Tóm tắt nội dung bài viết
- Lý thuyết
- 1. Sự sụp đổ của triều Lê sơ. Nhà Mạc thành lập
- 2. Đất nước bị chia cắt
- 3. Nhà nước phong kiến ở Đàng Ngoài
- 4. Chính quyền ở Đàng Trong
- Thảo luận
- 1. Trả lời câu hỏi bài 21 trang 108 sgk Lịch sử 10
- 2. Trả lời câu hỏi bài 21 trang 109 sgk Lịch sử 10
- 3. Trả lời câu hỏi bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
- Câu hỏi
- 1. Trả lời câu hỏi 1 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
- 2. Trả lời câu hỏi 2 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
- 3. Trả lời câu hỏi 3 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
- 4. Trả lời câu hỏi 4 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
Lý thuyết
1. Sự sụp đổ của triều Lê sơ. Nhà Mạc thành lập
a) Sự sụp đổ của nhà Lê. Nhà Mạc thành lập
– Đầu thế kỷ XVI nhà Lê sơ lâm vào khủng hoảng cục bộ suy yếu .
– Biểu hiện:
+ Các thế lực phong kiến nổi dậy tranh chấp quyền lực tối cao – Mạnh nhất là thế lực Mạc Đăng Dung .
+ Phong trào đấu tranh của nhân dân bùng nổ ở nhiều nơi .
+ Năm 1257 Mạc Đăng Dung phế truất vua Lê lập triều Mạc .
b) Chính sách của nhà Mạc
– Nhà Mạc thiết kế xây dựng chính quyền sở tại theo quy mô cũ của nhà Lê .
– Tổ chức thi tuyển đều đặn .
– Xây dựng quân đội mạnh .
– Giải quyết yếu tố ruộng đất cho nông dân .
– Những chủ trương của nhà Mạc trong bước đầu đã không thay đổi lại quốc gia .
– Triều Mạc phải chịu sức ép từ hai phía : phiá Bắc cắt đất, thần phục nhà Minh, phía Nam cựu thần nhà Lê chống đối, nên nhân dân phản đối .
– Nhà Mạc bị cô lập .
2. Đất nước bị chia cắt
a) Chiến tranh Nam – Bắc triều 1545 – 1592
– 1527 Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra Nhà Mạc – Bắc Triều .
– 1533 Nguyễn Kim “ Phù Lê diệt Mạc ” cùng với cựu thần nhà Lê kéo vào Thanh Hóa lập ra Nam Triều .
– Hai tập đoàn lớn phong kiến trái chiều nhau gây cuộc chiến tranh liên miên suốt 50 năm tại vùng hạ lưu sông Mã, sông Hồng ; đến năm 1592 Nam Triều chiếm Thăng Long nhà Mạc rút lên Cao bằng, cuộc chiến tranh chấm hết, quốc gia thống nhất .
b) Chiến tranh Trịnh – Nguyễn 1627-1672
– Năm 1545 Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm nắm quyền .
– Nguyễn Hoàng lập cơ sở ở Thuận Hóa, Quảng Nam đối địch với họ Trịnh, cuộc chiến tranh kinh khủng giữa Trịnh và Nguyễn ( 1627 – 1672 ), không phân thắng bại, lấy sông Gianh làm giới tuyến phân loại quốc gia :
– Từ sông Gianh ra Bắc thuộc Họ Trịnh ( Trịnh Tùng nắm quyền ) là Đàng Ngoài ( Bắc Hà ), biến vua Lê thành bù nhìn .
– Từ Sông Gianh vào Nam thuộc Họ Nguyễn là Đàng Trong ( Nam Hà )
– Đây là cuộc cuộc chiến tranh phi nghĩa, giành giựt quyền hạn và vị thế trong phe phái phong kiến, phân loại 2 miền quốc gia .
– Sự chia cắt quốc gia làm cản trở sự tăng trưởng kinh tế tài chính .
3. Nhà nước phong kiến ở Đàng Ngoài
– Cuối XVI, Nam Triều chuyển về Thăng Long .
– Chính quyền TW gồm :
+ Triều đình : đứng đầu là vua Lê, quyền hành bị thu hẹp
+ Phủ Chúa : gồm quan văn, quan võ hạng sang cùng Chúa quyết định hành động chủ trương, chủ trương của nhà nước và trực tiếp chỉ huy việc triển khai .
+ Chính quyền địa phương : chia thành những trấn, phủ, huyện, châu, xã như cũ .
+ Chế độ tuyển dụng quan lại như thời Lê .
+ Luật pháp : Tiếp tục dùng Quốc triều hình luật ( có bổ trợ ) .
– Quân đội gồm :
+ Quân thường trực ( Tam phủ ), tuyển hầu hết ở Thanh Hóa và 1 số huyện ở Nghệ An, còn gọi là ưu binh
+ Ngoại binh : tuyển từ 4 trấn quanh kinh thành .
– Đối ngoại : Hòa hiếu với nhà Thanh ở Trung Quốc .
4. Chính quyền ở Đàng Trong
– Thế kỷ XVII chủ quyền lãnh thổ Đàng Trong được lan rộng ra từ Nam Quảng Bình đến Nam Bộ thời nay .
– Địa phương : chia làm 12 dinh, nơi đóng phủ chúa ( Phú Xuân ) là Chính dinh, do chúa Nguyễn trực tiếp quản lý. Mỗi dinh có 2 hay 3 ty trông coi. Thế kỷ XVII, Phú Xuân ( Huế ) là TT của Đàng Trong .
– Dưới dinh là phủ, huyện, tổng, xã .
– Quân đội là quân thường trực, tuyển theo nghĩa vụ và trách nhiệm, trang bị vũ khí không thiếu .
– Giữa thế kỷ XVII tổ chức triển khai những kỳ thi
– Tuyển chọn quan lại bằng nhiều cách : theo dòng dõi, đề cử, học tập .
– 1744 chúa Nguyễn Phúc Khoát xưng vương, xây dựng chính quyền sở tại TW. Song đến cuối XVIII vẫn chưa hoàn hảo .
– Sự chia cắt quốc gia làm cản trở sự tăng trưởng kinh tế tài chính .
Trước khi đi vào vấn đáp câu hỏi 1 2 3 4 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10 tất cả chúng ta hãy vấn đáp câu hỏi in nghiêng giữa bài ( Câu hỏi tranh luận trên lớp ) sau đây :
Thảo luận
1. Trả lời câu hỏi bài 21 trang 108 sgk Lịch sử 10
Nêu nguyên do của sự chia cắt quốc gia .
Trả lời:
Nguyên nhân dẫn đến sự chia cắt quốc gia là :
– Năm 1533, một võ quan triều Lê là Nguyễn Kim chạy vào Thanh Hóa, lập một người thuộc dòng dõi họ Lê lên làm vua, lấy danh nghĩa là “ Phù Lê diệt Mạc ” ( Nam triều ) .
– Chiến tranh Nam – Bắc triều bùng nổ, lê dài đến cuối thế kỉ XVI thì Triều Mạc bị lật đổ .
– Năm 1545, Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm nắm toàn bộ binh quyền .
– Nguyễn Hoàng xin được vào trấn thủ đất Thuận Hoá. ⇒ Xây dựng thế lực phong kiến họ Nguyễn .
– Năm 1627 – 1672, cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ và không phân được thắng bại, đành gảng hòa, chia quốc gia làm hai : Đàng Ngoài và Đàng Trong .
⇒ Đất nước bị chia cắt .
2. Trả lời câu hỏi bài 21 trang 109 sgk Lịch sử 10
Nhận xét về bộ máy nhà nước thời Lê – Trịnh.
Xem thêm: Làm Thế Nào Khi Chân Ra Nhiều Mồ Hôi
Trả lời:
Nhận xét :
– Bộ máy nhà nước về cơ bản được tổ chức triển khai theo quy mô thời Lê sơ .
– Chế độ “ Lưỡng đầu chế ” ở Trung ương – hình thành 2 bộ phận là Triều đình và phủ chúa. Mọi quyền lực tối cao tập trung chuyên sâu vào tay chúa Trịnh, vua Lê chỉ là bù nhìn .
– Bộ máy nhà nước tiềm ẩn nhiều xích míc trong nội bộ hai dòng họ Lê – Trịnh, cỗ máy còn cồng kềnh, nạn mua quan bán tước tràn ngập .
⇒ Hình thành chính sách “ Vua Lê – Chúa Trịnh ” .
3. Trả lời câu hỏi bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
Em có nhận xét gì về việc làm của chúa Nguyễn Phúc Khoát ?
Trả lời:
Chúa Nguyễn Phúc Khoát đã quyết định hành động xưng vương xây dựng triều đình trung ương. ⇒ Việc làm này đã tạo ra rủi ro tiềm ẩn chia cắt quốc gia lâu dài hơn .
Điểm độc lạ của chính quyền sở tại Đàng Trong với nhà nước Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài là gì ?
Trả lời:
Điểm độc lạ giữa chính quyền sở tại Đàng Trong và nhà nước Lê – Trịnh ở Đàng Ngoài là :
– Đàng Ngoài : Chính quyền được tổ chức triển khai hoàn hảo hơn được kiến thiết xây dựng chẳ chẽ từ Trung ương đến địa phương. Có chính sách tuyển chọn quan lại, tổ chứ quân đội được tổ chức triển khai ngặt nghèo, pháp lý .
⇒ Vì vậy gọi là nhà nước phong kiến đàng ngoài .
– Chính quyền Đàng Trong :
+ Chính quyền TW chưa được thiết kế xây dựng sự phân tán quyền hành nằm trong tay những chúa .
+ Năm 1744 chúa Nguyễn Phúc Khoát xưng vương thiết kế xây dựng chính quyền sở tại TW nhưng đến thế kỷ XVIII vẫn chưa hoàn hảo .
⇒ Trên danh nghĩa đây là một bộ phận của chính quyền sở tại vua Lê .
Dưới đây là Hướng dẫn Trả lời câu hỏi 1 2 3 4 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10. Các bạn hãy đọc kỹ đầu bài trước khi giải nhé !
Câu hỏi
Giaibaisgk. com trình làng với những bạn rất đầy đủ chiêu thức vấn đáp thắc mắc lịch sử vẻ vang 10 kèm câu vấn đáp cụ thể câu hỏi 1 2 3 4 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10 của Bài 21 : Những biến hóa của nhà nước phong kiến trong những thế kỉ XVI – XVIII trong Chương III – Nước Ta từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII của Phần hai. Lịch sử Nước Ta từ nguồn gốc đến giữa thế kỉ XIX cho những bạn tìm hiểu thêm. Nội dung cụ thể câu vấn đáp từng câu hỏi những bạn xem dưới đây :
1. Trả lời câu hỏi 1 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
Em hãy cho biết nguyên do suy sụp của triều Lê sơ .
Trả lời:
Nguyên nhân sụp đổ của triều Lê sơ là : Đầu thế kỉ XVI, triều Lê sơ suy sụp :
– Vua không còn chăm sóc đến việc triều chính chỉ chăm sóc đến ăn chơi, sa đọa .
– Quan lại, địa chủ nhân thời cơ đó hoành hành, hạch sách nhân dân, chiếm đoạt ruộng đất. Nhân dân khổ cực đã nổi dậy đấu tranh ở nhiều nơi .
– Trước tình thế đó, 1 số ít thế lực đã nổi lên họp quân, đánh nhau, tranh chấp quyền lực tối cao. Mạnh nhất là thế lực Mạc Đăng Dung .
⇒ Năm 1527, Mạc Đăng Dung bắt vua Lê nhường ngôi nhà Lê sơ sụp đổ .
2. Trả lời câu hỏi 2 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
Hãy nhìn nhận vai trò của vương triều Mạc .
Trả lời:
Đánh giá vai trò của vương triều Mạc :
– Đến đầu thế ki XVI, Lê sơ suy yếu, nhà Mạc sửa chữa thay thế cho nhà Lê sơ là điều tương thích với quy luật tăng trưởng của lịch sử vẻ vang .
– Sau khi cầm quyền nhà Mạc đã phát hành nhiều chủ trương văn minh như : Nhà Mạc kiến thiết xây dựng chính quyền sở tại theo quy mô cũ của nhà Lê ; Tổ chức thi tuyển đều đặn ; Xây dựng quân đội mạnh ; Giải quyết yếu tố ruộng đất cho nông dân .
⇒ Những chủ trương của nhà Mạc trong bước đầu đã không thay đổi lại quốc gia .
– Tuy nhiên một thời hạn sau, triều đình nhà Mạc lại suy thoái và khủng hoảng dần việc nhà Mạc thần phục nhân nhượng thái quá nhà Minh đã làm mất lòng dân rồi sau đó còn thực thi cuộc cuộc chiến tranh Nam triều đã làm cho đời sống nhân dân khổ cực .
⇒ Cần nhìn nhận đúng những công và tội của nhà Mạc trong lịch sử dân tộc dân tộc bản địa .
3. Trả lời câu hỏi 3 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
Nêu nguyên do của những cuộc chiến tranh phong kiến : Nam – Bắc triều, Trịnh – Nguyễn .
Trả lời:
Nguyên nhân chính của cuộc chiến tranh phong kiến này là do sự suy yếu của nhà Lê dẫn đến sự tranh giành quyền lực tối cao .
– Nguyên nhân của cuộc chiến tranh Nam – Bắc triều : Nguyễn Kim – một cựu thần nhà Lê, đã họp quân, nêu danh nghĩa “ phù Lê diệt Mạc ” nổi dậy ở vùng Thanh Hóa. Một nhà nước mới đã được xây dựng tại đây, sử cũ gọi là “ Nam triều ” để phân biệt với “ Bắc triều ” của nhà Mạc .
⇒ Chiến tranh Nam – Bắc triều bùng nổ
– Nguyên nhân cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn :
+ Năm 1545 Nguyễn Kim chết, Trịnh Kiểm nắm quyền .
+ Nguyễn Hoàng lập cơ sở ở Thuận Hóa, Quảng Nam đối địch với họ Trịnh .
⇒ Năm 1627, họ Trịnh đem quân đánh họ Nguyễn, cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ .
4. Trả lời câu hỏi 4 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10
Vẽ sơ đồ tổ chức triển khai chính quyền sở tại ở Đàng Ngoài, Đàng Trong và so sánh, nhận xét .
Trả lời:
So sánh và nhận xét :
– Bộ máy chính quyền sở tại ở Đàng Ngoài mô phỏng cỗ máy chính quyền sở tại thời Lê sơ, được tổ chức triển khai ngặt nghèo từ TW đến địa phương .
– Tổ chức chính quyền sở tại ở Đàng Ngoài với chính sách “ vua Lê – chúa Trịnh ”, vua Lê chỉ danh nghĩa chứ không có thực quyền mà trên thực tiễn quyền hành thuộc về chúa Trịnh .
– Bộ máy chính quyền sở tại ở Đàng Trong lúc đầu chỉ là chính quyền sở tại ở địa phương, đến giữa thế kỉ XVII mới xây dựng chính quyền sở tại ở TW, nhưng cũng chưa được hoàn hảo .
Bài trước:
Bài tiếp theo:
Xem thêm: Trị Hôi Miệng Bằng Mẹo Dân Gian
Xem thêm :
Chúc những bạn làm bài tốt cùng giải bài tập sgk lịch sử vẻ vang lớp 10 với vấn đáp câu hỏi 1 2 3 4 bài 21 trang 110 sgk Lịch sử 10 !
“ Bài tập nào khó đã có giaibaisgk.com “
Source: http://wp.ftn61.com
Category: Tin Tức
Để lại một bình luận