Phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Hướng dẫn phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa, lập dàn ý chi tiết cụ thể và tìm hiểu thêm 1 số ít bài văn hay phân tích chùm ca dao than thân yêu thương tình nghĩa .

Tài liệu hướng dẫn phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa do Đọc tài liệu tổng hợp và biên soạn giúp em hiểu được cách làm cũng như nâng cao vốn từ ngữ qua việc tham khảo một số bài văn mẫu hay.

Hướng dẫn phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Đề bài: Phân tích nội dung Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa.

1. Phân tích đề

– Yêu cầu : phân tích nội dung Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa .- Phạm vi tư liệu, dẫn chứng : những từ ngữ, chi tiết cụ thể, hình ảnh tiêu biểu vượt trội trong bài Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa lớp 10 .- Phương pháp lập luận chính : Phân tích .

2. Hệ thống vấn đề

– Luận điểm 1: Ca dao than thân – tiếng hát than thân của người phụ nữ.

– Luận điểm 2: Ca dao yêu thương tình nghĩa – tình yêu nam nữ, tình vợ chồng, tình yêu quê hương, đất nước

3. Lập dàn ý cụ thể

a) Mở bài

– Giới thiệu về đặc trưng thể loại ca dao : Là thể loại trữ tình miêu tả tâm trạng, cảm hứng của con người, gắn với những hình thức hoạt động và sinh hoạt .- Giới thiệu về chùm ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa : là bộ phận đa dạng chủng loại nhất trong kho tàng ca dao trữ tình Nước Ta. Nó phản ánh những cung bậc khác nhau trong đời sống tình cảm của người Việt xưa với những đặc trưng thẩm mỹ và nghệ thuật đặc trưng .

b) Thân bài

* Luận điểm 1: Ca dao than thân – tiếng hát than thân của người phụ nữ.

+) Bài 1:

– Chủ thể trữ tình : Là người phụ nữ, được xác lập qua đại từ nhân xưng “ em ”=> Người phụ nữ tự than cho số phận mình. Cách xưng hô khiêm nhường .- Các hình ảnh được sử dụng trong bài ca dao :+ Hình ảnh so sánh, ẩn dụ “ tấm lụa đào ” :

• Nghĩa đen: Tấm lụa đào là một mảnh vải đẹp, mềm mại, có giá trị
• Nghĩa bóng: Gợi liên tưởng đến vẻ đẹp của người phụ nữ, mềm mại nuột nà.

=> Người phụ nữ tự ý thức được vẻ đẹp của mình .+ Hình ảnh ẩn dụ “ chợ ” :

• Nghĩa đen: Chợ là một nơi để trao đổi, giao lưu buôn bán, rất phức tạp
• Nghĩa bóng: Chợ là sự hiển hiện của một xã hội phức tạp.

=> Người phụ nữ tự than về số phận của mình .- Từ ngữ :+ Từ láy “ phất phơ ” : gợi ra sự bấp bênh, vô định trong cuộc sống người phụ nữ+ Câu hỏi tu từ : “ biết vào tay ai ” : Thể hiện những dự cảm đầy lo âu về cuộc sống của người phụ nữ-> Người phụ nữ tự nhận thức về cuộc sống mình, bất lực trước sự xô đẩy, nổi lênh của cuộc sống=> Ý nghĩa :+ Qua bài ca dao than thân của người phụ nữ, tác giả dân gian muốn biểu lộ sự trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ đồng thời nói lên niềm cảm thông, san sẻ với số phận bấp bênh của người phụ nữ .+ Tố cáo xã hội phong kiến chà đạp quyền sống tự do, được làm chủ của người phụ nữ .

+) Bài 2:

– Mô-típ khởi đầu “ thân em ”-> Người phụ nữ tự than cho thân phận mình. “ Em ” – cách xưng hô khiêm nhường, tế nhị- Hình ảnh so sánh, ẩn dụ “ củ ấu gai ” :+ Nghĩa đen củ ấu gai được miêu tả chân thực : ruột trong trắng, vỏ ngoài đen+ Nghĩa bóng : Hình ảnh gợi liên tưởng đến người phụ nữ có hình thức bề ngoài nhem nhuốc, lam lũ nhưng bên trong thì trong trắng .=> Thể hiện lời nói tự ý thức, tự chứng minh và khẳng định giá trị bề sâu bên trong của người phụ nữ .- 2 câu cuối là lời mời mọc đầy thiết tha, táo bạo :+ Nghĩa đen : Lời mời nếm thử củ ấu gai có vẻ bên ngoài đen đúa nhưng bên trong ngọt bùi+ Nghĩa bóng : Thể hiện khát vọng tự do, khát khao yêu đương, giao cảm của người phụ nữ .=> Ý nghĩa :+ Ca ngợi vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ, cổ vũ cho khát vọng yêu đương, giao cảm của họ .+ Lên án, tố cáo thế lực phong kiến chà đạp quyền sống, quyền niềm hạnh phúc, quyền làm chủ của người phụ nữ .

Tham khảo: Phân tích các bài ca dao than thân Thân em

* Luận điểm 2: Ca dao yêu thương tình nghĩa

+) Bài 3: Tâm trạng của chàng trai trước chuyện tình duyên lỡ làng

– Mô típ mở màn “ trèo lên ” thông dụng trong ca dao : Trèo lên cây bưởi hái hoa, trèo lên cây gạo cao cao và trong bài ca dao này là trèo lên cây khế nửa ngày+ Trèo lên cây khế : Hành động thông thường+ Trèo lên cây khế nửa ngày : hành vi bất bình thường .=> Biến một hành vi thông thường trở thành một hành vi bất bình thường để diễn đạt đúng mực trạng thái, tâm trạng của chàng trai chua xót đến ngẩn ngơ .- Câu hỏi tu từ “ Ai làm chua xót lòng này, khế ơi ” : Là lời bộc bạch trực tiếp của chàng trai+ Ai là đại từ phiếm chỉ để chỉ người hoặc một thiết chế phong kiến nào đó như môn đăng hộ đối, sự phân biệt sang hèn, … đã chia cắt tình duyên của chàng trai .+ Cách gọi “ khế ơi ” thân thiện, thân thiện như những người bạn tri kỉ .-> Thể hiện sự chua xót, đắng cay, ngậm ngùi của chàng trai .- Các cặp hình ảnh trái chiều : Sao hôm – sao mai, mặt trăng – mặt trời-> Nói về sự cách trở trong tình yêu của chàng trai và tình nhân-> Các sự vật này dù không khi nào Open cùng lúc nhưng chúng luôn đi liền với nhau, không khi nào cách xa nhau. Khẳng định tình cảm của chàng trai với người mình yêu dù có trắc trở, bị không cho, nhưng hai trái tim luôn hướng về nhau, cùng chung một nhịp đập như những quy luật của thiên hà kia .=> Chàng trai mượn quy luật ngoài hành tinh để khẳng định chắc chắn tấm lòng chung thủy, tình yêu bền chặt, khát vọng niềm hạnh phúc chân chính của mình .- Lời giãi bày trực tiếp của chàng trai : “ Mình ơi ! Có nhớ ta chăng / Ta như sao Vượt chờ trăng giữa trời ”+ Mô típ câu hỏi quen thuộc thường gặp trong ca dao : Mình ơi, mình về, mình đi+ Cách xưng hô “ ta – mình ” : thân mật, ngọt ngào, thân thương .+ Hình ảnh ẩn dụ so sánh “ sao Vượt chờ trăng ” : bộc lộ tấm lòng thủy chung, son sắt không khi nào biến hóa của chàng trai .=> Bài ca dao đã bộc lộ sự đồng cảm với những tâm sự của chàng trai trong câu truyện tình duyên lỡ dở ; trân trọng, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp của chàng trai thôn quê : Thủy chung, thâm thúy. Đồng thời cũng phê phán những thế lực, những rào cản phong kiến chia cắt chuyện tình duyên, ngăn cản tình yêu đôi lứa .

+) Bài 4: Nỗi niềm thương nhớ người yêu của người phụ nữ.

* 10 câu thơ đầu : Những cung bậc cảm hứng biểu lộ gián tiếp- Phép điệp cấu trúc những câu nghi vấn : khăn thương nhớ ai, đèn thương nhớ ai, mắt thương nhớ ai- Nhấn mạnh, tô đậm nỗi nhớ thương của nhân vật trữ tình. Sự tái diễn cấu trúc cho thấy điệp khúc nỗi nhớ triền miên không dứt. Đó là lời bộc bạch cũng là lời tự vấn của cô gái .- Hình tượng “ khăn ”+ Khăn vốn là vật gắn bó mật thiết với người con gái, khăn được sử dụng làm kỉ vật đính ước .+ Là hình ảnh ẩn dụ để chỉ nhân vật trữ tình và nỗi nhớ thương của nhân vật .+ Các cặp động từ, tính từ trái chiều : rơi – vắt, lên – xuống miêu tả trạng thái của chiếc khăn, qua đó hé lộ tâm trạng bộn bề, rối bời, lúng túng của nhân vật trữ tình vì thương nhớ .+ Hành động “ chùi nước mắt ” cho thấy sự đau khổ của cô gái .=> Mượn hình ảnh nhân hóa, ẩn dụ ” chiếc khăn ”, tác giả dân gian đã miêu tả nỗi nhớ bộn bề, thẫn thờ của cô gái vì thương nhớ. Trong nỗi nhớ ấy còn có sự sầu muộn, không an tâm đến rơi lệ .- Hình tượng “ đèn ”, “ mắt ”+ “ Đèn ” là hình ảnh ẩn dụ nhân hóa. Hình ảnh “ đèn không tắt ” gợi liên tưởng đến thời hạn đêm khuya, yên bình và dài vô tận .-> Gợi hình ảnh cô gái trằn trọc thâu đêm với nỗi nhớ dài đằng đẵng+ “ Mắt ” là hình ảnh hoán dụ. Hình ảnh “ mắt ngủ không yên ” khắc họa hình ảnh con người thao thức trong đêm .-> Gợi nỗi ưu tư nặng trĩu, thao thức, lo ngại không an tâm của người phụ nữ .=> Diễn tả thâm thúy những cung bậc nỗi nhớ trong tình yêu của cô gái. Thương nhớ là trạng thái vô hình dung nhưng được diễn đạt bằng những hình ảnh hữu hình, đơn cử .* Hai câu thơ sau : Những cung bậc cảm hứng bộc lộ trực tiếp- Phép điệp liên hoàn : Đêm qua em những lo phiền … lo vì một nỗi …-> Nhấn mạnh tâm trạng chủ yếu của cô gái : lo ngại, phiền muộn .- Đại từ nhân xưng “ em ” cho thấy nhân vật trữ tình trực tiếp Open bày tỏ nỗi lo ngại, sầu muộn về tình yêu- “ Không yên một bề ” biểu lộ nỗi không an tâm, thổn thức trong lòng cô gái .- Dấu chấm lửng ở cuối bài ca dao tạo nên một kết thúc mở, đem lại sức gợi to lớn cho cả bài .

=> Bằng việc sử dụng phép điệp, đại từ nhân xưng “em”, dấu câu đã thể hiện trực tiếp niềm lo lắng, trăn trở của cô gái về số phận và hạnh phúc của mình.

=> Qua nỗi nhớ thương, niềm lo âu trăn trở của nhân vật trữ tình, bài ca dao đã ca tụng vẻ đẹp tâm hồn của người con gái Nước Ta thủy chung, thâm thúy. Đồng thời lên án lễ giáo phong kiến xưa không đem lại niềm hạnh phúc cho người con gái, bởi ý niệm : cha mẹ đặt đâu con ngồi đó, môn đăng hộ đối … Bài ca dao là tiếng hát đầy yêu dấu của một tâm hồn khát khao thương mến .

+) Bài 5: Tình yêu tha thiết, mãnh liệt của người con gái với người yêu

– Hình ảnh “ sông ” : Không gian cách trở ngăn cách tình yêu đôi lứa- Mong ước của cô gái “ sông rộng một gang ” : Cách nói cường điệu, phóng đại đầy lí thú-> Đây là mong ước có phần phi lí nhưng nó lại trở nên có lí trong tình yêu .=> Ước muốn táo bạo, biểu lộ tình cảm mãnh liệt, trong sáng của cô gái .- “ Cầu dải yếm ” là một hình tượng rực rỡ và cũng là mô-típ quen thuộc trong ca dao .+ Cầu là khoảng trống trữ tình, nơi gặp gỡ hẹn hò của biết bao đôi lứa ở làng quê Nước Ta. Hình ảnh cây cầu đi vào ca dao thường mang tính ước lệ “ cành hồng, ngọn mồng tơi, … ” và trong bài ca dao này là yếm đào .+ Chiếc cầu này là do chính người con gái bắc cho người mình yêu .=> Thể hiện sự dữ thế chủ động, táo bạo, mãnh liệt nhưng cũng rất đáng yêu, vượt qua mọi ràng buộc, rào cản của lễ giáo phong kiến .- Chiếc cầu làm bằng dải yếm : vật quyến rũ, gắn liền với thân thể người phụ nữ, là hình tượng của phái đẹp .-> Thể hiện sự ý nhị, đáng yêu, duyên dáng .=> Bài ca dao bộc lộ sự cổ vũ, ưng ý với những khát khao tình yêu tha thiết, mãnh liệt của người phụ nữ. Từ đó, ca tụng vẻ đẹp tâm hồn của người con gái Việt, mãnh liệt nhưng không mất đi sự tinh xảo, ý nhị .

+) Bài 6: Tình nghĩa vợ chồng thủy chung, gắn bó

– Hai câu đầu :+ Muối, gừng vốn là những gia vị quen thuộc của bữa ăn, cũng là vị thuốc của người lao động nghèo. Hình ảnh gợi sự liên tưởng đến những khó khăn vất vả, chuân chuyên của cuộc sống .+ Từ ngữ chỉ thời hạn : 3 năm 9 tháng. Đây là khoảng chừng thời hạn ước lệ chỉ khoảng chừng thời hạn dài .+ Những từ ngữ chỉ hiện tại “ muối đang còn mặn ”, “ gừng hãy còn cay ” khẳng định chắc chắn những phẩm chất không đổi khác đổi .-> Ý nghĩa bộc lộ : Hai câu đầu, bằng việc mượn quy luật của tự nhiên, tác giả dân gian đã :+ Khẳng định tình yêu thủy chung, bền chặt, gắn bó không khi nào đổi khác của vợ chồng .+ Ca ngợi tình nghĩa vợ chồng, đồng cam cộng khổ vượt qua mọi khó khăn vất vả, gian truân của cuộc sống .- Hai câu sau :+ Đại từ xưng hô “ đôi ta ” : Chỉ đôi lứa yêu nhau hoặc cặp vợ chồng gắn bó+ Thành ngữ “ nghĩa nặng tình dày ” : Khẳng định tình nghĩa sâu nặng, gắn bó của vợ chồng, cùng nhau trải qua những cay đắng của cuộc sống .+ Hình ảnh hoán dụ : số lượng “ Ba vạn sáu nghìn ngày ” tức 100 năm – một đời người : Con số đó đã chứng minh và khẳng định, nếu như vợ chồng có phải xa cách nhau thì đó cũng là lúc đã đi đến tận cùng của cuộc sống. Tức là không gì hoàn toàn có thể chia rẽ được vợ chồng cho đến khi chết .=> Ý nghĩa bộc lộ : Hai câu thơ đã trực tiếp bày tỏ tình nghĩa vợ chồng bền chặt, khăng khít không khi nào chia lìa trải qua cách xưng hô, cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh hoán dụ .

* Khái quát đặc sắc nghệ thuật

– Thể thơ : lục bát hoặc lục bát biến thể, tuy nhiên thất lục bát …- Ngôn ngữ thân mật với đời sống hằng ngày, đậm sắc tố địa phương và dân tộc bản địa- Hình ảnh so sánh, ẩn dụ sinh động, đúng mực, có giá trị biểu cảm .- Lối diễn đạt bằng một số ít công thức đậm sắc thái dân gian .- Sử dụng những công thức truyền thống cuội nguồn ” Thân em như “, ” Trèo lên “, ” Ước gì “, những điệp từ, điệp ngữ .- Biện pháp nhân cách hoá, sử dụng những hình ảnh ẩn dụ, hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật được tinh lọc

c) Kết bài

– Khái quát đặc thù chung của ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa+ Ca dao than thân thường là lời của người phụ nữ trong xã hội phong kiến khóc thương cho thân phận bị phụ thuộc vào, bị ép duyên, lấy phải chồng không ra gì, bị đen bạc … Họ là nạn nhân của chính sách phong kiến .+ Ca dao yêu thương tình nghĩa thường đề cập đến tình cảm, phẩm chất của người lao động. Đó là tình yêu nam nữ, tình vợ chồng, tình yêu quê nhà, quốc gia .- Thể hiện thái độ của bản thân :+ Thêm hiểu về con người Nước Ta xưa, yêu và trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc bản địa qua những bài ca dao ấy .>> Tham khảo thêm : Phân tích những bài ca dao vui nhộn

4. Sơ đồ tư duy phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

>> > Phân tích bài ca dao Khăn thương nhớ ai

Một số bài văn mẫu hay phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa

Phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa bài 1:

Ca dao là thể loại văn học dân gian miêu tả cụ thể không thiếu nhất đời sống tư tưởng, tình cảm của nhân dân ta. Ca dao đề cập đến nhiều yếu tố khác nhau trong đời sống, nhưng điển hình nổi bật hơn cả là ca dao than thân yêu thương tình nghĩa. Đó là những câu hát biểu lộ đời sống tình cảm, tiếng hát cất lên từ cuộc sống còn nhiều đắng cay, khổ cực, …Trước hết, hai bài ca dao tiên phong viết về chủ đề than thân. Cả hai bài đều mở màn bằng motip thân em một motip quen thuộc, thường Open trong ca dao :Thân em như tấm lụa đàoPhất phơ giữa chợ biết vào tay aivàThân em như củ ấu gaiRuột trong thì trắng vỏ ngoài thì đenAi ơi nếm thử mà xemNếm ra, mới biết rằng em ngọt bùi .Đây là tiếng than thân của những người phụ nữ, cho thấy số phận chịu nhiều xấu số, bất công. Câu thơ mang đến xúc cảm ngậm ngùi, thương cảm cho số phận xấu số của những người con gái. Cùng là tiếng than nhưng ở mỗi bài thơ có những nét riêng, không hòa lẫn. Bài thơ thứ nhất, người con gái tự ví mình với tấm lụa đào – miếng vải cao quý, hiếm và rất đẹp. Cô gái ý thức thâm thúy về vẻ đẹp, giá trị của bản thân. Ấy thế nhưng số phận của cô lại rất là lênh đênh, bị phụ thuộc vào phất phơ giữa chợ – thân phận chịu ràng buộc, bị động, không được tự quyết định hành động cuộc sống mình. Ở bài ca dao thứ hai, câu thơ thứ nhất có vẻ như khiến người đọc chưa thể xu thế gì về vẻ đẹp hay phẩm chất của đối tượng người tiêu dùng. Câu thơ nói lên đặc thù của củ ấu gai : bên ngoài xấu xí nhưng bên trong trắng trong, xinh xắn, đó cũng chính là vẻ đẹp phẩm chất của người con gái. Dù hình thức bên ngoài không mê hoặc nhưng sức mê hoặc nằm ở bên trong, ẩn sâu. Để tìm được vẻ đẹp ấy cần có con mắt tinh xảo, tấm lòng đồng cảm. Câu thơ cuối như một lời mời gọi, lời nói tha thiết, biểu lộ mong mỏi của cô gái :Ai ơi, nếm thử mà xemNếm ra mới biết rằng em ngọt bùi .Đằng sau lời đề xuất còn chứa đựng cả một thảm kịch : chính vì vẻ đẹp khuất lấp nên giá trị thực không có nhiều người nhận ra, trở thành vô giá trị trong mắt người khác. Qua đó tác giả dân gian đã khắc họa nỗi đau của người phụ nữ : xã hội không cho người phụ nữ bộc lộ giá trị thực của mình. Từ thảm kịch của hai cô gái trong bài ca dao, họ đã cất lên tiếng nói tố cáo xã hội : không cho họ quyết định hành động cuộc sống, không cho họ bộc lộ giá trị của mình, xã hội đã kiềm tỏa, khống chế người phụ nữ khiến họ không được hưởng niềm hạnh phúc. Đồng thời còn cất lên lời ca tụng và bộc lộ thái độ trân trọng với vẻ đẹp của người phụ nữ .Những bài ca dao còn lại thuộc chùm ca dao yêu thương tình nghĩa. Nhưng mỗi bài ca dao lại có cách biểu lộ rất riêng, rất rực rỡ, biểu lộ những cung bậc tình cảm khác nhau của nhân vật trữ tình. Bài ca dao thứ ba biểu lộ tình nghĩa vững chắc sắt son dù duyên kiếp không thành. Bài ca dao cũng mở màn bằng một motip quen thuộc Trèo lên đây là motip dùng để diễn đạt những hành vi trái với tự nhiên. Ở đây để miêu tả những xúc cảm trộn lẫn, không an tâm trong tâm hồn của những chàng trai khi lỡ duyên, thất tình. Bài thơ sử dụng hàng loạt câu hỏi tu từ tích hợp với đại từ phiếm chỉ ai, đã xoáy sâu tố cáo những thế lực, đối tượng người tiêu dùng gây nên nỗi đau khổ của chàng trai, cũng tức là gây nên sự chia cắt tình yêu của đôi lứa, và đó không gì khác chính là những hủ tục, bất công, ngang trái của xã hội phong kiến. Hình ảnh ẩn dụ : mặt trăng – mặt trời ; sao hôm – sao mai như một lời khẳng định chắc chắn, nhấn mạnh vấn đề dù tất cả chúng ta không thể nào trùng phùng, không hề đến được với nhau như mặt trăng và mặt trời, như sao hôm và sao mai thế nhưng tất cả chúng ta vẫn tương ứng trong vẻ đẹp vĩnh hằng. Và câu thơ cuối, nhân vật trữ tình đã khẳng định chắc chắn lòng thủy chung son sắt của mình : Ta như sao Vượt chờ trăng giữa trời. Bài thơ là lời khẳng định chắc chắn tình cảm thủy chung, son sắt, gắn bó đồng thời lên án, tố cáo những hủ tục đã chia rẽ tình yêu đôi lứa .Bài ca dao thứ tư lại diễn đạt một cung bậc xúc cảm khác nữa của tình yêu chính là nỗi nhớ. Bài có cấu trúc khác so với những bài thơ trên, đó là sự tích hợp giữa thể vãn bốn và thể lục bát, giúp biểu lộ rõ hơn tư tưởng, xúc cảm, tình cảm của nhân vật. Tác giả đã tích hợp linh động những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật : nhân hóa, hoán dụ, câu hỏi tu từ và những hình tượng khăn, đèn, mắt cho thấy nỗi nhờ thường trực, da diết khắc khoải của cô gái với người mình yêu thương. Nỗi nhớ của nhân vật trữ tình được biểu lộ kín kẽ qua những đồ vật quen thuộc : khăn, đèn nhưng trạng thái của sự vật không tĩnh tại mà liên tục biến hóa : rơi xuống, vắt lên, chùi nước mắt, … cho thấy nỗi nhớ bồn chồn, khắc khoải của những kẻ đang yêu. Nỗi nhớ mong ấy còn được biểu lộ qua hàng loạt những câu hỏi : Đèn thương nhớ ai ; Mắt thương nhớ ai. Hình như nỗi nhớ lúc này đã không hề kìm nén mà bật thành tiếng lòng thổn thức, khắc khoải nhớ thương : đèn không tắt vì nhớ thương, mắt ngủ không yên vì đèn, khăn cũng đang thao thức, đây chính là hình ảnh, bộc lộ đơn cử nhất của tình yêu đôi lứa. Hai câu thơ kết là những âu lo, dự cảm của cô gái :Đêm qua em những lo phiềnLo vì một nỗi không yên một bề .Cô lo ngại, không an tâm, dự cảm về những nguy hiểm vì người con gái không được tự quyết định hành động tương lai, niềm hạnh phúc của mình. Những vẫn thơ đã chứng tỏ tình yêu chân thành, tha thiết, khắc khoải của cô gái với người mình yêu .Bài ca dao thứ năm bộc lộ những mong ước mãnh liệt trong tình yêu :“ Ước gì sông rộng một gangBắc cầu dải yếm để chàng sang chơi ” .Câu thơ sử dụng hình ảnh hình tượng quen thuộc : dòng sông – cây cầu. Dòng sông hình tượng cho sự cách trở. Cây cầu là hình tượng cho sự vượt lên cách trở để đến được với nhau trong tình yêu. Điều ước của cô gái thật chân thực mà vô cùng đáng yêu : Sông rộng một gang, dòng sông chỉ Open trong tưởng tượng, trong mong ước của cô gái. Ước muốn rằng khoảng cách của hai ta, những cách trở của đôi mình được rút ngắn một cách tối đa. Cầu dải yếm – để tương ứng với dòng sông rộng một gang. Cây cầu này là hình tượng vượt lên những cách trở. Đây cũng là mẫu sản phẩm của trí tưởng tượng của cô gái, nói lên mong ước của cô gái – muốn rút ngắn khoảng cách : khoảng cách về mặt địa lí, khoảng cách của trái tim, vượt qua những ngáng trở để tiếp đón tình yêu .Bài ca dao sau cuối không biểu lộ những xúc cảm mãnh liệt, nỗi nhớ nhung trong tình yêu nữa mà bộc lộ tình nghĩa gắn bó thủy chung của vợ chồng. Câu thơ sử dụng hình ảnh hình tượng quen thuộc : muối – gừng, để nói về nghĩa tình sâu nặng, bền chặt, sự thủy chung, gắn bó của vợ chồng. Ngoài ra tác giả còn sử dụng giải pháp lặp cấu trúc : Muối ba năm muối đang còn mặn, gừng chín tháng gừng hãy còn cay, cho thấy sự bền chặt của nghĩa tình vợ chồng. Bài ca dao là lời khẳng định chắc chắn, ngợi ca nghĩa tình vợ chồng gắn bó thủy chung, sâu nặng .Các bài ca dao sử dụng những motip quen thuộc : thân em, trèo lên, ước gì phối hợp linh động những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, … giúp miêu tả tâm tư nguyện vọng, tình cảm của nhân vật trữ tình. Ngôn ngữ tinh lọc, giàu giá trị biểu cảm. Hình ảnh giàu giá trị hình tượng. Nhịp thơ hầu hết là 2/2/2 êm ái, êm ả dịu dàng miêu tả được phong phú những cung bậc xúc cảm khác nhau của nhân vật .Những bài ca dao trên đã thể hiện một cách chân tình và thâm thúy nỗi niềm chua xót, đắng cay trong đời sống và tình yêu ; tình cảm yêu thương, chung thủy của người tầm trung trong xã hội cũ. Qua đó giúp người đọc biết đồng cảm và cảm thông hơn với những đau khổ mà người lao động tầm trung trong xã hội xưa phải gánh chịu, đặc biệt quan trọng là người phụ nữ và hơn nữa biết trân trọng những vẻ đẹp tâm hồn của họ .Hướng dẫn phân tích những bài ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa :

​​​​​​​Phân tích Những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa bài 2:

Trong kho tàng ca dao truyền thống lịch sử của Nước Ta ta có một bộ phận chiếm tỉ lệ lớn chủ đề về than thân của người phụ nữ. Đó là một mảng ca dao hay và giàu ý nghĩa xã hội nhất, những câu khởi đầu thường là “ Thân em … ”, “ Em như … ”, nghe qua có vẻ như giống nhau nhưng khi khám phá thật kĩ tất cả chúng ta mới thấy mỗi câu mỗi bài đều có nét riêng cả về nội dung lẫn nghệ thuật và thẩm mỹ .Bài ca dao tiên phong là niềm do dự của một người con gái mới lớn khi bước vào tuổi lấy chồng :“ Thân em như tấm lụa đàoPhất phơ giữa chợ biết vào tay ai ”Hình ảnh tấm lụa đào chính là hiện thân cho vẻ đẹp nhan sắc, tuổi xuân phơi phới của người con gái đến tuổi dậy thì, người con gái đã ý thức rất rõ về giá trị của mình. Tuy nhiên tấm lụa đào ấy lại không phải được cất trong rương báu hay vắt trong nhà mà đang được đem bán giữa chợ. Trong thời đại hôn nhân gia đình không được tự do, phụ thuộc vào cha mẹ gả bán và mai mối đưa đường nên người con gái cảm xúc mình đang ở giữa chợ, do dự và sợ rằng không biết chủ của mình sẽ là người như thế nào chứ không phải sợ ế, sợ rẻ .“ Thân em như củ ấu gaiRuột trong thì trắng vỏ ngoài thì đenKhông tin bóc vỏ mà xemĂn rồi mới biết rằng em ngọt bùi ”Trong bài ca dao này, người con gái lại có tâm trạng lo ngại cho thân phận mình. Dù cô biết rằng phẩm chất của mình thơm ngọt, thảo bùi nhưng vì vẻ bên ngoài của cô không được mê hoặc cho lắm nên cô đành phải tự ra mắt, chào mời và hứa hẹn về phẩm chất của mình. Người con gái muốn được công nhận giá trị của mình nhưng vẫn đầy tự ti, lời mời mọc ấy còn đầy ngượng ngùng .“ Trèo lên cây khế nửa ngày …Ta như sao Vượt chờ trăng giữa trời ”Bài thơ trên nói về người con gái đã có tình nhân, hai người đã tương xứng hợp nhau như mặt trăng mặt trời, sao Mai với sao Hôm. Nhưng người con trai có vẻ như có sự thay lòng đổi dạ, trong khi đó người con gái kiên cường một lòng chờ mong. Tiếp theo đó là bài “ Khăn thương nhớ ai ”, đã nói lên nỗi lòng tương tư thương nhớ bạn tình qua hình ảnh chiếc khăn, ngọn đèn và đôi mắt. Chữ thương chữ nhớ trong ca dao nói chung và trong bài ca dao này nó riêng luôn có những nét mới, dù có lặp đi lặp lại những vẫn không thấy giống nhau. Bài ca dao này cũng có nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ không giống với bất kỳ bài ca dao nào khác, “ thương ” và “ nhớ ” tích hợp với nhau, điệp đi điệp lại mà nghe hoài không chán. Khi người ta đang yêu, mọi vật xung quanh có vẻ như cũng trở nên thân thương và thổn thức cả .“ Ước gì sông rộng một gangBắc cầu dải yếm để chàng sang chơi ”

Chiếc cầu này chỉ có trong tưởng tượng mà thôi, trong những ước vọng thầm kín giữa hai người yêu nhau, đó là chiếc cầu tình yêu, tình yêu luôn mới mẻ và đầy sáng tạo, nó tạo ra một cây cầu kì diệu. Rồi hình ảnh gừng cay – muối mặn biểu tượng cho tình nghĩa sắt son trước những đắng cay của cuộc đời, “ba vạn sáu nghìn ngày” cũng ý nói sống với nhau cho tới đầu bạc răng long, yêu nhau từng ngày.

Mảng ca dao thân thân yêu thương tình nghĩa đã nuôi dưỡng cho ta những tình cảm sâu sắc đẹp đẽ, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa, đồng thời kho tàng thẩm mỹ và nghệ thuật ngôn từ độc lạ đã kích thích lòng thương mến và sự phát minh sáng tạo của tất cả chúng ta .- / –

     Trên đây là hướng dẫn làm bài phân tích những câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa bao gồm dàn ý chi tiết và bài văn mẫu chọn lọc hay nhất. Hy vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích phục vụ việc học tập của các em. Ngoài ra, các em hãy truy cập doctailieu.com để tham khảo những bài văn mẫu 10 phong phú khác mà chúng tôi đã sưu tầm và tổng hợp nhé. Chúc các em luôn học tốt và đạt kết quả cao!

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức