THUỐC ỨC CHẾ BƠM PROTON: CÂN NHẮC SỬ DỤNG TRONG THỜI GIAN DÀI

Kể từ khi thuốc ức chế bơm proton thế hệ tiên phong được trình làng vào năm 1989, nhóm thuốc này đã trở thành lựa chọn đầu tay trong điều trị chứng trào ngược dạ dày thực quản ( GERD ) và những rối loạn tương quan đến việc tiết acid dịch vị. PPIs là nhóm thuốc tiềm năng cho thấy được việc giảm đáng kể sự tiết acid dịch vị bằng việc kết nối không thuận nghịch lên bơm H + / K + adenosine triphosphatase, hay còn gọi là bơm proton có trong những tế bào viền của dạ dày. Nhìn chung, nhóm thuốc này đạt lệch giá cao nhất tại Mỹ, xê dịch 10 tỉ đô la vào năm 2012 .

PPIs được chứng minh là có hiệu quả và an toàn trong điều trị GERD, điều trị loét dạ dày tá tràng, và giảm thiểu tỉ lệ mắc các chứng bệnh tại dạ dày có liên quan đến việc sử dụng thuốc kháng viêm non steroid (NSAIDs), trở thành một thuốc được kê đơn nhiều nhất. Hiệu quả tuyệt vời và độc tính thấp của nhóm thuốc này dẫn đến việc chấp thuận sử dụng thuốc này như là thuốc OTC( không kê đơn) lần đầu tiên vào năm 2003, mang lại cho bệnh nhận lựa chọn thay thế các nhóm thuốc trung hòa acid dịch vị (antacids) và nhóm thuốc kháng H2 trong việc tự dùng thuốc điều trị chứng ợ nóng và những triệu chứng có liên quan khác. Những yếu tố này cũng góp phần gây ra sự lạm dụng thuốc cũng như sử dụng thuốc không đúng cách, các bác sĩ thường kê đơn thuốc này trong thời gian dài thậm chí là suốt đời và nhiều bệnh nhân thì sử dụng thuốc này như một thuốc OTC vượt ra ngoài tầm liệu trình khuyến cáo mà không hề có bất kỳ sự giám sát nào.
Qua nhiều năm, bắt đầu có nhiều mối quan tâm đến những tác động bất lợi liên quan đến liệu trình điều trị dài ngày. Một trong những mối quan tâm bao gồm việc làm tăng lượng gastrin trong máu (hiện tượng tăng tiết acid hồi ứng – cảnh giác dược.org), sự gia tăng các trường hợp nhiễm khuẩn như viêm phổi, chứng sa sút trí tuệ, và những tương tác thuốc có thể xảy ra. Từ năm 2010, FDA đã đưa ra một số khuyến cáo an toàn có liên quan đến những tác động đáng kể khi sử dụng PPIs với liệu trình dài ngày: gia tăng nguy cơ gãy xương, hạ Magie huyết, tiêu chảy có liên quan đến khuẩn Clostridium difficile, sự thiếu hụt vitamin B12, viêm thận kẽ cấp tính (AIN), các rối loạn trên da, hội chứng Lupus ban đỏ hệ thống. Dược sĩ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sử dụng thuốc một cách hợp lý( Bảng 1), nhấn mạnh đến liều dùng và việc tự giám sát điều trị trong suốt buổi tư vấn. Dược sĩ cần giám sát những tác động bất lợi, đặc biệt trong những trường hợp bắt buộc phải sử dụng trong thời gian dài. Những tương tác thuốc đáng kể nên được xem xét nhằm giảm thiểu đến mức tối đa với cả thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn.

BẢNG 1: THUỐC ỨC CHẾ BƠM PROTON

 

Thuốc kê đơn

Dexlansoprazole (Dexilant)
Esomeprazole ( Nexium )
Lansoprazole ( Prevacid )
Omeprazole ( Prilosec )
Pantoprazole ( Protonix )
Rabeprazole ( Aciphex )

OTCa

Prevacid 24h
Nexium 24 h
Prilosec OTC
Zegerid ( dạng phối hợp của PPI với một thuốc trung hòa acid – antacid )

a Sẵn có dạng thuốc biệt dược gốc và thuốc generic

SỰ TĂNG CAO BẤT THƯỜNG LƯỢNG GASTRIN TRONG MÁU

Sự kháng tiết acid dịch vị hoàn toàn có thể dẫn đến sự tăng cao lượng gastrin trong máu. Trường hợp này hoàn toàn có thể là do chứng tăng tiết acid dội ngược sau khi dừng sử dụng thuốc PPI, bệnh nhân có lẽ rằng sẽ phải trải qua những triệu chứng nặng nề, nghiêm trọng hơn của trào ngược dạ dày – thực quản. Thời gian sử dụng thuốc này hoàn toàn có thể tối thiểu là 8 tuần. Để tránh được thực trạng trên PPIs nên được xem xét giảm liều một cách từ từ. Ngoài ra, sự tăng cao lượng Gastrin trong máu hoàn toàn có thể gây ra chứng phì đại những tế bào viền và tăng sinh những tế bào tiết Histamin. Những ảnh hưởng tác động trên hoàn toàn có thể làm tăng rủi ro tiềm ẩn ung thư dạ dày, nhưng mối tương quan này mới chỉ dừng lại ở những quan sát trên invitro. Tuy nhiên, một nghiên cứu và điều tra gần đây đã đưa ra miêu tả về trường hợp ung thư tế bào biểu mô thần kinh gây ra bởi thực trạng tăng cao quá tải lượng Gastrin trong máu do sử dụng PPI trên 15 năm. Mặc dù vậy nhưng tỉ lệ vật chứng như vậy thì chưa đủ thuyết phục để đưa ra Kết luận rằng liệu việc sử dụng PPIs có làm ngày càng tăng rủi ro tiềm ẩn ung thư hay không .

Viêm phổi

Việc sử dụng PPI có tương quan đến việc làm tăng rủi ro tiềm ẩn bùng phát bệnh viêm phổi mắc phải tại hội đồng ( CAP ). Sự kháng tiết acid dẫn đến làm tăng pH dạ dày, điều này dẫn đến sự sinh trưởng quá mức của khuẩn non-Helicobacter pylori trong dịch vị, niêm mạc dạ dày và tá tràng. Điều này hoàn toàn có thể có năng lực dẫn đến việc hít những vật nhỏ ( microaspiration ) và nhiễm khuẩn quần cư tại phổi. PPIs cũng làm suy giảm chính sách bảo vệ của hệ miễn dịch. Tuy nhiên với những vật chứng hiện tại thì chưa đủ để đưa ra Tóm lại sau cuối. Liệu pháp điều trị này không nên được liên tục trên những bệnh nhân có bệnh lý viêm phổi nếu được chỉ định. Điều quan trọng là phải bảo vệ rằng chắc như đinh bệnh nhân hoàn toàn có thể nằm trong nhóm có rủi ro tiềm ẩn mắc viêm phổi tại hội đồng hay không, gồm có những người có suy giảm miễn dịch, người cao tuổi, hút thuốc lá, những người mắc chứng viêm phổi ùn tắc mãn tính ( COPD ), hen phế quản, mắc dịch cúm hằng năm và được khuyến nghị chủng ngừa vaccin phế cầu .

Nhiễm khuẩn C difficile

Acid dạ dày là chính sách bảo vệ quan trọng chống lại những tác nhân gây bệnh khư trú tại dạ dày và đường tiêu hóa. Gần đây, đã có một vài mối chăm sóc tương quan đến việc tăng tỉ lệ viêm đại tràng do C difficile trên những bệnh nhân sử dụng PPIs, nhiều điều tra và nghiên cứu khác nhau đã chỉ ra việc tăng rủi ro tiềm ẩn nhiễm khuẩn C difficile. Việc ngày càng tăng này một phần do pH dạ dày tăng cao hơn, điều này hoàn toàn có thể dẫn đến sự tăng cao một lượng lớn khuẩn có hại. Việc chậm trễ quy trình tháo rỗng của dạ dày hoàn toàn có thể làm tăng rủi ro tiềm ẩn phơi nhiễm với vi trùng. Sử dụng PPIs nên được thận trọng trên nhóm bệnh nhân có rủi ro tiềm ẩn cao nhiễm khuẩn C difficile gồm có bệnh nhân có suy giảm miễn dịch, người cao tuổi, bệnh nhân nội trú và những bệnh nhân phải điều trị bằng kháng sinh phổ rộng, xem xét sử dụng kháng H2 sửa chữa thay thế .

Gãy xương

Phát hiện từ những nghiên cứu và điều tra dịch tễ đã đưa ra gợi ý về việc tăng rủi ro tiềm ẩn gãy xương hông, cột sống, cổ tay trên những bệnh nhân sử dụng liều cao và / hoặc điều trị trong thời hạn dài. Mối quan hệ nhân quả được đề cập giữa sự kháng tiết acid dịch vị và việc giảm hấp thu một số ít khoáng chất như canxi trong chính sách ăn hàng ngày, đơn cử là hoàn toàn có thể làm giảm đến 41 % sự hấp thu canxi sau liệu trình 14 ngày điều trị bằng omeprazole. Mặc dù những phát hiện từ những nghiên cứu và điều tra khác nhau còn chưa được đồng điệu, tuy nhiên đã có đủ dẫn chứng để hoàn toàn có thể đưa ra khuyến nghị về việc bổ trợ thông tin trên nhãn vỏ hộp của PPI gồm có những thông tin về “ năng lực làm tăng rủi ro tiềm ẩn gãy xương hông, xương cổ tay và cột sống ”. Do sự không đồng nhất nên việc dự trữ loãng xương hoặc kiểm tra định kì tỷ lệ xương thường không được khuyến nghị cho những bệnh nhân phải điều trị trong thời hạn dài với PPIs. Một tỉ lệ mắc và tử trận đáng kể do gãy xương được đưa ra, đặc biệt quan trọng là gãy xương hông, do vậy cần xem xét giữa quyền lợi và những rủi ro tiềm ẩn trong điều trị khởi đầu bằng liều cao và / hoặc thời hạn trị liệu dài trên nhóm bệnh nhân có rủi ro tiềm ẩn cao, nên sử dụng với liều thấp nhất có hiệu suất cao và thời hạn trị liệu ngắn nhất nhằm mục đích làm giảm rủi ro tiềm ẩn xuống mức thấp nhất. Khi sử dụng những chế phẩm bổ trợ canxi phối hợp với liệu trình điều trị bằng PPI, dạng citrat nên được xem xét sử dụng hơn là dạng carbonate nhằm mục đích đạt mức sinh khả dụng tối đa .

Chứng hạ magie huyết

Tuy hiếm gặp, nhưng chứng hạ magie huyết có tương quan đến việc sử dụng PPI và hoàn toàn có thể rình rập đe dọa đến tính mạng con người. Những triệu chứng hoàn toàn có thể gặp gồm có yếu cơ và chuột rút, tetani co cứng cơ, co giật, rối loạn nhịp và tụt huyết áp. Bệnh nhân hoàn toàn có thể có những bộc lộ thứ phát như hạ canxi và kali máu. Tính từ năm 2006 đã có gần 30 ca được báo cáo giải trình, tuy nhiên những bệnh nhân sử dụng PPI thì rủi ro tiềm ẩn Open cơn hạ magie máu thường tăng cao hơn 40 %. Tuy nhiên khi dừng thuốc, nồng độ magie trở lại mức thông thường trong vòng 1 – 2 tuần, nhưng hoàn toàn có thể tái diễn trong vài ngày sau khi mở màn tái điều trị bằng PPI. Hầu hết những ca bệnh được ghi nhận đều có tương quan đến việc điều trị bằng PPIs từ 5 năm trở lên. Nồng độ magie huyết thanh nền nên được kiểm tra trước khi mở màn điều trị dài ngày và cần được theo dõi định kỳ sau đó. Thận trọng khi sử dụng đồng thời với nhóm thuốc khác hoàn toàn có thể làm giảm nồng độ magie, như digoxin và thuốc lợi tiểu .

Thiếu hụt vitamin B12

Đã có một vài tài liệu đưa ra mối tương quan giữa liệu trình điều trị dài ngày bằng PPI và sự thiếu vắng vitamin B12, đặc biệt quan trọng ở người cao tuổi. Việc giảm hấp thu vitamin B12 hoàn toàn có thể do sự viêm dạ dày tá tràng và sự thiếu vắng acid dịch vị, thôi thúc sự tăng trưởng quá mức của vi trùng được cho phép sự tăng cường hấp thu cobalamin. Kết quả từ những điều tra và nghiên cứu chưa thực sự đồng điệu và có vẻ như không có ý nghĩa về mặt lâm sàng. Hầu hết những bệnh nhân được phân phối chính sách dinh dưỡng thông thường không cho thấy sự thiếu vắng vitamin B12 đáng kể. Việc kiểm tra lượng vitamin B12 định kỳ nên được xem xét trên những bệnh nhân cao tuổi hoặc những bệnh nhân suy dinh dưỡng phải điều trị dài ngày bởi nhóm bệnh nhân này thuộc nhóm rủi ro tiềm ẩn cao có sự thiếu vắng vitamin B12 .

Viêm thận kẽ cấp tính

Đã có một vài ca được báo cáo giải trình có tương quan đến việc sử dụng PPI làm tiến triển bệnh viêm thận kẽ cấp tính. Đây là một loại phản ứng dị ứng ( quá mẫn ) kiểu dịch thể và qua trung gian tế bào hoàn toàn có thể bộc lộ ngay sau những ngày đầu điều trị và 18 tháng sau đó. Một khi ngưng sử dụng PPI, hầu hết những bệnh nhân đều hoàn toàn có thể tự phục sinh. Bệnh nhân cũng nên được giáo dục về những triệu chứng của AIN, gồm có nôn, buồn nôn, căng thẳng mệt mỏi, sốt và tiểu ra máu. Sự khởi phát thường bí mật, nên ngưng điều trị bằng PPI nếu bệnh tiến triển nghiêm trọng .

Chứng mất trí, sa sút trí tuệ

Dữ liệu gần đây đưa ra mối tương quan giữa sử dụng PPI và chứng sa sút trí tuệ. Xét trên phương diện sinh học, PPIs hoàn toàn có thể làm tăng sản và thoái giáng amyloid và kết nối với tau. Việc có năng lực làm giảm nồng độ vitamin B12 và một số ít dưỡng chất khác cũng có một vai trò trong việc làm tăng rủi ro tiềm ẩn mắc chứng sa sút trí tuệ này. Những điều tra và nghiên cứu quan sát chỉ ra mối tương quan này tuy nhiên nguyên do của mối tương quan này vẫn chưa được làm rõ .

Hội chứng lupus ban đỏ hệ thống cấp

Hội chứng Lupus ban đỏ gây ra bởi thuốc ( DILE ) – một hội chứng giống Lupus thường xảy ra sau khi dừng thuốc. Hội chứng Lupus ban đỏ do thuốc là dạng thông dụng nhất của DILE. Bệnh lý này được diễn đạt bởi những thương tổn hình vòng khuyên và nốt nhú hình vảy trên da, đặc trưng bởi những vùng khung hình tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời, gồm có cổ, sống lưng, vai và gốc chi trên. Trong số những ca được báo cáo giải trình thì có một số ít trường hợp tương quan đến PPI. Hầu hết bệnh nhân thường chỉ có những thương tổn biểu lộ trên da, hiện hữu trong bất kể thời gian nào hoàn toàn có thể mở màn từ một tuần và trong suốt 4 năm của liệu trình điều trị. Trung bình những bộc lộ này đều biến mất sau khoảng chừng 3 tháng ngưng thuốc, hoàn toàn có thể không hoặc điều trị giảm triệu chứng nếu cần. Mặc dù hiếm gặp tuy nhiên việc bảo vệ chắc như đinh rằng bệnh nhân có những kỹ năng và kiến thức cơ bản nhất về công dụng không mong ước này thật sự rất quan trọng, đặc biệt quan trọng những người có rủi ro tiềm ẩn cao tiến triển thành SCLE, gồm có phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, những người có tiền sử dị ứng thuốc hoặc có mắc SCLE trước đó, da tăng nhạy cảm ánh sáng, phơi nhiễm với tia cực tím và có tiền sử mái ấm gia đình mắc bệnh này .

Tương tác thuốc

Có rất nhiều tương tác thuốc đáng kể (nghiêm trọng) có liên quan đến nhóm thuốc PPI do nhóm thuốc này có khả năng làm giảm một cách đột ngột việc sản xuất acid dịch vị và làm tăng pH dạ dày. Với những thuốc cần môi trường acid cho sự hấp thu thì có thể làm giảm sinh khả dụng đường uống trên những bệnh nhân điều trị bằng PPIs. Một số ví dụ về những thuốc có thể bị ảnh hưởng và làm giảm hiệu quả điều trị bao gồm itraconazole, ketoconazole, isoniazid, chế phẩm bổ sung sắt đường uống và nhiều thuốc ức chế protease. Nếu như không thể sử dụng liệu pháp thay thể, bệnh nhân được khuyên nên uống những thuốc này ngay sau khi kết thúc khoảng thời gian cho một liều PPI và nên theo dõi tính phù hợp đáp ứng với liệu pháp.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng PPIs có thể ức chế một số enzyme chuyển hóa thuốc (cytochromes) ở gan, làm tăng thêm mối lo ngại về những tương tác thuốc có thể xảy ra. Gần đây, sự tập trung chú ý vào khả năng ức chế tiềm tàng CYP2C19 của PPIs và những tác động nghiêm trọng đến tiền thuốc clopidogrel liên quan đến sự chuyển đổi thành dạng có hoạt tính của nó. Về mặt lý thuyết, tương tác thuốc nêu trên có thể làm giảm tác dụng chống ngưng tập tiểu cầu của clopidogrel và dẫn đến việc làm tăng nguy cơ xuất hiện những biến cố tim mạch có thể xảy ra. Tuy nhiên ý nghĩa trên lâm sàng của tương tác này vẫn chưa thực sự rõ ràng bởi thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên mù đôi, có kiểm soát đã được chứng minh là không có tác dụng bất lợi nghiêm trọng nào được quan sát khi sử dụng PPIs kèm theo clopidogrel.

Kết luận

PPIs được nâng cấp cải tiến trong điều trị những bệnh lý tương quan đến rối loạn tiết acid. Có dẫn chứng can đảm và mạnh mẽ ủng hộ hiệu suất cao tốt và bảo đảm an toàn tổng quan của nhóm thuốc này. Tuy nhiên điều này cũng dẫn đến việc lạm dụng thuốc và sử dụng thuốc bất hài hòa và hợp lý. Khi sử dụng một cách hài hòa và hợp lý, trên hầu hết bệnh nhân, nhóm thuốc này mang lại những quyền lợi tổng quan đáng kể hơn hẳn so với những rủi ro tiềm ẩn tiềm tàng của nó. Hầu hết một phần hai trong tổng số bệnh nhân sử dụng PPI thì không hề có chỉ định một cách rõ ràng. Gần như tổng thể những công dụng không mong ước nghiêm trọng có tương quan đến việc sử dụng PPIs đều có bộc lộ trên nhóm bệnh nhân điều trị trong thời hạn dài. Điều này đặc biệt quan trọng quan trọng cần quan tâm, tuy nhiên hầu hết những nghiên cứu và điều tra đã công bố đều chỉ là những quan sát đơn thuần mà chưa hề chỉ ra nguyên do của những mối tương quan này. Dược sĩ có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ việc sử dụng thuốc một cách hài hòa và hợp lý và có hiệu suất cao nhằm mục đích làm giảm thực trạng lạm dụng thuốc PPI. Từ liệu trình điều trị hiệu suất cao và dự trữ thích hợp, dược sĩ hoàn toàn có thể bảo vệ việc sử dụng thuốc PPI được tuân thủ theo những chỉ định tương thích bằng việc sử dụng liều thấp nhất có hiệu suất cao với thời hạn trị liệu ngắn nhất hoàn toàn có thể .

NHỮNG THÔNG TIN CẦN THIẾT CHO BỆNH NHÂN

Nhóm thuốc ức chế bơm proton

Việc kê đơn nhóm thuốc ức chế bơm proton được chứng minh là có hiệu quả và an toàn trong điều trị chứng bệnh trào ngược dạ dày- thực quản. Kết quả là một số thuốc OTC được chấp thuận, mang đến sự lựa chọn khác cho những chứng bệnh như chứng ợ nóng; tuy nhiên, những chế phẩm này thỉnh thoảng bị lạm dụng và sử dụng không đúng cách.

PPIs là nhóm thuốc gì?

PPIs là nhóm thuốc có công dụng tương hỗ làm giảm lượng acid dịch vị. Nhiều trường hợp bệnh lý thường thì hoàn toàn có thể sử dụng nhóm thuốc này gồm có chứng ợ nóng và sử dụng trong điều trị và dự trữ loét dạ dày .

Những loại PPI sẵn có trên thị trường? Sử dụng có cần được kê đơn hay không?

Hiện nay có sẵn 6 loại thuốc PPI gồm có : dexlansoprazole ( Dexilant ), esomeprazole ( Nexium ), lansoprazole ( Prevacid ), omeprazole ( Prilosec ), pantoprazole ( Protonix ), and rabeprazole ( Aciphex ). Tất cả nhóm thuốc trên đều bắt buộc phải được kê đơn. Cũng có 1 số ít thuốc hoàn toàn có thể sử dụng mà không cần phải được kê đơn cả dạng brand name và generic ( thuốc biệt dược ), gồm có Prevacid 24 h, Nexium 24 h, Prilosec OTC, and Zegerid ( dạng thuốc phối hợp giữa PPI với một thuốc trung hòa acid dịch vị ) .

PPIs nên được sử dụng như thế nào?

Bệnh nhân cần được bảo vệ chắc như đinh là đọc nhãn hoặc vỏ hộp loại sản phẩm và tuân theo hướng dẫn về cách sử dụng. Tuy nhiên nhìn chung, những thuốc này đều được uống mỗi ngày một lần, uống 30 – 60 phút trước bữa ăn sáng .

Những tác dụng không mong muốn liên quan đến việc sử dụng PPIs?

PPIs nhìn chung được hấp thu tốt. Những công dụng không mong ước được báo cáo giải trình là thường gặp nhất gồm có đau đầu, tiêu chảy, nôn và buồn nôn. Một số báo cáo giải trình đưa ra những công dụng phụ nghiêm trọng hơn hoàn toàn có thể xảy ra gồm có bệnh thận, gãy xương, nhiễm khuẩn và sự thiếu vắng vitamin, tuy nhiên những tính năng này thường rất hiếm gặp và nhìn chung thường có tương quan đến việc sử dụng trong thời hạn dài ( sử dụng trên 1 năm ) .

PPIs có an toàn khi dùng kèm với các thuốc khác?

PPIs hoàn toàn có thể giảm hiệu suất cao điều trị của 1 số ít thuốc do làm giảm sự hấp thu của những thuốc đó tại dạ dày. Hãy chắc như đinh rằng đã đọc tờ hướng dẫn sử dụng thuốc một cách cẩn trọng, cần tìm hiểu thêm quan điểm của dược sĩ trước khi sử dụng thuốc khác gồm có cả thuốc kê đơn và không kê đơn, và kể cả những chế phẩm bổ trợ vitamin và khoáng chất .

Bạn nên sử dụng PPIs trong thời gian bao lâu?

Các thuốc OTC không nên sử dụng trên 2 tuần trừ khi được chỉ định bởi bác sĩ. Bạn không nên tự ý dừng thuốc một cách bất thần nếu không có hướng dẫn của bác sĩ, trừ khi bạn có tín hiệu như ợ nóng và những triệu chứng khác có tương quan .

Nên nhớ rằng, nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến của dược sĩ.

Nhóm dịch: SVD4. Trần Thị Thu Thảo, Lê Duy Phúc – SVD3. Trần Lê Khánh Nhung

Nguồn: https://www.uspharmacist.com/article/proton-pump-inhibitors-considerations-with-longterm-use

Bình luận

Related

Source: http://wp.ftn61.com
Category: Sức khỏe