Phân tích bài thơ Tự tình 2 của Hồ Xuân Hương

Hướng dẫn phân tích Tự tình 2, lập dàn ý chi tiết cụ thể, sơ đồ tư duy và những bài văn mẫu hay phân tích nội dung bài thơ Tự tình ( bài số II ) của Hồ Xuân Hương .

    Tài liệu hướng dẫn phân tích bài thơ Tự tình 2 do Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn giúp phân tích đề, lập dàn ý và sơ đồ tư duy cùng một số mẫu bài văn tham khảo hay. Tham khảo ngay để có một bài văn hay và đạt điểm cao nhé!

I. Hướng dẫn phân tích bài thơ Tự tình 2 của Hồ Xuân Hương

Đề bài: Phân tích bài thơ Tự tình (bài II) của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

1. Phân tích đề

– Yêu cầu : phân tích bài thơ Tự tình ( bài II ) .- Đối tượng, khoanh vùng phạm vi đề bài : những câu thơ, từ ngữ, cụ thể tiêu biểu vượt trội trong bài thơ Tự tình ( bài II ) của Hồ Xuân Hương .- Phương pháp lập luận chính : Phân tích .

2. Hệ thống luận điểm

– Luận điểm 1: Nỗi niềm buồn tủi, chán chường (2 câu đề)

– Luận điểm 2: Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi càng rõ nét hơn (2 câu thực)

– Luận điểm 3: Nỗi niềm phẫn uất, sự phản kháng của tác giả (2 câu luận)

– Luận điểm 4: Tâm trạng chán trường, buồn tủi và khát khao hạnh phúc (2 câu kết)

>>> Tham khảo hướng dẫn soạn bài Tự tình 2 để chọn lọc ra những ý chính cần triển khai trong bài viết

II. Lập dàn ý phân tích Tự tình 2

1. Mở bài phân tích Tự tình 2

– Giới thiệu vài nét về Hồ Xuân Hương :+ Hồ Xuân Hương ( 1772 – 1822 ) là một trong hai nhà thơ nữ nổi tiếng nhất của nền thơ trung đại Nước Ta, được ca tụng là “ Bà chúa thơ Nôm ” và một đỉnh điểm của trào lưu nhân đạo thời kì này .

– Giới thiệu khái quát bài thơ Tự tình 2:

+ Bài thơ Tự tình ( bài II ) là một trong số ba bài thơ thuộc chùm thơ Tự tình đã cất lên tiếng nói đồng cảm với số phận nhiều cay đắng đau khổ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến .

2. Thân bài phân tích bài thơ Tự tình 2

2.1 Giải thích nhan đề bài thơ

– ” Tự tình ” là tự thể hiện tâm tình. Ở đây hoàn toàn có thể hiểu là nhà thơ tự đối lập với chính mình để tự vấn, xót thương .=> Ý nghĩa nhan đề :+ Tự tình là tự thể hiện, giãi bày tâm trạng, tình cảm của mình. Hay nói cách khác là sự hé mở nỗi lòng khó nói của tác giả Hồ Xuân Hương .+ Là lời nói thương cảm so với số phận hẩm hiu của người phụ nữ Nước Ta thời phong kiến, đồng thời tôn vinh vẻ đẹp và khát vọng sống của họ .

2.2 Luận điểm 1: Nỗi niềm buồn tủi, chán chường (2 câu đề)

” Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn “- Đêm khuya : lúc nửa đêm về sáng, khi vạn vật chìm trong bóng tối .- ” văng vẳng trống canh dồn ” : âm thanh tiếng trống điểm canh. -> nhịp gấp gáp, liên hồi của tiếng trống biểu lộ bước tiến thời hạn gấp gáp, vội vã .+ “ văng vẳng ” : từ láy tượng thanh – những âm thanh nhỏ từ xa vọng đến – càng gợi cái im vắng của khoảng trống ( lấy động tả tĩnh )+ “ dồn ” : trái chiều tương phản – âm thanh dồn dập gấp gáp như hối thúc, dội vào lòng người .=> Câu thơ mở ra với khoảng chừng thời hạn, khoảng trống đặc biệt quan trọng biểu lộ nỗi niềm không an tâm của con người, trở nên nhỏ bé, lạc lõng, đơn độc giữa khoảng trống to lớn nhưng tĩnh vắng .” Trơ cái hồng nhan với nước non “- Các từ ngữ gây ấn tượng mạnh :+ “ trơ ” : trơ trọi, đơn độc, có gì như vô duyên, vô phận, rất bẽ bàng và đáng thương -> biểu lộ bản lĩnh thử thách, cạnh tranh đối đầu với những bất công ngang trái .+ ” Cái hồng nhan ” : cụm từ mang sắc thái trái ngược

• “cái”: suồng sã
• “hồng nhan”: trang trọng

-> Kết hợp từ lạ bộc lộ sự rẻ rúng .+ ” Với nước non ” : gợi cốt cách cứng cỏi, tư thế tự tôn của người phụ nữ đơn độc buồn tủi …=> Hai vế trái chiều “ cái hồng nhan ” và “ với nước non ” miêu tả thảm kịch người phụ nữ trong xã hội .

2.3 Luận điểm 2: Tình cảnh lẻ loi và nỗi niềm buồn tủi càng rõ nét hơn (2 câu thực)

” Chén rượu hương đưa say lại tỉnh “- ” Chén rượu hương đưa ” : Tình cảnh một mình, mượn rượu để giải sầu- ” Say lại tỉnh ” : vòng luẩn quẩn không lối thoát, cuộc rượu say rồi tỉnh cũng như cuộc tình vướng vít cũng nhanh tan, để lại sự rã rời .-> Nỗi đơn độc buồn tủi chồng chất, phải tìm đến chén rượu mong có sự khuây khỏa nhưng kết cục ” say lại tỉnh ” – lúc tỉnh ra thì nỗi đơn độc buồn tủi lại càng trĩu nặng .=> Hình ảnh người phụ nữ đơn độc trong đêm khuya yên lặng với bao xót xa, duyên tình đã trở thành trò đùa của số phận .” Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn. “- ” Vầng trăng bóng xế ” : Trăng đã sắp tàn -> Tuổi xuân đã trôi qua- ” Khuyết chưa tròn ” : Nhân duyên chưa toàn vẹn, chưa tìm được niềm hạnh phúc viên mãn, tròn đầy -> Sự muộn màng dở dang của con người. Hướng đến vầng trăng mong tìm thấy một người bạn tri ân giữa đất trời nhưng càng thêm vô vọng .-> Con người chới với giữa một quốc tế bát ngát hoang vắng – bất lực trước nỗi đơn độc trơ trọi của chính mình .=> Niềm mong mỏi thoát khỏi thực trạng thực tại nhưng không tìm được lối thoát .

2.4 Luận điểm 3: Nỗi niềm phẫn uất, sự phản kháng của tác giả (2 câu luận)

” Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám ,

Đâm toạc chân mây đá mấy hòn”

– “ rêu từng đám ” : sự vật yếu ớt, hèn mọn- ” đá mấy hòn ” : sự rất ít, nhỏ nhoi, im lìm-> Ẩn dụ cho thân phận một mình, đơn độc của chủ thể trữ tình .- “ xiên ngang ; đâm toạc ” : sự bướng bỉnh, ngang ngạnh .-> Cảnh vạn vật thiên nhiên qua cảm nhận của tác giả mang niềm phẫn uất và thể hiện đậm cá tính can đảm và mạnh mẽ=> Sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ kinh hoàng, kinh khủng của người phụ nữ, khát vọng “ làm mưa làm gió ” phá tung, đạp đổ toàn bộ những trói buộc đang đè nặng lên thân phận mình …

2.5 Luận điểm 4: Tâm trạng chán trường, buồn tủi và khát khao hạnh phúc (2 câu kết)

” Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại. “- “ ngán ” : tâm sự chán trường, bất mãn, ngán ngẩm- ” xuân đi ” : tuổi trẻ của con người cứ trôi qua, thời hạn thì không chờ đón .- ” xuân lại lại ” : vòng tuần hoàn của thời hạn vô tận – cứ mỗi mùa xuân đến cũng là lúc tuổi xuân của con người mất đi, quy luật khắc nghiệt của tạo hóa .=> Ý thức của con người về bản thân mình với tư cách cá thể, ý thức về giá trị của tuổi thanh xuân và sự sống : Mùa xuân đi rồi trở lại theo nhịp tuần hoàn còn tuổi xuân của con người cứ qua đi mà không khi nào trở lại .” Mảnh tình san sẻ tí con con ! “- ” Mảnh tình ” : chút tình cảm nhỏ nhoi, không toàn vẹn- ” Tí con con ” : sự nhỏ bé, không đáng kể- ” Mảnh tình san sẻ ” : mảnh tình vốn đã không được toàn vẹn lại còn phải san sẻ-> Số phận éo le, ngang trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, phải chịu thân phận làm lẽ .=> Ẩn sâu trong những dòng thơ này là niềm khát khao niềm hạnh phúc tình yêu – một tình yêu nồng nàn, một niềm hạnh phúc toàn vẹn, đủ đầy .

3. Kết bài phân tích Tự tình 2

3.1 Khát quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ

+ Nội dung : Bài thơ nói lên thảm kịch tình yêu, mái ấm gia đình của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa, khát vọng sống, khát vọng niềm hạnh phúc của Hồ Xuân Hương nói riêng, của tổng thể những người phụ nữ trong xã hội phong kiến nói chung .+ Đặc sắc thẩm mỹ và nghệ thuật : Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật Việt hóa một cách phát minh sáng tạo ; sử dụng từ ngữ giản dị và đơn giản, giàu sức biểu cảm với những động từ mạnh, từ láy tượng thanh ; sử dụng những hình ảnh giàu sức gợi ; nghệ thuật và thẩm mỹ tiểu đối, tăng tiến

3.2 Liên hệ: So sánh, liên hệ bài thơ cùng chủ đề về số phận người phụ nữ xưa.

>> > Tổng hợp đề đọc hiểu Tự tình 2 của Hồ Xuân Hương

// Sau khi đã xây dựng được một hệ thống dàn ý chi tiết và đầy đủ, các em có thể tham khảo trước một số bài văn mẫu phân tích bài thơ Tự tình 2 để nắm được cách thức trình bày cũng như mở rộng vốn từ ngữ cho bài viết của mình sắp viết. Dưới đây là 3 bài văn hay do Đọc Tài Liệu tổng hợp gửi tới các em tham khảo:

III. Top 5 bài văn hay phân tích bài thơ Tự tình 2

1. Bài phân tích Tự tình 2 của học viên giỏi

Hồ Xuân Hương là một trong những nữ thi sĩ xuất sắc của Việt Nam, số lượng tác phẩm bà để lại khá nhiều, và phong cách sáng tác thơ chủ yếu của bà là tả cảnh ngụ tình. Bà còn được biết đến với hình ảnh của một nữ nhà thơ viết nhiều về thân phận người phụ nữ, là người dũng cảm đề cao vẻ đẹp, sự hi sinh và đức hạnh của người phụ nữ, đồng thời lên tiếng bênh vực cho họ và phê phán lên án gay gắt chế độ xã hội cũ. Tự tình 2 là một trong những bài thơ hay, chứa đựng nhiều cung bậc cảm xúc của chính tác giả và cũng là của người phụ nữ nói chung.

Bài thơ khởi đầu với hai câu thơ vừa tả cảnh nhưng cũng tả hình ảnh của một ngươi phụ nữ hay hoàn toàn có thể gọi là hồng nhan. Nhưng tiếc thay, hồng nhan đó lại rơi vào thực trạng đơn độc trống vắng, giữa đêm khuya u tịch .“ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước non ”Từ láy “ văng vẳng ” được tác giả sử dụng để miêu tả thứ âm thanh từ xa vang lại, mặc dầu không biết nó xuất phát từ đâu hoặc dù ở xa nhưng nghe mỗi lúc một gần một rõ hơn. Thời gian được nhắc tới là “ đêm khuya ” – thời gian khiến con người dễ rơi vào những cung bậc cảm hứng trạng thái khó tả nhất, cũng chính thời hạn này có một người phụ nữ vẫn ngồi đó, không yên lòng mà ngủ được vẫn ngồi đó nghĩ ngợi về mọi thứ xung quanh đặc biệt quan trọng về con người cuộc sống của mình. Là một người phụ nữ có nhan sắc, nhưng lại được miêu tả “ trơ với nước non “. Trước cuộc sống to lớn, người phụ nữ đó nhận ra thân phận của mình một mình đơn chiếc, và âm thanh của trống cầm canh lại càng điểm thêm một nỗi buồn, trống vắng khó tả. Người phụ nữ ấy đã tìm đến rượu để giải sầu :“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnhVầng trăng xế bóng khuyết chưa tròn ”Mỗi khi có chuyện gì đó sầu muộn, người xưa thường tìm đến trăng đến rượu để trút bầu tâm sự. Chỉ muốn uống thật say, hương rượu thật nồng để quên đi tổng thể, nhưng nghịch lí thay, chén rượu đưa lên mũi, hương nồng vào mũi người muốn say nhưng tâm và tâm lý vẫn đang rất tĩnh. Không có nỗi buồn nào biến mất ở đây mà càng làm hiện hữu rõ nỗi lòng của người phụ nữ lúc này. Hình ảnh vầng trăng Open nhưng khuyết chưa tròn phải chăng ý niệm cho thân phận, cho niềm hạnh phúc của chính tác giả. Là người có tài năng nhưng duyên phậm hẩm hiu chưa một lần toàn vẹn. Tuổi xuân dần đi qua mà niềm hạnh phúc vẫn chưa tới bến đỗ :“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hòn ”Hình ảnh rêu được đưa ra đây nhưng mang những dụ ý sâu xa của tác giả Hồ Xuân Hương. Rêu là loài mỏng dính nhỏ bé nhưng lại có sức sống vô cùng can đảm và mạnh mẽ, không dừng lại đó, ở bất kể một điều kiện kèm theo nào thì nó vẫn hoàn toàn có thể xanh tươi, dù là điều kiện kèm theo sống như thế nào đi chăng nữa. Hình ảnh ” rêu từng đám ” đâm xuyên ngang mặt đất gợi ra cho tất cả chúng ta những liên tưởng can đảm và mạnh mẽ về sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ cũng như sự chống đối của nó với thứ hoàn toàn có thể mạnh hơn nó .Hình ảnh ” đá mấy hòn ” cũng vậy, trái chiều với sự nhỏ bé của những viên đá với sự to lớn của trời đất, nó lại càng làm điển hình nổi bật sức mạnh của những viên đá, quả thực nó không tầm thường một tí nào. Sự đồng điệu của người và vạn vật thiên nhiên, luôn đương đầu với khó khăn vất vả thử thách nhưng chưa khi nào đi đến thành công xuất sắc. Kiếp làm vợ lẽ, dù cố thoát ra nhưng vẫn không được. Cho nên mới có hai câu cuối :“ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con ”Thiên nhiên thuận theo đất trời, xuân đi rồi xuân lại tới, nhưng con người lại khác, với người phụ nữ tuổi xuân trôi đi nhưng chẳng khi nào quay lại thêm một lần nào nữa. Lại càng đáng buồn hơn cho những số phận hẩm hiu, chờ mong cả tuổi xuân, chờ có một niềm niềm hạnh phúc toàn vẹn nhưng nào đâu có được. Trước sự một mình, chán chường mà Hồ Xuân Hương đã sử dụng ” ngán ” phần nào nói lên được nỗi lòng của thi sĩ giờ đây. Mảnh tình đã bé lại còn phải san sẻ, chia nhỏ ra. Không được hưởng một tình yêu một niềm hạnh phúc toàn vẹn, tới khi tìm đến với niềm hạnh phúc lại phải san sẻ, thật quả là đáng thương. Qua đây cũng ngầm ẩn ý về những số phận của người phụ nữ, chịu cảnh thê thiếp, dưới chính sách cũ không được coi trọng và không có quyền lên tiếng .

Tự tình 2 là một bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ và phong cách cũng như tư tưởng của Hồ Xuân Hương đặc biệt là những vấn đề xoay quanh người phụ nữ. Qua đây chúng ta cũng thấy được một Hồ Xuân Hương vừa yếu mềm nhưng cũng thật ngang tàng mạnh mẽ khi dám bộc lộ những suy nghĩ của chính mình.

2. Phân tích bài thơ Tự tình 2 – Mẫu số 1:

Hồ Xuân Hương là nữ sĩ tài ba ở nước ta vào cuối thế kỉ XVIII – đầu thế kỉ XIX. Ngoài tập “Lưu Hương kí” bà còn để lại khoảng 50 bài thơ Nôm, phần lớn là thơ đa nghĩa, vừa có nghĩa thanh vừa có nghĩa tục. Một số bài thơ trữ tình đằm thắm, thiết tha, buồn tủi… thể hiện sâu sắc thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ, với bao khao khát sống và hạnh phúc tình duyên. Chùm thơ “Tự tình” phản ánh tâm tư tình cảm của Hồ Xuân Hương, của một người phụ nữ lỡ thì quá lứa, duyên phận hẩm hiu,… Bài thơ này là bài thứ hai trong chùm thơ “Tự tình” ba bài.

Thi sĩ Xuân Diệu trong bài “ Hồ Xuân Hương bà chúa thơ Nôm ” đã viết : “ Bộ ba bài thơ trữ tình này cùng với bài “ Khóc vua Quang Trung ” của công chúa Ngọc Hân làm một khóm riêng không liên quan gì đến nhau, làm tiếng lòng chân thực của người đàn bà tự nói về tình cảm bản thân của đời mình trong văn học cổ xưa Nước Ta … ”. Ông lại nhận xét thêm về điệu thơ, giọng thơ : “ … trong bộ ba bài thơ tâm tình này, bên cạnh bài thơ vần “ ênh ” nổi nênh và bài thơ vần “ om ” oán hận, thì bài thơ vần “ on ” này mong đợi, chon von ” .“ Canh khuya văng vẳng trống canh dồn ,Trơ cái hồng nhan với nước non .Chén rượu hương đưa say lại tỉnh ,Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn .Xiên ngang mặt đất rêu từng đám ,Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn .Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại ,Mảnh tình san sẻ tí con con ! ” .Hai trong ba bài thơ, nữ sĩ đều nói về đêm khuya, canh khuya. “ Tự tình I ” bà viết : “ Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom – Oán hận trông ra khắp mọi chòm ”. Ở bài thơ này cũng vậy, bà tỉnh dậy lúc canh khuya, hay thao thức suốt đêm khuya, tâm trạng bộn bề phiền muộn. Âm thanh “ văng vẳng ” của tiếng trống từ một chòi canh xa đưa lại như thúc giục thời hạn trôi nhanh, tuổi đời người đàn bà trôi nhanh : “ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn ”. “ Hồng nhan ” là sắc mặt hồng, chỉ người phụ nữ. “ Trơ ” nghĩa là lì ra, trơ ra, chai đi, mất hết cảm xúc. “ Nước non ” : chỉ cả quốc tế tự nhiên và xã hội. Cả câu thơ : “ Trơ cái hồng nhan với nước non ” nói lên một tâm trạng : con người đau buồn nhiều nỗi, nay nét mặt thành ra trơ đi trước cảnh vật, trước cuộc sống, tựa như gỗ đá, mất hết cảm xúc. Nỗi đau buồn đã đến cực độ .Từ “ cái ” gắn liền với chữ “ hồng nhan ” làm cho giọng thơ trĩu xuống, làm điển hình nổi bật cái thân phận, cái duyên phận, cái duyên số đã quá hẩm hiu rồi. Ta có cảm xúc tiếng trống dồn canh khuya, thời hạn như cơn gió lướt qua cuộc sống, lướt qua số phận và thân xác nhà thơ. Con người đang than thân trách phận ấy đã có một thời son trẻ tự hào : “ Thân em vừa trắng lại vừa tròn ”, có phẩm hạnh với “ tấm lòng son ” toàn vẹn, có năng lực, thế mà nay đang trải qua những đêm dài cay đắng. Qua đó, ta thấy cái xã hội phong kiến buổi ấy mới ghê gớm đã làm xơ xác, khô héo phận hồng nhan .Đằng sau hai câu đề là những tiếng thở dài ngao ngán. Cố vẫy vùng để thoát ra, bươn ra cái nghịch cảnh nhưng đâu dễ ! Tiếp theo là hai câu thực :“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnh ,Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn ” .Nghệ thuật đối rất thần tình : “ Chén rượu ” với “ vầng trăng ”, trên thì “ hương đưa ”, dưới lại có “ bóng xế ”, đặc biệt quan trọng 3 chữ “ say lại tỉnh ” với “ khuyết chưa tròn ” đăng đối, hô ứng nhau làm điển hình nổi bật thảm kịch về thân phận người đàn bà dang dở, đơn độc. Muốn mượn chén rượu để khuây khỏa lòng mình, nhưng vừa nâng chén rượu lên môi mùi hương phả vào mặt, đưa vào mũi. Tưởng uống rượu cho say để quên đi bao nỗi buồn, nhưng càng uống càng tỉnh. “ Say lại tỉnh ” để rồi tỉnh lại say, cái vòng luẩn quẩn ấy về duyên phận của nhiều phụ nữ, trong đó có Hồ Xuân Hương như một oan trái .Buồn tủi cho thân phận, bao đêm dài thao thức đợi chờ, nhưng tuổi đời ngày một “ bóng xế ”. Bao hy vọng đợi chờ. Đến khi nào vầng trăng mới “ tròn ” ? Đến khi nào niềm hạnh phúc đến trong tầm tay, được toàn vẹn, khá đầy đủ ? Sự chờ mong gắn liền với nỗi niềm khao khát. Càng đơn độc càng chờ mong, càng chờ mong càng đau buồn, đó là thảm kịch của những người đàn bà quá lứa lỡ thì, tình duyên ngang trái, trong đó có Hồ Xuân Hương .Hai câu trong phần luận, tác giả lấy cảnh để ngụ tình. Đây là hai câu thơ tả cảnh “ lạ lùng ” được viết ra giữa đêm khuya trong một tâm trạng chán ngán, buồn tủi :“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đám ,Đâm toạc chân mây đá mấy hòn ” .Ý thơ cấu trúc tương phản để làm điển hình nổi bật cái kinh hoàng, cái kinh khủng của sự phản kháng. Từng đám rêu mềm yếu thế mà cũng “ xiên ngang mặt đất ” được ! Chỉ có lơ thơ “ đá mấy hòn ” mà cũng hoàn toàn có thể “ đâm toạc chân mây ” một cách lạ mắt ! Hai câu thơ, trước hết cho ta thấy một vạn vật thiên nhiên tiềm ẩn một sức sống đang bị nén xuống đã mở màn bật lên can đảm và mạnh mẽ vô cùng. Thiên nhiên trong thơ Hồ Xuân Hương không chỉ mang sắc tố, đường nét, hình khối mà còn có khuôn mặt, có thái độ, có hành vi, cũng “ xiên ngang … ”, cũng “ đâm toạc ” … mọi trở ngại, thế lực, …Xuân Hương vốn tự tin và yêu đời. Con người ấy đang trải qua nhiều thảm kịch vẫn cố gắng gượng với đời. Phản ứng can đảm và mạnh mẽ, kinh hoàng nhưng thực tại vẫn chua xót. Đêm đã về khuya, giữa cái vạn vật thiên nhiên dào dạt, bốn bề mịt mùng bát ngát ấy, người đàn bà hẩm hiu càng cảm thấy đơn độc hơn khi nào hết. Chẳng thế mà trong bài “ Tự tình I ”, nữ sĩ đã buồn tủi viết :“ Mõ thảm không khua mà cũng cốc ,Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om ? ” .Cả nỗi đau trần gian như dồn tụ lại đáy lòng một người đàn bà cô đơn. Khao khát được sống trong niềm hạnh phúc, được làm vợ, làm mẹ như mọi người đàn bà khác. Nhưng “ hồng nhan bạc mệnh ” rồi ! Đêm càng về khuya, người đàn bà không thể nào chợp mắt được, trằn trọc buồn tủi thân đơn chiếc, thiếu thốn yêu thương, xuân đi rồi xuân có trở về, mà tình yêu chỉ được “ san sẻ tí con con ”, phải cam chịu cảnh ngộ :“ Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lại ,Mảnh tình san sẻ tí con con ” .Hết mùa xuân này đi qua, mùa xuân khác lại trở lại, “ mỗi năm mỗi tuổi như đuổi xuân đi ” … Chữ “ ngán ” nói lên nỗi đau, nỗi buồn tủi của người đàn bà lỡ thì quá lứa, đang trải qua sự mòn mỏi, đợi chờ. Tình duyên, tình yêu như bị tan vỡ, tan nát thành nhiều “ mảnh ”, thế mà chua chát thay chỉ được “ san sẻ tí con con ”. Câu thơ là tiếng than thân trách phận. Phải chăng đây là lần thứ hai Hồ Xuân Hương chịu cảnh làm lẽ ? Tình đã vỡ ra thành “ mảnh ” lại còn bị “ san sẻ ”, đã “ tí ” lại “ con con ”. Mỗi chữ như rưng rưng những giọt khóc. Câu thơ này, tâm trạng này được nữ sĩ nói rõ thêm trong bài “ Lấy chồng chung ” :“ Kẻ đắp chăn bông, kẻ hờ hững ,Chém cha cái kiếp lấy chồng chung ,Năm thì mười hoạ hay chăng chớ ,Một tháng đôi lần có cũng không ! … ” .Tóm lại, cảm nhận về bài thơ Tự tình 2 ta thấy bài thơ là lời tự than, tự thương xót, buồn tủi cho duyên số, duyên phận hẩm hiu của mình. Càng thao thức đơn độc càng buồn tủi. Càng buồn tủi càng khao khát sống, sống trong niềm hạnh phúc toàn vẹn, vừa đủ. Thực tại nặng nề, cay đắng như bủa vây, cái hồng nhan như “ trơ ” ra với nước non, với cuộc sống. Người đọc vô cùng cảm thông với nỗi lòng khao khát sống, khao khát niềm hạnh phúc của nữ sĩ và người phụ nữ trong xã hội. Giá trị nhân bản là nội dung thâm thúy nhất của chùm thơ “ Tự tình ” của Hồ Xuân Hương .Cách dùng từ rất rực rỡ, độc lạ bộc lộ phong thái thẩm mỹ và nghệ thuật Hồ Xuân Hương : “ trơ cái hồng nhan ”, “ say lại tỉnh ”, “ khuyết chưa tròn ”, “ xiên ngang ”, “ đâm toạc ”, “ ngán nỗi ”, “ lại lại ”, “ tí con con ”, … Chữ dùng sắc nhọn, trong cảnh chứa tình, diễn đạt mọi đau khổ thảm kịch về duyên số … Qua bài thơ này, ta càng thấy rõ Hồ Xuân Hương đã đưa ngôn từ dân gian, lời nói đời thường vào lời ca, bình dị hoá và Việt hoá thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Bà xứng danh là “ Bà chúa thơ Nôm ” của nền thi ca dân tộc bản địa .Tham khảo thêm :

3. Phân tích Tự tình 2 – Mẫu số 2:

Hồ Xuân Hương là một trong những nữ sĩ tài ba bậc nhất của văn học Trung đại Nước Ta. Bà để lại sự nghiệp sáng tác đồ sộ, giàu giá trị trên cả mảng thơ chữ Nôm và chữ Hán. Nổi bật trong tác phẩm của bà là lời nói thương cảm với số phận người phụ nữ và bài thơ Tự Tình ( bài II ) là một trong những bài thơ như vậy .

Bài thơ nằm trong chùm thơ Tự tình, gồm có tất cả ba bài, được viết theo thể thơ Đường luật. Tác phẩm là nỗi thương mình trong sự cô đơn khi phải chịu cảnh làm lẽ, khao khát hạnh phúc mãnh liệt. Đồng thời bài thơ cũng thể hiện thái độ bứt phá, vùng vẫy, muốn thoát khỏi cảnh ngộ éo le để có thể đạt được hạnh phúc, nhưng cuối cùng bi kịch vẫn hoàn bi kịch.

Bài thơ mở màn là thời gian canh khuya, khi con người đối lập thật nhất với chính mình, nhưng cũng chính lúc đó Xuân Hương tự nhận ra tình cảnh đáng thương của chính mình :Đêm khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước non .Trong đêm khuya thanh vắng, nhịp gấp gáp của tiếng trống “ dồn ” càng trở nên vội vã, gấp gã hơn. Đó cũng chính là những bước tiến thời hạn hấp tấp vội vàng đang chảy trôi trước mắt người con gái. Đồng thời tiếng trống đó cũng chính là sự rối bời trong tâm trạng của nhân vật trữ tình. Đối diện với nhịp thời hạn hấp tấp vội vàng, gấp gáp là hình ảnh “ trơ cái hồng nhan ”. Chữ “ trơ ” được đặt ngay ở đầu câu nhấn mạnh vấn đề nỗi đơn độc, trơ trọi của người phụ nữ. Nhưng bên cạnh nỗi đau đớn, xót tủi cho thân phận lại biểu lộ một Xuân Hương thật bản lĩnh. “ Trơ ” không chỉ là sự bẽ bàng mà còn là thử thách với xã hội, với cuộc sống. Hai câu thơ đầu là tiếng than cho số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, hồng nhan mà bạc mệnh .Trong cái đơn độc, tội nghiệp đến tột cùng ấy, con người tìm đến rượu để khuây khỏa nỗi niềm :Chén rượu đưa hương say lại tỉnhVầng trăng bóng xế khuyết chưa trònNhưng rượu cũng không hề làm cho nhân vật vơi đi nỗi đơn độc, sầu muộn. Chén rượu uống vào mà lại càng tỉnh hơn, để nhân vật trữ tình càng thấm thía hơn nỗi đơn độc, lẻ bóng của mình. Tìm đến trăng làm bạn, để tâm sự trò truyện thì lại nhận ra thực tại phũ phàng. Nỗi niềm chất chứa đã thấm dần và lan vào cảnh vật. Quả thực “ Cảnh nào cảnh chẳng đeo sầu / Người buồn cảnh có vui đâu khi nào ”. Hai câu thơ tác giả sử dụng rất thành công xuất sắc cụm từ : “ say lại tỉnh ” cho thấy cái vòng luẩn quẩn, tình duyên trở thành trò đùa của tạo hóa, càng uống lại càng tỉnh, lại càng nhận ra sự hẩm hiu duyên phận của chính mình ; “ khuyết chưa tròn ” vầng trăng là ngoại cảnh mà cũng chính là tâm cảnh, tạo nên sự như nhau giữa cảnh vật và con người. Trăng sắp tàn mà vẫn khuyết cũng như con người tuổi xuân vội vã trôi qua mà tình duyên vẫn chưa toàn vẹn. Bốn câu thơ đầu đã khắc họa thâm thúy nỗi đau, thảm kịch của người phụ nữ trong xã hội cũ .“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đám

Đâm toạc chân mây đá mấy hòn”.

Các động từ mạnh “ xiên, đâm ” phối hợp với “ ngang, toạc ” đã bộc lộ sự ngang ngạnh, phẫn uất đến tột cùng của nhân vật trữ tình. Nếu như người phụ nữ trung đại điển hình nổi bật lên với tính cách cam chịu, khuất phục trước số phận thì ở đây lại Open một người phụ nữ trọn vẹn khác. Những sinh vật nhỏ bé dường kia không chịu mềm yếu trước thực trạng thực tại, phải mọc xiên, đâm ngang để tìm sự sống. Đá phải kiên cường, rắn chắc để hoàn toàn có thể đâm toạc chân mây. Biện pháp hòn đảo ngữ trong hai câu thơ đã cho thấy sự phẫn uất của cỏ cây, đá đó đồng thời cũng chính là nỗi niềm của con người trước thực tại đời sống. Bởi vậy, hình ảnh rêu xiên ngang, đá đâm toạc chân mây cũng chính là sự phản kháng của người phụ nữ trước thực tại nhiều bất công, ngang trái .Ngán nỗi xuân đi, xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con .Trong câu thơ có hai chữ “ xuân ” Open, chữ “ xuân ” thứ nhất là tuổi xuân của con người, “ xuân ” thứ hai là mùa xuân của vạn vật. Hai chữ xuân này tích hợp với từ “ lại ” đã nhấn mạnh vấn đề tuổi xuân của con người một đi không trở lại, trái ngược với mùa xuân của vạn vật thiên nhiên đất trời, mỗi khi xuân của đất trời quay lại đồng nghĩa tương quan với tuổi xuân của con người ngày một rút ngắn, nỗi chán ngán lại càng ngày càng tăng. Thủ pháp nghệ thuật và thẩm mỹ tăng tiến, nhấn mạnh vấn đề vào sự nhỏ bé dần, làm cho thực trạng càng trở nên éo le hơn : “ Mảnh tình san sẻ tí con con ”. Mảnh tình vốn đã bé, đã nhỏ nay lại phải san sẻ lại càng trở nên rất ít, eo hẹp hơn. Tình cảnh đó thật xót xa, tội nghiệp. Hai câu thơ kết biểu lộ nỗi lòng sâu kín của người phụ nữ trong xã hội cũ : với họ tình yêu, niềm hạnh phúc thật mong manh, nhỏ bé .Hồ Xuân Hương là bậc thầy trong sử dụng ngôn từ, trải qua năng lực diễn đạt tư tưởng, tình cảm của nhân vật trữ tình : tả âm thanh ( văng vẳng ), tả cảm xúc ( trơ, say, lại tỉnh, ngán ), tả hành động ( xiên ngang, đâm toạc ), … Nghệ thuật hòn đảo ngữ tài tình ( xiên ngang, đâm toạc ). Giọng điệu thơ phẫn uất, tủi hờn. Tất cả đã hòa quyện với nhau để miêu tả sự đơn độc, thân phận nhỏ bé của người phụ nữ trong xã hội cũ .Với ngôn từ giản dị và đơn giản, giàu sức quyến rũ, sử dụng thành công xuất sắc phép đối, tác phẩm vừa nói lên số phận rẻ rúng, thảm kịch người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Đồng thời còn cho thấy khát vọng sống, khát vọng niềm hạnh phúc của Hồ Xuân Hương nói riêng và của người phụ nữ trong xã hội cũ nói chung .

4. Phân tích bài thơ Tự tình 2 – Mẫu số 3

    Tự tình là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Hồ Xuân Hương, đây là bài thơ tự bày tỏ lòng mình. Như chúng ta cũng biết Hồ Xuân Hương sống vào cuối thế kỉ XVIII – đầu thế kỷ XIX, bà xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, cha làm nghề dạy học. Thế nhưng, Hồ Xuân Hương không chịu gò bó vào cái xã hội eo hẹp, tù túng mà bà là một người phóng khoáng, đa tài, đa tình, giao thiệp với những nhà văn, tài tử, đi rất nhiều nơi. Nhưng éo le thay, người xưa thường có câu “Hồng nhan bạc phận”, bà cũng phải chịu kiếp số lận đận, éo le, đầy ngang trái trong con đường tình duyên. Các tác phẩm của bà chủ yếu được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm. Người ta thường gọi bà là “Bà chúa thơ Nôm”. Hồ Xuân Hương – hiện tượng độc đáo trong lịch sử văn học Việt Nam.

    Bài thơ Tự Tình được viết dưới dạng Đường luật thất ngôn bát cú. Với lối viết sắc xảo và cũng chính là lời tự bày tỏ lòng mình nên chủ đề bài thơ được hiện lên là một nghịch đối: duyên phận muộn màng, lỡ dở trong khi tác giả cứ lạnh lùng trôi qua. Điều này dẫn đến tâm trạng vừa buồn vừa phẫn uất, nhưng cuối cùng vẫn đọng lại trong tâm trí của bà.

    Để thấy rõ được nội dung chính, ta sẽ đi vào tìm hiểu sâu qua các câu thơ. Bài thơ được viết theo thể thơ đường luật bát cú ngôn nên bố cục gồm 4 phần: 2 câu đề, 2 câu thực, 2 câu luận và 2 câu kết.

    Trước hết, tác giả mở đầu với hai câu đề:

“ Đêm khuya văng vẳng bóng canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước non. ”

    Khung cảnh được hiện lên là một đêm khuya, khi con người chìm sâu vào giấc ngủ, nhưng cũng chính là lúc người ta đối diện với chính mình và đây cũng là lúc Hồ Xuân Hương nhận ra được cảnh đáng thương của mình. Sự cô đơn, lẻ bóng một mình gắn liền với thời gian, tạo cho người ta một cảm giác thật đáng thương cho thân phận người phụ nữ. Tác giả đã rất tinh tế khi sử dụng nghệ thuật lấy động nói tĩnh: âm thanh “văng vẳng” của tiếng trống cầm canh để nói lên một không gian tĩnh lặng, vắng vẻ. Chính cái khoảnh khắc ấy, tự soi vào mình, tác giả thấy “trơ” mà đặc biệt nó còn được đặt ở đầu câu, càng thêm nhấn mạnh nỗi đau, bất hạnh về đường tình duyên, số kiếp “hồng nhan bạc phận” của chính tác giả.

“ Trơ ” ở đây hoàn toàn có thể được hiểu là tủi hổ, bẽ bàng. Tiếp theo nó là “ cái hồng nhan ” ý nói đến dung nhan của người phụ nữ, thường được dùng trong xã hội xưa. Nhưng điều đáng chú ý quan tâm ở đây, một nhân phẩm, vẻ đẹp của người phụ nữ lại gọi là “ cái ” gợi cho người đọc thấy được sự rẻ rúng, mỉa mai. “ Cái hồng nhan ” trơ với nước non không chỉ là sự cay đắng, tủi hổ mà còn là nỗi xót xa, thấm thía, càng ngẫm càng thương thân. Nhưng chữ “ trơ ” ở đây một phần cũng hoàn toàn có thể hiểu được đó chính là sự gan góc của Xuân Hương, là sự thử thách. Để nhấn mạnh vấn đề điều này, tác giả đã dùng nhịp thơ : 1/3/3 để nhấn mạnh vấn đề vào sự bẽ bàng .

    Nối tiếp hai câu đề, tác giả viết:

“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnhVầng trăng bóng xế khuyết chưa tàn ”

    Với hai câu thơ thực trên, hoàn cảnh và tâm trạng của nhà thơ được hiện lên rõ hơn. Khi sầu, người ta thường làm bạn với rượu, để có thể quên đi mọi thứ không vui, những nỗi đau. Thế nhưng “say lại tỉnh” làm nỗi buồn không thể nguôi được. Đây chính là một vòng quay luẩn quẩn, tình duyên đã trở thành một trò đùa, càng say càng tỉnh, càng cảm nhận nỗi đau của thân phận. Câu thơ là ngoại cảnh nhưng cũng là tâm trạng. Vì vậy, tạo nên sự đồng nhất giữa tâm trạng và cảnh “ trăng” sắp tàn “bóng xế” và vẫn “khuyết chưa tròn”. Tuổi xuân, cái tuổi đẹp nhất của người con gái đã trôi qua mà nhân duyên vẫn chưa trọn vẹn gợi lên một nỗi sầu lẻ bóng.

    Tiếp tục hướng về ngoại cảnh, lấy thiên nhiên để bày tỏ tâm trạng, nỗi lòng của mình, Hồ Xuân Hương viết:

“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hòn ”

    Hai câu luận ở trên được tác giả sử dụng nghệ thuật đảo ngữ để nhấn mạnh trạng thái của thiên nhiên, nhưng đó cũng chính là tâm trạng của con người. Rêu và đá là hai hình ảnh được hiện lên là những vật yếu mềm, không chịu chấp nhận sự thấp bé ấy, đã vươn lên bằng mọi cách, vượt qua những cản trở (mặt đất, chân mây) để chứng tỏ mình. Các động từ mạnh: xiên, đâm kết hợp với bổ ngữ ngang, toạc gợi cho người ta thấy sự ngang ngạnh, phẫn uất. Nó không chỉ thể sự phẫn uất mà còn nói lên một phần của sự phản kháng. Cũng có thể cho người đọc ngầm hiểu Hồ Xuân Hương với sức sống mãnh liệt ngay cả khi đau buồn nhất.

    Khép lại bài thơ với hai câu kết:

“ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tý con con ”

    Hồ Xuân Hương đã có cách dùng từ rất độc đáo “xuân” tức là mùa xuân, tuổi xuân, “ngán” tức là ngao ngán, chán. Bên cạnh đó từ “lại” chỉ sự trở lại một cách nhanh, sợ sự quay trở lại. Theo quy luật của tạo hóa, mùa xuân qua rồi sẽ trở lại. Nhưng mỗi mùa xuân qua đi lại mang theo tuổi xuân của con người và mãi không trở lại. Sự trở lại của mùa xuân chính là sự ra đi của tuổi xuân. Tác giả đã quá ngán ngẩm với cuộc đời éo le. Với lối nghệ thuật tăng tiến, nhấn mạnh vào những điều bé nhỏ, làm cho nghịch cảnh éo le hơn. Mảnh tình đã nhỏ bé lại còn phải san sẻ “tý con con” tạo nên một cảm giác xót thương. Đây cũng chính là nỗi lòng của người phụ nữ trong xã hội xưa. Hạnh phúc luôn là chiếc chăn quá hẹp.

    Như vậy, bài thơ Tự tình đã hiện lên với những hình ảnh giản dị mà đặc sắc, hình ảnh giàu sức gợi cảm, tinh tế từ đó nói lên tâm trạng của chủ thể. Bài thơ hiện lên cả bi kịch và khát vọng sống hạnh phúc của Hồ Xuân Hương. Trong những lúc buồn tủi, bế tắc, người phụ nữ cố vươn lên nhưng lại vẫn bị rơi vào cái vòng quay luẩn quẩn, tù túng của xã hội đương thời.

5. Phân tích Tự tình 2 – Mẫu số 4:

Hồ Xuân Hương là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu vượt trội của nền văn học trung đại Nước Ta, được ca tụng là “ bà chúa thơ Nôm ”. Bà là một “ thiên tài kì nữ ” nhưng cuộc sống đầy éo le, xấu số. Thơ Hồ Xuân Hương là thơ của phụ nữ viết về phụ nữ, trào phúng mà vẫn rất trữ tình. Một trong những bài thơ tiêu biểu vượt trội viết về tâm trạng, nỗi niềm của người phụ nữ trước duyên phận, cuộc sống mình là “ Tự tình ” ( II ) .“ Tự tình ” ( II ) là bài thơ thuộc chùm thơ “ Tự tình ” gồm ba bài của bà. Đây là chùm thơ nữ sĩ viết để tự kể nỗi lòng, tâm tình của mình. Tác phẩm được viết bằng chữ Nôm, làm theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật với bố cục tổng quan bốn phần : đề, thực, luận, kết. Bài thơ biểu lộ thái độ, tâm trạng vừa đau đớn, vừa phẫn uất trước thực tại đau buồn, tuy nhiên, bà vẫn gắng gượng vươn lên, nhưng rồi vẫn rơi vào thảm kịch. Dựa vào nội dung bài thơ, ta hoàn toàn có thể đoán bài thơ được sáng tác khi bà đã gặp phải những éo le, xấu số trong tình duyên .Mở đầu bài thơ là hình ảnh người phụ nữ không ngủ, một mình ngồi giữa đêm khuya :“ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước non. ”Giữa đêm khuya, người phụ nữ thao thức không ngủ được và nàng nghe âm thanh tiếng trống canh dồn dập. “ Đêm khuya ” là thời hạn của niềm hạnh phúc lứa đôi, của sum vầy mái ấm gia đình, vậy mà ở đây, trớ trêu thay, người phụ nữ lại đơn độc một mình. Nàng đơn độc quá nên thao thức không ngủ, nàng nghe âm thanh tiếng trống canh “ văng vẳng ”. Từ láy này miêu tả âm thanh từ xa vọng lại. Với nghệ thuật và thẩm mỹ lấy động tả tĩnh, người đọc cảm nhận được khoảng trống đêm khuya yên bình, im lìm và người phụ nữ thật đơn độc, tội nghiệp. Trong xã hội xưa, tiếng trống canh là âm thanh dùng báo hiệu thời hạn một canh giờ trôi qua .Nữ sĩ nghe âm thanh tiếng trống canh “ dồn ” – tiếng trống dồn dập, khẩn trương – có lẽ rằng là vì nàng đang ngồi đếm thời hạn và lo ngại thấy nó trôi qua một cách dồn dập, tàn khốc. Nó chẳng cần biết tuổi xuân của nàng sắp vuột mất mà nàng thì vẫn đang phải “ trơ cái hồng nhan ” ra giữa “ nước non ”. Hình như, nỗi đơn độc, xót xa ấy luôn dày vò nữ sĩ nên thời hạn trở thành nỗi ám ảnh không nguôi trong tâm hồn bà. Trong chùm “ Tự tình ”, nỗi ám ảnh về thời hạn còn hiện hữu trong âm thanh “ tiếng gà ”. Người phụ nữ ấy cũng trằn trọc cho đến sáng để rồi nghe âm thanh “ tiếng gà văng vẳng gáy trên bom ” mà đau đớn, mà oán hận .Ở đây, “ hồng nhan ” là nhan sắc của người phụ nữ vẫn còn ở độ mặn mà, cái mà bất kể ai cũng trân trọng. Thế mà, nó lại tích hợp với từ “ cái ” – một danh từ chỉ loại thường gắn với những thứ vật chất nhỏ bé, tầm thường. Nàng tự thấy nhan sắc của mình quá nhỏ bé, rẻ rúng bởi nó chẳng khác gì một thứ đồ ít giá trị, lại chẳng được ai đoái hoài đến. Nó phải “ trơ ” ra, phô ra, bày ra một cách vô duyên, vô nghĩa lí giữa đất trời. Từ “ trơ ” đứng đầu câu cho ta cảm nhận được nỗi xót xa, đau đớn, tủi hổ, bẽ bàng của người phụ nữ một mình giữa đêm khuya, không ai chăm sóc, đoái hoài. Tuy có bẽ bàng, tủi hổ nhưng ta vẫn thấy ẩn khuất trong câu thơ một nữ sĩ can đảm và mạnh mẽ, cá tính dám đem cái tôi cá thể để trái chiều với cả “ nước non ” to lớn .Hồ Xuân Hương là thế, không khi nào chịu nhỏ bé, yếu mềm. Hai câu đầu bằng cách khắc họa thời hạn, khoảng trống thẩm mỹ và nghệ thuật và cách phối hợp từ độc lạ đã bộc lộ rõ nỗi đơn độc, đau đớn, tủi hổ bẽ bàng trước tình duyên hẩm hiu của chính mình. Hai câu thực khắc họa thâm thúy sự phẫn uất trước tình cảnh éo le :“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnh ,Vầng trăng bóng xế, khuyết chưa tròn ” .Giữa đêm khuya, đơn độc và buồn tủi, nàng tìm đến rượu để quên đi tổng thể nhưng nào quên được “ say lại tỉnh ”. Say, hoàn toàn có thể quên đi được một chốc, nhưng đâu hoàn toàn có thể say mãi, rồi sẽ lại “ tỉnh ” ra. Tỉnh ra lại càng ý thức thâm thúy hơn nỗi đơn độc, xót xa, lại càng buồn hơn. Ẩn sau cái hành vi tìm đến rượu để giải tỏa nỗi sầu là cả niềm phẫn uất thâm thúy trước số phận xấu số. Cụm từ “ say lại tỉnh ” cho thấy cái bế tắc, quẩn quanh trong nỗi buồn, đơn độc của người phụ nữ .Nàng đơn độc nên tìm đến vầng trăng bên ngoài kia mong sự đồng cảm. Nàng thấy vầng trăng đã “ xế ” bóng “ khuyết chưa tròn ”. Nàng nhìn thấy số phận xấu số của mình trong hình ảnh vầng trăng : nàng cũng đã ở tuổi “ xế ” chiều mà tình duyên vẫn hẩm hiu, lận đận, “ chưa tròn ”. Ở hai câu này, bằng phép đối, thẩm mỹ và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, nữ sĩ đã khắc họa nên tâm trạng bế tắc và nỗi phẫn uất thâm thúy trước duyên phận hẩm hiu, lỡ làng .Sang hai câu luận, có vẻ như sự phẫn uất ấy biến thành sự chống trả kịch liệt :“ Xiên ngang mặt đất rêu từng đám ,Đâm toạc chân mây đá mấy hòn. ”Hai câu thơ được cấu trúc đặc biệt quan trọng : hòn đảo vị ngữ là những động từ mạnh lên đầu câu. “ Xiên ngang ” và “ đâm toạc ” là hành vi của những vật vô tri vô giác. Trong tự nhiên, rêu là sự vật nhỏ bé, yếu mềm, thế mà ở đây có vẻ như nó can đảm và mạnh mẽ hơn, cứng cỏi thêm để “ xiên ngang mặt đất ”. “ Đá ” là vật bất động, thế mà ở đây cũng đang to hơn, nhọn hơn, đang cựa quậy, “ làm mưa làm gió ” phá vỡ khoảng trống tù túng bị số lượng giới hạn bởi “ chân mây ”. Hình ảnh vạn vật thiên nhiên động, vạn vật thiên nhiên “ làm mưa làm gió ” này không riêng gì Open một lần mà còn có trong nhiều những tác phẩm khác của bà .Lí giải cho sự Open những hình ảnh vạn vật thiên nhiên như thế là ở đậm chất ngầu can đảm và mạnh mẽ của nữ sĩ. Thiên nhiên được miêu tả bộc lộ rõ tâm trạng con người, như đại thi hào Nguyễn Du từng đúc rút về mối quan hệ giữa cảnh và tình : “ Cảnh buồn người có vui đâu khi nào ”. Cảnh được miêu tả là “ làm mưa làm gió ”, là “ phá bĩnh ” bộc lộ tâm trạng người phụ nữ lúc này cũng muốn “ làm mưa làm gió ”, quẫy đạp để phá vỡ số phận xấu số, tình duyên hẩm hiu của mình. Hình như, người phụ nữ đang gồng mình lên để chống trả kịch liệt số phận. Đó chính là thái độ phản kháng can đảm và mạnh mẽ của nữ sĩ trước thực tại đau buồn. Đằng sau sự phản kháng can đảm và mạnh mẽ ấy là khao khát sống, khao khát niềm hạnh phúc lứa đôi mãnh liệt của nữ sĩ .Hai câu thơ, với phép đối, phép hòn đảo nhấn mạnh vấn đề hai động từ mạnh đầu câu và nghệ thuật và thẩm mỹ tả cảnh ngụ tình đã cho thấy sự cố gắng vươn lên đấu tranh với số phận, đồng thời cho thấy khát khao sống, khát khao niềm hạnh phúc lứa đôi mãnh liệt ở nữ sĩ xinh đẹp, năng lực mà cuộc sống không ưu tiên. Người đọc thật sự khâm phục trước bản lĩnh cứng cỏi, không chịu đầu hàng số phận của người phụ nữ đậm chất ngầu ấy .Đến hai câu cuối bài thơ, tuy nàng đã cố gắng nỗ lực vươn lên nhưng không thoát khỏi cái thở dài ngán ngẩm trước thảm kịch :“ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại ,Mảnh tình san sẻ tí con con ” .Nàng thở dài “ ngán nỗi ”. Nàng chán ngán bởi “ xuân đi xuân lại lại ”. Mùa xuân và vẻ đẹp của nó phai đi nhưng rồi sẽ quay trở lại theo quy luật của tạo hóa. Nhưng “ xuân ” của người phụ nữ, tuổi trẻ và vẻ đẹp của nàng thì không thể nào trở lại được, mà cứ mỗi một mùa xuân trôi đi là lại thêm một lần nữa tuổi xuân của đời người ra đi, thế nên nàng “ ngán ”. Cụm từ “ lại lại ” như một sự thở dài ngao ngán trước sự trôi chảy hung tàn của thời hạn. Nó cứ trôi đi, không thèm chú ý đến cái thảm kịch đang cướp đi tuổi trẻ của nàng : “ mảnh tình san sẻ ” .Tình yêu của nàng vốn dĩ mỏng dính, nhỏ bé, chỉ là một “ mảnh ”, thế mà còn phải san sẻ ”, chia năm sẻ bảy ra thật tội nghiệp. Bởi vậy mà nó chỉ còn là một “ tí con con ”. Nghệ thuật tăng tiến theo chiều giảm dần khiến người đọc thấy rõ cái thảm kịch xót xa của nữ sĩ và cảm thương cho con người tài hoa mà bạc mệnh. Bi kịch ấy đeo đẳng lấy người phụ nữ khiến nàng không chỉ thốt lên ngao ngán một lần .Trong “ Tự tình ” ( III ) nàng cũng từng thở dài :“ Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh ” .Đây cũng là một cách nói khác của thảm kịch tình yêu bị chia năm sẻ bảy. Nàng có chồng – “ ôm đàn ” – nhưng lấy chồng mà vẫn “ tấp tênh ” như chẳng có, “ một tháng đôi lần có cũng như không ”. Hai câu kết bài thơ với những từ ngữ đơn giản và giản dị, tự nhiên và thẩm mỹ và nghệ thuật tăng tiến, người đọc cảm nhận được cái chán ngán khi rơi vào thảm kịch của nữ sĩ. Tuy thế, dư âm của cái khát khao sống, khát khao niềm hạnh phúc lứa đôi mãnh liệt ở hai câu trước vẫn khiến người đọc cảm phục bản lĩnh cứng cỏi của “ bà chúa thơ Nôm ” .Với ngôn từ thơ Nôm đơn giản và giản dị, tự nhiên nhưng cũng sắc nhọn, với những giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo, đối, dùng động từ mạnh, tả cảnh ngụ tình … bài thơ biểu lộ tâm trạng vừa đau đớn, vừa phẫn uất trước duyên phận, nhưng vẫn nỗ lực vươn lên với khát khao sống, khát khao niềm hạnh phúc mãnh liệt, tuy vẫn rơi vào thảm kịch .Tóm lại, “ Tự tình ” ( II ) bộc lộ bản lĩnh Hồ Xuân Hương qua tâm trạng đầy thảm kịch : vừa buồn tủi, phẫn uất trước tình cảnh éo le, vừa cháy bỏng khao khát được sống niềm hạnh phúc. Đọc bài thơ, ta vừa thương xót cho số phận xấu số, vừa khâm phục bản lĩnh cứng cỏi của nữ sĩ. Bài thơ là dẫn chứng tiêu biểu vượt trội cho kĩ năng ngôn từ của “ bà chúa thơ Nôm ” .

6. Phân tích bài thơ Tự tình 2 – Mẫu số 5

Một nhà phê bình văn chương nổi tiếng đã từng đưa ra một quy luật : “ Văn chương, thơ ca là tấm gương phản chiếu của tâm hồn, là lời nói tình cảm của trái đất, là những rung động của trái tim trước cuộc sống tươi đẹp. Những giá trị ý thức mà văn chương, thơ ca đem lại, đã thoát khỏi cái quy luật băng hoại của thời hạn, để vĩnh cửu mãi mãi ”. Không nằm ngoài quy luật đó, Nữ sĩ Hồ Xuân Hương cũng muốn để lại cho hậu thế những tác phẩm hoàn mỹ, đạt đến sự xuất sắc về cả nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật. Tiêu biểu nhất, rực rỡ nhất là bài thơ Tự Tình II – Là lời nói thương cảm so với số phận hẩm hiu của người phụ nữ Nước Ta thời phong kiến, đồng thời để cao vẻ đẹp và khát vọng sống của họ .

“ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn ,Trơ cái hồng nhan với nước non .Chén rượu hương đưa say lại tỉnh ,Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn ,Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám .Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn .Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại ,Mảnh tình san sẻ tí con con ! ”

Với thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật được viết theo ngôn từ Nôm thuần Việt, bài thơ có lẽ rằng đã được nữ sĩ viết về cuộc sống của chính bản thân mình, torng một phút suy tư. Nữ sĩ đã cảm nhận đời sống qua những âm thanh, quang cảnh lạnh buồn, im re và tự cảm thương cho số phận hẩm hiu của bà. Đó cũng là số phận chung của những người phụ nữ trong Xã hội đương thời ..

“ Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn ,Trơ cái hồng nhan với nước non ”

Hai câu thơ mở màn trên còn được gọi là hai câu thơ ĐỀ trong thể thơ độc lạ này. Nhắm mắt tâm lý về đời sống, từng nhịp thở của người phụ nữ trong đêm khuya lạnh tanh hoà theo tiếng trống thông tin dồn dập, diễn đạt sự qua đi nhanh gọn của thời hạn. Đêm nay, người phụ nữ đang một mình, cô độc một mình. Không còn một âm vang nào khác, không còn những tiếng ồn ào náo nhiệt của một ngày dài, chỉ còn tiếng trống canh cùng người phụ nữ. Từ “ Trơ ” – một trong những từ ngữ bộc lộ sự chua chát của cuộc sống và sự trái chiều giữa vẻ đẹp “ Hồng nhan ” – “ Nước non ”. Tại sao nữ sĩ Hồ Xuân Hương lại đặt mình vào trong nhân vật với một khoảng trống buồn bã, tàn lụi đến như vậy ? Đối với riêng nữ sĩ khi đương đầu với cái trong thực tiễn đó, tâm trạng bà thế nào ? Phải chăng bà muốn miêu tả thân phận không riêng gì của riêng bà, mà còn là của những người phụ nữ khác trong cái quy luật cổ hủ, vô nhân đạo “ Hồng nhan bạc phận ” ? Hay cái thân phận phải đi làm “ Vợ lẽ ” – Không được tôn trọng cả về phẩm giá và tâm hồn ? Thật đớn đau …Bước qua hai câu thơ kế, cũng là hai câu thực, liệu rằng ta có cảm nhận được diều gì trong sáng hơn, tươi đẹp hơn hay không ?

“ Chén rượu hương đưa say lại tỉnh ,Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn ”

Trong cái khoảng trống cô quạnh không bóng người của khung trời đêm, người phụ nữ tìm đến những chén rượu để giải thoát mình khỏi nỗi sầu não của cuộc sống. Thật độc lạ khi sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ “ Mượn cảnh ngụ tình ” trong hai câu thực này. Nỗi buồn đau, tụi nhục – như đã đề cập ở trên, hoàn toàn có thể là thân phận làm vợ lẽ, phải chịu sự ghanh tỵ, cay nghiệt của người vợ cả ? Một chút hương rượu nồng hoàn toàn có thể đã đưa người phụ nữ đến những giấc mơ trong cơn mê để xoa dịu những nỗi đau trong tích tắc thực tại. Nhưng … Càng về khuya, khi tiếng trống canh dãn dài ra, thời hạn mở màn chậm lại, thì cũng là lúc mùi hương nhè nhẹ của những chén rượu không còn tính năng. Người phụ nữ chợt bừng tỉnh về phút giây hiện tại chan chứa nỗi buồn. Ba từ : “ Say lại tỉnh ” đã chứng tỏ được điều đó. Càng uống càng tỉnh, cảng tỉnh lại càng nghĩ suy. Trong cái “ Bóng xế khuyết chưa tròn ” của Vầng trăng tưởng chừng như êm đềm, phải chăng tác giả đang nghĩ về nhan sắc của mình đang tàn phai theo năm tháng, mà tình duyên vẫn chưa thể vẹn toàn ? Ánh trăng đêm là ánh trăng của kỷ niệm, của hẹn ước yêu đương, của bao đôi tình nhân. Ánh trăng cũng là hình tượng của sự thuỷ chung của bao tình yêu đôi lứa. Giờ đây, ánh trăng đó sắp tàn và đang dần khuất bóng sau những rặng dừa cao, người phụ nữ vẫn chưa thể chìm sâu vào giấc ngủ. Trăng chưa thể tròn, như cuộc tình dang dở của người phụ nữ. Có lẽ, nữ sĩ Hồ Xuân Hương muốn đưa cái sự tâm lý về lẽ đời, về sự niềm hạnh phúc mà tác giả đang mong đợi vào chính tâm trạng của nhân vật .Trong lúc suy tư đó, mà so với những bạn trẻ đang niềm hạnh phúc là vầng trăng cổ tích, còn so với người phụ nữ là ánh trăng suy tư, tác giả đã đánh động người đọc ra khỏi sự tâm lý về nỗi đau của phái nữ trong xã hội phong kiến lỗi thời bằng hai câu thơ luận :

“ Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám .Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn ”

Ánh mắt ngước nhìn khung trời đêm có trăng, có sao, có mây trôi, có gió thổi tự lúc “ Trống canh dồn ”, giờ đây người phụ nữ lạc lõng đó đang ngắm nhìn những sự vật xung quanh mình. Có lẽ nào người phụ nữ ấy đang dạo quanh đâu đó trong khung cảnh khi bình minh chưa ló dạng, và phát hiện ra một thực sự hiển nhiên mà lâu nay không một ai chú ý đến ? Những động từ can đảm và mạnh mẽ như “ Xiên ngang ” – “ Đâm toạc ” được sử dụng trong phép hòn đảo ngữ đã toát lên được sức mạnh của sự sống sót từ trong những sự vật nhỏ bé. Giữa mặt đất đầy đất và đá, đâu đó mọc lên một nhành cây con con, xanh tươi. Cũng đâu đó dưới khung trời to lớn nhưng trống trải, những hòn đá tuy nhỏ bé thôi, cũng đủ làm khung cảnh trở nên sinh động … Ta đang cảm nhận được sức mạnh của vạn vật thiên nhiên. Những ngọn cỏ tí hon hay những sự vật vô tri như hòn đá kia, đã được tác giả tô điểm bằng thẩm mỹ và nghệ thuật vô cùng độc lạ. Chính điều đó đã thức tỉnh người đọc ra khỏi tâm trạng u uẩn của người phụ nữ đơn độc trong bóng đêm. Ta cũng cảm nhận được sức sống mãnh liệt để sống sót, dù trước mắt hiện tại đang rất rất khó khăn vất vả của từng sự vật vạn vật thiên nhiên. Nếu như thế, phải chăng tác giả đang hướng người đọc đến sự niềm hạnh phúc, niềm tin ở tương lai, dù khó khăn vất vả, xấu số ở phút hiện tại, so với nhân vật trong bài thơ, với tác giả hay toàn thể những người phụ nữ trong Xã hội phong kiến ? Dưới góc nhìn của tất cả chúng ta ở thời này, hoàn toàn có thể cho là như vậy. Với hai câu Luận này, khát vọng sống và được sống, yêu và được yêu của nữ sĩ được bộc lộ vô cùng kinh khủng ! Thật là một người phụ nữ có ý chí và niềm tinTưởng chừng như cảnh cửa cuộc sống đang mở ra cho người phụ nữ và toàn thể phái nữ trong Xã hội phong kiến một niềm hạnh phúc và niềm tin mới, nữ sĩ Hồ Xuân Hương đã kéo tất cả chúng ta về tâm lý hiện tại, cũng chính là hai câu thơ kết, vừa chua xót, vừa đắng cay của cuộc sống :

“ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại ,Mảnh tình san sẻ tí con con ! ”

Tâm trạng mong mỏi chờ đón của người phụ nữ lại trở lại khi ngày mới mở màn. Quy luật của thời hạn chính là chỉ trôi theo một chiều chứ không tương tác song song. Xuân đến rồi Xuân lại đi. Ngày xuân trong ngày hôm qua cũng chẳng giống ngày xuân thời điểm ngày hôm nay. Mùa xuân năm sau cũng khác hẳn mùa xuân năm nay. Chẳng có sự vật gì hoàn toàn có thể thoát khỏi quy luật chung đó. Thế nhưng Xuân thì hoàn toàn có thể đến, chứ người thì không hề vĩnh cửu mãi mà không già đi. Tuổi xuân – là nhan sắc mà mỗi ngày một phai tàn của những “ Hồng nhan ”. Người phụ nữ ấy vẫn mong đợi một ngày nào đó được cảm nhận niềm hạnh phúc toàn vẹn thật sự, bằng cả trái tim nồng cháy của người đối lập, để nàng hoàn toàn có thể trao đi tổng thể những gì được gọi là sự thuỷ chung, sự vẹn toàn của tình yêu. Đó cũng là nỗi uất ức khi “ Tình đã nhỏ, mà còn xé nhỏ hơn ” thì cũng tựa như việc chia cắt trái tim. Thật không còn gì hoàn toàn có thể diễn đạt được nỗi đau đó. Bằng thẩm mỹ và nghệ thuật tăng tiến giảm dần, ta thấy được sự rất ít, nhỏ bé của niềm hạnh phúc trong cảnh cái cảnh chồng chung đáng phê phán, chê trách ấy …Có lẽ khi đọc đến đây, tất cả chúng ta mới cảm nhận được nỗi đau khổ đau đáu cũng những người phụ nữ thầm lặng, hi sinh cho chồng cho con, hay những số phận hẩm hiu khác trong xã hội đương thời. Bài thơ “ Bánh trôi nước ” của nhà thơ cũng từng biểu lộ được nội dung tương tự như. Thế nhưng trong cái xã hội này, ta cũng thấy được những người phụ nữ được sống trong niềm hạnh phúc, được sự chăm sóc, yêu thương của chồng con, dù cuộc sống có dạt dẹo khó khăn vất vả. Tiêu điểm cho nhận định và đánh giá này chính là bài thơ “ Thương vợ ” của Tú Xương. Nói cho cùng thì bất kể ai, sống trong thời kỳ nào thì cũng có nỗi khổ riêng của chính họ mà thôi …Nhà thơ Hồ Xuân Hương với tác phẩm Tự Tình là một trong những bản thơ Nôm hay nhất, diễn đạt chân thực đời sống xấu số của người Phụ nữ Nước Ta xưa, đồng thời bộc lộ được kĩ năng, sự ngang tàng của bà chúa thơ Nôm này. Tác phẩm xứng danh đứng trong bộ thơ Nôm hay nhất nền văn học trung đại Nước Ta. Ngoài ra tác phẩm cũng bộc lộ được ước nguyện cháy bỏng của tổng thể phụ nữ của mọi thời đại. Giá trị của bản thơ vẫn còn, thậm chí còn là rất được nhìn nhận cao sau hơn 200 năm sáng tác. Hi vọng xã hội này sẽ không còn người phụ nữ nào phải chịu nỗi đau, nhục nhã, để không còn ai phải viết lên những nỗi đau thương về số phận đáng thương, như nhà thơ Hồ Xuân Hương cách đây 200 năm nữa …Nguồn : Page Cùng học văn

7. Phân tích bài thơ Tự tình 2 – Mẫu số 6

Văn học trung đại Nước Ta Open nhiều tác giả điển hình nổi bật, nhưng hiếm có nhà thơ nào lại để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm lý fan hâm mộ về một giọng thơ đậm chất ngầu, độc lạ quăng thẳng vào chính sách phong kiến những lời lên án sắc lạnh, đó là kì nữ kì tài Hồ Xuân Hương với những câu thơ khiến người đọc phải lưu tâm :

Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôiNày của Xuân Hương mới quệt rồiCó phải duyên nhau thì thắm lạiĐừng xanh như lá bạc như vôi

Giọng thơ đậm cá tính, tinh tế của Hồ Xuân Hương khiến người đọc phải suy ngẫm, trong số những tác phẩm để lại cho đời, bài thơ Tự tình II là một trong những bài thơ điển hình nổi bật, nêu rõ tâm trạng chán chường, đơn độc lạnh lẽo của kiếp hồng nhan bạc phận .Bài thơ như sau :

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồnTrơ cái hồng nhan với nước nonChén rượu hương đưa say lại tỉnhVầng trăng bóng xế khuyết chưa trònXiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hònNgán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con

Mở đầu bài thơ tác giả đề cập đến khoảng trống lạng lẽ, yên tĩnh, trong khoảng chừng không giaN ấy vẳng lên tiếng trống dồn dập từ xa vọng lại, tiếng trống ấy phá vỡ sự yên tĩnh của đêm, khiến cho người đọc có dự cảm chẳng lành. Thủ pháp lấy động tả tĩnh đã hé lộ cho người đọc biết được tâm sự của một người con gái đơn độc, trơ trọi giữa cuộc sống. Tác giả viết tiếp : Trơ cái hồng nhan với nước non, bằng giải pháp hòn đảo ngữ tác giả đã làm điển hình nổi bật hình ảnh một người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng lại phải chịu cảnh đơn độc một mình. Người con gái này mang trong mình tâm sự trĩu lòng. Không biết giãi bày cùng ai, nàng đành mượn rượu giải sầu. Tác giả sử dụng cụm từ cái hồng nhan, có ý ám chỉ người con gái đẹp chỉ là một món đồ, món hàng để mua vui, bởi từ cái được dùng gắn liền với những vật phẩm, ở đây tác giả đã sử dụng từ ngữ ấy lột tả tình cảnh của người con gái, là nụ cười của người đàn ông không hơn không kém dù là tài sắc vẹn toàn. Nhận thức được điều đó, người con gái ấy đau khổ, đơn độc vô vọng cùng cực nhưng không biết san sẻ điều này với ai, nàng đành mượn rượu để bày tỏ lòng mình : Chén rượu hương đưa say lại tỉnh / Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn. Chén rượu nồng cứ đưa lên nhấc xuống thành một vòng luẩn quẩn không hề chấm hết được thực trạng này của người con gái. Thời gian cứ trôi đi không ngừng lại, mỗi khoảnh khắc trôi qua lòng người con gái nặng trĩu vì những bộn bề lo toan của cuộc sống, hình ảnh vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn cho thấy cuộc sống không toàn vẹn còn nhiều dở dang, hình ảnh vầng trăng nói về sự muộn màng dang dở của nhà thơ. Cuộc đời của Hồ Xuân Hương không phải là cuộc sống toàn vẹn, mà bà gặp rất nhiều biến số thăng trầm trong đời sống, càng tài năng, càng xinh đẹp thì bà lại càng đơn độc, đau khổ, suốt cuộc sống mình bà không có lấy một tấm chồng toàn vẹn mà phải chịu kiếp san sẻ tình yêu của mình cho người khác, cho nên vì thế trong thơ bà đã từng thốt lên : Chém cha cái kiếp lấy chồng chung, câu thơ là tiếng thở dài, là lời vọng từ trái tim và tâm can của một người đồng cảm lẽ đời và trải qua nhiều biến cố thăng trầm trong đời sống. Dù xinh đẹp, tài năng nhưng Hồ Xuân Hương vẫn không tránh khỏi số mệnh đau khổ, phũ phàng bị đọa đầy về thân xác lẫn tâm hồn. Nỗi lòng ấy người đời không hề đồng cảm, người chồng cũng không hay nên bà dồn tổng thể những điều đó vào những câu thơ tâm tình, mong rằng hậu thế sẽ hiểu rõ tâm sự của mình, tình cảnh của mình mà cảm thông mà xót thương và tìm thấy tấm lòng tri âm tri kỉ. Bốn câu thơ trên đã tô đậm tình cảnh một mình đơn độc, quạnh quẽ của người phụ nữ có chồng cũng như không, và những câu thơ tiếp theo người đọc sẽ cùng nhau tận mắt chứng kiến sự bừng tỉnh của một tâm hồn một đậm chất ngầu tinh tế không chịu khuất phục những bất công ở cuộc sống, mà chỉ muốn vươn lên khẳng định chắc chắn đậm cá tính, thực chất của mình :

Xiên ngang mặt đất rêu từng đámĐâm toạc chân mây đá mấy hòn

Bằng việc sử dụng những động từ mạnh : Xiên ngang, đâm toạc, người đọc thấy được sự bất lực của tác giả bị dồn nén đã lâu nay bộc phát muốn đứng lên để tự chứng minh và khẳng định chính mình. Nghệ thuật đối và nghệ thuật và thẩm mỹ hòn đảo ngữ góp thêm phần làm rõ hơn niềm tin phản kháng của Hồ Xuân Hương, người con gái ấy muốn thoát khỏi những ràng buộc của thực trạng của lễ giáo phong kiến để hoàn toàn có thể tự chứng minh và khẳng định chính mình, tự làm mình được mọi người nể phục biết đến. Nhưng thực sự cuộc sống đâu như nàng mong ước, nàng càng nỗ lực thoát khỏi cái lồng chật hẹp đang vương vào mình bao nhiêu thì lại càng bị đè nén bấy nhiêu, cuộc sống không dành cho Xuân Hương nhiều ưu tiên mà có vẻ như đã cột chặt nàng vào số mệnh hẩm hiu, cay đắng tột cùng, để đến cuối bài thơ tất cả chúng ta chỉ còn nghe thấy tiếng than phiền ngao ngán choa cuộc sống, cũng là tiếng thở dài cho một thân phận buồn tủi, đơn độc :

Ngán nỗi xuân đi xuân lại lạiMảnh tình san sẻ tí con con

Xuân là mùa đẹp nhất trong năm, cũng là mùa chỉ sức sống của một người con gái, rất nhiều nhà thơ đã thử bút mình về mùa xuân, nhưng mùa xuân trong thơ Hồ Xuân Hương không đem lại sự tươi tắn, niềm hạnh phúc mà chỉ để lại nỗi chán ngán, mùa xuân tuổi xuân của nàng trôi đi một cách không có ý nghĩa không mục tiêu, không ý nghĩa, chỉ để lại tiếng thở dài cho số phận hẩm hiu, xấu số. Và theo dòng đời xô đẩy, Hồ Xuân Hương không hề cưỡng lại số phận mà đành gật đầu thực tại đau khổ của mình để liên tục sống, liên tục chịu đựng. Là một người phụ nữ đậm chất ngầu tinh tế nhưng không vì những biến thiên dâu bể của cuộc sống mà Hồ Xuân Hương đánh mất đi bản lĩnh, đậm cá tính của mình, có vẻ như cuộc sống càng khắc nghiệt với nàng thì nàng lại càng can đảm và mạnh mẽ, trưởng thành để tiến lên để vượt qua những khó khăn vất vả tủi cực mà đời ban tặng. Chính cho nên vì thế trong mỗi bài thơ của Xuân Hương tất cả chúng ta nhìn thấy một đậm cá tính không dễ gì bị khuất phục mà ngược lại luôn muốn vươn lên để chứng minh và khẳng định mình, chứng minh và khẳng định ý chí, những nỗ lực của chính mình. Bài thơ tự tình II như tiếng thở dài não nuột về tình cảnh của những người phụ nữ trong xã hội xưa, nhưng đồng thời là lời nói tìm kiếm những tâm hồn đồng cảm với số phận tình cảnh của những người phụ nữ trong xã hội cũ. Cùng với Tự tình tình 1, hai bài thơ đã phần nào phản ánh số phận và hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa, đồng thời những câu từ trong bài thơ như thúc giục những người phụ nữ hãy bừng tỉnh nhận rõ những đau khổ của mình để vươn lên chứng minh và khẳng định chính bản thân mình :

TỰ TÌNH ( BÀI 1 )Tiếng gà văng vẳng gáy trên bom ,Oán hận trông ra khắp mọi chòm .Mõ thảm không khua mà cũng cốcChuông sầu chẳng đánh cớ sao om ?Trước nghe những tiếng thêm rền rĩ ,Sau giận vì duyên để mõm mòm .Tài tử văn nhân ai đó tá ?Thân này đâu đã chịu già tom !

Bằng ngôn từ độc lạ, sắc nhọn bằng những hình ảnh bình dị đời thường được đưa vào thơ, bài thơ đã chứng minh và khẳng định bản lĩnh sống của Hồ Xuân Hương dù phải ở trong thực trạng éo le buồn tủi và ẩn đằng sau đó là tâm hồn người phụ nữ khát khao được vươn lên, được tự chứng minh và khẳng định mình trong cuộc sống. Hồ Xuân Hương đã để lại dấu ấn đậm sâu trong lòng bạn đọc .Nguồn : Sưu tầm và tổng hợp

IV. Sơ đồ tư duy phân tích Tự tình 2

Để ghi nhớ và phân tích bài thơ Tự tình 2 tốt nhất thì việc sử dụng sơ đồ tư duy là vô cùng thiết yếu. Nó giúp em ghi nhớ nhanh hơn và thiết kế xây dựng dàn ý trải qua những vấn đề chính của bài :- Nỗi niềm buồn tủi, chán chường- Tình cảnh một mình- Nỗi niềm phẫn uất, sự phản kháng- Lời thờ dài, và bày tỏ nỗi lòng khát khao niềm hạnh phúc ….Mong rằng với sơ đồ tư duy phân tích Tự tình 2 ở trên, những em sẽ triển khai xong thuận tiện bài văn của riêng mình .

V. Kiến thức mở rộng – Nhận định về bài thơ Tự tình 2

– Một số đánh giá và nhận định về Tự tình 2 và thơ Hồ Xuân Hương mà những em hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm để làm mở bài một cách gián tiếp, gây ấn tương :” Bài thơ “ Tự tình 2 ” của Hồ Xuân Hương vừa nói lên thảm kịch duyên phận, vừa cho thấy khát vọng sống, khát vọng niềm hạnh phúc của tác giả. “” Tứ thơ dồi dào nhưng vẫn tỏ ra vui mà không buông tuồng ; buồn mà không đau thương ; khốn khổ mà không lo phiền ; cùng mà không bức bách. Thật là do tính tình nghiêm chỉnh mà ra. Cho nên, khi hát lên, ngâm lên những lời thơ ấy, thì tay cứ muốn múa, châm cứ muốn dậm mà không tự biết. Lưu Hương Ký tuy đầy vẻ gió, mây, trăng, móc, nhưng đều tự đáy lòng mà phát ra, bộc lộ thành lời nói, lại cũng đều đúng với cái ý trên kia là xuất phát từ mối tình mà biết dừng lại trên ơn nghĩa. “( Tốn Phong )” Cổ Nguyệt Ðường Xuân Hương học rộng mà thuần thục, dùng chữ ít mà rất đầy đủ, từ mới lạ mà xinh xắn, thơ đúng phép mà văn hoa. Thức là một bậc tài nữ. “( Cư Đình )” Một người thẩm phán về mặt hình thức văn thái ( Cư Ðình ), một người xét về mặt ý tứ văn ( Tốn Phong ). Cả hai lời phẩm bình đều đúng. Riêng về mặt thơ Nôm, ta nhận thấy có kỹ thuật chắc, lời nghiêm nghị mà bóng bảy, từ thiết tha. Nhưng thơ trữ tình mà không có gì lả lơi hay bỡn cợt, trái với hầu hết những thơ Nôm mà ta thường đọc trong những sách báo dưới mục “ Thơ Hồ Xuân Hương ” .( GS Hoàng Xuân Hãn )” Xuân Hương có mấy bài thơ than thân, làm thành một bộ ba song song nhau, bài nào cũng tiêu tao, cũng nói ra tự đáy lòng của một phụ nữ ” .( Xuân Diệu )

   “Thơ Hồ Xuân Hương là tiếng nói tâm tình của người phụ nữ, thể hiện một bản lĩnh sông mạnh mẽ khác thường”.

( Lê Trí Viễn )Một số đề văn khác hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm :

Qua việc tham khảo những gợi ý làm bài và bài văn mẫu hay phân tích bài thơ Tự tình 2 trên đây, hi vọng các em đã nắm được cách làm một bài văn phân tích thật hay và hấp dẫn, đáp ứng yêu cầu của đề bài. Chúc các em làm bài tốt và đạt kết quả cao !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức