Phân tích bài thơ Đi đường ngữ văn 8

Hướng dẫn phân tích bài thơ Đi đường, lập dàn ý cụ thể, sơ đồ tư duy và top 5 + bài văn hay phân tích nội dung bài thơ Đi đường ( Tẩu lộ ) của Hồ Chí Minh .

Tài liệu hướng dẫn phân tích bài thơ Đi đường gồm những gợi ý chi tiết phân tích đề, lập dàn ý và tuyển chọn những bài văn mẫu hay phân tích nội dung, nghệ thuật của bài thơ Đi đường (Tẩu Lộ) của chủ tịch Hồ Chí Minh.

Hướng dẫn phân tích bài thơ Đi đường ( Tẩu lộ )

Đề bài: Phân tích bài thơ Đi Đường (Tẩu Lộ) của Hồ Chí Minh.

1. Phân tích đề

– Yêu cầu : phân tích nội dung, thẩm mỹ và nghệ thuật bài thơ Đi đường .- Đối tượng, khoanh vùng phạm vi dẫn chứng : những câu thơ, từ ngữ, cụ thể tiêu biểu vượt trội trong bài thơ Đi đường của Hồ Chí Minh .- Phương pháp lập luận chính : Phân tích .

2. Hệ thống vấn đề

– Luận điểm 1: Hành trình đi đường núi gian lao

– Luận điểm 2: Niềm vui sướng khi được đứng trên đỉnh cao của chiến thắng

3. Lập dàn ý chi tiết cụ thể

a) Mở bài

– Giới thiệu vài nét về tác giả Hồ Chí Minh :+ Hồ Chí Minh ( 1890 – 1969 ) là vị lãnh tụ tài ba vĩ đại, một nhà thơ lớn của dân tộc bản địa Nước Ta, danh nhân văn hóa quốc tế .

– Giới thiệu khái quát bài thơ Đi đường (Tẩu lộ):

+ Đi đường là một trong những bài thơ bộc lộ phẩm chất, ý thức sáng sủa của Hồ Chí Minh, ghi lại những lần Bác chuyển dời giữa những nhà lao ở Quảng Tây .

b) Thân bài

* Khái quát hoàn cảnh sáng tác:

– Tháng 8 năm 1942, Nguyễn Ái Quốc vượt biên giới sang Trung Quốc để liên hệ với cách mạng và những lực lượng chống Nhật ở Trung Quốc. Bác đến thị xã Túc Vinh thì bị chính quyền sở tại Tưởng Giới Thạch bắt .- Trong thời hạn mười bốn tháng bị chính quyền sở tại Tưởng Giới Thạch nhốt trái phép, Bác Hồ tiếp tục bị giải từ nhà lao này đến nhà lao khác khắp mười ba huyện của tỉnh Quảng Tây. Tay bị cùm, chân bị xích, đi trong sương gió lạnh buốt thấu xương hay trong nắng trưa đổ lửa. Vượt dốc, băng đèo, lội suối … với những khó khăn vất vả thử thách nhiều lúc tưởng quá sức chịu đựng của con người .

– Từ thực tế đó, tác giả đã khái quát thành chuyện “Đi đường” nói chung.

* Hành trình đi đường núi gian lao (2 câu đầu)

– ” đi đường – gian lao ” -> cách nói trực tiếp nhằm mục đích nhấn mạnh vấn đề việc đi đường rất gian lao khổ cực, chỉ khi bản thân từng thưởng thức, thực hành thực tế qua mới cảm nhận được hết sự khó khăn vất vả đó .- Điệp từ “ núi cao ” : sự khúc khuỷu, trùng điệp, tiếp nối đuôi nhau nhau của những ngọn núi. -> ý chỉ những khó khăn vất vả khó khăn, những chông gai mà người tù phải trải qua .=> Có rất nhiều núi cao, hết núi cao này lại đến núi cao khác, cũng giống như những khó khăn vất vả trong đời sống không khi nào giảm đi mà trái lại còn tăng cấp .

* Niềm vui sướng khi được đứng trên đỉnh cao của chiến thắng (2 câu cuối)

– “ lên đến tận cùng ” : chinh phục được độ cao của núi-> Niềm vui khi vượt qua khó khăn vất vả để lên đến tận cùng đỉnh núi .=> Mọi gian nan rồi sẽ kết thúc, mọi khó khăn vất vả sẽ lùi về sau .- “ thu vào tầm mắt muôn trùng nước non ” : người đi đường đứng trên đỉnh núi hoàn toàn có thể tự do đứng ngắm nhìn mọi cảnh vật bên dưới, ngắm lại những gì mình đã trải qua .-> Phong thái từ tốn làm chủ vạn vật thiên nhiên, hòa mình vào thiên hà bát ngát, to lớn .=> Nghị lực, phong thái sáng sủa, yêu đời của người chiến sỹ cộng sản trên đỉnh điểm của thắng lợi, dù đó là con đường đầy ải, chân tay bị trói buộc bởi xiềng, xích .=> Từ việc đi đường, bài thơ khẳng định chắc chắn một chân lí đường đời đó là : vượt qua được gian lao sẽ đến được đỉnh điểm của thắng lợi .

* Đặc sắc nghệ thuật

– Thể thơ tứ tuyệt giản dị và đơn giản, hàm súc- Liên tưởng thâm thúy, bộc lộ tư tưởng của tác giả .- Kết cấu ngặt nghèo- Giọng điệu thơ đổi khác linh động- Hình ảnh sinh động, giàu ý nghĩa .- Sử dụng thẩm mỹ và nghệ thuật ẩn dụ, từ việc đi đường để khái quát lên một chân lí trong đời sống

c) Kết bài

– Khái quát lại giá trị nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của bài thơ .- Liên hệ ý nghĩa của bài thơ với thế hệ trẻ lúc bấy giờ .

>>> Tham khảo thêm hướng dẫn soạn bài Đi đường để có thêm những luận cứ, dẫn chứng cụ thể hơn cho bài phân tích.

4. Sơ đồ tư duy phân tích bài thơ Đi đường

Tham khảo 5 bài phân tích Đi Đường hay

Phân tích bài thơ Đi đường – Bài số 1:

M.Goóc-ki từng nói “Kì lạ thay con người!”. Con người đến với cuộc đời và khẳng định sự tồn tại của mình bằng chính ý chí, nghị lực và một trái tim bao la. Đường đời với biết bao thử thách chính là lửa thử vàng để vàng càng sáng. Trong tập thơ Nhật kí trong tù, ta luôn bắt gặp một con người như thế. Bài thơ Đi đường cũng giống như những bài thơ chuyển lao khác như: Đi Nam Ninh, Chiều tối, Giải đi sớm,… không chỉ diễn tả nỗi gian nan của người tù trên bước đường chuyển lao mà hơn hết thể hiện một thái độ mang tính chất triết lí trước những chặng đường đời đầy thử thách và phong thái của một con người có tầm vóc cao cả.

Câu thơ tiên phong Bác dành để nói về việc đi đường. Nhưng không phải là lời kêu than của một người đã trải qua biết bao chặng đường chuyển lao mà nó như một lời chứng minh và khẳng định, suy ngẫm bằng sự thưởng thức thấm thía của chính người đi đường :“ Đi đường mới biết gian laoNúi cao rồi lại núi cao trập trùng. ”Câu thơ như một triết lí của con người từng trải. Có đi đường, có trải qua những khó khăn vất vả khó khăn vất vả trên những chặng đường mới thấm thía được nỗi nguy hiểm, mới biết gian nan là gì. Bài học này không có gì là mới lạ nhưng phải bằng chính những thử thách, thưởng thức của bản thân mới có sự nhận thức thâm thúy được như vậy. Câu thơ giản dị và đơn giản mà tiềm ẩn cả một chân lí hiển nhiên. “ Trùng san chi ngoại hựu trùng san ”. Điệp từ “ trùng san ” như mở ra trước mắt người đọc cả một con đường lồi lõm những núi, càng nhấn mạnh vấn đề sự trải dài như vô tận, không dứt hết lớp núi này đến lớp núi khác. Con đường đó có vẻ như trái chiều với sức người, vắt cạn sức lực lao động của con người. Phải vượt qua con đường như thế mới hoàn toàn có thể đồng cảm được cái chân lí tưởng chừng như giản đơn : “ Đi đường mới biết gian lao ” mà Bác đã nói ở trong câu thơ đầu .Hai câu thơ chỉ đơn thuần trò chuyện đi đường khó khăn vất vả, không hề trực tiếp miêu tả hình ảnh người đi đường. Nhưng ta vẫn thấy hình ảnh người đi đường Open. Con người ở đây không phải Open trong trạng thái thảnh thơi ngồi ngắm quãng đường với trập trùng những núi, không phải lữ khách du ngoạn để ngắm cảnh tổ quốc, mây trời mà là một người tù đang phải trên đường chuyển lao. Vai đeo gông, chân mang xiềng xích, đói khát phải vượt qua bao đèo cao, dốc sâu, vực thẳm, qua những con đường núi non hiểm trở. Chữ “ hựu ” đứng giữa hai câu thơ dịch không chỉ diễn đạt sự tiếp nối đuôi nhau của núi non mà còn diễn đạt sự khó khăn vất vả của người tù. Chưa hết con đường này thì con đường núi khác đã hiện ra trước mắt, chưa hết khó khăn vất vả này thì một khó khăn vất vả khác lại ngáng trở phía trước. Thế nhưng, câu thơ không phải là tiếng thở dài, là lời than vãn của người đi đường, mà chỉ là chân lí của người chiến sỹ cách mạng đúc rút được trên con đường chuyển lao, trong quy trình hoạt động giải trí cách mạng của mình .Hai câu thơ tiếp theo làm người đọc sửng sốt. Nếu như hai câu thơ đầu là chân lí, thì hai câu thơ sau bỗng vút lên nhẹ nhàng :“ Núi cao lên đến tận cùngThu vào tầm mắt muôn trùng nước non ”Câu thơ thứ ba liên tục tả núi. Không chỉ dừng lại ở việc núi cao rồi lại núi cao trập trùng mà con đường đi đã được đẩy lên đến tột cùng khó khăn vất vả, hiểm trở “ lên đến tận cùng ”. Câu thơ có vẻ như là một sự reo vui của người tù khi đã vượt qua được hàng ngàn núi cao, dốc sâu để lên được tới đỉnh núi cao nhất, tận cùng nhất. Ta như phát hiện ở đây một chủ đề quen thuộc : đăng cao và một phong thái mang cảm xúc ngoài hành tinh của con người : Đăng cao, viễn vọng. Khi lên đến đỉnh núi cao rồi, cũng là lúc con người ta hoàn toàn có thể phóng tầm mắt bao quát và sở hữu cả một khoảng chừng không bát ngát, như làm chủ ngoài hành tinh, đất trời. Con người khi đó như trong tư thế của một người thắng lợi. Con người tự nhiên như được tạo một hình dáng hiên ngang, ngạo nghễ giữa một thiên hà bát ngát như một hành khách đi dạo nhàn tản giữa non nước mây trời. Trong tư thế đó, con người như một “ tiên ông đạo cốt ”. Những khó khăn vất vả của đường đi không hề cầm tù, giam hãm được con người trong những dãy núi. Con người như đang cố gắng nỗ lực vươn lên làm chủ chặng đường của mình .“ Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non ”. Câu thơ cuối là đỉnh điểm của xúc cảm. Có niềm vui khôn xiết của một con người đã vượt qua được bao khó khăn vất vả, khổ ải để hoàn toàn có thể tận thưởng được cảnh nước non mây trời. Tưởng chừng như mọi khó khăn vất vả đều lùi xa, chỉ còn lại một con người làm chủ vạn vật thiên nhiên, đất trời với phong thái thư thả, tự tại đầy sáng sủa. Đến đây đất trời và con người như hòa làm một. Bài thơ vút lên trong một niềm cảm hứng lãng mạn .

Đi đường là một bài thơ ngắn nhưng chứa đựng một bài học lớn lao, nói về con đường có thực trong những năm tháng tù đày, chuyển lao hết nhà lao này đến nhà lao khác. Nhưng hơn hết, nó không chỉ đơn giản chỉ là con đường thật với núi non hiểm trở. Đó còn là con đường với biết bao chông gai thử thách. Những khó khăn đó không thể làm cho con người lùi bước. Bài thơ như một niềm tin sắt đá. Đường đời dù có gian nan, vất vả đến đâu nhưng chỉ cần con người kiên trì, nhẫn nại và quyết tâm vượt qua cuối cùng sẽ đến đích. Khi đó con người sẽ lên được tới đỉnh cao của vinh quang, trí tuệ và làm chủ được những giá trị đích thực của cuộc sống.

Bài thơ Đi đường – Tẩu lộ không chỉ là bức tranh về con đường chuyển lao đầy rẫy nhọc nhằn trở ngại, đó còn là bức tranh chân dung tinh thần tự họa Hồ Chí Minh. Từ bài thơ, người đọc có thể cảm nhận hình ảnh Bác vừa có thần thái ung dung, bình tĩnh của một bậc tiên phong đạo cốt vừa có nét kiên cường rắn rỏi, đầy lạc quan của một người chiến sĩ cách mạng. Và như thế, bài thơ Đi đường cùng với nhiều bài thơ khác trong tập thơ Nhật kí trong tù thực sự là một đoá hoa đáng trân trọng của văn học Việt Nam.

Phân tích bài thơ Đi đường – Bài số 2:

Bài thơ Đi đường (Tẩu lộ) trích từ tập Nhật kí trong tù. Giống như một số bài có cùng chủ đề như Từ Long An đến Đồng Chính, Đi Nam Ninh, Giải đi sớm, Trên đường đi, Chiều tối, ở bài thơ này, Bác cũng ghi lại những điều cảm nhận được trên đường đi, khác ở chỗ sự cảm nhận ấy đã được khái quát và nâng cao lên thành triết lí. Do đó, ngoài ý nghĩa hiện thực, bài thơ còn chứa đựng ý nghĩa tượng trưng thâm thúy. Bằng nét bút tài hoa của người nghệ sĩ, Bác đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và trên cái nền hoành tráng đó, nổi bật lên tư thế hiên ngang của người chiến sĩ với quyết tâm vượt khó và tinh thần lạc quan tin tưởng vào tương lai tươi sáng của cách mạng:

Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan ,Trùng san chi ngoại hựu trùng san ;Trùng san đăng đáo cao phong hậu ,Vạn lí dư đồ cố miện gian .Dịch ra thơ tiếng Việt :Đi đường mới biết gian lao ,Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ;Núi cao lên đến tận cùng ,Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non .Nguyên tác bài thơ bằng chữ Hán, theo thể thất ngôn tứ tuyệt ( bảy chữ, bốn câu ). Sự hàm súc, cô đọng của ngôn từ cùng niêm luật khắt khe của thơ Đường không gò bó nổi tứ thơ phóng khoáng và cảm hứng dạt dào của thi nhân. Bản dịch ra tiếng Việt theo thể lục bát tuy có làm mềm đi đôi chút cái âm điệu rắn chắc, khỏe mạnh vốn có của nguyên tác nhưng vẫn bộc lộ được nội dung tư tưởng và giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ của bài thơ .Câu khởi đầu là nhận xét chung của Bác về chuyện đi đường :Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan( Đi đường mới biết gian lao )Đây không phải là nhận xét chủ quan chỉ sau một vài chuyến đi thông thường mà là sự đúc rút từ hiện thực của bao hành trình dài khó khăn vất vả, gian truân mà Bác đã phải trải qua. Trong thời hạn mười bốn tháng bị chính quyền sở tại Tưởng Giới Thạch nhốt trái phép, Bác Hồ tiếp tục bị giải từ nhà lao này đến nhà lao khác khắp mười ba huyện của tỉnh Quảng Tây. Tay bị cùm, chân bị xích, đi trong sương gió lạnh buốt thấu xương hay trong nắng trưa đổ lửa. Vượt dốc, băng đèo, lội suối … với những khó khăn vất vả thử thách nhiều lúc tưởng như quá sức chịu đựng của con người. Từ thực tiễn đó, tác giả khái quát thành chuyện đi đường .Câu thơ thứ hai cụ thể hóa những gian lao trên đường đi thành hình ảnh :Trùng san chi ngoại hựu trùng san

(Núi cao rồi lại núi cao trập trùng)

Giữa khung cảnh vạn vật thiên nhiên chỉ toàn là núi cao tiếp nối đuôi nhau núi cao, con người vốn nhỏ bé, yếu ớt lại càng thêm nhỏ bé, yếu ớt. Đường xa, dặm thẳm, vực sâu, dốc đứng … biết bao trở ngại, thử thách dễ làm cho con người chán nản, ngã lòng. Bởi vừa vượt qua mấy đỉnh núi cao, sức niềm tin, vật chất đã vơi, con người tưởng đã thoát nạn, ngờ đâu lại núi cao trập trùng chặn lại trước mặt. Trong câu thơ chữ Hán có chữ hựu ác nghiệt, lời dịch nhân cái ác nghiệt ấy lên gấp đôi : Núi cao rồi lại núi cao trập trùng .Gian lao kể sao cho xiết ! Cấu trúc khép kín ở câu thơ chữ Hán ( Trùng san chi ngoại hựu trùng san ), chuyển sang cấu trúc trùng lặp tăng tiến, vế sau nặng trĩu thêm bởi từ trập trùng ở cuối, cấu trúc khép kín và trùng lặp tăng tiến ấy có vẻ như đẩy con người vào cái thế bị hãm chặt giữa ba bề bốn bên là rừng núi, không thoát ra được, chỉ có kiệt sức, nhụt chí, buông xuôi .Nhưng so với Bác thì trọn vẹn ngược lại :Trùng san đăng đáo cao phong hậuVạn lí dư đồ cố miện gian .( Núi cao lên đến tận cùng ,Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non. )Giữa vòng vây núi non trập trùng, chất ngất, hoang vu đó nổi lên điểm sáng, điểm động là con người với vẻ bên ngoài tuy nhỏ bé, yếu ớt nhưng bên trong lại là một nghị lực, sức mạnh khác thường .Câu thơ trước kết thúc bằng hình ảnh trùng san, câu thơ sau khởi đầu cũng bằng hình ảnh ấy. Trong thơ dịch không liền như thế nhưng cũng lặp được núi cao … núi cao … Âm điệu ấy nâng con người lên cái thế tưởng như thông thường nhưng thực ra lại rất hào hùng. Đạp lên đỉnh núi cao này bước sang đỉnh núi cao kia như đi trên bậc thang, cứ thế từ tốn lên đến đỉnh điểm chót vót. Câu thơ chữ Hán dừng lại ở âm thanh cứng ngắc của chữ hậu, tạo nên âm hưởng rắn rỏi, can đảm và mạnh mẽ. Câu thơ dịch có âm điệu giàn trải như tiếng thở phào sung sướng, nhẹ nhõm : Núi cao lên đến tận cùng .Đến đây thì mọi gian lao, khó khăn vất vả đã khép lại ; hiệu quả, phần thưởng xứng danh mở ra. Lúc trước là mắt chạm vào vách núi cao thẳng đứng, chỉ toàn đá và cây ; nay thì mắt nhìn bốn phương, đâu đâu cũng thấy muôn trùng nước non ( vạn lí dư đổ ). Leo lên đến tận cùng, đứng trên đỉnh núi cao nhất ( cao phong ), phóng tầm mắt ra xa, không những tầm nhìn lan rộng ra mà cả trí óc, tấm lòng, cuộc sống cũng lan rộng ra. Con người đã đến đích sau cuộc hành trình dài muôn vàn khó khăn. Âm hưởng câu thơ cuối ngân vang biểu lộ niềm sáng sủa vô hạn trước tương lai tươi đẹp. Cảnh muôn trùng nước non giờ đây đã thu gọn trong tầm mắt Bác. Bài thơ kết thúc ở niềm vui, niềm tự tôn to lớn đó .Vậy thì có phải bài thơ này chỉ đơn thuần nói đến chuyện đi đường ? Đi đường không phải chỉ có nguy hiểm vì núi cao trập trùng mà còn có bao khó khăn vất vả nguy khốn khác. Hình ảnh núi cao trập trùng tượng trưng cho vô vàn khó khăn vất vả, nguy hại mà con người thường gặp trong đời. Cho nên đường ở đây không phải là con đường đỉ trên mặt đất mà nó chính là đường đời, đường cách mạng .Liệu có mấy ai suốt đời chỉ toàn gặp thuận buồm xuôi gió, thẳng một lèo đến thắng lợi, thành công xuất sắc ? Trở ngại, nguy khốn là chuyện thường tình. Muốn vượt qua toàn bộ, con người phải có một ý chí kiên cường, nội lực khác thường cùng một niềm tin không gì lay chuyển nổi. Như vậy mới hoàn toàn có thể đạt được thắng lợi vinh quang. Thắng gian lao nguy hại và cao hơn nữa là thắng lợi chính mình .Nếu con đường đó là con đường cách mạng thì chân lí tất yếu nêu trên lại càng sáng tỏ. Cuộc đời phấn đấu, hi sinh của quản trị Hồ Chí Minh là tấm gương chói lọi. Trên con đường cách mạng đầy chông gai, sóng gió, với trí tuệ sáng suốt, ý chí và nghị lực tuyệt vời, Người đã chỉ huy dân tộc bản địa Nước Ta vượt qua mọi gian lao, thử thách để lên đến đỉnh điểm vinh quang của thời đại. Từ chuyện đi đường tưởng như rất đỗi thông thường, người chiến sỹ cộng sản lão thành Hồ Chí Minh đã dạy tất cả chúng ta một bài học kinh nghiệm nhân sinh thiết thực và hữu dụng .Đọc thêm văn mẫu hay : Lí giải những lớp nghĩa trong bài thơ Đi Đường ( Hồ Chí Minh )

Phân tích bài thơ Đi đường – Bài số 3:

“ Bác Hồ đó chiếc áo nâu giản dị và đơn giảnMàu quê nhà bền chắc đậm đàTa bên Người, Người tỏa sáng trong ta … “( Tố Hữu )Biết mỗi hành vi, đọc mỗi bài thơ của Bác, tất cả chúng ta như được thêm vốn sống, tăng thêm nghị lực, lòng kiên trì để vượt qua mọi thử thách gian lao và tin yêu vững chãi vào tác dụng việc làm của mình .Vào mùa thu 1942, từ Pác Bó, Bác Hồ qua Trung Quốc để tìm viện trợ quốc tế cho cách mạng Nước Ta, và bị chính quyền sở tại tỉnh Quảng Tây bấy giờ bắt giam. Suốt một năm sông trong ngục tù, Bác đã viết Nhật kí trong tù, 133 bài thơ được Bác viết bằng Hán văn về nhiều đề tài khác nhau với mục tiêu là để tự động viên mình, trong đó có bài Đi đường ( Tẩu lộ ) .Bài thơ được viết bằng thể thất ngôn tứ tuyệt, nhà thơ Nam Trân dịch ra Việt ngữ bằng thể thơ lục bát. Cũng cần biết thêm là Bác thường mượn những hình ảnh dễ thấy trong đời sống làm đề tài để miêu tả tư tưởng và tình cảm của mình. Ngay ở tựa bài Đi đường cũng đã chứng tỏ cho nhận xét ấy .Từ hình ảnh đơn cử và khái quát ấy, nhà thơ Hồ Chí Minh đã viết thành câu khai :Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan ,Bản dịch của Nam Trân viết :Đi đường mới biết gian lao ,Câu thơ nguyên tác có điệp ngữ “ tẩu lộ ” ( đi đường ) để nhấn mạnh vấn đề, còn câu thơ tiếng Việt thì không. Thế nhưng từ “ nan ” ( khó ) trong nguyên tác được dịch bằng từ “ gian lao ” thì khá tuyệt bởi nó diễn đạt nỗi khó khăn vất vả, khó khăn đậm nét hơn. Từ hình ảnh đơn cử ấy, người đọc hiểu rộng ra : mọi việc làm, khi bắt tay vào hành vi mới thấy những khó khăn vất vả đang chờ đón .Những khó khăn vất vả ở câu khai được nhà thơ diễn đạt rõ hơn ở câu thừa. Nguyên tác viết :Trùng san chi ngoại hựu trùng san ;Bản dịch viết :Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ;Nguyên tác sử dụng điệp ngữ “ trùng san – nhiều lớp núi chồng lên nhau ” nhấn mạnh vấn đề về núi non để làm rõ nghĩa cho “ tẩu lộ nan – đi đường khó ” ở câu khai. Bản dịch tiếng Việt cũng sử dụng điệp ngữ “ núi cao ”, quan hệ từ “ rồi lại ”, và cả tính từ láy âm “ trập trùng ” để cụ thể hóa “ gian lao ” ở câu khai. Như thế thì câu thơ dịch khá hoàn hảo, kể cả chất thơ. Từ vấn đề có thật là lúc ở tù nhà thơ bị giải đi từ nhà lao này sang nhà lao khác ở tỉnh Quảng Tây, một tỉnh có địa hình nhiều rừng núi nhà thơ muốn nhấn mạnh vấn đề đến những khó khăn vất vả không khi nào dứt trong đời sống của mỗi người. Đường đời thông thường đi đã mệt, đường giành lại độc lập tự do đã bị thực dân tước mất thì khó khăn vất vả và nguy hại khôn lường. Lịch sử Nước Ta trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, giữ vững độc lập – tự do cho dân tộc bản địa từ thời dựng nước cho tới lúc nhà thơ bị bắt và làm bài thơ này đã chứng tỏ đơn cử cho sự khó khăn vất vả khôn lường ấy .Biết như vậy để tự động viên mình trên đường đi. Lúc nào cũng sáng sủa, khi nào cũng cố gắng nỗ lực tiến bước để đạt được tiềm năng sau cuối như hình ảnh trong hai câu chuyển và hợp trong nguyên tác :Trùng san đăng đáo cao phong hậu ,Vạn lí dư đồ cố miện gian .Và bản dịch :Núi cao lên đến tận cùng ,Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non .Cả nguyên tác lẫn bản dịch đều dùng phép hòn đảo ngữ để nhấn mạnh vấn đề “ trùng san – núi cao “. Khó khăn nào cũng nỗ lực vượt qua, núi cao nào cũng leo tới đỉnh rồi lại tiếp bước. Càng vượt được nhiều núi cao, trong trong thực tiễn, càng tích góp được nhiều kinh nghiệm tay nghề trèo đèo, lội suối, vượt qua những vực sâu … nguy khốn. Hiểu rộng ra trong mọi nghành của đời sống, kể cả việc học tập, càng vượt qua nhiều khó khăn vất vả càng tích góp được nhiều kinh nghiệm tay nghề trong xử lý việc làm. Lúc ấy ta sẽ vững tin khi đối lập với một khó khăn vất vả mới khác trên bước đường đời .Trong cuộc sống hoạt động giải trí, Bác đã đến nhiều nơi, gặp gỡ nhiều người. Mỗi nơi, mỗi người đều giúp Bác thêm kỹ năng và kiến thức, kinh nghiệm tay nghề. Khi đã vượt qua tổng thể những ngọn núi thấp để đến đỉnh ngọn cao nhất : vượt qua khó khăn vất vả lớn lao nhất thì … đạt đến thành công xuất sắc. Hình ảnh kỳ vĩ : con người với thân hình nhỏ bé đứng trên đỉnh điểm của ngọn núi vĩ đại : một bức tranh thật hào hùng ; thành công xuất sắc ấy thật vinh quang. Vượt qua khó khăn vất vả lớn nhất sẽ thấy rõ đường đời cái gì là trắc trở, cái gì là niềm hạnh phúc, bình yên .Muốn thế, cần phải có tâm và trí …Ngày trước, Nguyễn Bá Học cũng đã từng mượn hình ảnh đi đường để nhấn mạnh vấn đề vai trò nghị lực của con người rằng : “ Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông … ”. Rồi cụ Phan Bội Châu cũng đã từng nhắc nhở : ” Ví phỏng đường đời phẳng phiu cả, / Anh hùng hào kiệt có hơn ai ” thì nay lại có thêm Hồ Chí Minh. Mang nội dung giáo dục tư tưởng chính trị nhưng không khô khan bởi biết mượn hình ảnh vấn đề để thể hiện tâm tư nguyện vọng của mình. Đúng là thơ của một danh nhân văn hóa của cả quốc tế .Thế hệ của Bác, đàn em của Bác đã học tập niềm tin ấy trong hai đại chiến chống thực dân và đế quốc. Còn những thế hệ sau thì nhờ học bài thơ mà họ thấy đường đời khó để bình tĩnh chuẩn bị sẵn sàng hành trang mà vượt qua : tri thức là phương tiện đi lại để ” lên đến tận cùng ”, vượt nỗi nhục nghèo nàn, lỗi thời …

Phân tích bài thơ Đi đường – Bài số 4:

Bài thơ “Đi đường” có tựa đề là một cụm từ, chỉ một hệ thống. Bài thơ, do vậy có một ý nghĩa riêng, ngoài việc diễn tả cảm xúc trước cảnh núi non điệp trùng, đất trời cao rộng, hùng vĩ, nó còn thể hiện tư thế chủ động của một nhà thơ – chiến sĩ. Bài thơ sáng tác theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, được dịch ra thể lục bát:

“ Đi đường mới biết gian laoNúi cao rồi lại núi cao trập trùngNúi cao lên đến tận cùngThu vào tầm mắt muôn trùng nước non ” .Mở đầu là một câu thơ đơn giản và giản dị gần như một lời nói thường :“ Đi đường mới biết gian lao ” .“ Đi đường ”, hai tiếng bình dị thế thôi nhưng tiềm ẩn biết bao ý nghĩa. Trước hết là nghĩa đơn cử của nó. Nói “ đi đường ” thực ra là bị giải đi đường, là đi đày. Bác tuy không kể, không tả, nhưng tất cả chúng ta, những người đọc thơ Bác ngày hôm nay, không hề không đặt bài thơ trong khung cảnh Bác bị giải đi triền miên giữa cảnh đói rét thiếu thốn, giữa cảnh nắng đội mưa dầm, giày dép tả tơi, 53 cây số một ngày, tay bị trói, cổ mang vòng xích. Vậy mà, câu thơ nói đi nói lại có vẻ như chỉ là một nhận xét, một đúc rút thông thường. Từ “ mới biết ” nghe nhẹ nhàng, nhã nhặn nhưng chất chứa ở bên trong biết bao sóng gió cuộc sống, bao nhiêu tâm lý của người trong cuộc. Như thế, câu đầu trong bài “ Đi đường ” không chỉ là sự đúc rút trong một cuộc đi đường đơn cử, mà còn bao hàm một thái độ nhìn nhận, nhận thức được tâm lý trong suốt cả chặng đường dài trên bước đường đời nói chung, trên bước đường cách mạng nói riêng. Câu thơ do vậy vừa mang nội dung đơn cử, vừa mang nội dung khái quát .Đằng sau câu thơ, ta phát hiện một tâm hồn lớn, cao khiết, xinh xắn, một trí tuệ mẫn cảm của bậc chí sĩ đang đối lập, chịu đựng những gian lao kinh khủng nhưng đã biết vượt lên gian lao bằng thái độ làm chủ, bằng phong thái thư thả bình tĩnh, với cái nhìn minh mẫn, sáng suốt mà nhã nhặn .Câu thơ thứ hai :“ Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ” .Trước hết, đó là một câu thơ tả thực về cảnh những lớp núi điệp trùng mà Bác phải vượt qua. Có người cho đây là những hình ảnh cụ thể hóa những gian lao trong câu thơ đầu, cũng hoàn toàn có thể là như vậy. Nhưng như trên đã phân tích, câu đầu trong bài thơ không phải là một cảm hứng đầu mà là cảm hứng Tóm lại. Hơn nữa, âm hưởng của câu thơ gợi cho người đọc về cái gian lao thì ít mà mở ra một khoảng trống bát ngát, điệp trùng, xinh xắn, hùng vĩ nhiều hơn .Chẳng thấy đâu đầy ải xích xiềng, chỉ thấy một trái tim tự do đang chiêm ngưỡng và thưởng thức, đắm say thưởng ngoạn vạn vật thiên nhiên của nhà nghệ sĩ. Điều này thật khó phân tích, lí giải bằng lí luận chữ nghĩa. Từ tâm hồn nó đến thẳng tâm hồn. Thưởng thức thơ Bác chẳng khác nào chiêm ngưỡng và thưởng thức một bông hoa. Đọc thơ Người, đôi lúc phải dừng lại, nghĩ suy để chiêm ngưỡng và thưởng thức những sức ngân vang của tâm hồn, tỏa ra từ những lớp chữ nghĩa, sắc tố, âm thanh … bình dị, thanh khiết .Hai câu cuối :“ Núi cao lên đến tận cùngThu vào tầm mắt muôn trùng nước non ” .Cảnh núi non tiếp nối, không dứt, như vẽ ra trước mắt ta khung cảnh những lớp núi điệp trùng, hết lớp này đến lớp khác, trong đó con người, với tư cách là chủ thể của khung cảnh đang vượt lên những lớp núi chất chồng kia, đang đứng ở đỉnh cao ngất với niềm khoan khoái tự hào, thu vào tầm mắt cả một khoảng trống khoáng đạt, cao rộng, cả khung cảnh gấm vóc hùng vĩ của quốc gia, nước nhà. Câu thơ tả cảnh nhưng không giấu nổi một tiếng reo niềm hạnh phúc ở bên trong, cái niềm niềm hạnh phúc chân chính của một con người đã vượt qua bao chặng đường khổ ải, đã đi và đã đến đích, đang đứng ở đỉnh cao vời vợi. Trong khuôn khổ âm điệu, hình ảnh, vần luật của thơ ca cổ xưa, khuôn phép, mực thước, ý thơ lại như có khuynh hướng muốn vượt ra ngoài, muốn vượt lên cái thông thường, để vươn tới cái tầm cao quý. Những câu thơ ấy mang vẻ đẹp của một vạn vật thiên nhiên lớn và một tâm hồn lớn. Nó không chỉ miêu tả độ cao vời vợi của khung cảnh núi non đơn cử, nó còn miêu tả chiều cao của tầm nhìn, của ý chí, nghị lực, niềm tin, của lí tưởng cao quý, xinh xắn. Quả là khi đã có một lí tưởng cao quý, một bản lĩnh kiên cường, không có đỉnh điểm nào mà con người không hề đạt tới. Và lúc bấy giờ còn người sẽ tìm thấy nguồn niềm hạnh phúc vô biên. Cái Tóm lại ý nghĩa của bài thơ mang lại cho người đọc là như vậy .

Phân tích bài thơ Đi đường – Bài số 5:

Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh là tác phẩm văn học có giá trị lớn, là một tác phẩm quý trong kho tàng văn học Việt Nam. Nhiều bài thơ trong Nhật kí trong tù thể hiện quan niệm sống đúng đắn, trở thành bài học quý cho tất cả mọi người. Bài thơ Đi đường là một dẫn chứng tiêu biểu. Đọc bài thơ Đi đường của Bác ta lại có thêm một bài học quý giá trong đường đời.

Đi đường mới biết gian lao ,Núi cao rồi lại núi cao trập trùng ;Núi cao lên đến tận cùng ,Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non .Trước hết, hình ảnh con đường trong bài thơ là con đường đi lại. Con đường lên núi thật khó khăn vất vả khó khăn vất vả, nhiều gian truân, khó nhọc. Vượt qua ngọn núi này, phải trèo lên ngọn núi khác cao hơn, núi non trập trùng tiếp nối đuôi nhau nhau. Thế nhưng, khi đã đặt chân lên đỉnh núi cao nhất, ta sẽ thấy được mọi thứ ở xung quanh, khi đó mọi khó khăn vất vả sẽ trở thành nhỏ bé .Hình ảnh con đường trong bài thơ tiềm ẩn một ẩn ý thâm thúy. Con đường ấy chính là cuộc sống. Cuộc đời người có lắm gian truân, khó khăn vất vả. Nếu có quyết tâm và lòng kiên trì vượt qua thử thách thì nhất định sẽ có được thành quả cao .Bài thơ nêu ra một chân lí tuy thông thường nhưng rất thâm thúy và không phải ai cũng hoàn toàn có thể triển khai được. Những khó khăn vất vả trong đời sống xảy ra yên cầu con người phải xử lý. Đó là thước đo cho lòng kiên trì và quyết tâm của mỗi con người. Chỉ khi có sự phấn đấu, rèn luyện thì mới mong đạt được hiệu quả ở đầu cuối .Bác Hồ cũng đã có 1 số ít câu thơ nói lên những thử thách trong đời sống, qua đó tôn vinh ý chí quyết tâm của con người :Gạo đem vào giã bao đau đớnGạo giã xong rồi trắng tựa bôngSống ở trên đời người cũng vậyGian nan rèn luyện mới thành công xuất sắc .

Bài thơ Đi đường đã cho thấy khí phách và ý chí của Bác Hồ. Quả thật bài thơ Đi đường không còn là chuyến đi riêng của Bác mà là chuyến đi cho tất cả mọi người.

– / –

Trên đây là những gợi ý cách làm chi tiết cùng tuyển chọn top 5 bài văn phân tích bài thơ Đi đường hay mà Đọc Tài Liệu tổng hợp và biên soạn giúp các em tham khảo. Hi vọng các em đã có thêm những ý văn hay để bổ sung cho nội dung bài viết của mình sắp viết.

Truy cập kho tài liệu Văn mẫu lớp 8 để cập nhật thêm nhiều bài văn hay khác giúp bạn rèn luyện kỹ năng làm văn, chuẩn bị tốt cho các bài thi và kiểm tra môn Văn. Chúc các em học tốt !

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức