Thiền là gì? Thiền trong phật giáo và ý nghĩa của thiền trong đời sống – Chia Sẻ Đạo Phật

3.9
/
5
(
16
bầu chọn
)

Nhắc tới thiền, người ta nghĩ tới ngay một trạng thái hay một phương pháp tu hành của nhà Phật. Thế nhưng để cắt nghĩa cho đúng “thiền là gì?” thì không phải ai cũng có thể hiểu tường tận. Qua bài viết này, hãy cùng nhau tìm hiểu về nguồn gốc của thiền, những ý nghĩa từ việc thực hành thiền trong đời sống.

Thiền là gì?

Thiền trong tiếng Nhật là Zen, được phiên âm từ “ Ch’an ” trong tiếng Trung Quốc. Từ thời thượng cổ ở Ấn Độ, thiền đã được nhắc tới trong bộ kinh Áo Nghĩa Thư ( Upanishad ) với thuật ngữ “ Dhyna ”. Như vậy, “ cái nôi ” sinh ra thiền chính là Ấn Độ .
Người Ấn Độ từ lâu đã tin rằng nếu muốn hiểu tường tận một sự vật, vấn đề thì ta cần phải hòa mình vào chính sự vật, vấn đề đó. Để làm được điều này thì cần tập trung chuyên sâu tư tưởng, tập trung chuyên sâu tâm lý của bản thân sao cho không bị bất kỳ ngoại cảnh nào tác động ảnh hưởng được. Trạng thái đó người ta gọi là thiền. Vì những mặt quyền lợi có được, thiền được rất nhiều tông phái triết học Ấn Độ ứng dụng từ rất lâu rồi .
Vào khoảng chừng năm 520, thời gian sau khi Phật giáo sinh ra, Bồ đề Đạt ma đã đem thiền truyền sang Trung Quốc. Tại Trung Quốc, thiền được tăng trưởng cả về lý luận và giải pháp thực hành thực tế dưới sự ảnh hưởng tác động của tư tưởng Nước Trung Hoa. Sau này, khi được gia nhập vào Nhật Bản, thiền tại đây lại được hòa trộn với văn hóa truyền thống và thẩm mỹ và nghệ thuật của quốc gia này .

Đến đầu thế kỷ XX, thiền được du nhập vào phương Tây và được xem là một phương pháp giáo dục đạo đức, tâm linh.

Có thể thấy, qua quy trình thiền được lan tỏa tới những vương quốc khác nhau, những nền văn hóa truyền thống khác nhau thì nó đã được bổ trợ, tăng trưởng thêm cả về mặt lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên, dù trải qua nhiều biến thiên nhưng qua nhiều khái niệm định nghĩa về thiền, ta vẫn thấy ý thức cốt lõi nguyên thủy của thiền được tôn trọng và giữ gìn. Dưới đây là một số ít định nghĩa về thiền :

• Thiền trong tầm cỡ của Phật giáo nguyên thủy được gọi là bhavana. Danh từ này có nghĩa là chiêu thức thực hành thực tế để rèn luyện tâm, được chia ra làm hai hình thức là “ thiền định – samatha bhavana ” và “ thiền quán – vipassana bhavana ” .
• Thiền trong môn Yoga được gọi là dhyana. Đây là trạng thái tập trung chuyên sâu cao độ của tâm lý, không để bất kể điều gì chi phối. Ở trạng thái này, người thực hành thực tế trọn vẹn ý thức được tâm lý cá thể và ý thức về ngoài hành tinh. Thiền trong yoga được xem là cổ xưa và có hình thức thực hành thực tế phong phú nhất .
• Cũng có định nghĩa nhắc về thiền đơn thuần là một chiêu thức rèn luyện tâm lý tập trung chuyên sâu vào sự vật, vấn đề, yếu tố hiện tại, giúp người thực hành thực tế sống toàn vẹn hơn, hướng tới sự bình an thuần khiết trong bản thân mình .

Thiền trong Phật giáo

Trong đạo Phật, thiền là một phương tiện đi lại để tăng trưởng tâm linh. Bản thân từ “ bhavana ” trong tiếng Pali cũng có nghĩa là tu dưỡng, tăng trưởng hoặc trau dồi, ám chỉ sự mở mang về tâm linh hay sự tăng trưởng của tâm .

Thiền trong Phật giáo không chỉ hướng tới mục tiêu giúp tâm lý của ta yên bình mà còn là hướng đến sự thanh lọc, vô hiệu những phiền não trong tâm lý, những tác động ảnh hưởng xấu đi xuất phát từ tham – sân – si – mạn – nghi. Ngoài ra, thiền trong phật giáo còn là để nuôi dưỡng, tăng trưởng những đức tính tốt như lòng từ bi, sự tự tin, trí tuệ … giúp người thực hành thực tế đạt được trạng thái tinh thần tích cực, có được những hiểu biết mới về đời sống .
Có hai phương pháp chính trong thực hành thực tế thiền phật giáo là thiền định và thiền quán. Trong đó :

• Thiền định ( thiền chỉ ) : Là cách tu tập để luyện tâm, mục tiêu hướng đến là sự bình an và yên bình trong tâm. Thiền định được triển khai trải qua việc tập trung chuyên sâu vào hơi thở của mình, tĩnh tâm để nhận thức về thực chất của những luồng tâm lý, hành vi, diễn biến của sự vật, vấn đề xung quanh mình. Người thực hành thực tế thiền định sẽ đạt được trạng thái niềm hạnh phúc trong hiện tại ; được thanh lọc tâm lý, khung hình ; được giải phóng khỏi những phiền não .
• Thiền quán ( thiền tuệ / thiền minh sát ) : Là cách thực hành thực tế hướng đến sự tăng trưởng của trí tuệ và sự thông suốt về tâm linh. Bản thân từ “ vipassana bhavana ” – thiền quán cũng hoàn toàn có thể hiểu là “ một cái nhìn thâm thúy vào tận sâu bên trong ”. Để thực hành thực tế thiền quán, cần phải đưa tâm vào trạng thái yên bình để quan sát, đồng cảm sự vật, vấn đề, hiện tại với toàn bộ sự chú tâm thâm thúy nhất. Thiền quán là sự liên kết thâm thúy của tâm và thân, là hành trình dài mày mò bản thân mình của mỗi cá thể để thật sự hiểu mình tới tận nền tảng. Thực hành thiền quán ở đầu cuối mục tiêu là để đạt tới sự niềm hạnh phúc từ tâm lý, hướng đến sự cân đối về trí tuệ, lòng từ bi và tình thương, không còn bị phụ thuộc vào vào những điều kiện kèm theo bên ngoài tác động ảnh hưởng, chi phối .

Dù có những công dụng riêng nhưng trong thực hành thực tế, thiền định và thiền quán là hai giải pháp có mối liên hệ phụ thuộc vào vào nhau, tương hỗ cho nhau trong suốt quy trình tu dưỡng về tâm linh, trí tuệ .

Ý nghĩa của thực hành thiền trong đời sống?

Thực hành thiền không chỉ là ngồi thiền mà còn gồm có cả thiền hành ( thiền khi đi bộ ), nằm thiền ( thiền khi nằm ), thiền khi ăn … Nhưng toàn bộ những giải pháp thực hành thực tế thiền đều hướng tới sự tập trung chuyên sâu trọn vẹn của tâm lý vào hành vi đang làm .

Điều này nghe có vẻ như thuận tiện nhưng trong thực tiễn tất cả chúng ta luôn luôn bị những tâm lý, xúc cảm phát sinh và chi phối mọi lúc, mọi nơi. Đơn giản như vừa quét nhà vừa nghĩ ngày mai ăn gì ? đang lái xe lại lo con cháu đi học có ngoan không ? đang nấu cơm lại lo dự án Bất Động Sản mới ở cơ quan … Tất cả những luồng tâm lý, những xúc cảm phát sinh trong khi tất cả chúng ta đang làm một việc khác làm ta bị xao nhãng, mất tập trung chuyên sâu, không toàn tâm toàn ý cho tích tắc hiện tại. Vậy thì, thiền trong đời sống là để :

• Cải thiện sự tập trung chuyên sâu và trí nhớ : Khi ngồi thiền và làm mọi việc trong trạng thái thiền, ta sẽ rèn luyện sự tập trung chuyên sâu của hàng loạt tâm lý vào hành vi, sự vật, vấn đề ở tích tắc hiện tại. Khi thực hành thực tế thiền, ta học cách trấn áp hơi thở, nhịp tim và tâm lý của mình, từ đó tăng trưởng năng lực tập trung chuyên sâu, sự ý thức tuyệt đối vào hiện tại. Sự ý thức đó trong Phật Giáo gọi là chánh niệm .
• Giúp giảm lo âu, căng thẳng mệt mỏi : Thực hành thiền giúp ta vô hiệu những tâm lý xấu đi bằng cách khai sáng tâm lý, nhìn nhận mọi việc ở những góc nhìn khác nhau, đem tới cái nhìn khách quan và tích cực hơn .

• Cải thiện giấc ngủ: Rèn luyện sự tập trung trong hơi thở, loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực, đem tới trạng thái tĩnh lặng, biết cách kiềm chế cảm xúc, nhìn mọi việc sáng suốt… là những điều tích cực thực hành thiền đem lại. Khi não bộ nhận được những nguồn năng lượng tích cực sẽ giúp người thực hành dễ dàng đi vào giấc ngủ.

  Xem thêm: TỔNG HỢP các bảng size quần áo nữ UK, US, EU và cách quy đổi chính xác

• Cải thiện sức khỏe thể chất : Khi ngồi thiền đúng cách, khung hình tiêu thụ oxy tuyệt đối hơn, ta hít vào – thở ra chậm rãi hơn, khung hình cần ít oxy hơn, nhịp tim và huyết áp đều được điều hòa, ngăn ngừa rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh về tim mạch, huyết áp. Quá trình điều hòa ý thức để giảm stress cũng giúp ích cho cơ quan tiêu hóa và hệ thần kinh .

Thiền với nhiều ý nghĩa và lợi ích tích cực trong đời sống rất khó để đề cập đầy đủ trong khuôn khổ một bài viết. Hy vọng những chia sẻ trên đây sẽ giúp ích trong quá trình tìm hiểu, học tập và thực hành thiền của bạn!

Tài liệu tìm hiểu thêm :

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức