con thú, tưởng chừng như lòng thương đã hết sạch thì vẫn còn có một người biết thương cảm hắn. Ở cái làng Vũ Đại, Thị Nở là người duy nhất hiểu Chí Phèo, đồng cảm với Chí Phèo. Thị vốn là người xấu xí, đã gánh chịu nhiều điều miệt thị, khinh bỉ của con người nên thuận tiện thấu cảm cho nỗi khổ đau đang cuộn xé trong con người của Chí – một kẻ đơn độc, bị người đời ruồng bỏ .Bát cháo hành của Thị Nở làm Chí Phèo xúc động và muốn khóc, khiến Chí nhận ra : cái đau khổ lớn nhất của con người, không phải là sự đói cơm rách nát áo, mà sự thiếu thốn tình thương. Bát cháo hành chính là liều thuốc thần làm sống dậy sự rung cảm mà lâu nay tưởng chừng như đã chết trong tim Chí Phèo, thức tỉnh dậy trong hắn khát vọng sống và sống tốt đẹp .Cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã thức tỉnh ở Chí Phèo niềm mơ ước của một thuở thời xưa chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, cố dồn vốn để nuôi thêm con lợn. Chí Phèo mong ước Thị Nở sẽ là chiếc cầu nối, đưa Chí Phèo trở lại, hòa nhập với hội đồng xã hội .Sau cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với Thị Nở, tâm trạng Chí Phèo trọn vẹn biến hóa. Chí Phèo giờ đây đã nhận ra nguồn ánh sáng ngoài kia rực rỡ tỏa nắng biết bao. Nghe thấy tiếng chim hót vui tươi, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá trên sông, tiếng cười nói buôn chuyện của những người đàn bà đi chợ về … bao nhiêu âm thanh quen thuộc của đời sống bấy lâu nay vậy mà giờ đây Chí Phèo mới nghe thấy bởi hắn luôn chìm ngập trong những cơn say .Hôm nay, những âm thanh ấy, vọng đến tai hắn, bỗng trở thành tiếng gọi của sức sống và đã lay động sâu xa tâm hồn Chí Phèo. Trái tim tưởng chừng như trai đá của hắn đã từ từ sống dậy. Cái phần người trong Chí Phèo cũng hồi sinh ” hắn thèm lương thiện, hắn khao khát làm hòa với mọi người “. Từ một ” con quỷ dữ “, nhờ có tình yêu dấu của Thị Nở – dù đó là tình thương của một con người xấu xa, thô kệch, dở hơi cũng đủ để làm sống dậy một bản tính người nơi Chí Phèo. Thế mới biết, sức cảm hóa của tình thương kì diệu đến chừng nào .Nhưng đau đớn thay, chút tình thương của Thị Nở không đủ mạnh để cứu lấy Chí Phèo. Bởi ngoài Thị Nở ra, không hề có lấy một cơ manh nào, chẳng hề có một bàn tay thân thiện nào chìa ra dắt Chí Phèo trở lại đời sống lương thiện. Con đường trở lại làm người của hắn vừa mới hé mở đã bị đóng sầm lại. Một chút niềm hạnh phúc nhỏ nhoi sau cuối vẫn không đến được với Chí Phèo. Khắc nghiệt làm thế nào khi bản tính người trỗi dậy nơi Chí Phèo cũng là lúc Chí Phèo hiểu rằng mình không còn quay trở lại với lương thiện được nữa. Xã hội đã cướp đi của Chí Phèo quyền làm người và vĩnh viễn không trả lại .Những vết dọc ngang trên mặt – tác dụng bao cơn say, bao lần đâm thuê chém mướn, rạch mặt ăn vạ, … đã ngăn cản Chí trở lại với cuộc sống lương thiện. Những định kiến của xã hội đã không được cho phép Chí đặt chân lên nhịp độ hy vọng. Con đường trở lại với đời sống lương thiện vừa mới kịp lóe lên trong đầu hắn, như một ngọn lửa chỉ kịp le lói đã bị cuộc sống dội gáo nước lạnh làm cho tắt ngấm .Chí Phèo một lần nữa bị hắt hủi và ruồng bỏ một cách phũ phàng. Chí đã bị chính Thị Nở cự tuyệt, người mà hắn nghĩ sẽ là cây cầu duy nhất đưa hắn về với đời sống lương thiện. Thị Nở không phải không yêu hắn, không phải không muốn lấy hắn nhưng vì bà cô và những định kiến xã hội đã níu giữ lấy Thị, không cho Thị được kết hôn với Chí Phèo. Chí Phèo đã cố níu lấy tay Thị Nở lúc Thị vùng vằng ra về nhưng bất lực. Hắn hụt hẫng và rơi vào vực thẳm vô vọng : ” ôm mặt khóc rưng rức ” .Một lần nữa, Chí Phèo tìm đến rượu. Nhưng lần này Chí Phèo càng uống lại càng tỉnh. Càng tỉnh lại càng thấm thía thâm thúy nỗi đau bi kịch của mình. Trong cơn đau đớn phẫn uất, Chí Phèo quyết định hành động trả thù. Hắn vác dao đến nhà Bá Kiến đòi lương thiện. Đau đớn và thống thiết thay, là tiếng phẫn uất của Chí Phèo : ” Ta muốn làm người lương thiện, ai cho ta lương thiện. Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này. Tao không hề là người lương thiện được nữa. Biết không, chỉ còn một cách … biết không … “. Căm thù cao độ và không còn lối thoát nào khác, Chí Phèo đã giết Bá Kiến rồi tự sát, lấy sự diệt trừ đời mình để xử lý bế tắc của số phận .Qua truyện ngắn Chí Phèo, Nam Cao đã khái quát một hiện tượng kỳ lạ xã hội ở nông thôn Nước Ta trước năm 1945, một bộ phận nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con đường tha hóa, lưu manh hóa. Nhà văn đã phán quyết đanh thép cái xã hội tàn bạo tàn phá cả thể xác và tâm hồn người nông dân lao động, đồng thời chứng minh và khẳng định thực chất lương thiện của họ, ngay trong khi họ bị vùi dập mất cả nhân hình, nhân tính .

Chí Phèo chính là tiếng kêu cứu thiết tha của những người bất hạnh; là tiếng nói bảo vệ và đấu tranh cho quyền được làm người của những con người lương thiện; là mong ước được sống và sống hạnh phúc, không còn những thế lực đen tối của xã hội đẩy họ vào chỗ khốn cùng, bế tắc, đầy bi kịch xót xa của lớp người nông dân khốn cùng.

Tham khảo thêm : Phân tích tâm trạng của Chí Phèo khi bị Thị Nở cự tuyệt

Phân tích bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí bài số 3:

Soi vào cuộc sống nhân vật Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nam Cao, ta chỉ thấy một bức tranh u tối mà người họa sỹ vẽ ra nó mang tên bi kịch. Có thể nói, số lượng không đã gói trùm lên lá số tử vi của cuộc sống Chí. Bi kịch về cuộc sống Chí đã xuyên suốt toàn tác phẩm và nếu như phải chọn một nhan đề khác, có lẽ rằng Nam Cao đã đặt tên tác phẩm của mình là “ Bi kịch ”. Và đỉnh điểm bi kịch mà Chí Phèo phải chịu đựng ấy là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người .Trước tiên, ta cần hiểu bi kịch là gì ? Bi kịch là xích míc giữa hiện tại và khát vọng. Hiện tại không có năng lực giúp cá thể triển khai khát vọng từ đó đẩy những cá thể đến thực trạng bi đát. Chí Phèo muốn được trở thành người lương thiện nhưng sau khi ra tù, hắn đã bị gạt phăng ra khỏi cuộc sống phẳng phiu. Đau đớn hơn, cuộc sống ấy có những người đã từng nuôi nấng Chí. Cái tên “ Chí Phèo ” chứa đầy sự coi thường, khinh bỉ. Trong con mắt ghê sợ của dân làng Vũ Đại, Chí Phèo quái đản với người, lạc loài với vật, hắn không phải là một con người. Trong tiếng chửi khởi đầu tác phẩm, đối tượng người tiêu dùng tiếng chửi ngày càng thu hẹp dần. Như vậy hoàn toàn có thể thấy, con người triền miên say ấy vẫn ý thức rõ về sự đơn độc của mình. Hắn thèm được ai đó chửi vì chửi hắn có nghĩa là vẫn có người còn công nhận hắn là con người. Ta hoàn toàn có thể tưởng tượng ra một kẻ đơn độc, một kẻ khốn khổ cứ đi giữa cuộc sống để mà chửi, để mà kêu gào, để mà được công nhận. Nhưng cuộc sống tuyệt nhiên vẫn tĩnh mịch với hắn. Sự yên lặng ấy thật đáng sợ vì đó là sự yên lặng của đoạn tuyệt và ruồng bỏ. Nhưng bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người chỉ được đẩy đến đỉnh điểm khi Thị Nở cũng ruồng bỏ Chí .Có thể nói, nguyên do của sự ruồng bỏ ấy là do bà cô. Nhân vật đại diện thay mặt cho định kiến. Cuộc đời phẳng phiu mà Chí muốn quay về tiềm ẩn đầy rẫy những định kiến và chính những định kiến ấy đã chặn lại con đường về của Chí. Qua những lời chửi mắng Thị Nở, bà cô đã cự tuyệt lại khao khát hoàn lương của Chí Phèo. Như vậy, nếu cái ác đã đẩy Chí Phèo vào con đường lưu manh hóa, thì nay định kiến đã đẩy Chí Phèo vào bi kịch thứ hai của cuộc sống .Nếu như muốn khám phá về bi kịch bị cự tuyệt, ta không hề không khám phá về Thị Nở. Thị là một người xấu, nghèo, vô duyên, lại có mả hủi. Nhiều người đã nhận xét rằng Nam Cao đã thiết kế xây dựng một hàng rào dây thép và rắc vôi xung quanh nhân vật này. Nam Cao gọi Thị Nở là “ con vật rất tởm ”. Thế nhưng, con vật ấy cũng ruồng bỏ Chí. Đây chính là bi kịch. Nhiều người từng nói Nam Cao đã quá tay trong việc miêu tả Thị Nở xấu như vậy. Nhưng Thị Nở càng xấu, tính bi kịch càng tăng. Vốn dĩ Nam Cao kiến thiết xây dựng nhân vật Thị Nở không phải để cười cợt mà là để cảm thông .Khi Chí Phèo hiểu những gì Thị Nở nói với mình, hắn ngây người choáng choáng. Cái cảm xúc của một người đang bay bổng trong niềm hạnh phúc tình yêu bỗng bị rơi xuống đáy sâu vô vọng. Điều đó khiến Chí bị tê liệt mọi cảm xúc. Qua đây, người đọc cũng phần nào thấy được sự am hiểu của Nam Cao trong việc miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật. Khi Thị Nở bỏ đi, Chí Phèo đuổi theo, gọi lại, thậm chí còn còn cầm tay Thị Nở. Điều này làm dâng lên trong người đọc nỗi xót xa. Chí Phèo ý thức được mình giống như một người sắp chết đuối trên dòng sông vô vọng. Hắn luôn khao khát được trở lại cuộc sống phẳng phiu. Và so với Chí, Thị Nở đóng vai trò như chiếc phao cứu sinh, như một cây cầu, một cánh cửa để đưa hắn về với hội đồng – nơi mà hắn đã từng bước chân ra đi. Nhưng phao cứu sinh đã bị cướp mất, cây cầu đã bị rút lại, cánh cửa đã bị đóng sầm trước mặt Chí. Mọi sự như đã được đặt một dấu chấm hết. Chí Phèo uống rượu nhưng càng uống càng tỉnh, càng uống càng đau và càng uống thì hơi cháo hành càng hiện ra. Hơi cháo hành đại diện thay mặt cho tình thương, nó cứ hiện lên trong lòng Chí một nỗi day dứt không nguôi. Và như thể có điều gì đau đớn không chịu nổi khi nhà văn miêu tả một người đàn ông mà trước đó được biết đến như một con quỷ nay lại bơ vơ, cô độc trên con sông vô vọng mà ôm lấy mặt mình khóc rưng rức .

Và từ tuyệt vọng, Chí đã cầm dao giết Bá Kiến bởi hắn biết cả bà cô và Thị Nở đều không có lỗi. Ta vẫn nhớ rằng Nam Cao đã từng nói: “Nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia xuất phát từ cuộc sống lầm than”. Vậy phải chăng “tiếng đau khổ” ấy lại chính là câu hỏi “Ai cho tao lương thiện” của Chí Phèo. Câu hỏi ấy là câu hỏi mang tính thời đại, gieo vào lòng người biết bao xót xa, đau đớn, day dứt và ám ảnh vô cùng. Cái chết của Chí Phèo là cái chết đầy bi thảm. Chí Phèo sinh ra không ai vui vẻ, khi chết đi không ai khóc thương. Đây chính là bi kịch. Và bi kịch lại chồng lên bi kịch khi Chí Phèo phải chết trên ngưỡng cửa trở thành con người lương thiện. Đây là bi kịch lớn nhất trong cuộc đời của Chí. Qua bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí, Nam Cao đã tố cáo xã hội tàn ác bất công khi không chỉ cướp đi những điều Chí Phèo có mà còn cướp đi những gì Chí Phèo muốn. Cùng với đó, ta cũng có thể thấy được khát vọng của tác giả về việc nhân dân có thể vùng dậy đấu tranh và niềm tin vào bản chất lương thiện của con người.

Với toàn bộ những điều trên, người đọc dù có gấp lại trang sách thì những xót xa, những day dứt về một con người khốn khổ khi bị cự tuyệt quyền làm người vẫn không hề nguôi ngoai. Bằng năng lực của mình, Nam Cao đã tạo ra một siêu phẩm không chỉ trong văn học hiện thực phê phán 1930 – 1945 mà còn là siêu phẩm của văn học Nước Ta văn minh .Xem thêm : Phân tích quy trình tha hóa của Chí phèo

Trên đây Đọc tài liệu đã gửi đến các bạn một số bài văn mẫu hay nhất với nội dung phân tích tâm trạng của Chí Phèo khi bị cự tuyệt quyền làm người. Hy vọng sẽ là tài liệu giúp các em tham khảo qua đó triển khai ý và tự viết cho mình được một bài văn phân tích hay. Chúc các em học tốt môn Văn khi tham khảo học tập tại văn mẫu 11 !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức