Lịch sử 10 Bài 5: Trung Quốc thời phong kiến

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Trung Quốc thời Tần – Hán

Thời cổ đại, trên lưu vực sông Hoàng Hà và Trường Giang có nhiều vương quốc nhỏ của người Trung Quốc thường gây cuộc chiến tranh và thôn tính lẫn nhau
– Đầu thế kỉ IV TCN, Tần lần lượt tàn phá những đối thủ cạnh tranh, năm 221 TCN Tần thống nhất Trung Quốc .
– Vua Tần xưng là Tần Thủy Hoàng có quyền hành tuyệt đối, bắt tay vào việc thiết kế xây dựng chính quyền sở tại .

– Nhà Tần tồn tại 15 năm, Lưu Bang lên ngôi lập ra nhà Hán.

– Tiếp tục củng cố cỗ máy quản lý, lan rộng ra hình thức tiến cử .
– Nhà Tần và nhà Hán chiếm vùng thượng lưu sông Hoàng, thôn tính Trường Giang, chiếm phía đông Thiên Sơn, xâm lược Triều Tiên và đất đai của người Việt cổ .

1.2. Sự phát triển chế độ phong kiến thời Đường

– Sau mấy thế kỉ rối ren, Lý Uyên dẹp tan được phe trái chiều, đàn áp khởi nghĩa, lên ngôi nhà vua lập ra nhà Đường ( 618 – 907 ) .
– Chế độ phong kiến thời Đường đạt đến đỉnh điểm :
+ Kinh tế tăng trưởng tổng lực :

• Thực hiện chế độ quân điền, nông dân thực hiện chế độ nghĩa vụ cho nhà nước theo chế độ tô, dung, điệu.
• Thủ công nghiệp phát triển, các xưởng thủ công gọi là tác phường như luyện sắt, đóng thuyền….
• Thương nghiệp thịnh đạt, con đường tơ lụa trên đất liền và trên biển được thiết lập, mở rộng.

+ Chính trị :

• Từng bước hoàn thiện chính quyền từ TW xuống địa phương, có chức Tiết độ sứ.
• Tiếp tục chính sách xâm lược: chiếm Nội Mông, Tây vực, xâm lược Triều Tiên, củng cố chế độ đô hộ ở An Nam, ép Tây Tạng phải thần phục. Nhà Đường trở thành một đế quốc phong kiến phát triển nhất.

– Đến cuối thời Đường : Mâu thuẫn xã hội dẫn đến khởi nghĩa nông dân thế kỉ X khiến cho nhà Đường sụp đổ .

1.3. Trung Quốc Thời Minh – Thanh

– Sự xây dựng nhà Minh, nhà Thanh :
+ Nhà Minh xây dựng ( 1638 – 1644 ), người sáng lập là Chu Nguyên Chương .
+ Nhà Thanh xây dựng 1644 – 1911 .
– Sự tăng trưởng dưới triều Minh : Từ thế kỉ XVI đã Open mầm mống kinh tế tài chính TBCN :
+ Kinh tế :

• Thủ công nghiệp: xuất hiện công trường thủ công, quan hệ chủ – người làm thuê.
• Thương nghiệp phát triển, thành thị mở rộng và phồn thịnh.

+ Chính trị :

• Bộ máy nhà nước phong kiến ngày càng tập quyền. Quyền lực ngày càng tập trung trong tay nhà vua.
• Mở rộng bành trướng ra bên ngoài trong đó có sang xâm lược Đại Việt nhưng đã thất bại nặng nề.

– Chính sách của nhà Thanh :
+ Đối nội : Áp bức dân tộc bản địa, mua chuộc địa chủ người Hán .

+ Đối ngoại : Thi hành chủ trương “ bế quan tỏa cảng ”
=> Chế độ phong kiến nhà Thanh sụp đổ năm 1911 .

1.4. Văn hóa Trung Quốc thời phong kiến

– Tư tưởng
+ Nho giáo giữ vai trò quan trọng trong hệ tư tưởng phong kiến là công cụ niềm tin bảo vệ chính sách phong kiến, về sau Nho giáo càng trở nên bảo thủ, lỗi thời và ngưng trệ sự tăng trưởng của xã hội .

+ Phật giáo cũng thịnh hành nhất là thời Đường

– Sử học : Tư Mã Thiên với bộ sử ký .
– Văn học :
+ Thơ tăng trưởng mạnh dưới thời Đường
+ Tiểu thuyết tăng trưởng mạnh ở thời Minh – Thanh .
– Khoa học kỹ thuật : Đạt được nhiều thành tựu trong nghành nghề dịch vụ hàng hải, nghề in, làm giấy, gốm, dệt, luyện sắt, và kỹ thuật thiết kế xây dựng những hoàng cung ship hàng cho chính sách phong kiến .

2. Luyện tập

Câu 1: Những mầm mống của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dưới thời Minh đã xuất hiện như thế nào?

Gợi ý trả lời

– Sự Open của công trường thi công bằng tay thủ công quy mô lớn, có lao động làm thuê, quan hệ giữa chủ và người làm thuê là chủ xuất vốn, thợ xuất sức .
– Trong nông nghiệp có hình thức bỏ vốn liếng và thu mẫu sản phẩm gọi là hình thức bao mua .
– Thương nghiệp tăng trưởng, thành thị lan rộng ra và phồn thịnh : Bắc Kinh, Nam Kinh .

Câu 2: Ảnh hưởng của chính sách áp bức dân tộc của triều Thanh đối với sự phát triển của lịch sử Trung Quốc như thế nào?

Gợi ý trả lời

Các chủ trương áp bức dân tộc bản địa của triều Thanh làm xích míc xã hội trở nên nóng bức, những cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra ở khắp nơi làm cho chính quyền sở tại nhà Thanh suy yếu. Sự suy yếu của nhà Thanh tạo điều kiện kèm theo cho những nước phương Tây xâm lược Trung Quốc .

Câu 3: Sự thình trị của chế độ phong kiến thời Đường được biểu hiện như thế nào?

Gợi ý trả lời

– Kinh tế :
Thời Đường nhà nước chăm sóc đến sự tăng trưởng kinh tế tài chính một cách tổng lực :
+ Nông nghiệp : Nhà nước triển khai chủ trương quân điền phân phối nguyện vọng của nông dân, vận dụng giải pháp kĩ thuật canh tác mới, chọn giống mới, … làm cho hiệu suất tăng .
+ Thủ công nghiệp : Các nghề dêt, in, gốm sứ tăng trưởng. Hình thành những xưởng bằng tay thủ công .
+ Thương nghiệp tăng trưởng thịnh đạt, giao lưu kinh doanh được lan rộng ra, hình thành “ con đường tơ lụa ” trên đất liền và trên biển .

– Chính trị:

+ Hoàn thiện cỗ máy nhà nước từ TW đến địa phương nâng cao quyền lực tối cao của Hoàng đế .
+ Dưới thời Đường liên tục chủ trương xâm lược những nước, chủ quyền lãnh thổ Trung Quốc được lan rộng ra .

4. Kết luận

Bài học tóm tắt tình hình Trung Quốc thời phong kiến qua những triều đại. Qua đó những em nắm được Trung Quốc thời Tần – Hán, thời Đường, thời Minh – Thanh và văn hóa truyền thống Trung Quốc thời phong kiến .

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức