Tài liệu hướng dẫn lập dàn ý phân tích tình huống nhặt vợ, gợi ý cách làm, phân tích đề, sơ đồ tư duy kèm một số bài văn mẫu tham khảo phân tích tình huống truyện trong tác phẩm Vợ Nhặt (Kim Lân).
Tóm tắt nội dung bài viết
Hướng dẫn phân tích tình huống nhặt vợ trong truyện Vợ nhặt
1. Phân tích đề
– Kiểu bài: dạng bài phân tích tình huống truyện trong tác phẩm có định hướng.
Bạn đang đọc: Dàn ý phân tích tình huống nhặt vợ trong truyện Vợ nhặt
– Vấn đề nghị luận : tình huống nhặt vợ trong Vợ nhặt
– Phạm vi dẫn chứng, tư liệu: các căn cứ, hình ảnh, chi tiết, câu nói… thuộc phạm vi văn bản Vợ nhặt của Kim Lân.
2. Xác lập vấn đề, luận cứ
– Luận điểm 1: Khái niệm tình huống truyện
– Luận điểm 2: Tình huống truyện độc đáo trong Vợ nhặt
+ Bối cảnh thiết kế xây dựng tình huống truyện+ Tóm tắt nội dung tình huống truyện+ Các cụ thể độc lạ của tình huống truyện
– Luận điểm 3: Bình luận về giá trị của tình huống.
3. Sơ đồ tư duy
4. Chi tiết dàn ý phân tích tình huống truyện Vợ nhặt
Mời các em cùng tham khảo 2 mẫu dàn ý phân tích tình huống nhặt vợ dưới đây:
Dàn ý mẫu 1 :
a) Mở bài
– Giới thiệu sơ lược về tác giả, tác phẩm :+ Kim Lân là nhà văn một lòng một dạ đi về với ” đất “, với ” người “, với ” thuần hậu nguyên thủy ” của đời sống nông thôn .
+ Nạn đói năm 1945 đã đi vào nhiều trang viết của các nhà văn, nhà thơ trong đó có Vợ nhặt của Kim Lân.
– Dẫn dắt, trình làng yếu tố : Tình huống truyện độc lạ trong Vợ Nhặt .
b) Thân bài
* Khái niệm tình huống truyện
– Tình huống truyện là thực trạng riêng được tạo nên bởi một sự kiện đặc biệt quan trọng mà tại đó đời sống hiện lên đậm đặc nhất, thể hiện rõ nét nhất ý đồ tư tưởng của tác giả .- Tình huống truyện giữ vai trò là hạt nhân của cấu trúc thể loại .
* Phân tích tình huống nhặt vợ
– Bối cảnh kiến thiết xây dựng tình huống truyện :+ Bối cảnh nạn đói kinh khủng năm 1945 mà hiệu quả là hơn hai triệu người chết .+ Một không khí ảm đạm, thê lương, những người sống luôn bị cái chết rình rập đe dọa .- Tóm tắt tình huống : Vốn là một chàng trai dân ngụ cư, xấu trai, ế ẩm tồn kho lại nghèo, thế mà Tràng đã “ nhặt ” được vợ một cách ngẫu nhiên và quá thuận tiện ngay trong những ngày đói chỉ bằng mấy câu hát, mấy lời bông đùa “ tầm phơ tầm phào ”, mấy bát bánh đúc …- Các chi tiết cụ thể độc lạ của tình huống truyện :+ Ở Tràng quy tụ nhiều yếu tố khiến rủi ro tiềm ẩn ” ế ” vợ rất cao :
- Ngoại hình xấu xí, thô kệch.
- Tính tình có phần không bình thường.
- Ăn nói cộc cằn, thô lỗ.
- Nhà nghèo, đi làm thuê nuôi mình và mẹ già.
- Nạn đói đe dọa, cái chết đeo bám.
+ Tràng lấy vợ là lấy cho mình thêm một tai ương ( theo lô gíc tự nhiên ) .+ Việc Tràng lấy vợ là một tình huống giật mình
- Cả xóm ngụ cư ngạc nhiên.
- Bà cụ Tứ cũng hết sức ngạc nhiên
- Bản thân Tràng có vợ rồi vẫn còn “ngờ ngợ”.
+ Tình huống truyện giật mình nhưng rất hợp lý :
- Nếu không phải năm đói khủng khiếp thì “người ta” không thèm lấy một người như Tràng.
- Tràng lấy vợ theo kiểu “nhặt” được.
* Giá trị của tình huống truyện
– Giá trị hiện thực :+ Phác họa tình cảnh thê thảm của con người trong nạn đói
- Cái đói dồn đuổi con người.
- Cái đói bóp méo cả nhân cách.
- Cái đói khiến cho hạnh phúc thật mỏng manh, tội nghiệp.
+ Tố cáo can đảm và mạnh mẽ tội ác của bọn thực dân Pháp, phát xít Nhật đã gây ra nạn đói kinh khủng .- Giá trị nhân đạo+ Tình người cao đẹp biểu lộ qua cách đối xử với nhau của những nhân vật .
- Tràng rất trân trọng người “vợ nhặt” của mình.
- Thiên chức, bổn phận làm vợ, làm dâu được đánh thức nơi người “vợ nhặt”
- Tình yêu thương con của bà cụ Tứ.
+ Con người luôn hướng đến sự sống và luôn hy vọng, tin yêu ở tương lai :
- Tràng lấy vợ là để duy trì sự sống.
- Bà cụ Tứ, một người già lại luôn miệng nói về ngày mai với những dự định thiết thực tạo niềm tin cho con dâu vào một cuộc sống tốt đẹp.
- Đoạn kết tác phẩm với hình ảnh lá cờ đỏ và đoàn người phá kho thóc Nhật.
c) Kết bài
– Khẳng định năng lực nhà văn qua việc thiết kế xây dựng tình huống truyện độc lạ, mê hoặc .- Khẳng định giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm .Dàn ý mẫu 2 :
a) Mở bài
– Giới thiệu tác giả và tác phẩm
– Giới thiệu và đánh giá về tình huống truyện trong tác phẩm “Vợ nhặt” của Kim Lân.
b) Thân bài
* Khái niệm về tình huống truyện
– Tình huống truyện là diễn biến của vấn đề, sự phức tạp của diễn biến ; là cái éo le, nghịch lí ở đời. Sự việc, câu truyện trong tác phẩm “ xảy ra như thế mà ta cứ ngỡ không phải thế ” .
– Tình huống càng lạ bao nhiêu thì truyện càng hay, hấp dẫn bấy nhiêu.
Xem thêm: Mẹo Trị Hôi Chân Hiệu Quả Tại Nhà
* Tình huống truyện độc đáo trong “Vợ nhặt”
– Đó chính là việc anh cu Tràng “ nhặt ” được vợ được xem là một tình huống đầy kịch tính, lâu nay chưa từng có ; vừa lạ lại vừa éo le mà Kim Lân đã phát hiện và bộc lộ rất hay và lạ .- Lạ :+ Người như Tràng mà lấy được vợ, thậm chí còn lại có vợ theo :
- Xấu xí
- Tính cách có phần hơi dở hơi
- Nghèo, dân ngụ cư
-> Ở Tràng quy tụ rất đầy đủ những yếu tố để khó, thậm chí còn không lấy được vợ .+ Giữa lúc đói khát, nuôi thân còn chẳng xong vậy mà Tràng lại dám “ đèo bòng ”, “ rước cái của nợ đời ấy về ” .+ Tràng lấy được vợ, nhặt được vợ âu cũng chỉ qua hai lần gặp vô tình, chỉ với mấy câu nửa đùa nửa thật vậy mà người đàn bà đã theo Tràng về-> Cái việc làm mà lâu nay người ta vẫn cho là khó lại vô cùng vô tình, thuận tiện so với Tràng .- Éo le :+ Tràng lấy vợ là việc được hưởng cái niềm hạnh phúc lớn nhất của một đời người giữa cảnh “ tối sầm lại vì đói khát ”, giữa cái lúc mà cái chết và sự sống ranh giới mong manh, tưởng như âm – dương không có sự cách biệt .-> Chen vào niềm hạnh phúc là nỗi lo chạy trốn cái đói, nỗi lo níu kéo sự sống .+ Duyên cớ để đưa họ đến với nhau cũng thật buồn lòng : đó là cái đói. Ở đây, mấy bát bánh đúc thay cho trầu cau dẫn cưới. Nếu không vì cái đói đưa đẩy thì Tràng cũng khó lòng lấy được vợ-> Sự thật đáng buồn .
* Phản ứng của mọi người trước sự kiện Tràng có vợ
– Những người dân trong xóm ngụ cư :+ “ Người trong xóm lạ lắm ”, họ “ đứng cả trong ngưỡng cửa nhìn ra buôn chuyện ” -> Ngạc nhiên tột độ .+ Sự kiện lạ lùng ấy đem đến một “ cái gì lạ lùng và tươi mát thổi vào đời sống đói khát, tăm tối ” của họ, làm những khuôn mặt “ hốc hác, u tối ” bỗng dưng “ rạng rỡ hẳn lên ” .+ Họ “ cười rung rúc ” rồi có người thở dài .+ Tất cả cùng “ nín lặng ” khi có người nói “ Giời đất này còn rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này không ? ”- Bản thân Tràng :+ Mọi chuyện nhanh gọn quá đến mức chính Tràng – người trong cuộc cũng cảm thấy kinh ngạc .+ Nhìn thị ngồi giữa nhà mà Tràng “ vẫn còn ngờ ngợ như không phải thế ”- Bà cụ Tứ – mẹ Tràng :+ Vô cùng quá bất ngờ trước thái độ vồn vã, khác thường của đứa con trai+ Bà “ hấp háy hay con mắt nhìn Tràng ” rồi do dự hỏi Tràng “ Có việc gì thế vậy ? ”+ Ngạc nhiên khi nhìn thấy người đàn bà trong nhà :
- Bà “đứng sững lại”
- Trong đầu bà cụ hiện lên một loạt những câu hỏi: “Quái sao lại có người đàn bà nào ở trong ấy nhỉ?”, “sao lại chào mình bằng u?”…
=> Băn khoăn, kinh ngạc .+ Khi đã hiểu rõ cơ sự bà lão “ cúi đầu nín lặng ”, thương xót cho số kiếp đứa con mình .+ Bà cụ Tứ cảm thấy tủi thân, xót xa vì chưa làm tròn bổn phận làm cha mẹ “ người ta dựng vợ gả chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này, còn mình thì … ” -> Độc thoại nội tâm bộc lộ tâm lí nhân vật .+ Sau đó là “ mừng lòng ”, gật đầu con dâu, khuyên nhủ những con đầy sáng sủa …
* Ý nghĩa của tình huống truyện
– Tình huống truyện là một trong những yếu tố để làm điển hình nổi bật chủ đề tác phẩm đồng thời tạo điều kiện kèm theo cho nhà văn miêu tả tâm lí nhân vật .- Tạo cho tác phẩm có được cấu trúc ngặt nghèo. Các vấn đề, những chi tiết cụ thể khác được kể tới đều xoay quanh tình huống này .- Tố cáo tội ác của bọn thực dân phát xít đẩy con người đến bước đường cùng, biến giá trị con người thành số không .- Thể hiện được cái tình của người lao động nghèo và tấm lòng nhân hậu đầy yêu thương của bà mẹ- Nói lên được lòng ham sống, thực chất sáng sủa của người lao động đang bị lâm vào cảnh khốn cùng .
c) Kết bài
– Khái quát ý nghĩa của tình huống nhặt vợ so với tác phẩm- Cảm nhận của em về tình huống .
Trên đây Đọc Tài Liệu đã giới thiệu tới các em hai mẫu dàn ý phân tích tình huống nhặt vợ trong tác phẩm Vợ Nhặt của nhà văn Kim Lân. Sau khi đã nắm được nội dung chính cần triển khai cho bài viết, trước khi bắt tay vào viết bài mời các em tham khảo bài văn mẫu dưới đây để mở rộng thêm vốn từ ngữ khi trình bày nhé !
Bài văn mẫu phân tích tình huống nhặt vợ trong truyện Vợ nhặt
Truyện ngắn Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân viết về cuộc sống ngột ngạt, bức bối của dân ta năm 1945, với nạn đói khủng khiếp làm chết hơn hai triệu người từ miền Bắc tới miền Trung. Tác giả viết truyện này ngay trong nạn đói, với cái tên ban đầu là Xóm ngụ cư, nhưng vì thất lạc bản thảo nên đến sau hòa bình 1954 ông mới viết lại và cho ra mắt bạn đọc với tựa đề là Vợ nhặt. Hơn nửa thế kỉ đã trôi qua nhưng tác phẩm vẫn xứng đáng là một trong những truyện ngắn xuất sắc nhất của văn xuôi Việt Nam hiện đại.
Yếu tố tạo nên sức mê hoặc của tác phẩm chính là ở chỗ nhà văn Kim Lân đã phát minh sáng tạo ra một tình huống truyện đặc biệt quan trọng, một tình huống éo le, trớ trêu tiềm ẩn đầy kịch tính nhưng tại ẩn trong đó ý nghĩa nhân văn vô cùng thâm thúy .Cốt truyện đơn thuần : Một chàng trai ngụ cư bần hàn, độc thân, đứng tuổi và xấu xí làm nghề kéo xe bò thuê, chỉ với vài câu bông đùa và mấy bát bánh đúc mà kiếm được cô vợ nhặt – một cô gái đang dở sống dở chết vì đói. Họ thành vợ thành chồng giữa khung cảnh tối sầm lại vì đói khát. Đêm tân hôn của họ diễn ra bí mật trong bóng tối âm u, lạnh lẽo, điểm những tiếng hờ khóc tỉ tê của những nhà có người chết đói theo gió vẳng lại. Bữa cơm cưới của họ chì có cháo loãng, rau chuối và muối hột. Mẹ chồng đãi con trai và con dâu món chè nấu bằng cám. Bữa cơm diễn ra trong tiếng trống thúc thuế dồn dập. Câu chuyện của ba mẹ con xoay quanh chuyện Việt Minh hô hào dân chúng không đóng thuế và tổ chức triển khai phá kho thóc của Nhật chia cho người nghèo .Cảnh anh Tràng đưa cô vợ nhặt về nhà là một tình huống lạ lùng, tạo ra sự quá bất ngờ và mê hoặc cho cả cái xóm ngụ cư đang hấp hối và lạ lùng ngay cả với mẹ con Tràng. Anh dẫn người đàn bà lạ mặt về nhà lúc trời nhập nhoạng tối. Hai người lủi thủi đi vào cái xóm ngụ cư heo hút, tồi tàn ở mé sông. Nhà cửa hai bên đường úp súp, tối om, không một ánh đèn, ánh lửa, chẳng khác gì những nấm mồ hoang. Khung cảnh ngập tràn tử khí. Sự sống chỉ còn thoi thóp. Bóng đen chết chóc đang bao trùm khắp nơi .Tràng dẫn người đàn bà mới quen về để làm vợ, để tạo dựng mái ấm gia đình, tiếp nối sự sống. Trên bờ vực thẳm của cái chết, họ tìm đến sự sống. Tràng vui sướng vì sự kiện to lớn giật mình của đời anh : anh đã có vợ, anh đang dẫn vợ về nhà. Đói, chết tràn ngập. Mình cũng đói, mẹ già cũng đói, thế mà lại lấy vợ vào lúc này. Quả là chuyện lạ lùng và mê hoặc !Trước hết là lạ lùng với dân xóm ngụ cư. Cái cảnh Tràng đi trước với vẻ mặt phởn phở khác thường và người đàn bà đi sau cách ba bốn bước với cái dáng thèn thẹn hay đáo để làm cho mọi người tò mò kéo nhau ra xem. Đầu tiên là lũ trẻ. Đang ủ rũ vì đói, chúng bỗng nhao nhao nói cười, trêu ghẹo anh Tràng : Anh Tràng ơi, chông vợ hài ! Dân xóm ngụ cư thấy ồn ào thì kéo nhau ra xem rồi thì thầm buôn chuyện. Rồi họ hiểu ra và khuôn mặt họ bỗng dưng rạng rỡ hẳn lên. Từ trong sâu thẳm tâm hồn họ vẫn le lói một niềm vui. Họ mê hoặc nghĩ tới chuyện anh Tràng bỗng dưng có vợ và thực lòng muốn chia vui với anh. Cái xóm ngụ cư đang thoi thóp chờ chết này chợt bừng lên một thoáng sống. Nhưng vui đấy lại lo ngay đấy. Họ lo thay cho Tràng : Ôi chao ! Giời đất này còn rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này không ? Ấy là họ lo cho sự sống đang phải đương đầu với cái chết và cứ hy vọng vượt lên cái chết .Bà cụ Tứ mẹ anh Tràng quá bất ngờ khi nhìn thấy cô gái lạ ngồi ở giường con trai mình. Được gọi bằng u, bà càng chẳng hiểu ra làm thế nào. Cho tới lúc nghe Tràng bảo : Kìa nhà tôi nó chào u … thì bà mới vỡ lẽ : Bà lão cúi đầu nín lặng. Bà lão hiểu rồi. Lòng người mẹ nghèo khó ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai oán vừa xót thương cho số kiếp đứa con mình … Thì ra là thằng con trai mình đã kiếm được vợ và dẫn về đây. Tâm trạng bà cụ buồn tủi, mừng, lo lẫn lộn. Buồn tủi vì làm cha làm mẹ mà không tròn nghĩa vụ và trách nhiệm so với con cái, nghèo nàn đến nỗi không hề cưới được vợ cho con. Mừng vì tự nhiên con trai có được vợ, dù là vợ nhặt. Còn lo bởi bà cụ do dự : biết rằng chúng nó có nuôi nổi nhau sống qua được cơn đói khát này không ? Càng ngẫm nghĩ, bà cụ càng thương con trai và thương cô gái lạ lẫm kia vô hạn : Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dòng nước mắt .Đến ngay chính anh Tràng cũng kinh ngạc không kém. Ngạc nhiên đến sửng sốt, không tin là thực sự : Nhìn thị ngồi ngay giữa nhà, đến giờ đây hắn vẫn còn ngờ ngợ như không phải thế. Ra hắn đã có vợ rồi đấy ư ? Hà ! Việc xảy ra thật hắn cũng không ngờ, hắn chỉ tầm phơ tầm phào đâu có hai bận, ấy thế mà thành vợ thành chồng … Ngày hôm sau thức dậy, nhìn chị ta quét dọn sân vườn, Tràng vẫn chưa dám tin là mình đã có vợ. Chuyện xảy ra cứ như trong một giấc mơ, nhưng người đàn bà bằng xương bằng thịt kia chính là vợ anh, dẫu chẳng phải cưới xin gì .Tình huống mà Kim Lân đặt ra trong truyện là một tình huống éo le, trớ trêu, không biết nên buồn hay nên vui. Bản thân Tràng lúc đầu thì mừng vì tự nhiên có được vợ, nhưng rồi anh chợn, nghĩ : Thóc gạo này đến cái thân mình cũng chả biết có nuôi nổi không, lại còn đèo bòng. Hàng xóm cũng lo thay cho anh và nhất là người mẹ già lo và thương đứt ruột. Tác giả đặc tả đêm tân hôn của vợ chổng Tràng với những cụ thể thật ấn tượng và tiềm ẩn ý nghĩa sâu xa : Tràng chỉ dám thắp đèn có một lúc rồi tắt. Hai người nằm lặng lẽ bên nhau trong bóng tối hãi hùng, ghê rợn bởi tiếng hờ khóc tỉ tê văng vẳng từ những nhà có người chết đói .
Chút hạnh phúc nhỏ nhoi, mong manh của họ bị cái đói, cái chết bủa vây. Nhưng sự sống là bất diệt. Từ trong cái chết, sự sống vẫn sinh sôi, nảy nở. Bi thương cùng cực thành dữ dội. Sự sống bất chấp cái chết, điều đó chứng tỏ ý chí con người và quy luật của cuộc đời mạnh mẽ biết chừng nào !
Xem thêm: Điều Trị Hôi Miệng Dứt Điểm Tại Nhà
Đặt nhân vật vào tình huống éo le như vậy, nhà văn đã làm điển hình nổi bật ý nghĩa nhân văn sâu xa của tác phẩm. Cho dù không trực tiếp nói tới thực dân Pháp, phát xít Nhật và chính quyền sở tại phong Kiến tay sai nhưng từ câu truyện về người vợ nhặt vẫn toát lên lời tố cáo đanh thép tội ác tày trời của chúng đã gây ra nạn đói thảm khốc độc nhất vô nhị trong lịch sử dân tộc nước ta. Quan trọng hơn cả là truyện đã biểu lộ thành công xuất sắc vẻ đẹp ý thức ẩn giấu trong cái vẻ bên ngoài xác xơ vì đói khát của những người nghèo khó. Trong cái đời sống không đáng gọi là sống ấy, họ vẫn nhen nhóm niềm tin và hy vọng vào một sự đổi đời, vào tương lai tươi tắn. Đó chính là giá trị nhân văn tạo ra sự sức sống lâu bền hơn của tác phẩm .- / –
Các bạn vừa tham khảo phần hướng dẫn dàn ý chi tiết và bài văn mẫu cho đề văn phân tích tình huống nhặt vợ trong truyện Vợ nhặt (chương trình Ngữ Văn 12). Truy cập kho tài liệu Văn mẫu 12 để cập nhật thêm nhiều bài văn hay khác giúp bạn rèn luyện kỹ năng làm văn, chuẩn bị tốt cho các bài thi và kiểm tra môn Văn. Chúc các bạn học tốt !
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức
Để lại một bình luận